Göç – İltica ve Sığınma Hukuku Prof. Dr. Işıl Özkan  - Kitap

Göç – İltica ve Sığınma Hukuku

5. Baskı, 
Ekim 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
574
Barkod:
9789750288548
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
795,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Günümüzde zorla veya rızai olarak yaşadığı ülkeyi terk eden ve kendisine yerleşmek üzere yeni yerler arayanların sayısı giderek artmaktadır. Toplu bir göç olayından sonra göçmenlerin büyük bir çoğunluğunun, gittikleri ülkelerde kalıcı yerleşime geçtikleri bilinmektedir.
Savaşlar devam ettiği sürece bu tür göçlerin devam edeceği ve yeni yeni vatandaşlık türlerinin ortaya çıkacağı da görünen bir gerçektir.
Barışı sağlayacak çabaların yeterli olmadığı dünya sisteminde ne yazık ki BM'nin kuruluş düzeni ve çabaları savaşı önleyememektedir. Savaşa sebep olan devletler dahi Güvenlik Konseyinde veto hakkını kullanarak kendilerine müdahaleyi önleyebilmektedir.
Göç konusu önemini korumaya devam ettiğinden, kitap yeni gelişmeler ışığında güncellenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Mülteci, Sığınmacı, Göçmen
.
1951 Cenevre Sözleşmesi ve 1967 Protokolü
.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
.
Uluslararası İşgücü Kanunu
.
Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği
.
Sığınmacıların Çalışma Hakkı
.
Geçici Koruma Yönetmeliği
.
Sınır Dışı Etme ve Geri Gönderme Yasağı
.
İdari Gözetim
.
Avrupa Birliği'nin Göç ve İltica Konusunda Yeni Anlaşmaları
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Takdîm 
7
Önsöz 
11
2. Baskıya Önsöz 
13
3. Baskıya Önsöz 
15
4. Baskıya Önsöz 
17
5. Baskıya Önsöz 
19
Kısaltmalar 
37
Giriş 
41
1. Bölüm
TARİHÇE, KAYNAKLAR VE TANIMLAR
§1. GÖÇÜN TARİHÇESİ 
45
I. İNSANCIL HUKUK YAKLAŞIMLARI 
45
A. İnsancıl Hukuk ve İnsan Hakları Kavramları 
45
B. Haklı Savaşın Davranış Kuralları 
46
C. Sığınma Hakkının Kökeni 
48
1. Genel Olarak 
48
2. Dini Yaklaşımlar 
49
3. Egemenlik Alanı Olarak Ülkedeki Yabancıların Kontrolü 
50
D. Teorik Görüşler 
50
1. Grotius – Sığınma ve Uluslararası Ceza Hukuku 
50
2. Grotius ile Mücadele: Pufendorf, Wolff, Vattel 
52
a. Pufendorf 
52
b. Wolff 
53
c. Vattel 
54
II. SİYASİ SUÇLAR İSTİSNASI 
56
A. İngiliz Geleneği 
56
B. Kara Avrupasının Tutumu 
57
C. Bir Aksiyon Adamı Olarak Nansen 
59
III. SUÇLULARIN İADESİNDEN SINIRDIŞI ETMEYE; SIĞINMACILAR İÇİN GÖÇ POLİTİKASININ FARKINA VARMAK 
60
IV. SIĞINMAYI GELİŞTİREN POLİTİK DEĞERLER 
61
§2. GÖÇ VE SIĞINMA HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI 
64
I. GENEL OLARAK 
64
II. ULUSLARARASI KAYNAKLAR 
65
A. Uluslararası Adalet Divanı Statüsü 
65
B. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 
67
C. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme ve 1967 Protokolü 
68
D. İşkencenin ve Diğer Zalimane Onur Kırıcı İnsanlık Dışı Muamele ve Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi 
68
E. Avrupa İnsan Haklarını Koruma ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi ve Ek Protokoller 
69
F. Diğer İnsan Hakları Sözleşmeleri 
70
G. Yapılageliş Kuralları (Customary Rules) 
71
1. Genel Olarak 
71
a. Maddi Unsur (Material Element) 
71
b. Manevi Unsur (Opinion Juris) 
72
2. İnsan Hakları Konusundaki Evrensel Kurallar 
73
H. Genel Hukuk İlkeleri (General Principles of Law) (Principes Généraux de Droit) 
74
1. Ahde Vefa (Pacta Sund Servanda) İlkesi 
75
2. Buyruk Kural (Jus Cogens) 
76
§ 3. TANIMLAR 
80
I. TERİM SORUNU 
80
II. HUKUKİ AÇIDAN MÜLTECİ TANIMI 
83
A. Genel Olarak 
83
B. Andlaşmaların Yorumu 
85
1. Mülteci Statüsü Kazanılmasının Şartları 
90
a. Ülke Dışında Bulunma Koşulu–Yabancı Olmak 
91
b. Vatansızların Durumu 
91
c. Birden Çok Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Durumu 
94
d. Haklı Nedenlerle Zulüm Korkusu 
96
aa. Zulüm Nedenleri 
98
aaa. Irka Dayalı Zulüm 
99
bbb. Dine Dayalı Zulüm 
103
ccc. Belli Sosyal Gruba Aidiyet 
108
ddd. Siyasi Görüş Nedeniyle Zulüm 
112
bb. Haklı Zulüm Korkusu’nun “Well–Founded Fear of Persecution” Yeniden Yorumlanması 
115
cc. Uluslararası Korumaya İhtiyacı Olmayan Kişiler 
117
dd. Uluslararası Korumaya Layık Olmayan Kişiler 
118
aaa. Barışa Karşı Suç, Savaş Suçu ve İnsanlığa Karşı Suç 
118
bbb. Siyasi Olmayan Ağır Suçlar (1 (F)/b) 
120
ccc. Birleşmiş Milletlerin Amaç ve İlkelerine Aykırı Eylemler (1 F(c)) 
121
2. Mülteci Statüsünün Sona Ermesi 
122
a. Statüyü Sona Erdiren İradi Nedenler 
123
b. Statüyü Sona Erdiren Diğer Nedenler 
124
D. Diğer Sözleşmelerdeki Tanımlar 
125
1. Milletler Cemiyeti Döneminde Mülteci Tanımı 
126
2. BM Döneminde Mülteci Tanımları 
126
3. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku 
130
III. SIĞINMACILAR 
132
IV. YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER 
135
V. GÖÇMENLER 
136
VI. GÖÇMEN İŞÇİ VE HUKUK DIŞI GÖÇMEN İŞÇİLER 
138
2. Bölüm
ULUSLARARASI, BÖLGESEL VE ULUSAL KORUMA
§1. MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI HUKUKTA KORUNMASI (The Protection of Refugees in International Law) 
143
I. ULUSLARARASI HUKUKTA KORUMA YOLLARI 
143
A. Genel Olarak 
143
B. Andlaşmalar ve İç Hukukta Uyum Sorunları (Treaties and Municipal Law) 
144
C. Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü 
146
II. KORUMA KONULARI VE ÇÖZÜMLER 
148
A. Ülkeye Giriş ve Kalışın Engellenmemesi 
148
1. Kabul (Access) 
148
2. Cezalandırılmama İlkesi (Non–Penalization) 
151
3. Durdurma (Interception) 
153
4. Ülkeye Ulaşımı Engelleme Politikaları 
154
5. Ön–Giriş İzni ve Taşıyıcı Cezaları (Carrier Sanctions) 
155
6. İdari Gözetim (Administrative Detention) Yasağı 
156
a. Genel Olarak 
156
c. İstisnalar 
159
d. Tutuklamanın Alternatifleri 
160
e. Usuli Garantiler 
161
f. Özel Durumdaki Kişiler 
161
aa. 18 Yaşın Altındakilerin Tutuklanması 
161
bb. Kırılgan (Vulnerable) Kişilerin Tutuklanması 
162
cc. Kadınların Tutuklanması 
163
dd. İnsan Ticareti Mağdurlarının Tutuklanması 
163
ee. Engelli Sığınma Arayanlar 
163
ff. Yaşlı Sığınma Arayanlar 
163
gg. Lezbiyen, Gay, Çift Cinsiyetli (Bisexual), Cinsiyet Değiştiren (Transgender) Sığınma Arayanlar 
163
g. İdari Gözetim Koşulları 
164
h. İdari Gözetim ve Kitle Akını 
165
B. Sınırdışı (Expulsion) veya İade Etme (Return “refoulement”) ve Geri Verme (Extradition) Yasağı 
166
1. Sınırdışı Etme (Expulsion) Yasağı 
166
2. Geri Göndermeme (Non–refoulement) İlkesi 
168
a. Genel Olarak 
168
b. Geri Göndermeme İlkesine İlişkin Uluslararası Örf ve Âdet Hukuku Kaynakları 
170
c. Geri–Göndermeme İlkesinin Sonuçları 
171
d. Kitle Akını (mass influx) ve Geri–Göndermeme (non–refoulement) Prensibi 
172
e. Devlet Uygulamalarından Örnekler 
173
3. İade Etme (Extradition) Yasağı 
174
a. Kural 
174
b. İstisnalar 
176
§2. BÖLGESEL KORUMA 
178
I. AFRİKA’DA KORUMA 
178
A. Afrika Birliği Örgütü Sözleşmesi 
178
B. Mültecilere Karşı Muameleye İlişkin İlkeler 
178
II. CARTAGENA MÜLTECİLER BİLDİRİSİ (1984) 
179
III. ARAP BİRLİĞİ SÖZLEŞMESİ 
180
IV. AVRUPA KONSEYİ’NDE KORUMA 
182
A. AİHS Bakımından 
182
B. Ek Protokollerde 
183
1. İnsan Haklarını Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesine Ek 4 No.lu Protokol 
183
2. AİHS’ye Ek 7 No.lu Protokol 
183
C. Avrupa İkamet Sözleşmesi 
184
D. Suçluların İadesi Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokoller 
184
E. Avrupa Sosyal Şartı 
185
V. AİHM’NİN KARARLARI 
186
A. AİHS’nin 3. Maddesine Aykırılıkla İlgili Davalar 
186
1. K.R.S. v. Birleşik Krallık Davası 
186
2. Boutagni v. Fransa Davası 
186
3. Hursi Jamaa v. İtalya Kararı 
187
4. I. M. v. Fransa Kararı 
188
5. Rahimi c. Yunanistan Davası 
189
6. M.S.S. v. Belçika ve Yunanistan Kararı 
191
7. A.G.R.v. Hollanda Kararı 
192
8. Aboya Boa Jean v. Malta Kararı 
192
9. Abdi Mahamud v. Malta Kararı 
193
10. İllios ve Ahmet v Macaristan Kararı 
193
B. AİHS 5. Maddeyle İlgili Kararlar 
194
1. Saadi c v. Birleşik Krallık Kararı 
194
2. Mubilanzila Mayeka and Kaniki Mitunga v. Belçika Kararı 
196
3. Moghaddas v. Türkiye Kararı 
198
4. Asalya v. Türkiye Kararı 
199
5. Yarashonen v. Türkiye Kararı 
199
6. A.D ve Diğerleri v. Türkiye 
200
7. A. H and S. K v. Kıbrıs Kararı 
201
8. AKKAD v. Türkiye Kararı 
202
C. AİHS 6. Maddeyle İlgili Karar 
203
M.K. and others v. Fransa 
203
D. AİHS 2, 8 ve 13. Maddeyle İlgili Kararlar 
203
1. T.I. c. Birleşik Krallık Kararı 
203
2. Gül v. İsviçre Kararı 
205
3. Abdulaziz, Cabales and Balkandali v. Birleşik Krallık Kararı 
205
4. Kaplan vd. v. Norveç Kararı 
206
5. F. G. v. İsveç Kararı 
207
6. Kuric vd. v. Slovenya Kararı 
208
7. M. P. E. V. vd. v. İsviçre Kararı 
208
8. Gasper v Rusya Kararı 
209
9– Ghadamian v. İsviçre 
210
10– M.T. and Others v. İsveç 
210
E. AİHS 3, 4, 5 ve 4 No’lu Ek Protokol ile İlgili Kararlar 
211
1. J. A. and others v. İtalya 
211
2. Muhammad ve Muhammad v. Romanya Kararı 
211
3. Asady vd. v. Slovakya Kararı 
212
F. Değerlendirme 
212
1. Devletin İşkence ve Kötü Muameleyi Soruşturma Yükümlülüğü 
212
2. Etkili Başvuru Hakkının Maddi ve Usuli Haklarla Olan İlişkisi 
214
a. 13. Maddenin Sözleşmenin 2. ve 4. Maddeleri ile İlişkisi 
214
b. 13. Maddenin 8. Madde ile İlişkisi 
215
c. Usuli Haklarla İlişkisi 
216
d. Sözleşmenin 2. ve 3. Maddesi Arasındaki İlişki 
216
e. Sınırdışı Etme ve 5. Madde 
217
f. Adil Yargılanma Hakkı 
217
g. Diğer İlgili Maddeler 
218
VI. AB’DE SIĞINMACILARIN KORUNMASI 
218
A. Schengen Kazanımları 
218
1. Amsterdam Andlaşmasından Önce 
218
2. Amsterdam Andlaşmasından Sonra 
219
B. Viyana Eylem Planı 
220
C. Tampere Zirvesi ve Ortak Bir Sığınma Sisteminin Ortaya Çıkışı 
221
D. Avrupa Sığınma Göç, Entegrasyon Fonu’nun Kurulması 
222
E. Lahey Programı 
223
F. AB’de Ayrımcılık Yasağı 
223
1. Genel Olarak Eşitlik Prensibi 
223
2. AB’de Eşitlik ve Ayrımcılık Yapmama İlkesi 
225
3. Avrupa Vatandaşlığı 
226
G. Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı 
229
1. Ülkeye Giriş, İkamet ve Aile Birleşmesi Hakkı 
229
2. Sınır Kontrolü 
230
3. Üçüncü Ülke Vatandaşları İçin Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı 
231
a. Göçün Kontrolü 
232
b. İnsan Hakları Boyutu 
236
c. Avrupa Dayanışması 
238
d. Dönüş Direktifi 
239
e. Uzun Süreli İkamet Direktifi 
241
f. AB 2016/801 Sayılı ve 11 Mayıs 2016 Tarihli (Recast) Direktifi 
243
g. AB 2021/1883 Sayılı ve 20 Ekim 2021 tarihli Mavi Kart Direktifi 
244
H. Avrupa Birliği’nin Göç ve Sığınma Politikası 
244
1. Avrupa Birliğinin İşleyişine Dair Andlaşmada (Birincil Normlar) Yer Alan Hükümler 
244
a. AB Temel Haklar Şartı ve AB’nin AİHS’ye Katılımı 
245
b. Geri Kabul (Readmission) Andlaşmaları 
246
c. Stockholm Programı 
247
2. İkincil Mevzuat 
249
a. Sorumlu Devletin Belirlenmesine İlişkin Konsey Tüzüğü 
249
b. Vasıf Yönergesi 
252
c. Kabul Koşulları Yönergesi 
256
d. Geçici Koruma Yönergesi 
258
e. Usul Yönergesi 
259
f. Sığınma, Göç ve Entegrasyon Fonu Tüzüğü (AMIF) 
262
g. EU 603/2013 sayılı ve 26.06.2013 tarihli Eurodac Tüzüğü 
262
VII. BMMYK’NİN AB İKİNCİL MEVZUATINA BAKIŞI 
263
A. Geçici Koruma Yönergesine İlişkin Eleştiriler 
263
B. Ülkeye Kabulün Asgari Standartları Belirleyen Yönerge Hakkında Görüş 
264
C. 2003/86 Sayılı Aile Birleşmesi Yönergesi ile İlgili Görüş 
265
D. Vasıf Yönergesine İlişkin Eleştiriler 
265
E. BMMYK’nin 2725/2000 Sayılı Eurodac’ın Kullanılması ile İlgili Tüzüğe ve Bu Tüzüğün Uygulanması Kurallarını Belirleyen 407/2002 Sayılı Tüzüğe İlişkin Görüşleri 
266
F. 343/2003 Sayılı Konsey Tüzüğü ve Uygulanmasına Yönelik Ayrıntılı Kuralların Belirlendiği 1560/2003 Sayılı Komisyon Tüzüğü Hakkındaki Görüşü 
267
G. Avrupa Mülteci Fonu Hakkındaki Görüş 
268
VIII. ABAD KARARLARINDA SIĞINMA HAKKI 
269
A. AB Vatandaşlığı ve Serbest Dolaşım Hakkı 
269
1. Rottman Kararı 
269
2. Micheletti Kararı 
269
3. Zambrano Kararı 
270
4. Melki/Abdeli Kararı 
270
B. Sığınma Hakkı (The Right to Seek Asylum) 
270
1. Dublin Tüzükleri İlgili ABAD Kararları 
270
a. Migrationsverket v. Petrosians Davası 
270
b. C–130/08 Komisyon v. Yunanistan Davası 
272
c. C–411/10 ve 493/10 Sayılı Birleşik Dava 
272
d. C–620/10 Kastratis Davası 
274
e. C–4/11, Federal Alman Cumhuriyeti v. Kaveh Puid Davası 
275
f. C–245/11, K. v. Avusturya Davası 
275
g. C–528/11, Zuheyr Freyeh Halaf v. BulgaristanDavası 
275
h. C–648/11, MA,BT,DA v. İngiltere İçişleri Bakanlığı Davası 
277
ı. C–155/15, George Karim v. Migrationsverket Kararı 
277
i. C. 63/15 Mehrdad Ghezelbash Kararı 
278
j. C–695/15 PPU Mirza v. Macaristan Kararı 
278
k. C–670/16 Tsegezab Mengisteab v. Alman Federal Devleti Kararı 
279
l. C–56/17 Bahtiar Fatti v. Bulgaristan Kararı 
279
m. C–823/21 Komisyon v. Macaristan Kararı 
280
2. Geçici Koruma Direktifi İlgili Karar 
280
3. Kabul Şartları Direktifleri ile İlgili Kararlar 
280
a. C–102/06 Sayılı ve 26 Ekim 2006 Tarihli Karar 
280
b. C–72/06 Sayılı ve 19 Nisan 2007 Tarihli Karar 
281
c. C–179/11 Sayılı ve 18 Nisan 2011 Tarihli Başvuru 
281
d. C–601/15 Sayılı Karar 
281
e. C–186/21 PPU, S.A v. Slovenya Cumhuriyeti Kararı 
281
f. C–601/15 PPU v. Hollanda Devleti Kararı 
282
4. 2003/86/AT Sayılı Aile Birleşmesi Direktifi ile İlgili Kararlar 
282
a. European Parliament v. Council of the European Union davası 
282
b. C–57/07 Sayılı ve 6 Aralık 2007 Tarihli Karar 
284
c. C–578/08 Sayılı ve 4 Mart 2010 Tarihli Karar 
284
d. C–155/11PPU Sayılı 10 Haziran 2011 Tarihli Bibi Mohammad Imran v. Hollanda Dışişleri Bakanlığı Davası 
285
e. C. 601/15 PPU sayılı ve 15 Şubat 2016 tarihli karar 
286
f. C–380/17 Kanal B v. Hollanda Devleti Kararı 
286
g. C–381/18, C–381/18, G.S. an V.G. v. Hollanda Devleti Kararı 
287
5. Vasıf Direktifleri ile İlgili Kararlar 
287
a. C–191/08 Sayılı ve 7 Mayıs 2008 Tarihli Dava 
287
b. C–220/08 Sayılı ve 22 Mayıs 2008’de Açılan Dava 
288
c. C–269/08 Sayılı ve 20 Haziran 2008 Tarihli Komisyon’un Malta Cumhuriyeti Aleyhine Açtığı Dava 
288
d. C–293/08 Sayılı ve 5 Şubat 2009 Tarihli Karar 
288
e. C–256/08 Sayılı ve 30 Nisan 2009 Tarihli Karar 
288
f. C–322/08 Sayılı ve 14 Mayıs 2009 Tarihli Karar 
289
g. C–272/08 Sayılı ve 9 Temmuz 2009 Tarihli Karar 
289
h. Birleşik Dava C–175/08, C–176/08, C–178/08, C–179/08, 2 Mart 2010 
290
ı. Birleşik Dava C–57/09 ve C–101/09, 9 Kasım 2010 
291
i. C–71/11, C–99/11 Sayılı ve 05.09.2012 Tarihli Karar 
293
j. C–277/11 Sayılı ve 6 Haziran 2011’de Açılan Dava 
294
k. C–364/11 Sayılı ve 11 Temmuz 2011’de Açılan Dava 
294
l. C–465/07 Sayılı Elgafaji Davası 
295
m. C–443/14 ve c. 444/14 Sayılı Birleşik Dava 
296
n. C–579/20 F, A, G, H, I v. Hollanda Devleti Davası 
297
o. C–507/19 Almanya Federal Cumhuriyeti v. X.T. Davası 
297
6. Usul Direktifleri ile İlgili Kararlar 
297
a. C–133/06 Sayılı ve 6 Mayıs 2008 Tarihli Karar 
297
b. C–105/10 Sayılı ve 25 Şubat 2010 Tarihli Finlandiya Mahkemesi Başvurusu 
298
c. C–431/10 Sayılı ve 7 Nisan 2011 Tarihli Karar 
299
d. C–175/11 Sayılı ve 13 Nisan 2011 Sayılı Başvuru 
299
e. C–69/10 PPU Sayılı ve 28 Temmuz 2011 Tarihli Karar 
300
f. C–808/18 Komisyon v. Macaristan Kararı 
301
g. C– 294/17 İbrahim Bashan v. Federal Almanya Devleti Davası 
302
h. C–517/17 Milkias Addias v. Alman Federal Devleti Kararı 
302
ı. C–504/21 Başvuran 1 ve diğerleri v. Almanya Federal Devleti Davası 
302
i. C–36/20 PPU, Ministerio Fiscal v. V.L. Kararı 
302
j. C–556/17 Alekszij Torubanov v. Macaristan Kararı 
303
k. Komisyon v. Macaristan Kararı, 
304
l. 2011/95 Sayılı Direktifin 2 (f) Maddesinde Yer Alan İkincil Koruma İle İlgili Kanun Sözcüsü Richard De La Tour’un Görüşü 
304
7. Son Gelişmeler 
305
8. Göç ve Sığınma Konusunda Yeni Anlaşma Paketi (New Pact on Migration and Asylum) 
305
§3. ULUSAL UYGULAMALAR 
307
I. DEVLETLERİN UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER 
307
A. Avustralya 
307
B. Belçika 
308
C. Fransa 
309
D. Almanya 
310
E. İtalya 
312
F. Lüksemburg 
313
G. Hollanda 
313
H. İspanya 
314
I. İsveç 
315
İ. Birleşik Kırallık 
315
J. İrlanda 
316
K. ABD 
317
3. Bölüm
MÜLTECİLERİN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ
§1. ULUSLARARASI HUKUK VE ULUSAL HUKUKTA KORUMA 
319
I. ULUSLARARASI KORUMA 
319
A. BMMYK (UNHCR) 
319
B. Uluslararası Hukuk Açısından BMMYK ile BM Genel Kurulunun İlişkileri 
320
C. AİHM’nin Koruma Kıstasları 
321
II. ULUSAL KORUMA 
324
III. BMMYK KARARLARININ VE ULUSÜSTÜ YARGI KARARLARININ ULUSAL HUKUKA ETKİSİ 
325
A. Kararların Bağlayıcılığı 
325
B. Geçici Önlemler Konusunda Uluslararası Yargı–Ulusal Yargı İlişkileri 
326
C. Uluslararası veya Uluslarüstü Mahkeme Kararlarının Âkit Devletlerde Uygulanması 
329
D. Ulusötesi Uygulamalar 
331
§ 2. MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI HUKUKTAN DOĞAN HAKLARI 
335
I. MÜLTECİLER SÖZLEŞMESİNDE KABUL EDİLEN GENEL ESASLAR 
335
A. Devlet Yetkisine Tâbi Olmak 
335
B. Statüye Göre Değişen Haklar 
336
1. Fiziki Bulunmaya (Physical Presence) Tâbi Haklar 
339
2. Hukuka Uygun Bulunmaya (Lawful Presence) Tâbi Haklar 
340
3. Hukuka Uygun Kalmaya (Lawful Stay) Tâbi Haklar 
342
4. Sürekli Oturmaya (Durable Residence) Tâbi Haklar 
342
II. GENEL MUAMELE STANDARTLARI (The General Standards of Treatment) 
343
A. Yabancılarla Aynı Muameleye Tâbi Tutulmak (Same Treatment with Aliens) 
344
B. Aşılması Güç İstemlerden Muafiyet (Exemption From Insurmountable ments) 
345
C. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (Most Favored Nation Clause) 
346
D. Milli Muamele İlkesi (National Treatment) 
347
III. MUTLAK (ABSOLUTE) VE ŞARTA BAĞLI (CONTINGENT) HAKLAR 
348
IV. TAMAMLAYICI KORUMA ŞEKİLLERİ: De Facto Mülteciler 
349
A. Genel Olarak 
349
B. Tamamlayıcı Koruma ve Çocuk Hakları 
350
V. MADDİ HAKLAR (Substantive Rights) 
352
A. Ülkeye Girme ve Kalma Hakkı 
352
1. Ülkeye Girişin Önlenmesi, İade ve Geri Gönderme Yasağı 
352
2. İkamet ve Serbest Dolaşım Hakkı (Right of Entry and Establishment) 
355
3. İstisnai ve Geçici Önlemler 
357
B. Fiziki Güvenlik Hakkı (Pyhsical Security) 
358
1. Yaşam Hakkı (Right to Life) 
358
2. İşkence, Kötü, İnsanlıkdışı ve Onur Kırıcı Muameleye Tâbi Olmamak Hakkı (Right to Protection Against Torture, Inhuman, Cruel and Degrading Treatment) 
359
3. Kişi Güvenliği Hakkı (Security of Person) 
360
C. Yaşam İhtiyaçlarının (Necessities of Life) Karşılanması Hakkı 
361
1. Yoksunluktan Muafiyet (Freedom from Deprivation) 
361
2. Yiyecek (Tayın) Hakkı (Rationing) 
362
3. Barınma Hakkı (Access to Shelter) 
364
4. Sağlık Hizmetlerine Ulaşma (Access to Health Care) ve Sosyal Yardım 
364
D. Mülkiyet Hakları (Property Rights) 
366
1. Mallara Sahip Olmak Hakkı veya Zilyetlik Hakkı 
366
2. Vergi Eşitliği 
368
3. Fikri Mülkiyet Hakkı 
369
E. Aile Birleşmesi Hakkı (Family Unity) 
369
F. Düşünce, İnanç ve Din Hürriyeti (Freedom of Thought, Belief and Religion) 
373
G. Eğitim Hakkı (Education) 
374
H. Kimlik Belgesi ve Statü (Identity Card and Status) 
375
I. İdari Yardım Hakkı 
376
İ. Mahkemelere Başvuru Hakkı (Right of Appeal to Court) 
378
J. Çalışma Hakkı (Freedom of Work) 
379
1. Ücretli Çalışma 
379
2. Serbest Meslekler (Self–Employment) 
380
K. Sosyal Güvenlik Hakkı (The Right of Social Security) 
381
L. Düşünceyi Açıklama ve Dernek Kurma Özgürlüğü (Freedom of Expression of Thought and Right of Association) 
383
M. Uluslararası Seyahat Hakkı (Freedom of Travel) 
384
4. Bölüm
UYGULANAN USULLER VE ÇÖZÜM YOLLARI
§1. STATÜ KAZANILMASINDAN ÖNCEKİ DURUM 
387
I. CENEVRE SÖZLEŞMESİNDE USULE İLİŞKİN TEMEL İLKELER 
387
A. Genel Standartlar 
387
B. İdari Usuller (25. md.) 
388
1. Kimlik Belgeleri (27. md.) (Identity Documents) 
388
2. Seyahat Belgeleri (28. md.) (Travel Documents) 
389
3. Hukuka Aykırı Olarak Ülkeye Girenlerin Durumu (31. md.) 
389
4. Sınırdışı Etme (Expulsion) (32. md.) 
391
C. İltica–Sığınma Usulüne Kabul (Access to Procedures for Determining Refugee Status) 
391
1. Kişisel (Bireysel) Belirleme Usulü 
392
2. Tamamlayıcı Koruma (Complementary Protection) 
393
3. Geçici Koruma (Temporary Protection) 
394
D. Başvurunun İncelenmesi 
395
II. MÜLTECİ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİ USULÜ VE KANUN YOLLARI 
397
A. Statü Belirleme Usulü 
397
B. Kanun Yollarına Başvuru veya İtiraz Hakkı (AppealReview) 
398
III. MÜLTECİ VE SIĞINMACILARIN GÖZETİM ALTINDA TUTULMASI 
400
IV. SORUMLULUĞUN PAYLAŞILMASI 
401
A. İlk Sığınma Ülkesi (First Country of Asylum) 
401
B. “Güvenli 3. Ülke” Kavramı (The “Safe Third Country” Concept) 
402
C. Başvuru İçin Sınırlı–Süre Zorunluluğu 
403
§2. STATÜ KAZANILMASI VEYA BAŞVURUNUN REDDİ 
403
I. CENEVRE SÖZLEŞMESİ VE 1967 PROTOKOLÜNE GÖRE 
403
II. MİLLİ HUKUKLARA GÖRE 
404
III. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNA GÖRE 
405
A. Birincil Hukuka Göre 
406
B. İkincil Hukuka Göre 
406
1. Sınır Kontrolleri 
406
2. İltica Usulü 
408
§3. KİTLE AKINLARI, YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER VE İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARINA UYGULANACAK USULLER 
408
I. GENEL OLARAK 
408
II. KİTLE AKINLARI (Large–scale Influx) 
410
A. Prensipler 
410
B. Alınacak Önlemler 
411
1. Materyal (Malzeme) Yardımı 
411
2. Mali Yardım 
412
3. Uzun Süreli Kalma 
413
4. İnsancıl Yerleştirme (Evacuation) ve Transfer 
414
5. Yeniden Yerleştirme (Resettlement) 
414
C. Usul Mekanizmaları 
415
III. YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER 
415
A. Genel Olarak 
415
B. Yerinden Edilmiş Kişileri Koruma Prensipleri 
417
1. Yer Değiştirmeden Korunmaya İlişkin Prensipler 
417
2. Yer Değiştirme ile İlgili Prensipler 
418
3. Yerlerine Dönme, Yeniden Yerleşme ve Yeniden Entegrasyon 
419
C. BMMYK’nin Rolü 
419
D. İç Hukukta Koruma ve Dış Denetim 
420
IV. İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARI (Victims of Trafficking in Persons) 
423
A. Tanım 
423
B. Usule İlişkin Konular 
425
§4. MÜLTECİ SÖZLEŞMESİNDEKİ ÇÖZÜM YOLLARI 
425
I. GENEL OLARAK 
425
II. ÜLKESİNE GERİ GÖNDERME (Repatriation) 
426
III. YENİDEN İKAMET (Reestablishment) 
429
IV. YENİDEN YERLEŞTİRME (Resettlement) 
430
A. BMMYK’nin Rolü 
431
B. Kent Mültecileri (Urban Refugees) 
432
V. VATANDAŞLIĞA ALINMA (Naturalization) 
434
5. Bölüm
KARŞILAŞTIRMALI HUKUK VE
TÜRK HUKUKUNDA DURUM
§1. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UYGULAMA 
437
I. HOLLANDA 
437
II. FRANSA 
438
III. BELÇİKA 
441
IV. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ 
442
A. Sığınma Hakkı ve Usulü 
443
B. Göçmen Olarak Kabul 
444
V. NORVEÇ KRALLIĞI 
445
A. Mevzuat 
445
B. Yetkili Merciler 
446
VI. BİRLEŞİK KRALLIK, İSKOÇYA VE KUZEY İRLANDA 
448
A. Mevzuat 
448
B. Yargılama Usulü 
449
VII. İTALYA 
450
VIII. YUNANİSTAN 
452
IX. KANADA 
453
A. Amaç ve Uygulama 
453
B. Yetkili Merciler 
454
C. Ülkeye Giriş ve İkamet 
454
D. Sınırdışı Etme ve Tutuklama 
455
E. Temyiz Hakkı 
455
F. Mültecilerin Korunması 
456
X. ALMANYA 
457
§2. TÜRK HUKUKUNDA MÜLTECİ VE SIĞINMACILARA İLİŞKİN HÜKÜMLER 
461
I. YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUAT 
461
A. Anayasa 
461
B. Diğer Kanunlardaki Hükümler 
464
1. İskân Kanunu 
464
2. Muharip Yabancı Ordu Mensuplarından Türkiye’ye İltica Edenler Hakkında Kanun 
465
3. Askerlik Kanunu 
465
4. Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanun 
466
5. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu 
466
II. ULUSAL EYLEM PLÂNI VE YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA MEVZUATI 
466
A. Ulusal Eylem Plânı 
466
B. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Çerçevesinde Koruma 
471
1. Amaç ve Kapsam 
471
2. Türkiye’ye Giriş, Vize ve İkamet 
472
3. Sınırdışı Etme 
473
4. Uluslararası Koruma Çeşitleri 
474
5. Genel Usuller 
474
a. Başvuru 
474
b. İdari Gözetim Altında Tutma 
475
C. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 
475
D. Geçici Koruma Yönetmeliği 
478
E. Uluslararası İşgücü Kanunu 
479
F. Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Uygulama Yönetmeliği 
481
G. Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik 
482
H. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi ve Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kişilerin Çalışmasına Dair Yönetmelik 
483
III. KONUYA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 
483
A. Sınırdışı Edilmeye İlişkin Kararlar 
483
1. Ruslan Kurkaev v. İçişleri Bakanlığı Kararı 
483
2. Alimujiang Abuderuheman v. İçişleri Bakanlığı Yürütmeyi Durdurma Kararı 
485
3. Golafghan Mirafghan v. İçişleri Bakanlığı Kararı 
487
4. Ali Osmanov v. İçişleri Bakanlığı Davası 
487
B. Sığınma Talebinin Reddine İlişkin Kararlar 
488
1. Mohammad Sharif Mohammadi ve Pervin Barai Navara v. İçişleri Bakanlığı Kararı 
488
2. Alfred Shkurti (Aldo Bare) v. İçişleri Bakanlığı Davası 
489
3. Afganistan uyruklu E.K v. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 
489
C. Geçici Olarak İkamet İzni ve Uydu Kent’te Serbest Dolaşım ile İlgili Kararlar 
490
1. Parviz Norouzi v. İçişleri Bakanlığı Kararı 
490
2. İçişleri Bakanlığı ve Mariam Pourkar (Kendisine Asaleten, Sara Afoar’a Velayeten), Chiya Afsar, Tara Afsar, Serdar Afsar Davası 
490
3. İçişleri Bakanlığı v. Ali Abdullahi Davası 
491
D. Malvarlığının Dondurulması ile İlgili Kararlar 
492
1. Yasin A. A. Kadi v. Başbakanlık/Dışişleri Bakanlığı/Maliye Bakanlığı Davası 
492
2. Yasin A. A. Kadi v. Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı Kararı 
494
IV. KARARLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 
495
6. Bölüm
GÖÇ HUKUKU
§1. GÖÇ VE İLTİCA 
499
I. GÖÇ VE İLTİCA ARASINDAKİ İLİŞKİ 
499
II. GİRİŞ YERLEŞME VE ÇALIŞMA HAKKI 
500
A. Türk Vatandaşlarının Avrupa Ülkelerine Giriş Hakkı 
500
1. Genel Olarak 
500
2. Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatine İlişkin Avrupa Sözleşmesi 
501
B. Ortaklık Hukuku Çerçevesinde Türk Vatandaşlarının AB Ülkelerine Giriş ve İkamet Hakkı 
501
C. Yabancıların Türkiye’ye Giriş Hakkı 
503
D. Türkiye’de Yabancıların İkamet Hakkı 
504
E. Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakkı 
506
1. Genel Olarak 
506
2. Yabancıların Türkiye’de Çalışma Şartları 
506
3. Çalışma İzni Türleri 
507
III. GÖÇMEN İŞÇİLERİN KORUNMASI 
508
A. Uluslararası Belgelerde 
508
B. Avrupa Birliği’nde 
510
1. Birincil Normlarda 
510
2. İkincil Normlarda 
511
a. Sınır Kontrolü 
511
b. Vize 
513
IV. YASADIŞI GÖÇMEN İŞÇİLER 
514
A. AB Hukukunda 
514
1. Yasadışı Göç Yönergesi 
514
2. ABAD Kararları 
516
a.C–209/08 Komisyon v. Lüksemburg Davası 
516
b. C–266/08 Sayılı Karar 
516
c. C–58/21 Sayılı Dava 
516
d. C–66/21 Sayılı Dava 
517
B. Türk Hukukunda 
517
1. Ulusal Eylem Plânı 
517
2. İç Hukuktaki Hükümler 
518
a. Genel Olarak 
518
b. Sınır Dışı Etme 
519
c. Kabul Barınma ve Geri Gönderme Merkezleri 
520
d. Çalışma Hakkı 
521
e. İdari Gözetim Altında Bulundurma (Muhafaza Altına Alma) 
521
f. YUKK’nın Yürürlüğe Girmesinden Sonra AİHM’in Türkiye Kararları 
525
aa. G.B. ve Diğerleri v. Türkiye Kararı 
526
bb. Amerkhanov v. Türkiye Kararı 
526
cc. R.M. v. Türkiye Kararı 
527
C. Uluslararası Sözleşme ve Protokol 
527
D. AB–Türkiye Geri Kabul Anlaşması 
528
1. Hazırlanışı 
528
2. Kapsamı 
529
§ 2. İNSAN TİCARETİ SUÇU VE GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI 
530
I. GENEL OLARAK 
530
II. 27.10.2006 TARİHLİ VE 2006/81 SAYILI İNSAN TİCARETİ İLE MÜCADELE KONULU BAKANLIK GENELGESİ 
533
III. İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARININ GÜVENLİ VE GÖNÜLLÜ DÖNÜŞ İŞLEMLERİ 
534
IV. İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELE VE MAĞDURLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 
537
V. DENİZDE GERİ–GÖNDERİLMEME İLKESİ 
538
Sonuç 
541
EKLER 
545
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU 
546
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU GENEL GEREKÇE 
546
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU MADDE GEREKÇELERİ 
546
ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURU SAHİBİ VE ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ SAHİBİ KİŞİLERİN ÇALIŞMASINA DAİR YÖNETMELİK 
546
GEÇİCİ KORUMA YÖNETMELİĞİ 
546
ULUSLARARASI İŞGÜCÜ KANUNU 
547
GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİNE DAİR YÖNETMELİK 
547
İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELE VE MAĞDURLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 
547
Kaynakça 
549
Kavram Dizini 
565