"Anayasa Mahkemesi'ne Yapılan Bireysel Başvuruların Ön İncelemesi ve Kabul Edilebilirliği" isimli bu çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi ile Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nün Kamu Hukuku Anabilim Dalı ortak doktora programında yürütülmüş ve savunulmuş bir doktora tezinin gözden geçirilmiş halidir.

Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların önemli bir bölümü henüz dosyayı esastan incelemeye geçmeksizin ön inceleme ve kabul edilebilirlik aşamasında reddedilmektedir. Dolayısıyla bireysel başvuru konusu hakların kapsamı ve içeriğinin bilinmesi kadar başvuru usulü ve başvuru şartlarının bilinmesi de oldukça önemlidir.

İşte bu çalışmada Anayasa Mahkemesi'ne yapılan bireysel başvuruların esas açısından incelenmesine geçilebilmesi için atlanılması gereken bir eşik olan ön inceleme ve kabul edilebilirlik kriterleri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Bu inceleme esnasında konuyla ilgili Anayasa Mahkemesi'nin vermiş olduğu kararlar tahlil edilerek belli bir sistematik dâhilinde irdelenmiştir. Aynı şekilde neredeyse her konu başlığının altında konuyla ilgili mevzuat, karşılaştırmalı hukuktaki görünüm ve öğretideki görüşler de detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken birçok konu başlığının altında gerekli eleştirilere ve önerilere yer verilmiştir.

Kitabın Konu Başlıkları

Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği, Özellikleri ve İşlevi

Başvuru Dilekçesi ve Başvuru Süresi

Kişi Bakımından Yetki

Yer ve Zaman Bakımından Yetki

Konu Bakımından Yetki

Başvuru Yollarının Tüketilmesi

Açıkça Dayanaktan Yoksunluk, Anayasal ve Kişisel Önem Kriteri

Ön İnceleme ve Kabul Edilebilirlik İncelemesi Usulü

Kitapla İlgili Kategoriler

Hukuk Kitapları>Anayasa Hukuku>Bireysel Başvuru

Yorumlar

Kitabın İçindekileri

Önsöz

Kısaltmalar

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ, ÖZELLİKLERİ, İŞLEVİ VE ANAYASA MAHKEMESİNİN YENİ YAPISI

I. KAVRAM SORUNU

II. BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ

III. BİREYSEL BAŞVURUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ

A. Bireysel Başvurunun Dolaysız Olması

B. Bireysel Başvurunun Anayasal Bir Yargılama Faaliyeti Olması

C. Bireysel Başvurunun İkincil Nitelikte Olması

D. Bireysel Başvurunun Bir Kanun Yolu Olmaması

IV. BİREYSEL BAŞVURUNUN İŞLEVLERİ

A. Sübjektif İşlev

B. Objektif İşlev

C. Filtre İşlevi

D. Demokratik Bilinç İşlevi

E. Bireysel Başvurunun Anayasa Yargısını Meşrulaştırıcı Etkisi/İşlevi

1. Genel Olarak Anayasa Yargısı–Demokrasi Gerilimi

2. Bireysel Başvurunun Anayasa Yargısının Meşruiyetine Katkısı

V. AİHM’İN KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ AÇISINDAN ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL BAŞVURU KURUMU

A. Subsidiarite İlkesi

B. Türk Bireysel Başvuru Kurumu ve Subsidiarite İlkesi

VI. ANAYASA MAHKEMESİ'NİN YENİ YAPISI

A. Genel Olarak

B. Bireysel Başvuru Bürosu

C. Raportör Hâkimler

D. Komisyonlar

E. Bölümler

F. Genel Kurul

G. Ara Değerlendirme

İKİNCİ BÖLÜM

ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILAN

BİREYSEL BAŞVURULARIN ÖN İNCELEMESİ

I. KAVRAM SORUNU

II. ÖN İNCELEME VE KABUL EDİLEBİLİRLİK AŞAMASININ İŞLEVLERİ

III. ÖN İNCELEME KONUSU ŞEKİL ŞARTLARI VE SÜRE ŞARTI

A. Bireysel Başvurunun Yapılabileceği Merciiler

1. Anayasa Mahkemesi

2. Diğer Mahkemeler

3. Yurtdışı Temsilcilikler

4. Diğer Yollarla Başvuru

B. Bireysel Başvuru Dilekçesinin (Formunun) Şekil ve İçeriği

1. Başvuru Formunun ve Yazışmaların Yazılı Olması

2. Dilekçede Kullanılacak Dil

3. Başvurucuya İlişkin Bilgiler

a. Toplu Başvurular

b. Anonim Başvuru

4. Başvurucunun Temsiline İlişkin Bilgiler

5. İhlale Konu Olayların Özeti

6. İhlal Gerekçelerinin ve Delillerin Açıklanması

7. Başvuru Yollarının Tüketilmesine İlişkin Aşamalar

8. Başvurucunun Talepleri

9. Diğer Hususlar

10. Forma Eklenmesi Gereken Belgeler

C. Bireysel Başvuru Harcı ve Adli Yardım

1. Bireysel Başvuru Harcı

2. Adli Yardım

3. Başvuru Harcı–Adil Yargılanma Hakkı İlişkisi

D. Süre ve Haklı Mazeret

1. Genel Olarak

2. Sürenin Başlangıç ve Bitiş Anı

a. Başvuru Yollarının Tüketilmesi Kavramı

b. Kararın ve İçeriğinin Öğrenilmesi

c. Başvuru Yolunun Öngörülmediği Durumlarda Sürenin Başlangıcı

d. Başvurunun Yapıldığı Tarih ve Sürenin Sonu

e. Başvuru Süresine İlişkin Çeşitli Hususlar

3. Haklı Mazeret Halinde Eski Hale Getirme

4. 30 Günlük Süre Şartının Değerlendirilmesi

101

IV. ÖN İNCELEME USULÜ

102

A. Genel Olarak

102

B. Ön İncelemede Yetkili Organ

103

C. Ön İncelemenin Konusu

103

D. Başvuruların Ön İncelenmesi ve Eksikliklerin Tespiti

104

E. İdari Ret Kararı

105

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ANAYASA MAHKEMESİNE YAPILAN

BİREYSEL BAŞVURULARIN KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ

I. GENEL OLARAK

109

II. YETKİYE İLİŞKİN KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERLERİ

109

A. Kişi Bakımından Yetki

109

1. Uygulanacak Hukuk Sorunu

110

2. Gerçek Kişilerin Bireysel Başvuru Yetkisi

112

a. Başvuru Hakkı Ehliyeti

113

aa. Ceninin Başvuru Hakkı

114

bb. Ölen Kişiler Bakımından Yetki

115

b. Başvuruda Bulunma Ehliyeti (Dava Ehliyeti)

118

c. Taraf Sıfatı (Mağdurluk)

121

aa. Kişisellik

121

bb. Doğrudanlık

124

cc. Güncellik

125

3. Tüzel Kişilerin Bireysel Başvuru Yetkisi

130

a. Özel Hukuk Tüzel Kişileri

131

aa. Genel Olarak

131

bb. 6216 Sayılı Kanun’daki Durum

132

cc. Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı

133

dd. AİHM’nin Yaklaşımı

135

b. Kamu Tüzel Kişileri

137

aa. Karşılaştırmalı Hukukta Durum

138

bb. Türk Hukukundaki Durum

140

cc. Kamu Hizmeti Gören Özel Hukuk Şirketleri

146

4. Yabancıların Bireysel Başvuru Yetkisi

148

B. Yer Bakımından Yetki

152

C. Zaman Bakımından Yetki

155

1. Genel Olarak

155

2. Kritik Tarihin Tespiti Açısından Kesinleşme Kavramı

156

3. Devam Eden İhlallerde Kritik Tarihin Belirlenmesi Sorunu

159

D. Konu Bakımından Yetki

161

1. Bireysel Başvuruya Konu Olabilecek Hak ve Özgürlükler

161

a. Genel Olarak

161

b. Ek Protokollerin Durumu

162

c. “Taraf Olma” Koşulu

164

d. Başvuru Konusu Hakların Kapsamının Belirlenmesi

166

e. AİHS Kaydının Değerlendirilmesi

169

a. Yasama İşlemleri

172

b. Düzenleyici İdari İşlemler

186

c. Anayasanın Yargı Denetimi Dışında Bıraktığı İşlemler

190

aa. Spor Tahkim Kurulu Kararları

190

bb. Milletlerarası Andlaşmalar

191

cc, YAŞ Kararları

191

dd. HSK Kararları

192

ee. Sayıştay Kararları

193

ff. YSK Kararları

196

d. Anayasa Mahkemesi Kararları

199

III. BAŞVURU YOLLARININ TÜKETİLMESİ

200

A. Tüketilmesi Gereken Başvuru Yolları

202

1. Kanun Yolu Kavramı

202

2. Bireysel Başvuru Öncesinde Tüketilmesi Gereken Kanun Yolu

203

a. Karar Düzeltme Kanun Yolu Tüketilmesi Gereken Bir Başvuru Yolu mudur?

205

b. Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurulan Hallerde Bu Yolu da Tüketmek Gerekir mi?

207

c. “Hüküm Uyuşmazlıkları”nda Uyuşmazlık Mahkemesi’ne Başvuru Tüketilmesi Gereken Bir Başvuru Yolu mudur?

208

d. İdari Başvuru Yollarının Tüketilmesi Koşulu: Anayasa ile 6216 Sayılı Kanun’un Tenakuzu Söz Konusu mu?

210

B. Başvuru Yolunun Tüketilmesi: Tüketme Kavramı (Tüketme Kavramının Mahiyeti)

213

1. Şekli Anlamda Tüketme

213

a. Genel Olarak

213

b. Tüketmenin Zamanı

215

c. Birden Fazla Etkili Başvuru Yolu Olduğunda Tüketme Şartı

219

d. Tutuklama Kararları ve Makul Sürede Yargılama İhlali Durumlarında Tüketme Şartı

223

2. Maddi Anlamda Tüketme

229

C. Tüketilmesi Gerekli Olmayan Başvuru Yolları: “Etkili ve Erişilebilir Olma Koşulu

231

D. Tüketme Şartının İstisnaları

233

E. İspat Sorunu

239

IV. AÇIKÇA DAYANAKTAN YOKSUNLUK

240

A. Genel Olarak

240

B. Bir İhlalin Olmadığının Açık Olduğu Başvurular

244

C. Kanıtlanmamış Başvurular

247

D. Karmaşık ve Zorlama Başvurular

251

E. Temyiz Mercii Başvurusu

252

V. ANAYASAL AÇIDAN ÖNEM TAŞIMAMA VE ÖNEMLİ ZARARIN BULUNMAMASI

257

VI. KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ USULÜ

264

A. İncelemede Yetkili Organ

264

B. Kabul Edilebilirlik İncelemesinin Konusu

266

C. Kabul Edilebilirlik İncelemesinde Verilecek Karar

267

SONUÇ

269

Yararlanılan Kaynaklar

273

Kavram Dizini

283

Baskısı tükenmiştir.

Bu kitaplar da ilginizi çekebilir

Tıbbi İhmal İddiaları İçin Bireysel Başvuru Rehberi

Serkan Çınarlı, Batuhan Salim Yeşilköy

Bireysel Başvuruda İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi ve Türkiye Uygulaması

M. Sami Alevcan

Bireysel Başvuru Usulü

Hacı Ali Açıkgül

Kararların Bağlayıcılığı ve İcrası

Semih Batur Kaya

Hakkımızda

Uluslararası Yayınevi Belgesi

2023 Kaynakça Dokümanı

Kişisel Verilerin Korunması

Profil