Yedinci Baskının Önsözü
5
ISLAHIN KAVRAMSAL VE KURAMSAL ÇERÇEVESİ
§ 1. ISLAHIN ANLAMI, TANIMI, NİTELİĞİ, AMACI, ÇEŞİTLERİ VE BENZER KURUMLARDAN FARKLARI
19
F. Benzer Kurumlardan Farkları
31
1. Düzeltme (HMK m.183–1/ HUMK m.80)
31
2. Aydınlatma (HMK m.31–1/HUMK m.75)
34
3. Tavzih (Açıklama, HMK m.305, 306/ HUMK m.455–459)
36
4. Hükmün Tamamlanması (HMK m.35/A)
37
5. Eski Hâle Getirme (HMK m.95–101/HUMK m.166–174)
37
ISLAHIN YASAL ÇERÇEVESİ, HMK’NIN HUMK’DAN FARKLI VE YENİLİK GETİREN DÜZENLEMELERİ
§ 2. ISLAHIN YASAL ÇERÇEVESİ
39
A. HMK ile HUMK’un Karşılaştırmalı Metinleri
39
B. HMK’nın HUMK’dan Farklı Olan ve Yenilik Getiren Hükümleri
44
ISLAHA İZİN VERİLEN İŞLEMLER
§ 3. GENEL OLARAK: USUL İŞLEMLERİ
47
A. Dava Sebebinin Değiştirilmesi
54
B. Dava Konusunun (İstem Sonucunun) Değiştirilmesi
63
C. Davanın Niteliğinin Değiştirilmesi
71
D. Kısmen Islahla Eda Davasının Terditli Davaya Dönüştürülmesi
73
E. Dava Konusunun (Müddeabihin) Artırılması
78
1. Yasak Dönemi: 1927 – 1999
78
2. Yasağın Aşılması: HUMK m.87/Son Tümcesinin İptaline Dair Anayasa Mahkemesinin 20.07.1999 Tarih ve 1/33 Sayılı Kararı
78
3. İptalden Sonraki Durum: Dava Konusunun Artırılmasının Islah Bakımından Niteliği ve Koşulları
87
a. Niteliği (Kısmen Islah mı, Tamamen Islah mı?)
87
aa. Fazlaya İlişkin Hakkın Saklı Tutulmuş Olması Gerekir mi? (Islah–Kısmi Dava İlişkisi)
106
aaa. 6100 Sayılı HMK’dan Önceki Dönem
106
bbb. 6100 Sayılı HMK’dan Sonraki Dönem
133
ccc. Belirsiz Alacak Davasında Durum
149
bb. Artırılan Kısımla İlgili Hak Düşürücü Süre veya Zamanaşımı Süresinin Dolmamış Olması
149
cc. Davacının Kısmen Islaha veya Ek Dava Açma Yoluna Gitmesinde Seçimlik Hakka Sahip Olması
150
dd. Islah Harç ve Giderlerinin Yatırılmış Olması
162
ee. Diğer Biçimsel Koşullara Uyulmuş Olması
162
F. Delillerin Gösterilmesinde (İbrazında) Islah
162
1. Bizzat Delillerin Islahı
162
2. Delil Listesinin Islahı
164
G. Islahın İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı ile İlişkisi
166
2. İlk İtirazların Islahla İleri Sürülüp Sürülemeyeceği
170
3. Davalının Islah Yoluyla Karşı Dava Açıp Açamayacağı
171
4. Davalının Islah Yoluyla Zamanaşımı Savunmasını İleri Sürüp Süremeyeceği
177
ISLAH YOLUNA BAŞVURMA YETKİSİ BULUNAN KİŞİLER
§ 5. DAVANIN TARAFLARI
179
§ 9. BİRLEŞEN DAVANIN DAVACISI
191
§ 10. DAVA ARKADAŞLIĞINDA DURUM
192
A. Mecburi Dava Arkadaşlığında
192
B. İhtiyari Dava Arkadaşlığında
193
§ 11. DAVANIN İHBARINDA DURUM
194
§ 12. YARGILAMANIN YENİLENMESİNDE DURUM
196
ISLAHIN MÜMKÜN OLMADIĞI DURUM VE İŞLEMLER
§ 13. AYNI DAVADA ISLAH HAKKININ ANCAK BİR KEZ KULLANILABİLECEĞİ
199
B. Davaların Yığılmasında (Objektif Dava yığılması) Durum
209
C. Davaların Birleştirilmesinde Durum
212
C. Terditli Davada Durum
215
§ 14. HÜKMÜN BOZULMASINDAN SONRA ISLAHIN MÜMKÜN OLUP OLMADIĞI
216
B. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı: 04.02.1948 Tarih ve E. 1944/10, K. 1948/3 Sayılı
218
C. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı: 05.06.2016 Tarih ve E. 2015/1, K. 2016/1 Sayılı
224
Ç. 7251 Sayılı Kanun ile HMK m.177’ye Eklenen Hükümden Sonraki (Şimdiki) Durum
239
1. Yeni Hüküm ve Gerekçesi
239
2. Yeni Hükmün Değerlendirilmesi
241
a. Bozma Kararından Sonra Islah
241
b. Kaldırma Kararından Sonra Islah
243
D. Bozmadan Sonra Islahla İlgili Anayasa Mahkemesi’nin Başvuru No: 2019/23977 Sayılı ve 15.02.2023 Tarihli Kararı ve Hukuki Sonuçları
247
E. 7251 Sayılı Kanunla HMK’da Yapılan Değişiklik Çerçevesinde Bozmadan Sonra Islah– Usuli Kazanılmış Hak İlişkisi
266
1. Bozmadan Sonra Islah Engeli Olarak Usulî Kazanılmış Hak Durumu
266
2. 7251 Sayılı Kanundan Sonra Usulî Kazanılmış Hak–Islah İlişkisiyle İlgili Yargıtay ve BAM Kararları
267
§ 15. İSTİNAF’TA ISLAHA BAŞVURULAMAMASI
288
§ 16. ISLAHLA TARAFIN (HASMIN) DEĞİŞTİRİLEMEMESİ
289
B. Islahla Tarafın (Hasmın) Değiştirilemeyeceğine Yargıtay Kararları
304
§ 17. MENFİ TESPİT DAVASINDA MÜDDEABİHİN ISLAHLA ARTIRILAMAYACAĞI
316
§ 18. DAVA KONUSU OLMAYAN BİR TALEBİN ISLAHLA DAVA KAPSAMINA ALINAMAYACAĞI
317
§ 19. DAVALININ DAVAYI KABUL BEYANINDAN SONRA DAVACININ DAVAYI ISLAH EDEMEYECEĞİ
349
§ 20. MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİNİN ISLAH YOLUYLA ARTIRILAMAYACAĞI
351
§ 21. ISLAHLA İKİNCİ BİR TANIK LİSTESİ VERİLEMEYECEĞİ
364
§ 22. AYIPLI MAL DAVASINDA SEÇİMLİK HAKKINI KULLANMIŞ OLAN DAVACININ (TÜKETİCİNİN) ISLAHLA TALEBİNİ (SEÇİMLİK HAKKINI) DEĞİŞTİREMEYECEĞİ
365
§ 23. İTİRAZIN İPTALİ DAVASINDA MÜDDEABİH ISLAHLA ARTIRILABİLİR Mİ?
381
§ 24. ISLAH YOLU İLE İLK İTİRAZLARIN İLERİ SÜRÜLEMEYECEĞİ
389
§ 25. DAVALININ ISLAH YOLUYLA KARŞI DAVA AÇAMAYACAĞI
390
§ 26. ISLAHLA MADDİ HUKUK İŞLEMLERİNİN DÜZELTİLEMEYECEĞİ
390
§ 27. ISLAHLA DAVANIN GERİ ALINAMAYACAĞI
391
§ 28. ISLAH YOLUYLA MEVCUT ISLAHTAN DÖNÜLÜP YENİ BİR ISLAH YAPILAMAYACAĞI
391
§ 29. ISLAH YOLUYLA TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ KARARININ İPTALİNİN İSTENEMEYECEĞİ
392
§ 30. ISLAH YOLUYLA DAVA ŞARTI EKSİKLİĞİNİN GİDERİLEMEYECEĞİ
395
§ 31. ISLAH YOLU İLE ÖLÜ KİŞİNİN MİRASÇILARI NA KARŞI DAVAYA DEVAM EDİLEMEYECEĞİ
396
§ 32. DELİL LİSTESİNİN TAMAMEN ISLAHI HALİNDE ÖNCEKİ LİSTEDE BULUNMAYAN DELİLLERE DAYANILAMAYACAĞI
397
§ 33. KISMÎ DAVANIN ISLAH YOLUYLA BELİRSİZ ALACAK DAVASINA DÖNÜŞTÜRÜLEMEYECEĞİ
398
§ 34. ISLAHTAN ÖNCE TOPLANAN DELİLLERİN KURAL OLARAK GEÇERSİZ SAYILAMAYACAĞI
402
ISLAHI GEREKTİRMEYEN DURUM VE İŞLEMLER
§ 35. TALEP SONUCUNUN AZALTILMASI (DARALTILMASI)
407
§ 36. MADDİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ
412
§ 37. TALEP SONUCUNUN YANLIŞ TERİMLERLE İFADE EDİLMESİ
415
§ 38. TALEP SONUCUNUN DİLEKÇEDEKİ ÖZGÜL BÖLÜMÜN DIŞINDA İFADE EDİLMESİ
416
§ 39. TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA DAVA KONUSU ŞEYİN ELDEN ÇIKARILMASI HÂLİNDE 4. KİŞİNİN DAVAYA DÂHİL EDİLMESİ
422
§ 40. SONRADAN DELİL GÖSTERİLMESİ
424
§ 41. TENKİS DAVASINDA SONUÇ İSTEĞİN ARTIRILMASI
425
§ 42. MENFİ TESPİT DAVASININ İSTİRDAT DAVASINA DÖNÜŞMESİ
426
§ 43. ISLAHLA ARTIRILAN KISIM İÇİN ARABULUCULUĞA BAŞVURULMASINA GEREK BULUNMADIĞI
427
ISLAHIN KOŞULLARI VE BU KOŞULLARIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDE HÂKİMİN YARGISAL ÖDEVLERİ
C. Tamamen Islah İşlemi İçin Vekâletnamede Özel Islah Yetkisi Bulunması Zorunluluğu
436
§ 45. ISLAH DİLEKÇESİ İÇİN SÜRE VERİLMESİ
444
§ 46. ISLAH DİLEKÇESİNİN KARŞI TARAFA TEBLİĞ EDİLMESİ ZORUNLULUĞU
449
§ 47. ISLAH İSTEMİNİN YORUMLANMASI
452
§ 48. ISLAH İSTEMİNİN KARŞI TARAFIN MUVAFAKATİNE BAĞLI OLMAMASI
461
§ 49. ISLAH İSTEMİNİN KABUL VEYA REDDİ HAKKINDA MAHKEMENİN BİR KARAR VERME ZORUNLULUĞUNUN BULUNMAMASI
463
§ 50. ISLAHTA HARÇ ALINMASI SORUNU
467
§ 51. ISLAHTA YARGILAMA GİDERİ İLE KARŞI TARAFIN ZARAR–ZİYANININ ÖDENMESİ
499
B. Yargılama Giderinin Kapsamı
500
C. Karşı Taraf Lehine Teminat Yatırılması
505
D. Yargılama Giderleri ile Teminat (Zarar) Tutarının Bizzat Hâkim Tarafından Belirlenmesi
507
E. Islahta Yargılama Giderleri ile Teminatın Yatırılması Koşulunun Karşı Tarafın Talebine Bağlı Olması
509
F. Islah Gider ve Teminatının Yatırılmamasının Sonuçları
510
G. Islah Eden Tarafın Yatırdığı Gider ve Teminatın İadesini Talep Etmesi İçin Hükmün Kesinleşmesi Şart mıdır?
511
§ 52. ISLAHIN ZAMANSAL SINIRLARI
512
A. Islahın Konusu (Kendisi) Bakımından
512
1. Islahın Başlangıç Anı
512
3. Bozmadan Sonra Islah
521
B. Islah İşleminin Yapılması Gereken Süre Bakımından
521
§ 53. KISMİ DAVADA KISMEN ISLAH İLE BELİRSİZ ALACAK DAVASINDA TALEP ARTIRIM İŞLEMİ–HER İKİ TALEP ARASINDAKİ FARKLAR
525
A. Kısmen Islahta Artırım Talebi
525
B. Belirsiz Alacak Davasında Talep Artırım İşlemi
528
C. Kısmen Islah ile Belirsiz Alacak Davasındaki Artırım Talepleri Arasındaki Farklar
533
ISLAH – ZAMANAŞIMI İLİŞKİSİ
§ 54. ISLAHIN ZAMANAŞIMININ KESİLMESİNE ETKİSİ
537
§ 55. ISLAHLA ARTIRILAN ALACAK KISMI YÖNÜNDEN İLERİ SÜRÜLEN ZAMANAŞIMI DEF’İNİN İNCELENİP KARARA BAĞLANMASI
566
§ 56. ZAMANAŞIMI DEF’İNİN ISLAH YOLUYLA İLERİ SÜRÜLÜP SÜRÜLEMEYECEĞİ
572
1. 6100 Sayılı HMK’dan Önceki Dönem
572
a. Süresinde Cevap Dilekçesi Verilmemiş Olsa Bile Islahla Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülebileceği Görüşü
573
b. Süresinde Verilen Cevap Dilekçesinde Belirtilmesi Unutulan Zamanaşımı Def’inin Islahla İleri Sürülebileceği Görüşü
573
c. Yargıtay Kararlarında Durum
574
aa. Islah Yolu ile Zamanaşımı Def’inin İleri Sürülemeyeceğine İlişkin Kararlar
574
bb. Islah Yolu ile Zamanaşımı Def’inin İleri sürülebileceğine İlişkin Kararlar
587
2. 6100 Sayılı HMK’dan Sonraki Dönem
596
a. Savunmanın Genişletilmesi İtirazının İleri Sürülmesi Durumunda:
596
b. Savunmanın Genişletilmesi İtirazının İleri Sürülmemesi Durumunda
620
§ 57. DAVA DİLEKÇESİNDE YAZILMASI, İSTENMESİ UNUTULAN FAİZİN ISLAHLA TALEP EDİLEBİLECEĞİ
631
§ 58. KISMEN ISLAHTA ARTIRILAN MİKTAR İÇİN FAİZ TALEP EDİLMEMİŞ OLMASI
632
§ 59. ISLAHTA FAİZİN İŞLEMEYE BAŞLADIĞI TARİH
633
A. Taleple Bağlılık İlkesinin Gözetilmesi
633
1. Faizin Başlangıç Tarihinde
633
B. Islah Dilekçesinin Havalesi Tarihinden Değil, Islah Harcının Yatırıldığı Tarihten İtibaren Faizin İşletilmesi
636
C. Temerrüt Durumuna Göre Tamamen Islah ve Kısmen Islahta Faizin İşlemeye Başlaması
637
5. Kamulaştırmasız El Atma Davalarında
657
6. Ecrimisil Alacaklarında
658
7. Tapu Sicilinin Yanlış Tutulmasından Kaynaklanan Tazminat Davalarında
658
8. Temerrüdün İhtarname İle Oluştuğu Davalarda
659
9. Katılma Alacağına Tasfiye (karar) Tarihinden İtibaren Faiz İşletilmesi Gerektiği
659
D. Faiz Türünün Islahla Değiştirilip Değiştirilemeyeceği Sorunu
660
ISLAHIN MEVCUT DAVAYA ETKİSİ VE HUKUKİ SONUÇLARI
§ 60. ISLAHIN GÖREVE ETKİSİ
665
§ 61. ISLAHIN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE İLE ZAMANAŞIMI SÜRESİNE ETKİSİ
667
A. Hak Düşürücü Süreye Etkisi
667
B. Zamanaşımına Etkisi
672
§ 62. ISLAH DOĞRULTUSUNDA SORUŞTURMA (TAHKİKAT) YAPILIP HÜKÜM KURULMASI GEREKTİĞİ
673
§ 63. ISLAH NEDENİYLE YAPILAN GİDERLERİN HANGİ TARAF ÜZERİNDE BIRAKILACAĞI SORUNU
677
§ 64. ISLAH TARİHİNE KADAR YAPILMIŞ OLAN İŞLEMLERİN AKIBETİ
682
ISLAHTAN DÖNME SORUNU – KÖTÜNİYETLİ ISLAH VE YAPTIRIMI
§ 65. ISLAHTAN DÖNME SORUNU
685
§ 66. KÖTÜNİYETLİ ISLAH VE YAPTIRIMI
686
1. Islahın Dikkate Alınmaması
687
2. Karşı Tarafın Uğradığı Zararın Tazmini
687
Yazarın Özgeçmişi ve Diğer Yapıtları
703