Dördüncü Baskının Önsözü
7
Tablolar ve Şekiller Listesi
19
HALKLA İLİŞKİLER TANIMI, TARİHÇESİ VE
1.1. HALKLA İLİŞKİLERİN TANIMI
21
1.2. HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ
25
1.2.1. Dünyada Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi
25
1.2.2. Türkiye’de Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi
28
1.3. HALKLA İLİŞKİLERE YAKIN KAVRAMLAR
30
1.3.1. Halkla İlişkiler ve İnsan İlişkileri
30
1.3.2. Halkla İlişkiler ve Propaganda
31
1.3.2.1. Propaganda Çeşitleri
33
1.3.2.2. Propagandanın Temel Kuralları
34
1.3.3. Halkla İlişkiler ve Pazarlama
34
1.3.4. Halkla İlişkiler ve Reklam
38
1.3.5. Kurumsal Reklamcılık ve Halkla İlişkiler
40
İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER İHTİYACINI ORTAYA ÇIKARAN NEDENLER
2.1. İŞLETMELERDE HAKLA İLİŞKİLER İHTİYACINI ORTAYA ÇIKARAN NEDENLER
43
2.1.1. İdeolojik Devlet Faaliyetlerinin Önem Kazanması
44
2.1.2. Yönetim Etkinliğinin Artırılması
44
2.1.3. Yönetimin Karmaşıklaşması ve Bürokratik İşlemlerin Fazlalığı
45
2.1.4. Kuruluşlarla Toplum Arasında Karşılıklı Güvene Dayalı İlişkileri Geliştirme Zorunluluğu
46
2.1.5. Uzmanlaşma ve Terminoloji Kullanımı
47
2.1.6. Toplumun Bilinçlenmesi
47
2.1.7. Yönetiminin Profesyonelleşmesi
48
2.2. HALKLA İLİŞKİLERİN ÖNEMİ
49
HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM
3.1. KAVRAM OLARAK İLETİŞİM
53
3.2. İLETİŞİMİN TANIMI
55
3.4. İLETİŞİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
56
3.5.1. İletişimin Alt Süreçleri
58
3.5.2. Biçimsel İletişim Kanalları
60
3.6.2. Sözsüz İletişim
62
3.6.3. Yazılı İletişim
63
3.7. İLETİŞİM ENGELLERİ VE BU ENGELLERİN GİDERİLMESİ
63
3.7.1. İletişimin Unsurları Açısından İletişim Engelleri
64
3.7.2. İletişimde Rol Oynayan Teknik Engeller
65
3.7.3. İletişim Kalitesinde Rol Oynayan Psiko–Sosyal Engeller
66
3.8. İLETİŞİMİ GELİŞTİRME YÖNTEMLERİ
69
HALKLA İLİŞKİLERDE İZLENEN AMAÇLAR VE İLKELER
4.1. HALKLA İLİŞKİLERDE İZLENEN AMAÇLAR
71
4.1.1. İşletmeler Açısından Halkla İlişkilerden Beklentiler
72
4.1.2. İşletmeler Açısından İzlenen Amaçlar
72
4.1.3. Toplum Açısından İzlenen Amaçlar
76
4.2. HALKLA İLİŞKİLERDE TEMEL İLKELER
76
4.2.1. Halkla İlişkiler İki Yönlü İlişkiye Dayalı Bir İletişim Sürecidir
76
4.2.2. Halkla İlişkiler Gerçekleri Yansıtmalıdır
77
4.2.4. Halkla İlişkiler Sabır İsteyen Sürekli Bir Çalışmadır
78
4.2.5. Halkla İlişkiler Uzmanlık İşidir
78
4.2.6. Yaygın Sorumluluk
78
4.2.7. Faaliyetleri Tekrarlamak
79
4.2.8. Mesleki Etik Kurallara Uyma
79
4.2.9. Firma İmajı Oluşturma
79
4.2.10. Bütçesiz Halkla İlişkiler Olmaz
80
İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER BİRİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ
5.1. HALKLA İLİŞKİLERİN BİRİMİNİN GENEL ORGANİZASYON İÇİNDEKİ YERİ
81
5.1.1. Örgüt İçi Halkla İlişkiler Departmanının Avantaj ve Dezavantajları
85
5.1.2. Halkla İlişkiler Hizmetinin Örgüt Dışından Satın Alınması
86
5.1.3. Danışmanların Seçimi ve Kullanımı
88
5.2. İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER YÖNETİCİSİNİN SORUMLULUKLARI
89
5.2.1. Açıklama ve Tavsiyede Bulunma Sorumluluğu
89
5.2.2. Pazarlama ile İlgili Sorumlulukları
90
5.2.3. İletişim ile İlgili Sorumlulukları
90
5.2.4. Diğer Sorumlulukları
90
5.3. İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER BÖLÜMÜNÜN FAALİYETLERİ
91
5.4. HALKLA İLİŞKİLER DEPARTMANINDA GÖREV YAPABİLECEK KİŞİLERDE VE İŞ YERLERİNDE BULUNMASI GEREKLİ ÖZELLİKLER
94
5.4.1. Halkla İlişkiler Uzmanlarında Bulunması Gereken Özellikler
95
5.4.2. İşyerinde Halkla İlişkiler Açısından Bulunması Gereken Özellikler
96
5.5. MESLEK OLARAK HALKLA İLİŞKİLER
97
5.6. HALKLA İLİŞKİLERDE İŞ BULMA
97
İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER PROGRAMININ GELİŞTİRİLMESİ
6.1. BİLGİ TOPLAMA (ARAŞTIRMA)
101
6.3. PLANLAMA TİPLERİ
104
6.3.1. Durum Değerlemesi ve Problem Alanlarının Tespiti
105
6.3.2. Amaçların Tanımı
105
6.3.3. Hedef Kitlenin Belirlenmesi
107
6.3.4. İletişim Araç ve Tekniklerin Seçimi
108
6.3.6. Sonuçları Değerlendirme
109
HALKLA İLİŞKİLERDE HEDEF KİTLE
7.1. KURULUŞ İÇİ HEDEF KİTLE
113
7.1.1. Personelle İlişkiler
113
7.1.2. Ortaklarla İlişkiler
114
7.2. ÖRGÜT İÇİ HALKLA İLİŞKİLER VE VERİMLİLİK
114
7.3. KURUM İÇİ HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMASINDA KULLANILAN YÖNTEMLER VE ARAÇLAR
115
7.3.1. Personelin İşletme Yönetimine Katılmaları
115
7.3.2. Personelle İlişki Büroları
116
7.3.3. Üst Yöneticilerin Bölüm Ziyaretleri
116
7.3.4. Personelin Yönetimle İletişimleri
117
7.3.5. Personel ile Toplantı
117
7.3.6. Personel İçin Düzenlenen Geziler
117
7.3.7. Organizasyon Etkinlikleri
117
7.3.8. Yazılı ve Basılı Araçlar
117
7.3.9. Duyuru Tahtaları
117
7.3.10. Telefon Enformasyonu
118
7.3.11. İş Görenlerin Ailelerine Yönelmek
118
7.4. KURULUŞ DIŞI HEDEF KİTLE
118
7.4.1. Tüketicilerle İlişkiler
118
7.4.2. Bayilerle İlişkiler
119
7.4.3. Satıcı ve Tüccarlarla İlişkiler
119
7.4.4. Çevreyle İlişkiler
119
7.4.5. Kamu Kuruluşlarıyla İlişkiler
119
7.4.6. Eğitim Kuruluşlarıyla İlişkiler
120
7.4.7. Meslek Örgütleriyle İlişkiler
120
7.4.8. Sendikalarla İlişkiler
120
7.4.9. Finansal Kurumlarla İlişkiler
121
7.5. TOPLUMLA İLİŞKİLER
122
7.6. MEDYA İLE İLİŞKİLER
122
İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİ
8.1.1. Tanıtma Araç ve Yöntemleri
126
8.1.1.2. Önderlerden Yararlanma
130
8.1.2. Halkla İlişkiler Biriminin Tanıtma Çalışmalarındaki Rolü
130
8.1.1.2. Yönetsel Formalitelerin Açıklanması
132
8.1.1.3. Dil Problemi
132
8.1.1.4. Bilgilerin Halktan Saklanması ve Duyarsızlık
132
8.2.1. Tanıma Yöntemleri
134
8.2.1.2. Anketler ve Kamuoyu Araştırmaları
134
8.2.1.3. Medyayı İzleme
135
8.2.1.4. Halkla Yüz Yüze İlişki
135
8.3. LOBİCİLİK FAALİYETLERİ
136
8.3.1. Lobicilik Çeşitleri
137
8.3.1.1. Doğrudan Lobicilik
137
8.3.1.2. Dolaylı Lobicilik
137
8.3.2. Meslek Olarak Lobicilik
138
8.3.2.1. Lobicilik Grupları
138
8.3.2.2. Lobi Faaliyetlerinde Başarılı Olmanın Yolları
139
HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNDE KULLANILAN
9.1.3. Broşürler ve El Kitapları
144
9.1.4. Afişler ve Pankartlar
144
9.1.5. Rozetler, Pullar ve Mektuplar
145
9.1.6. Yıllık Raporlar
146
9.1.7. İşletme Gazetesi
146
9.2.1. Yüz Yüze İlişki ve Telefonla Görüşme
147
9.3. GÖRSEL–İŞİTSEL ARAÇLAR
149
9.3.1. Radyo ve Televizyon
149
9.4.4. Fuarlar ve Sergiler
152
9.5. HALKLA İLİŞKİLERDE KULLANILAN YENİ İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ
153
9.5.6. Yeni İletişim Teknolojilerinin Etkileri
158
10.2. ETİK KAVRAMININ ÖNEMİNİ ARTIRAN FAKTÖRLER
160
10.3. HALKLA İLİŞKİLERİN ULUSLAR ARASI ETİK YASALARI
162
10.3.1. IPRA Meslek Ahlak Yasası
162
10.4. TÜRK HALKLA İLİŞKİLER UZMANLARININ MESLEK İLKELERİ VE DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ
166
KRİZ YÖNETİMİNDE HALKLA İLİŞKİLER
11.1. KRİZİN TANIMI VE KAPSAMI
170
11.2.1. Ortaya Çıkış Nedenlerine Göre
172
11.2.2. Örgütün İçinde Bulunduğu Duruma Göre
172
11.2.3. Hiyerarşik Seviyeye Göre
173
11.3.1. Örgütsel Kriz Nedenleri
173
11.3.1.1. Yönetimin Niteliği
174
11.3.1.2. Örgüt Yapısı
174
11.3.2. Örgüt Dışı Kriz Nedenleri
175
11.3.2.1. Ekonomik Çevre
175
11.3.2.2. Hukuki ve Politik Çevre
176
11.3.2.3. Teknolojik Gelişmeler
176
11.3.2.4. Doğal Felaketler, Kazalar ve Terörizm
176
11.3.2.5. Sosyo–Kültürel Çevre
177
11.3.2.6. Rekabet ve Uluslararası Çevre
177
11.4.1. Kriz Uyarılarının Algılanması ve Hareketsizlik
177
11.4.3. Çözülme Dönemi
179
11.5. KRİZİN ÖRGÜTTE MEYDANA GETİRDİĞİ SONUÇLAR
179
11.5.1. Krizin Örgütte Meydana Getirdiği Olumlu Sonuçlar
179
11.5.2. Krizin Örgütte Meydana Getirdiği Olumsuz Sonuçları
180
11.5.2.1. Krizin Örgüt Çalışanlarına Etkisi
180
11.5.2.2. Karar Alma ve Yetkinin Merkezileşmesi
181
11.5.2.3. Karar Niteliğinin ve Sürecinin Bozulması
181
11.6.1. Kriz Yönetimi Süreci
183
11.6.1.1. Planlama Süreci
183
11.6.1.2. Uyarı Sinyallerini Alma
187
11.6.1.3. Hazırlık ve Önleme
188
11.6.1.4. Krizi Sınırlama ve Denetim Altına Alma
190
11.6.1.5. İyileşme ve Normal Duruma Geçiş
191
11.6.1.6. Öğrenme ve Değerlendirme
191
11.7. KRİZ YÖNETİMİNDE HALKLA İLİŞKİLER
192
HALKLA İLİŞKİLER VE SPONSORLUK
12.1. SPONSORLUK KAVRAMI
195
12.2. SPONSORLUĞUN TARİHSEL GELİŞİMİ
197
12.2.1. Sponsorluğun Dünyadaki Tarihsel Gelişimi
197
12.2.2. Sponsorluğun Türkiye’deki Tarihsel Gelişimi
198
12.3. SPONSORLUK FAALİYETLERİNDEKİ GELİŞMELERİN NEDENLERİ VE SPONSORLUĞUN AMAÇLARI
199
12.3.1. Sponsorluğun Amaçları
201
12.3.2. Sponsorluğun Pazarlama Amaçları
205
12.4. SPONSORLUK TÜRLERİ
206
12.4.1. Spor Sponsorluğu
207
12.4.2. Kültür–Sanat Sponsorluğu
210
12.4.3. Sosyal Sponsorluk
210
12.4.4. Macera–Seyahat Sponsorluğu
212
12.5. SPONSORLUKTA ÖRNEK UYGULAMALAR: KAMİL KOÇ ÖRNEĞİ
213
12.6. SPONSORLUKTA ÖRNEK UYGULAMALAR: KUDRET GÖZ HASTANESİ
214
HALKLA İLİŞKİLERDE İMAJ OLUŞTURMA
13.3. İMAJIN OLUŞUMUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
226
13.4. ÖRGÜTSEL İMAJ VE ÖRGÜT KİMLİĞİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
230
13.5. İYİ BİR İMAJ OLUŞTURMA
231
13.6. MEVCUT BİR İMAJI DEĞİŞTİRME ÇALIŞMASI
235
14.2. KURUMSAL İTİBAR
238
14.3. İTİBARI OLUŞTURAN ÖĞELER
239
14.4. İTİBARIN ÖZELLİKLERİ
241
14.5. ÖRGÜTSEL İTİBARIN OLUŞUMU
241
14.5.1. Örgütsel İtibarın Oluşumunda Örgüt İçi Çevrenin Etkileri
241
14.5.2. Kurumsal İtibarın Oluşumunda Örgüt Dışı Çevrenin Etkileri
242
14.6. KURUMSAL İTİBAR BİLEŞENLERİ
243
14.6.1. Etik Sorumluluk
243
14.6.2. Kurumsal Sosyal Sorumluluk
244
14.6.3 Finansal Başarım
244
14.6.4. Kaliteli İş Ortamı
245
14.6.5. Kaliteli İş Gücü
245
14.6.6 Ürün ve Hizmet Kalitesi
245
14.6.7. Duygusal algı ve çağrışımlar
246
14.6.8. Kurumsal yönetişim
246
14.6.9. Kurumsal Vizyon
246
14.6.10. Yöneticinin Kendi İtibarı
247
FARKLI SEKTÖRLERDE HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMALARI VE ÖRNEK OLAYLAR
15.1. ÇEŞİTLİ KURULUŞLARDA HALKLA İLİŞKİLER UYGULAMASI
249
15.2. KÂR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLARDA HALKLA İLİŞKİLER
249
15.2.1. Birlik ve Ortaklıklarda Halkla İlişkiler
251
15.2.2. Hastane ve Sağlık Kuruluşlarında Halkla İlişkiler
254
15.2.3. Dini ve Gönüllü Örgütlerde Halkla İlişkiler
256
15.3. EĞİTİM KURUMLARINDA HALKLA İLİŞKİLER
256
15.3.1. İlk ve Orta Öğretimde Halkla İlişkiler
256
15.3.2. Yüksek Öğrenimde Halkla İlişkiler
258
15.4. KAR AMACI GÜDEN İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİ
259
15.5. ÖRNEK OLAY 1: ÇOK SATAN BİRA; ZARAR VEREN SÖYLENTİLER
261
15.6. ÖRNEK OLAY 2: KURABİYE KÖTÜLENMESİ KIZ İZCİLERİN HAYATTA KALMASINI TEHDİT EDİYOR
262
15.7. ÖRNEK OLAY 3: POLİSİN ACİL DURUMU İYİ İDARE ETMESİ
264
15.8. ÖRNEK OLAY 4: HEP BERABER BİZ EN İYİYİZ: PROFESYONEL HAREKET
267
15.9. ÖRNEK OLAY 5: TYLENOL VE PEPSİ KRİZİ
268
15.10. ÖRNEK OLAY 6: İLAÇ’TA KARABORSA
270
15.11. ÖRNEK OLAY 7: DOKTOR MUAYENESİ İÇİN UZUN SÜRE BEKLEME
271
15.12. ÖRNEK OLAY 8: TREN KAZASI
271
15.13. ÖRNEK OLAY 9: SATICININ ÖLÜMÜ
271
15.14. SAĞLIK BAKANLIĞI İLETİŞİM MERKEZİ (SABİM) UYGULAMALARI
272
15.15. DUKE ÜNİVERSİTESİ LACROSSE SKANDALI
276
HALKLA İLİŞKİLERİN GELECEĞİ
16.1. HALKLA İLİŞKİLERİN GELECEĞİ
281
16.2. GELECEĞİN İLETİŞİMCİSİ
283
Yazarların Özgeçmişleri
303