1. ADALETE KAVRAMSAL BİR GİRİŞ
23
1.1. Antik Dünyada Adalet Düşüncesi
25
1.2. Orta Çağ Hristiyan Dünyasında Adalet Düşüncesi
26
1.3. İslam Dünyasında Adalet Düşüncesi
27
1.4. Türk Tarihinde Adalet Düşüncesi ve Kurumsal Tezahürleri
31
2. ADLİ TEŞKİLATLARIN TARİHİNE KISA BİR BAKIŞ
32
2.1. Antik Yunan’da Adli Teşkilat
33
2.2. Roma’da Adli Teşkilat
34
2.3 Osmanlı Devleti’nde Adli Teşkilat
36
2.4 Cumhuriyetin İlk Dönemlerinde Adli Teşkilat
38
3. ADLİ TEŞKİLATIMIZIN TEMEL SORUNLARI
39
TÜRK YARGI SİSTEMİNİN ÖZET TARİHİ AKIŞI
48
HUKUK EĞİTİMİNİ YENİDEN TASARLAMAK
2. TARİHTE HUKUK VE HUKUK EĞİTİMİ
54
2.1. Batı Medeniyeti Tarihinde Hukuk Eğitimi
54
2.1.3. Orta Çağda Kilise “Kanon” Hukuku
62
2.2. Türk Tarihinde Hukuk ve Hukuk Eğitimi
67
2.2.3. Göktürk Devleti
70
2.2.5. Selçuklu Devleti
74
2.2.5.1. Hukuk Sistemi
74
2.2.5.2. Selçuklu Eğitim Geleneğinin Merkezi Olarak Medreseler
75
2.2.6. Osmanlı Devleti
79
2.2.6.2. Klasik Dönemde Hukuk Eğitimi: Osmanlı Medreseleri
80
2.2.6.3. Tanzimat Döneminde Hukuk ve Eğitim
85
a. Mekteb–i Hukuk–ı Sultani
86
b. Mekteb–i Hukuk–ı Şahane
88
2.3. Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Hukuk Öğretimi
90
2.4. Tarihte Hukuk Eğitimi Üzerine Değerlendirme
92
3. BAZI ÜLKELERDE HUKUK EĞİTİMİ
95
3.14. Suudi Arabistan
118
4. ÜLKEMİZDEKİ HUKUK EĞİTİMİNE YÖNELİK ÖNERİLERİMİZ
123
4.1. Yeni Bir Hukuk Eğitim Sistemine Duyulan İhtiyaç
123
4.2. Hukuk Eğitiminin Temel Dinamikleri
126
4.2.1. Hukuk Eğitiminde Metot Değişikliği: Takrir ve Karar Yöntemleri
126
4.2.1.1. Hukuk Eğitiminde Zihniyet ve Metot Değişikliği İhtiyacı
127
4.2.1.2. Takrir ve Karar Metotları
128
4.2.1.3. Hukuk Eğitiminde Karar Metodunun Olumlu Yönleri
128
4.2.1.4. Hukuk Eğitiminde Karar Metodunun Olumsuz Yönleri
131
4.2.1.5. Sonuç ve Önerimiz: Karma Metot
133
4.2.2. Bologna Sistemi Çerçevesinde Standardize Edilmiş Eğitim
134
4.2.2.1. Bologna Sistemi
134
4.2.2.2. Bologna Sisteminde Hukuk Eğitimi
135
4.3. Hukuk Fakültelerinin Öğrenci Kabul Sistemi
136
4.3.1. Hukuk Eğitimi Öncesi Herhangi Bir Lisans Programından Mezun Olma Şartı
136
4.3.2. Hukuk Fakültelerine Girişte Özel Sınav
139
4.4. Fakülte, Akademisyen ve Öğrenci Sayısı
140
4.4.1. Hukuk Fakültelerinin Sayısı
140
4.4.2. Akademisyen Sayısı
141
4.4.3. Dersliklerdeki Öğrenci Mevcudu
142
4.5. Hukuk Eğitiminin Süresi ve Müfredatı
142
4.5.1. Teorik ve Pratik Eğitimi Kapsayan Beş Yıllık Program
142
4.5.3. Teorik Eğitimde Yıllara Göre Okutulacak Dersler
145
4.5.4. Hukuk Fakültesi Müfredatında Yeni İçerik Önerileri
146
4.5.4.1. Zorunlu Kurslar
147
a. Ders Çalışma ve Ödev Yapma Teknikleri
147
b. Araştırma Yöntemleri ve Kütüphane Kullanımı
147
c. Bilişim Teknolojileri ve Onparmak Klavye Yazımı
147
d. Diksiyon, İletişim ve Beden Dili
148
f. Bilişim–UYAP Teknolojileri
148
4.5.4.2. Zorunlu Seminerler
149
a. Mevzuat ve İçtihat Araştırma Yöntemleri
149
c. Sözleşme Okuma ve Yazma Becerileri
149
d. İddianame, Mahkeme Kararı, Dava Dilekçesi Yazma Teknikleri
150
e. Müzakere Teknikleri
150
g. İhtilafları Önleme ve Yargı Öncesi Çözüm Yöntemleri
152
4.5.3.4. Seçimlik Seminerler
152
b. Bilimsel Araştırma ve Yazma
153
c. Yönetim ve Organizasyon
153
e. Resmi Yazışma Usulleri
154
f. Sosyal Sorumluluk Projeleri
154
4.5.5. Hukuk Fakültesine Devam Zorunluluğu
155
4.6. Lisans Eğitimi Sonrası “Ulusal Hukuk Sınavı”
155
4.7. Hukuk Meslekleri Stajı
156
4.7.1. Tüm Meslekler İçin Ortak ve Denetlenebilir Staj
156
4.7.2. Zorunlu Vaka Analizi Dersleri
158
4.7.2.1. Genel olarak
158
4.7.2.2. Özel Hukuk Vaka Analizi
161
4.7.2.3. Ceza Hukuku Vaka Analizi
162
4.7.2.4. Bireysel Başvuru Vaka Analizi
164
4.7.3. Fiili Meslek Stajı
164
4.7.4. Stajyerlerin Özlük Hakları
166
HUKUK MESLEKLERİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2.1. Osmanlı’da Kadılık
171
2.1.2. Kadı Olma Koşulları
172
2.1.3. Kadıların Görev Süresi
173
2.1.4. Zaman–ı İnfisal
174
2.1.5. Kadıların Görev Bölgesi
174
2.1.6. Kadıların Gelirleri
175
2.2. Bazı Ülkelerde Hakimlik Mesleği
175
2.2.5. Amerika Birleşik Devletleri
179
2.2.11. Suudi Arabistan
188
2.3. Ülkemizde Hakimlik
193
2.4. Hakimlik Mesleği İçin Önerilerimiz
195
2.4.1. Ülkenin Hakim Alımı Planlı Olmalı
196
2.4.2. Hakim Olma Şartları
197
2.4.2.1. Hakimlerin Hukuk Fakültesinden Mezun Olma Şartı Olmalı
197
2.4.2.2. Hakimliğe Kabulde Yazılı Sınav Uygulaması Kaldırılmalı
198
2.4.2.3. Mülakatın Hakimliğe Kabulde Etkisi
199
2.4.2.4. Hakimler Olgun Olmalı
200
2.4.3. Hakimler Uzmanlaşmalı
201
2.4.4. Hakimlerin Görev Yeri Teminatı Olmalı
201
2.4.5. Hakimlik Kademeleri
202
2.4.5.1. Birinci Kademe Hakimlik
204
2.4.5.2. Uzman Hakimlik
209
2.4.5.3. Kıdemli Hakimlik
210
2.4.5.4. Yüksek Hakimlik
210
2.4.5.5. Kıdemli Yüksek Hakimlik
211
3.1. Osmanlı’da Savcılık
213
3.2. Bazı Ülkelerde Savcılık Mesleği
216
3.2.4. Amerika Birleşik Devletleri
218
3.2.10. Suudi Arabistan
224
3.3. Ülkemizde Savcılık
224
3.4. Savcılık Mesleği İçin Önerilerimiz
225
3.4.1. Yargı Yetkisini Kullanan Savcıların Bağımsızlığı Anayasal Güvenceye Alınmalı
225
3.4.2. Hakim ve Savcı Birlikteliğine Son Verilmeli
227
3.4.3. Adli Kolluk Doğrudan Savcılara Bağlı Olmalı
229
3.4.4. Savcılar Uzmanlaşmalı
231
3.4.5. Savcıların Görev Yeri Teminatı Olmalı
231
3.4.6. Soruşturma–Kovuşturma Savcılığı Ayrımı Kaldırılmalı
232
3.4.7. Savcılık Kademeleri
233
3.4.7.1. Birinci Kademe Savcılık
233
3.4.7.2. Uzman Savcılık
235
3.4.7.3. Kıdemli Savcılık
236
3.4.7.4. Yüksek Savcılık
237
3.4.7.5. Kıdemli Yüksek Savcılık
237
4.1 Osmanlı’da Avukatlık
238
4.2. Bazı Ülkelerde Avukatlık Mesleği
240
4.2.3. Amerika Birleşik Devletleri
242
4.2.8. Çek Cumhuriyeti
245
4.2.16. Suudi Arabistan
249
4.3. Ülkemizde Avukatlık
250
4.4. Avukatlık Mesleği İçin Önerilerimiz
252
4.4.1. Avukatlık Staj Evresi
252
4.4.2. Avukatlıkta Uzmanlaşma
254
4.4.2.1. Uzmanlaşmanın Kurumsallaştırılması İhtiyacı
254
4.4.2.2. Avukatlıkta Uzmanlaşma Yeterlilik Şartları
255
a. Mahkemelerin Görev Alanlarına Giren Konularda Eğitim Almış Olmak
256
b. Belli Bir Kıdeme Sahip Olmak
257
4.4.3. Avukatlık Kademeleri
258
4.4.3.1. Birinci Kademe Avukat
259
4.4.3.2. Uzman Avukat
259
4.4.3.3. Kıdemli Avukat
260
4.4.3.4. Üstat Avukat
260
4.4.3.5. Kıdemli Üstat Avukat
261
4.4.4. Ülkemizde Avukatlık Mesleğinin Sorunları
261
4.4.4.1. Avukatlık Mesleğinin Vergisel Sorunları
261
a. Gelir Vergisi Dilimi
262
4.4.4.2. Avukat Ortaklıklarının Yeniden Yapılandırılması
264
5. ADLİYE YARDIMCI UZMAN PERSONELLERİ
266
5.2. Hakim ve Savcı Yardımcılığı Eleştirisi
268
5.3.2. Adli Katibin Görevleri
274
5.3.3. Adli Katip Olma Şartları
274
5.3.4. Adli Katiplik Kademeleri
274
5.3.4.2. Uzman Adli Katip
275
5.3.4.3. Kıdemli Adli Katip
275
5.4.1. Adli Kolluk Teşkilatı Adalet Bakanlığı Bünyesinde Kurulmalı
276
5.4.2. Adli Kolluğun Görevleri
277
5.4.3. Adli Kolluk Görevlileri Hukuk ve Adli Bilimler Alanında Eğitilmeli
278
5.4.4. Adli Kolluk Uzmanlaşması Savcıların Uzmanlaşmasına Paralel Olmalı
278
5.4.5. Adli Kolluk Kademeleri
279
5.4.5.2. Uzman Adli Kolluk
279
5.4.5.3. Kıdemli Adli Kolluk
279
5.4.6. Adli Kolluk Görevlileri Yargı Yetkisinin Kullanımı Açısından Doğrudan Savcıya Bağlı Olmalı
280
5.4.7. Her Savcının Emrine Yeteri Kadar Adli Kolluk Görevlisi Verilmeli
280
5.4.8. Adli Kolluk Görevlilerinin Genel Kolluk Görevlilerine Soruşturma Konularında Emir ve Talimat Verme Yetkisi Olmalı
281
5.4.9. Adli Kolluk Görevlilerine Adli Görevleri Dışında İş ve Görev Verilmemeli
281
YÜKSEK YARGI KURULLARININ YAPILANDIRILMASI
1. YÜKSEK YARGI KURULLARININ ÖNEMİ
283
2. YÜKSEK YARGI KURULU MODELLERİ
284
3. DÜNYADA YÜKSEK YARGI KURULLARI
285
4. TÜRKİYEDE YÜKSEK YARGI KURULLARI
288
4.1 Cumhuriyetin İlk Yıllarındaki Durum
288
4.2 1961 Anayasasında Yüksek Yargı Kurulları
289
4.3. 1982 Anayasasında Yüksek Yargı Kurulu
291
5. YÜKSEK YARGI KURULLARININ OLUŞUMUNA İLİŞKİN ÖNERİMİZ
295
5.1. Yüksek Yargı Kurulu Üyelerinin Dağılımında Dengeli ve Geniş Tabanlı Temsil Sağlamalı
296
5.2. Yüksek Yargı Kurulu Üyeliği Bir Kariyer Basamağı Olmamalı
297
5.3. Adaylar Yargı ile İlişkili Kurumlarca Belirlenmeli, Meclis ve Cumhurbaşkanın Tarafından Seçilmeli
297
5.4. Yüksek Yargı Kurulu Üye Sayısı Mevcut Hakim ve Savcı Sayısına Orantılı Olmalı
298
5.5. Yüksek Yargı Kurullarının Görev Süresi Çok Kısa ya da Çok Uzun Olmamalı
299
5.6. Yüksek Yargı Kurulu Üyeleri Tekrar Seçilememeli
299
5.7. Yüksek Yargı Kurulunda Yürütme Organının Temsilcisi Bulunmamalı
299
5.8. Yüksek Yargı Kurulunun Kararlarına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu Açık Olmalı
300
5.9. Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu Şeklinde Ayrı Kurullar Oluşturulmalı
300
5.9.1. Hakimler Kurulunun Oluşumu
300
5.9.2. Savcılar Kurulunun Oluşumu
302
TÜRKİYE’DE BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİNİN ÖRGÜTLENME MODELİ VE YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2. BAROLARIN TARİHÇESİ
308
3. BAZI ÜLKELERDE BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİ
312
4. TÜRKİYE’DE BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİ
317
4.1.1. Genel Kurul ve Görevleri
318
4.1.2. Yönetim Kurulunun Oluşumu
319
4.2. Türkiye Barolar Birliği
319
4.2.1. Barolar Birliği Genel Kurulunun Oluşumu
319
4.2.2. Barolar Birliğinin Görevleri
320
5. BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİNİN ÖRGÜTLENME MODELİNE İLİŞKİN ÖNERİLERİMİZ
321
5.1.1. Baro Meclisi ile Yönetim Kurulunun Oluşumu
323
5.1.2. Baro Meclisinin Görevleri:
332
5.2.1. Barolar Birliği Meclisinin Oluşumu
333
5.2.2. Barolar Birliği Meclisinin Görevleri
334
5.3. Diğer Meslek Örgütlerinin Yapılanması
335
6. ULUSLARARASI TÜRK BAROSU
335
ADALET BAKANLIĞI’NIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
1. YARGI SİSTEMİMİZDE ADALET BAKANLIĞININ ROLÜ
339
2. ADALET BAKANLIĞININ KURUMSAL TARİHÇESİ
342
3. ADALET BAKANLIĞININ GÖREVLERİ
344
4. MEVZUAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
347
4.1 Mevzuat Genel Müdürlüğünün Görevleri
347
4.2 Yeniden Yapılandırılmaya Duyulan İhtiyaç
349
4.3. Mevzuat Genel Müdürlüğünün Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Önerilerimiz
352
5. TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
357
5.1. Akademinin Kurumsal Kimliği ve Misyonu
357
5.2. Adalet Akademisinin Görevleri
358
5.3. Tüm Hukuk Uygulayıcılarının Eğitimi İçin Ortak Çatı Kurum
359
5.4. Uzmanlaşma Eğitimleri ve Sertifikasyon
360
6. ADALET ŞURASI KURUMU
360
6.4. Şuranın Teşekkülü ve Organları
369
6.5. Çalışma Usul ve Esasları
370
TÜRKİYEDE MEVCUT YARGI SİSTEMİ
A. Görev ve Yetkileri
373
C. Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu
376
E. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
377
F. Kişisel Verileri Koruma Kurumu
377
G. Türkiye Adalet Akademisi
378
2. HAKİM VE SAVCILAR KURULU
379
B. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
381
C. Bölge Adliye Mahkemeleri
381
D. İlk Derece Mahkemeleri
381
I. Genel Görevli Ceza Hakimlikleri ve Ceza Mahkemeleri
381
II. Ceza İhtisas Mahkemeleri
382
III. Genel Görevli Hukuk Mahkemeleri
383
IV. Hukuk İhtisas Mahkemeleri
384
B. Bölge İdare Mahkemeleri
386
C. İlk Derece Mahkemeleri
386
6. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
389
7. YÜKSEK SEÇİM KURULU
390