III. HAZİNE TAŞINMAZI KAVRAMI
26
B. Kamu Mallarının Özellikleri
32
V. TAŞINMAZ DEĞERLEMESİ
36
HAZİNE TAŞINMAZLARININ TASARRUF ŞEKİLLERİ
1. Kamu Yararı Verecek ve Onaylayacak Merciler
40
3. Kamulaştırma Bedel Tespiti
41
D. Teferruğ ve Tefevvüz
42
E. Arsa/Kat Karşılığı İnşaat
43
1. Kira İşlemlerin Amaçlarına Göre Tasnifi
48
2. Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar
49
4. Kira Bedelinin Tespiti
51
5. Geçici ve Kesin Teminat
53
6. Geçici ve Kesin Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler
54
7. Kira Artış Oranları
55
8. Kira İşlemlerinde Bakanlığa Gönderilecek Belgeler
56
9. Kira İşlemlerinde İhale Usulleri
57
b. Kapalı Teklif Usulü
58
10. Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi
62
a. Kiracının Sözleşmenin Bozulmasına Neden Olması Hali
62
c. Kiracının İflas Hali
62
d. Müşterinin Ağır Hastalığı, Tutukluluk veya Mahkûmiyeti Hali
62
e. İdareden İzinsiz Olarak Sözleşmenin Devredilmesi
63
11. Kira Sözleşmesi Feshi
63
13. Özellik Arz eden Kiralama İşlemleri
64
a. Millî Eğitim Bakanlığına Tahsisli ve Bu Bakanlığa Bağlı Okul ve
Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin
b. Yüksek Öğretim Kurumlarına Tahsisli Taşınmazların Kiraya
c. Kültür ve Turizm Bakanlığına Tahsisli Olup Döner Sermaye
Hizmetlerinde Kullanılan Taşınmazların Kiraya Verilmesi
67
d. Balıkçı Barınaklarının Kiraya Verilmesi
68
e. Kıyı Kanunu Kapsamına Giren Yerlerin Kiraya Verilmesi
70
f. Hazinenin Elbirliği veya Paylı Mülkiyetinde Bulunan
Taşınmazların Kiraya Verilmesi
70
B. İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni
72
1. Temel Kavramsal Tanımlar
72
c. Oturma (Sükna) Hakkı
73
2. İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni Bedelinin Tespiti
75
5. İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni Süresi
80
8. İrtifak Hakkı veya Kullanma İzninin Durdurulması
85
9. Sözleşmenin Sona Ermesi ve Fesih
85
10. Özellik Arz Eden İrtifak ve Kullanma İzni İşlemleri
86
a. Kültür ve Turizm Yatırımları
86
b. Yap–İşlet–Devret Modeli Çerçevesinde Yapılacak Yatırımlar
87
c. 4046 Sayılı Kanun Kapsamındaki İşlemler
87
e. Projeye Dayalı Organize Hayvancılık/Hayvancılık Amacıyla
f. Teknolojik veya Jeotermal Seracılık ile Organik Tarım Amaçlı
g. Projeye Dayalı Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yatırımları
92
h. Serbest Bölgelerde Yapılacak Yatırımlar
93
C. Ecrimisil İşlemleri
94
1. Ecrimisil ve İşgalci Kavramları
94
2. Ecrimisil Yasal Mevzuatı
95
3. Ecrimisil Tespit İşlemleri
97
a. Taşınmaz Tespit Tutanağı
98
b. Tespit İşlemlerinde Süre
99
c. Tespit Sonucu Ecrimisil Talep Etmenin Şartları
100
4. Ecrimisil Takdir İşlemleri
100
5. Ecrimisil Tebliğ İşlemleri
105
6. Ecrimisil Tahsil İşlemleri
106
a. Vadesinde Ödenmeyen Ecrimisiller
106
b. Ecrimisilin Taksitle Ödenmesi
107
c. Ecrimisilde İndirim
107
7. İşgalin Devamı Halinde Ecrimisil
109
8. İşgalli Alanın Tahliyesi
110
9. Özellik Arz Eden Ecrimisil İşlemleri
111
a. Kıyı Kanunu Kapsamında Kalan Yerlerde Ecrimisil İşlemleri
111
b. Sit Alanında Kalan Alanlarda Ecrimisil
112
c. DHMİ Adına Kayıtlı Alanlarda Ecrimisil
112
d. Orman Alanlarda Ecrimisil İşlemleri
112
e. Özelleştirme Alanında Kalan Alanlarda Ecrimisil
113
III. ELDEN ÇIKARMA İŞLEMLERİ
113
1. Satılamayacak Taşınmazlar
114
2. Satış İhale Yöntemleri
116
a. Kapalı Teklif Usulü
116
a. Devlet İhale Kanunu Hükümlerine Göre Satış
121
(1) Rayiç Bedel Üzerinden Doğrudan Satış
121
(a) Yabancı Devletlere Taşınmaz Satışı
122
(b) Üzerlerinde Sınırlı Ayni Hak Tesis Edilen Taşınmazların
Hak Lehtarlarına Satışı
122
(c) Hazinenin Hissedar Olduğu Taşınmazların Diğer
Hissedar veya Hissedarlara Satışı
123
(d) Köy ve Mezra Yerleşme Alanlarında Kalan
(e) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa
Göre Kurulan Vakıflara Taşınmaz Satışı
124
(f) Kanunla Kurulmuş Kurum ve Kuruluşlar ile Kamu
(g) Tapu Fazlalıklarının Satışı
124
(h) Serbest Bölge Olarak Belirlenen Alanlarda Kalan
Taşınmazlarının Satışı
125
(i) Konut Yapılmak Amacıyla Rayiç Bedel Üzerinden Konut
Yapı Kooperatiflerine, Kooperatif Birliklerine veya Bu
Birliklerin Oluşturduğu Üst Birliklere, Bunlar Arasında
Yapılacak İhale ile Taşınmaz Satışı
125
(2) Harca Esas Değer Üzerinden Doğrudan Satış
126
(a) Küçük Sanayi Sitesi Yapılmak Üzere Bu Amaçla
Kurulmuş Kooperatifler ile Kamu Kurum ve
(b) Borsa Yapılmak Üzere Ticaret Borsalarına Satış
126
(c) Serbest Bölge ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri İçin
(d) Toplu Konut Üretmek Amacıyla Toplu Konut İdaresi
Başkanlığına Yapılacak Satışlar
127
6. Özel Kanun Hükümlerine Göre Satış
127
a. 4071 Sayılı Kanun’a Göre Satış
127
b. 4072 Sayılı Kanun’a Göre Satış
128
c. 2942 Sayılı Kanun’a Göre Satış
128
d. 4562 Sayılı Kanun’a Göre Satış
129
e. 3385 Sayılı Kanun’a Göre Satış
130
f. 233 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Göre Satış
130
g. Ticari Faaliyetlerde Kullanılmak Üzere Kiraya Verilen
h. 4706 Sayılı Kanun’un 5’inci Maddesine Göre Satış
131
i. 3194 Sayılı Kanun’a Göre Satış
131
1. Devredilemeyecek Taşınmazlar
133
2. Devre Engel Olmayacak Şerhler
134
3. Devirde Öncelik Sırası
134
I. DEĞER KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ
136
A. Rayiç Değer (Pazar Değeri)
137
B. Emlak Vergi Değeri
137
K. Çalışan (Faal) İşletme Değeri
139
L. Tasfiye veya Zorunlu Satış Değeri
139
II. DEĞERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
139
2. Ekonomik Faktörler
141
3. Kamusal Düzenlemeler ve Kontroller
142
4. Çevre ve Fiziki Durum ile İlgili Faktörler
142
III. TAŞINMAZIN DEĞERİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR
143
C. Kullanılabilir Alan
144
E. Kamusal ve Sosyal Hizmet Tesislerine Uzaklık
144
F. İmar Durumu ve Yapılaşma Koşulları
145
G. Altyapı Tesislerinden Yararlanma Olanakları
145
IV. TAŞINMAZ DEĞERLEMESİNİN TEMEL İLKELERİ
146
E. Konjonktür Dönemleri
148
J. En Verimli ve En İyi Kullanım
150
V. TAŞINMAZ DEĞERLEMESİNDEKİ RİSKLER
150
C. Satın Alma Gücü (Enflasyon) Riski
151
E. Geri Ödeme (Kredi) Riski
151
F. Pazarlanabilirlik / Likidite Riski
152
VI. TAŞINMAZ DEĞERLEME YÖNTEMLERİ
153
A. Karşılaştırma Yöntemi
153
1. Karşılaştırma Yönteminde Veri Kaynakları
155
2. Karşılaştırma Yönteminin Kullanım Alanı
155
3. Karşılaştırma Yönteminde Değerleme Süreci
155
a. Verilerin Araştırılması ve Toplanması
156
b. Verilerin Doğrulanması
156
c. Satışla İlgili Karşılaştırma Birimlerinin Seçilmesi
156
d. Karşılaştırabilir Satışların Analizi
157
1. Doğrudan (Direkt) İndirgeme Yöntemi;
160
2. Getiri (Yıllık Nakit Akımlarının İndirgenmesi) Kapitalizasyonu
3. İndirgenmiş Nakit Akışları (İNA) Yöntemi;
162
1. İkame Maliyeti Yöntemi
164
2. Yeniden Üretim Maliyeti Yöntemi
165
HAZİNE TAŞINMAZLARININ DEĞERLEMESİ VE DEĞERLEMEYE İLİŞKİN ORANLAR
1. Taşınmaz Dosyasının İncelenmesi
168
2. Kurum ve Kuruluşlardan Temin Edilecek Bilgi ve Belgeler
168
3. Yapılara İlişkin Çalışmalar
169
4. İnternet Araştırması
170
1. Taşınmazın Mahallinde Tespit
171
3. Bilirkişilerle Yapılacak Görüşmede Usul
172
4. Bilirkişilerden Edinilecek Bilgiler
172
C. En Etkin ve Verimli Kullanım Analizi
173
1. Fiili Durumun Analizi
173
2. Tapu Kütüğünün Analizi
173
3. İmar Durumunun Analizi
174
D. Değerleme Yöntemlerinin Seçimi
174
1. Emsal Karşılaştırma Yöntemi
174
a. Emsal Karşılaştırma Yönteminde Veri Temini
175
b. Emsal Karşılaştırma Yönteminde Veri Seçimi
176
c. Emsal Karşılaştırma Yönteminde Verilerin Değerlendirilmesi
176
4. Diğer Yardımcı Yöntemler
178
E. Bedel Tespit Raporu
180
II. HAZİNE TAŞINMAZLARININ TASARRUF ÇEŞİDİNE GÖRE BEDEL TAKDİRİ VE
A. Kiralama İşlemlerinde Bedel Tespiti ve Oranları
180
1. Rayiç Bedel Üzerinden Bedel Takdiri
180
2. Harca Esas Değer Üzerinden Bedel Tespiti
183
B. Ecrimisil İşlemlerinde Bedel Tespiti ve Oranları
183
C. Satış İşlemlerinde Bedel Tespiti ve Oranları
186
1. Rayiç Bedel Üzerinden Bedel Tespitleri
186
2. Harca Esas Değer Üzerinden Bedel Tespitleri
190
D. İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni İşlemlerinde Bedel Tespiti ve Oranları
195
1. Rayiç Bedel Üzerinde Bedel Tespiti ve Oranlar
196
2. Emlak Vergisine Esas Bedel Üzerinden Bedel Tespiti ve Oranlar
201
3. Bedelsiz İrtifak ve Kullanma İzinleri
204
UYGULAMALI DEĞERLEME ÖRNEKLERİ
Uygulama Örneği 1: Kira, İrtifak Hakkı ve Ecrimisil Bedeli Tespiti
209
Uygulama Örneği 2: Arsa Rayiç Bedel Tespiti
210
Uygulama Örneği 3: Arsa Rayiç Bedel Tespiti (Karşılaştırmalı İşlemler Yöntemi)
212
Uygulama Örneği 4: Sanayi Arsası Rayiç Bedel Tespiti
213
Uygulama Örneği 5: Arsa Rayiç Bedel Tespiti (Karşılaştırmalı İşlemler Yöntemi)
215
Uygulama Örneği 6: Arsa Rayiç Bedel Tespiti (Yapı Bedeli Üzerinden)
216
Uygulama Örneği 7: Yat Limanı Kullanma İzni Bedeli Tespiti
217
Uygulama Örneği 8: Tarla Rayiç Bedel Tespiti (Gelir Kapitilizasyon Yöntemi)
218
Uygulama Örneği 9: Yapı Maliyet Bedeli Tespiti
220
Uygulama Örneği 10: Kira Gelir Yöntemine Göre Değer Tespiti
220
Uygulama Örneği 11: Ekonomik Ömür Tespiti
220
Uygulama Örneği 12: İrtifak Hakkı Sahibine (Hak Lehdarına) Satış İşleminde
Uygulama Örneği 13: İrtifak Hakkı Sahibine (Hak Lehdarına) Satış İşleminde
Uygulama Örneği 14: Kompleks Çoklu Konut Değerleme Örneği
224
Uygulama Örneği 15: Daire Bedelinden Yola Çıkarak Arsa Bedeline Ulaşma
233
Uygulama Örneği 16: Asgari Levazım Bedeli Tespiti
234
Uygulama Örneği 17: Tarımsal Arazi Bedel Tespiti (Gelirin Kapitilizasyon
Uygulama Örneği 18: Ofis Bedel Tespiti
236
Uygulama Örneği 19: Kat Karşılığı İnşaat Yöntemi İle Bedel Tespiti
236
Uygulama Örneği 20: İrtifak Hakkı Sahibine Doğrudan Satış Bedeli Tespiti
239
ÖRNEK DEĞERLEME RAPORLARI
I. İSKELE AMAÇLI KULLANMA İZNİ BEDEL TESPİT RAPORU
241
A. Değerlemenin Konusu
241
B. Değerleme Konusu Taşınmaza İlişkin Bilgiler
241
1. Taşınmazın Mülkiyet Bilgileri
241
2. Taşınmazın İmar Bilgileri
241
3. Taşınmaz Mahallinde Yapılan Tespit Bilgileri
241
C. Bedel Takdirine Yönelik İnceleme
242
1. Emlak Vergi Değeri
242
2. Daha Önce Yapılan Kıymet Takdirleri
242
3. Kamu Kurum Beyanları
242
4. Bilirkişi Beyanları
242
D. Bedel Takdirine Yönelik Değerlendirme
243
1. Taşınmazın Değerine Etken Faktörler (SWOT Analizi)
243
2. Bedel Takdirine Yönelik Genel Değerlendirme
244
II. SİT ALANINDA KALAN TAŞINMAZIN BEDEL TAKDİR RAPORU
245
A. Değerlemenin Konusu
245
B. Taşınmaz ile İlgili Bilgiler
245
1. Taşınmazın Mülkiyet Bilgileri
245
2. Taşınmaz Mahallinde Yapılan Tespit
246
3. Taşınmazın İmar Bilgileri
246
C. Bedel Takdirine Yönelik İnceleme
246
1. Emlak Vergi Değeri
246
2. Daha Önce Yapılan Kıymet Takdirleri ve Emsal Kıymet Takdirleri
246
3. Kamu Kurum Beyanları
247
4. Bilirkişi Beyanları
247
D. Bedel Takdirine Yönelik Değerlendirme
247
1. Taşınmazın Değerine Etken Faktörler (SWOT Analizi)
247
2. Taşınmazların Emlak Vergi Değerlerinin Değerlendirilmesi
248
3. Tüm Verilerin Değerlendirilmesi Sonucu Oluşan Nihai Değer
248