ULUSLARARASI HUKUKTA KUVVET KULLANMA YASAĞI VE SALDIRI SUÇUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
1.1. ULUSLARARASI HUKUKTA KUVVET KULLANMA YASAĞI
21
1.1.1. Birleşmiş Milletler Şartı Öncesi Dönemde Kuvvet Kullanma Yasağı
21
1.1.1.1. Haklı Savaş Kavramı, Gelişimi ve Günümüze Etkileri
21
1.1.1.2. Hikmet–i Hükümet Görüşü (Raison D’état – National Interest)
26
1.1.1.3. İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Kuvvet Kullanma Yasağı
29
1.1.1.3.1. Milletler Cemiyeti Misakı
29
1.1.1.3.2. 1923 Karşılıklı Yardım Antlaşması
31
1.1.1.3.3. 1924 Uluslararası Sorunların Barışçıl Yollarla Çözümü İçin Protokol (Cenevre Protokolü)
32
1.1.1.3.4. Lokarno Antlaşmaları
32
1.1.1.3.5. Kellogg–Briand Paktı
33
1.1.1.3.6. Saldırı Suçu Üzerine Sovyet Taslağı
34
1.1.2. Birleşmiş Milletler Şartı’nda Kuvvet Kullanma Yasağı
36
1.1.2.1. Kuvvet Kullanmanın Hukuka Uygun Olduğu Durumlar
39
1.1.2.1.1. Birleşmiş Milletler Şartı’nda Geçen İstisnalar
40
1.1.2.1.1.1. Meşru Savunma
41
1.1.2.1.1.2. Birleşmiş Milletler Şartı VII’nci Bölümü Kapsamında Kuvvet Kullanma
48
1.1.2.1.2. Birleşmiş Milletler Şartıyla Bağlantılı İstisnalar
49
1.1.2.1.2.1. Barış İçin Birleşme
49
1.1.2.1.2.2. Halkların Kendi Kaderlerini Tayin Hakkı (Self Determination)
50
1.1.2.1.3. Birleşmiş Milletler Şartı Dışında Geçen İstisnalar
53
1.1.2.1.3.1. Yurt Dışında Vatandaşların Korunması İçin Kuvvet Kullanma
54
1.1.2.1.3.2. İnsani Müdahale
55
1.1.2.1.3.3. Demokrasi Yanlısı Müdahale (Pro–Democratic Intervention)
60
1.2. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDAN SONRA SALDIRI SUÇUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ
62
1.2.1. Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu
64
1.2.2. Nüremberg Uluslararası Askerî Mahkemesi
65
1.2.3. 10 Numaralı Kontrol Konseyi Kanunu
67
1.2.4. Uzak Doğu Uluslararası Askerî Mahkemesi
69
1.2.5. Nüremberg Mahkemesi Şartı’nda ve Mahkeme Kararında Kabul Edilen Uluslararası Hukuk İlkeleri
70
1.2.6. Uluslararası Hukuk Komisyonu Çalışmaları
73
1.2.7. Birleşmiş Milletler 1974 Tarih ve 3314 (XXIX) Sayılı Saldırının Tanımı Kararı
81
1.2.8. Daimi Bir Uluslararası Ceza Mahkemesi Kurulması Kapsamında Saldırı Suçu
85
ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SALDIRI SUÇU ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİ
2.1. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN TEŞKİLAT YAPISI
99
2.2. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SOYKIRIM, İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR VE SAVAŞ SUÇLARI ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİ
101
2.2.1. Yer Bakımından Yargı Yetkisi (Ratione Loci)
101
2.2.2. Zaman Bakımından Yargı Yetkisi (Ratione Temporis)
103
2.2.3. Kişi Bakımından Yargı Yetkisi (Ratione Persone)
104
2.3. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SOYKIRIM, İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR VE SAVAŞ SUÇLARI ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİNİ KULLANMASI
106
2.3.1. Taraf Devlet Başvurusu
107
2.3.2. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Bildirimi
107
2.3.3. Savcının Kendiliğinden Harekete Geçmesi (proprio motu)
108
2.4. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİNİN SALDIRI SUÇU ÜZERİNDEKİ YARGI YETKİSİ
110
2.4.1. Saldırı Suçu Değişikliklerinin Yürürlüğe Girmesi Sorunu
111
2.4.1.1. Kabul Modeli
111
2.4.1.2. 121 (5)’inci Madde Modeli
112
2.4.1.3. 121 (4)’üncü Madde Modeli
117
2.4.1.4. Diğer Gelişmeler
119
2.4.3. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Tarafından Yapılan Başvuru Üzerine Saldırı Suçu Üzerinde Yargı Yetkisinin Kullanılması
131
2.4.4. Tamamlayıcılık İlkesi
132
2.4.5. Saldırı Fiili ve Devletin Uluslararası Hukuka Göre Sorumluluğu
134
ULUSLARARASI CEZA HUKUKUNDA SALDIRI SUÇU
3.1. ULUSLARARASI CEZA HUKUKU VE ULUSLARARASI SUÇ KAVRAMI
139
3.2. ULUSLARARASI HUKUKTA BİREYLERİN CEZA SORUMLULUĞU
145
3.2.2. Uluslararası Hukukta Bireylerin Ceza Sorumluluğunun Tarihsel Gelişimi
146
3.3. SUÇ İLE KORUNAN HUKUKİ MENFAAT
149
3.4. SALDIRI SUÇUNUN UNSURLARI
150
3.4.1.1. Liderlik Gereksinimi
152
3.4.1.2. Hükûmet Üyesi Olmayan Devlet Görevlileri/Askerlerin ve Özel Ekonomik Aktörlerin Faillik Durumları
155
3.4.2. Suçun Konusu – Mağdur – Suçtan Zarar Gören
157
3.4.3. Saldırı Suçunun Maddi Unsuru
158
3.4.3.1. Fiil (Hareket)
162
3.4.4. Saldırı Suçunun Manevi Unsuru
166
3.4.5. Hukuka Aykırılık
170
3.5.1. Amirin Emrini İfa
173
3.5.3. Kusurluluğu Kaldıran Diğer Nedenler
185
3.6. SALDIRI SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
187
3.6.2. Saldırı Suçuna İştirak
188
3.7. SALDIRI SUÇU VE TÜRKİYE
192
3.8. TÜRK CEZA KANUNU İÇİN SALDIRI SUÇU TEKLİFİ
194
EK A: DÜZENLEMELERİ ONAYLAYAN/KABUL EDEN TARAF DEVLETLER
205
EK B: YARGI YETKİSİ SENARYOLARI
206