GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI KAVRAMI – TARİHİ GELİŞİM – ULUSLARARASI BELGELERDEKİ YERİ –
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ DURUM
§ 1. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI KAVRAMI VE BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRMASI
25
I. Göçmen Kaçakçılığı Kavramı
25
II. Benzer Suçlarla Karşılaştırılması
28
A. İnsan Ticareti Suçu
28
B. Pasaport Kanunu ve YUKK’da Yer Alan Kabahatler
32
2. Türkiye’ye yasa dışı giren veya Türkiye’yi yasa dışı terk eden ya da buna teşebbüs eden yabancılar (YUKK m.102/1–a)
33
3. Türkiye’ye girişleri yasaklanmış olmasına rağmen Türkiye’ye girebilmiş olanlar (YUKK m.102/1–b)
35
4. YUKK 56’ncı maddenin birinci fıkrasında tanınan sürede Türkiye’den ayrılmayanlar (YUKK m.102/1–c)
35
5. YUKK 57’nci, 58’inci, 60’ıncı ve 68’inci maddeler kapsamındaki işlemler sırasında kaçanlar (YUKK m.102/1–ç)
35
6. YUKK 98’inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan yükümlülüklere uymayan taşıyıcılar (YUKK m.102/1–d)
35
7. YUKK 57/A maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç), (d) ve (f) bentlerinde yer alan yükümlülüklere uymayanlar (YUKK m.102/1–e)
36
8. Göçmen Kaçakçılığı Suçu Benzeri Kabahat (YUKK m.102/2)
36
9. Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından her nasılsa pasaportsuz olarak girmiş olan vatandaşlar (Pasaport Kanunu m.34)
37
D. Dolandırıcılık Suçu
39
§ 2. GÖÇ VE GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞININ TARİHİ GELİŞİMİ
43
II. Türkiye’den Yapılan Göç Hareketleri
44
III. Türkiye’ye Yapılan Göç Hareketleri
46
A. Osmanlı Döneminde Yaşanan Göç Hareketleri
46
B. Cumhuriyet Döneminde Yaşanan Göç Hareketleri
47
§ 3. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞININ ULUSLARARASI BOYUTU
48
II. Birleşmiş Milletler Örgütünün Konuya Yaklaşımı
49
A. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirisi
49
B. Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi ve Bu Sözleşmeye Ek 1967 Tarihli Protokol
51
C. Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme
53
D. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM (Palermo) Sözleşmesi
54
2. Sözleşmenin Kapsamı
55
a. Örgütlü Bir Suç Grubuna Katılmanın Suç Haline Getirilmesi
56
b. Suç Gelirlerinin Aklanmasının Suç Haline Getirilmesi
56
c. Yolsuzluğun Suç Haline Getirilmesi
58
d. Adaletin Engellenmesinin Suç Haline Getirilmesi
59
e. Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimi ve Kaçakçılığının Suç Haline Getirilmesi
60
3. Sözleşmeye Göre Alınması Gereken Uluslararası Önlemler
61
E. Sınırı Aşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol
64
F. Sınırı Aşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol
65
III. Avrupa Konseyi’nin Konuya Yaklaşımı
67
A. İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korumasına İlişkin Sözleşme (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi)
67
B. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin, Cinsel Sömürü Amacına Yönelik İnsan Ticareti Hakkında R(2000) 11 Sayılı Tavsiye Kararı
69
IV. Avrupa Birliğinin Konuya Yaklaşımı
70
A. Avrupa Birliği Anayasası
70
B. Schengen Antlaşması
72
C. Avrupa Topluluğu Antlaşması (ATA)
74
D. Avrupa Birliği Konseyinin 19 Temmuz 2002 Tarihli Çerçeve Kararı
74
E. Birliğe İzinsiz Girişi, Transit Geçişi, İkameti Kolaylaştıran Fiilleri Önlemeye Yönelik Cezai Çerçevenin Güçlendirilmesi Hakkında 28 Kasım 2002 Tarihli Konsey Çerçeve Kararı
76
§ 4. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ DURUM
77
II. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda
83
III. İtalyan Hukukunda
85
TÜRK CEZA HUKUKUNDA GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇU
(765 sayılı TCK m.201/a – 5237 sayılı TCK m.79)
§ 2. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA
99
§ 3. YER BAKIMINDAN UYGULAMA
101
§ 4. SUÇUN HUKUKİ KONUSU (KORUNAN HUKUKİ YARAR)
102
II. Ulusal ve Uluslararası Topluma Ait Hukuki Yararlar
102
A. Uluslararası Toplum Düzeni
102
B. İlgili Devletlerin Egemenlik Yetkisi
104
C. Kamu Düzeni (İç Güvenlik) ve Kamu Ekonomisi
104
III. Kişilere Ait Hukuki Yararlar
105
A. Göçmenlerin Vücut Bütünlüğü ve Mülkiyet Hakkı
105
B. İnsan Haysiyetinin Dokunulmazlığı
106
§ 5. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNUN UNSURLARI
107
1. Suçun Maddi Konusu
109
b. Göçmen (Muhacir) Kavramı
110
d. Sığınmacı Kavramı ve Geçici Koruma Statüsü
116
e. Vatansızlar Kavramı
120
a. Suça İlişkin Hareketler
128
bb. Bir Yabancıyı Yasal Olmayan Yollarla Ülkeye Sokmak
130
aaa. Yasal Giriş Kapıları
134
bbb. Yasal Girişi Sağlayan Vesikalar
134
ii. Pasaport Yerine Geçen Belgeler
135
iii. Yabancılara Mahsus Damgalı Pasaport
136
iv. Giriş Vizesi Bulundurma Mecburiyeti
136
ccc. Türkiye’ye Girişi Yasaklanan Kişiler
137
cc. Türk Vatandaşı veya Yabancının Yasal Olmayan Yollarla Yurt Dışına Çıkmasına İmkân Sağlamak
138
dd. Yabancının Yasal Olmayan Yollardan Ülkede Kalmasına İmkân Sağlama
140
bbb. İkamet İzninin Süresi ve İkamet İzninin Uzatılması
143
ccc. Geçici Koruma Statüsü ve Suriye Vatandaşlarının Durumu
144
ee. Sahte Seyahat veya Kimlik Belgesi Düzenlemek
144
b. Suça İlişkin Neticeler
146
bb. Bir Yabancıyı Yasal Olamayan Yollarla Ülkeye Sokmak Bakımından
148
cc. Türk Vatandaşı veya Yabancının Yurt Dışına Çıkmasına İmkân Sağlama Bakımından
148
dd. Yabancının Yasal Olmayan Yollardan Ülkede Kalmasına İmkân Sağlama Bakımından
149
4. Suça Etki Eden Haller
150
a. Suçun Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi
150
b. Suçun Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi
150
bb. Örgüt Faaliyeti Olarak Göçmen Kaçakçılığı Suçu
153
c. Suçun, Mağdurların Hayatı Bakımından Bir Tehlike Oluşturması
155
d. Suçun Mağdurların Onur Kırıcı Bir Muameleye Maruz Bırakılarak İşlenmesi
157
III. Hukuka Aykırılık Unsuru
157
B. Suç Tipi Bakımından Uygulanması Düşünülebilecek Ceza Sorumluluğunu Kaldıran Sebepler
157
B. Doğrudan Doğruya veya Dolaylı Olarak Maddi Menfaat Elde Etmek Özel Kastı
159
§ 6. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
165
B. Göçmen Kaçakçılığı Suçuna Teşebbüs
166
III. Suçların İçtimaı
172
B. Eşya Müsaderesi – Özellikle İyiniyetli 3. Kişileri Durumu
178
E. Kaim Değer Müsaderesi
183
F. Anayasa Mahkemesi Eyyüp Baran Kararı
183
I. Soruşturma ve Kovuşturma
187
II. Yer Bakımından Yetki (Yetkili Mahkeme)
188
III. Madde Bakımından Yetki (Görevli Mahkeme)
189
IV. Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Kullanılan Araca Elkoyma
190
C. BM Sınıraşan Örgütlü Suçlulukla Mücadele Sözleşmesi
192
D. Genel Hükümlere Göre Muhafaza Altına Alma ve Elkoyma
194
E. AİHS ve Mülkiyet Hakkının Dokunulmazlığı
196
F. Yeni Düzenlemenin Değerlendirmesi
198
KRİMİNOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
§ 1. SUÇUN İŞLENİŞ NEDENLERİ
203
II. Türkiye’nin Coğrafi Konumu
203
III. İşsizlik ve Yoksulluk
204
IV. Eğitim ve Fırsat Eşitsizlikleri
204
V. Politik ve Ekonomik İstikrarsızlık
204
VI. Örgütlü Suçlulukta Yaşanan Artış
206
§ 2. SUÇUN İŞLENİŞ ŞEKİLLERİ
206
II. Denizyolu ile Göçmen Kaçakçılığı
207
III. Karayolu ile Göçmen Kaçakçılığı
209
IV. Havayolu ile Göçmen Kaçakçılığı
210
§ 3. DÜZENSİZ GÖÇ ROTALARI
210
III. FRONTEX’in Göç Yollarına Etkisi
212
§ 4. SUÇA KONU GÖÇMENLERİN GERİ DÖNÜŞÜ
214
I. Protokolün Düzenlemesi
214
II. AİHM (Hirsi Jamaa ve Diğerleri – İtalya Kararı)
215
III. Türkiye Uygulaması
217
IV. Uluslararası Koruma
220
§ 5. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI İLE MÜCADELE
221
I. Uluslararası Göç Örgütü
221
II. Birleşmiş Milletler Mülteci Yüksek Komiserliği
222
III. İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı
223
IV. Emniyet Genel Müdürlüğü Bünyesinde Yapılan Çalışmalar
224
V. Budapeşte Süreci ve 1997 Prag Tavsiye Kararları
225
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
233
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ
233
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK KARA, DENİZ VE HAVA YOLUYLA GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOLÜN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
261
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK KARA, DENİZ VE HAVA YOLUYLA GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOL
261