Sivil Toplum ve Devlet

Geçtiğimiz yüzyıllar, ulusların ve ulus devletlerin tarih sahnesine çıktığı ve geliştiği dönemlerdi. Modernleşme süreciyle birlikte her tür grup ve lokal aidiyet ve kimlik ulus devletin himayesinde ulus kimliği şablonuyla kolektif bir kimliğe evrilmeye başladı. Bu tarihsel gelişmeden hareket eden bazı düşünürler, geleceğin ruhunun, toplumunu çepeçevre kuşatan aşkın bir devlete gebe olduğu tezini ortaya attılar. Bu düşünürlere göre tarih, geçici bir durak, bir araç olan sivil toplumdan aşkın devlete doğru ilerleyecek, aşkın devlete vardıktan sonra da nihayete erecekti. Yirminci yüzyıl, aşkın devletlerin otoriter veya totaliter bir karakterde ortaya çıktığı yüzyıl olmuştu.

Bu kitapta yer alan çalışmalar, 28 Şubat sürecinin harlı, hararetli ortamında ortaya çıkmıştır. Çalışma yirmi yıl sonra altıncı baskı için gözden geçirildiğin de, Türkiye'nin demokrasi ve sivil toplum yolunda kat ettiği inişli çıkışlı mesafe bir kez daha görmüş oldu. Türkiye, bu süre içinde demokratik siyaset alanının daraldığı bir noktadan, Avrupa Birliği'yle müzakereleri sürdürdüğü bir noktaya gelmiş, fakat bir müddet sonra hükümeti düşürme manevraları, çeşitli entrikalar, kumpaslar ve darbe girişimleri sonucunda yeniden zikzaklar çizmek zorunda kalmıştır.