1.1. MOBBİNG KAVRAMININ KISA TARİHİ
23
1.3. MOBBİNGİN UNSURLARI
28
1.3.1. Taraflar Arasında İş Yaşamı İle Bağlantılı Bir İlişkinin Mevcudiyeti
28
1.3.2. Tarafların Aynı İş İlişkisinde Çalışıyor Olması
28
1.3.3. Failde Mobbing Uygulama Amacı Olması
29
1.3.4. Mobbing Davranışlarının Kasıtlı Olarak Yapılması
30
1.3.5. Mobbing Davranışların Belirli Bir Süre Devam Etmesi
31
1.3.6. Mobbing Eylemlerinin Sistematik Olarak Devam Etmesi
33
1.3.7. Taraflar Arasında Güç Eşitsizliği Bulunması
35
1.4. MOBBİNG KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARDAN FARKI
36
1.4.1. Çatışma ile Farkı
36
1.4.2. Zorbalık ile Farkı
37
1.4.3. Şiddet ile Farkı
37
1.4.4. İşyeri Stresi ile Farkı
38
1.4.5. İşyerinde Kabalık ile Farkı
38
1.4.6. Israrlı Takip ile Farkı
40
1.4.7. Sataşma ile Farkı
41
1.4.8. İşyerinde Cinsel Taciz ile Farkı
42
1.5. MOBBİNGİN TARAFLARI
43
1.5.2. Mobbing Mağduru
44
1.5.3. Mobbing İzleyicisi
44
1.6. MOBBİNG DAVRANIŞLARININ UYGULANMA YÖNÜ
46
1.6.1.1. Yukarıdan Aşağıya Doğru Mobbing
46
1.6.1.2. Aşağıdan Yukarıya Doğru Mobbing
47
1.7. MOBBİNG UYGULANMASINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER
48
1.7.1. Failden Kaynaklanan Faktörler
49
1.7.2. Mağdurdan Kaynaklanan Faktörler
50
1.7.3. İşletmeden Kaynaklanan Faktörler
52
1.7.4. Sosyal Faktörler
54
1.8. MOBBİNG NİTELİĞİNDEKİ DAVRANIŞ ÖRNEKLERİ
55
1.8.1. Davranış Biçimleri
56
1.8.2. Yargıtay Tarafından Kabul Edilmiş Olan Mobbing Davranışları
61
1.9. MOBBİNGİN ETKİLERİ
68
1.10. MOBBİNGE İLİŞKİN İSTATİSTİKİ VERİLER
74
1.10.1. Mobbingin Görülme Yaygınlığı
74
1.10.2. Davranışlara Göre Dağılımı
76
1.10.3. Sektörlere Göre Dağılımı
77
1.10.4. Yaş ve Cinsiyete Göre Dağılımı
78
1.10.5. Ekonomik Veriler
79
1.10.6. Alo 170 Hattına İlişkin Veriler
80
1.11. MOBBİNG İLE MÜCADELE STRATEJİLERİ
81
1.11.1. Bireysel Mücadele
81
1.11.2. İşletmesel Mücadele
82
1.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ
83
MOBBİNG İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
2.1. ULUSLARARASI BELGELERDE MOBBİNG
85
2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Mobbing
85
2.1.2. Avrupa Konseyi Belgelerinde Mobbing
86
2.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Mobbing
88
2.1.4. Avrupa Birliği Mevzuatında Mobbing
91
2.2. YABANCI ÜLKE HUKUKLARINDA MOBBİNG
93
2.2.1. Mobbingi Özel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler
93
2.2.2. Mobbingi Genel Hükümlerle Düzenleyen Ülkeler
100
2.2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri
101
2.3. TÜRK HUKUKUNDA MOBBİNG
105
2.3.1. Kamu Hukukunda Mobbing
105
2.3.1.1. Anayasa Hukuku Boyutuyla Mobbing
105
2.3.1.2. Ceza Hukuku Boyutuyla Mobbing
109
2.3.1.2.1. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma Suçu
112
2.3.1.2.2. Eziyet Suçu
112
2.3.1.2.3. İşkence Suçu
114
2.3.1.2.4. Görevi Kötüye Kullanma Suçu
115
2.3.1.2.5. Hakaret Suçu
117
2.3.1.2.6. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu
118
2.3.1.2.7. Kasten Yaralama Suçu
119
2.3.1.2.8. Cinsel Saldırı ve Cinsel Taciz Suçu
119
2.3.1.2.9. Tehdit Suçu
120
2.3.1.3. Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda Mobbing
121
2.3.2. İdare Hukukunda Mobbing
125
2.3.3. Özel Hukukta Mobbing
136
2.3.3.1. Medeni Hukukta Mobbing
136
2.3.3.2. Borçlar Hukukunda Mobbing
137
2.3.3.3. İş Hukukunda Mobbing
138
2.3.3.4. Başbakanlık Genelgesinde Mobbing
140
2.4. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ
142
İŞ İLİŞKİSİNDE MOBBİNG VE KARŞILIKLI HAK VE BORÇLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
3.1. GÖZETME BORCU AÇISINDAN MOBBİNG
145
3.1.1. Genel Olarak Gözetme Borcu
145
3.1.2. Mobbing ve Gözetme Borcu
146
3.1.2.1. İşçinin Kişilik Hakkının Korunması Açısından
148
3.1.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Hükümleri Açısından
148
3.1.3. İşverenin Alabileceği Önlemler
152
3.1.4. Gözetme Borcunun İhlali Nedeniyle Doğan Sorumluluk
153
3.1.5. Gözetme Borcuna Aykırılığın Yaptırımı
156
3.2. İŞ SÖZLEŞMELERİNİN FESHİ AÇISINDAN MOBBİNG
157
3.2.1. Genel Olarak Haklı Nedenle Fesih
157
3.2.2. Mobbing ve Haklı Nedenle Fesih
158
3.2.2.1. Mobbing Mağduru İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi
158
3.2.2.2. İşverenin Mobbing Yapan İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi
163
3.2.3. Fesih Hakkını Kullanma Süresi
167
3.2.4. Mobbing Nedeniyle Feshin Hukuki Sonuçları
168
3.3. KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ AÇISINDAN MOBBİNG
169
3.3.1. Genel Olarak Kişilik Hakkı
169
3.3.2. Mobbing ve Kişilik Hakkının İhlali
171
3.3.3. Kişilik Hakkı İhlalinin Yaptırımı
172
3.4. EŞİT DAVRANMA BORCU AÇISINDAN MOBBİNG
172
3.4.1. Genel Olarak Eşit Davranma Borcu
172
3.4.2. Mobbing ve Eşit Davranma Borcu
174
3.4.3. Eşit Davranma Borcuna Aykırılığın Yaptırımı
176
3.5. ÇALIŞMA KOŞULLARINDA ESASLI DEĞİŞİKLİK AÇISINDAN MOBBİNG
177
3.5.1. Genel Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik
177
3.5.2. Mobbing ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik
178
3.6. HAKSIZ FİİL AÇISINDAN MOBBİNG
180
3.7. DÜRÜSTLÜK İLKESİ AÇISINDAN MOBBİNG
181
3.7.1. Genel Olarak Dürüstlük İlkesi
181
3.7.2. Mobbing ve Dürüstlük İlkesi
181
3.7.3. Dürüstlük İlkesine Aykırılığın Yaptırımı
183
3.8. YÖNETİM HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG
183
3.8.1. Genel Olarak Yönetim Hakkı
183
3.8.2. Mobbing ve Yönetim Hakkı
184
3.8.3. Yönetim Hakkına Aykırılığın Yaptırımı
186
3.9. SADAKAT BORCU AÇISINDAN MOBBİNG
187
3.9.1. Genel Olarak Sadakat Borcu
187
3.9.2. Mobbing ve Sadakat Borcu
188
3.9.3. Sadakat Borcuna Aykırılığın Yaptırımı
188
3.10. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI AÇISINDAN MOBBİNG
189
3.10.1. Mobbing ve İş Kazası
189
3.10.2. Mobbing ve Meslek Hastalığı
190
3.11. ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI AÇISINDAN MOBBİNG
193
3.11.1. Genel Olarak Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
193
3.11.2. Mobbing ve Çalışmaktan Kaçınma Hakkı
194
3.12. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ
194
MOBBİNG NEDENİYLE AÇILABİLECEK DAVALAR
4.1. AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ
199
4.1.1. Koruyucu Davalar
199
4.1.1.1. Saldırı Tehlikesinin Önlenmesi Davası
200
4.1.1.2. Saldırıya Son Verilmesi Davası
201
4.1.1.3. Saldırının Hukuka Aykırılığının Tespiti Davası
201
4.1.2. Tazminat Davaları
202
4.1.2.1. Maddi Tazminat
202
4.1.2.2. Manevi Tazminat
207
4.1.2.3. Vekâletsiz İş Görme Davası
213
4.1.2.4. Ayrımcılık Tazminatı
214
4.1.2.5. Kötüniyet Tazminatı
215
4.1.3. İşe İade Davası
216
4.2. DAVANIN TARAFLARI
218
4.3. DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
218
4.3.1. Görevli Mahkeme
218
4.3.2. Yetkili Mahkeme
219
4.4. DAVALARDA ZAMANAŞIMI
220
4.5. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ
221
5.1. GENEL OLARAK İSPAT
225
5.1.3. Somutlaştırma Yükü
228
5.1.4.1. Doğrudan İspat
229
5.1.4.2. Dolaylı İspat
229
5.1.4.2.1. Emare ile İspat
229
5.1.4.2.2. İlk Görünüş İspatı
230
5.2. MOBBİNGİN İSPATI
231
5.2.1. Mobbingin İspat Ölçüsü
231
5.2.2. Mobbingin İspatı ve Buna İlişkin Deliller
235
5.3. ARA BÖLÜM DEĞERLENDİRMESİ
250