Toplu İş Sözleşmesinin Kişi Bakımından Uygulanma Alanı

Türk Hukukuna göre işçi ve işverenler, Anayasa ile güvence altına alınan toplu iş sözleşme hakkı çerçevesinde karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını toplu iş sözleşmesiyle düzenleyebilirler. Anayasa'da temel hak olarak kabul edilen toplu iş sözleşmesi hakkı için herhangi bir sınırlandırma nedeni öngörülmemiştir. Bununla birlikte, söz konusu hak Anayasa'nın 13'üncü maddesinde belirtilen ilkeler çerçevesinde kanunla sınırlandırılabilir.

Anayasa'ya göre toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. Bu kapsamda kabul edilen 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, sadece sözleşmenin yapılmasına değil, uygulanma alanına ilişkin pek çok hükme de yer vermiştir. Toplu iş sözleşmesinin uygulanma alanı yer, zaman ve kişi bakımından sınırlandırılmıştır. Kişi itibarıyla uygulanma alanı, toplu iş sözleşmesi hakkının etkin bir şekilde kullanılıp kullanılmadığını belirlemek bakımından son derece önemlidir.

Doçentlik tezi olarak kaleme alınan bu çalışmada; toplu iş sözleşmesinin kişi itibariyle uygulanma alanı mevzuat, bilimsel görüşler ve yargı kararları çerçevesinde değerlendirilmiştir.