Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası ile Borsanın Hukuki Sorumluluğu

Küreselleşmenin sonucunda oluşan teknolojik gelişmeler ve rekabetçi piyasalar, borsaları, üyeleri tarafından kurulan ve kar amacı gütmeyen kurum yapısından çıkarıp kâr amacı güden şirketler haline getirmiştir. Borsaların şirketleşmesi yolundaki eğilimin ülkemize olan ilk yansıması, kâr amacı güden bir şirket olarak yapılanan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A. Ş.’dir. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, ülkemizdeki diğer borsalardan farklı olarak özel hukuk tüzel kişiliğine sahip olan ilk ve tek borsadır. Bu statü, onun hukukî sorumluluğunu da diğerlerinden farklı kılmaktadır.

Bu çalışma aradaki bu farkın ortaya konulmasına, Borsa’nın hukukî sorumluluğunun belirlenmesine ve çıkabilecek uyuşmazlıklarda hangi kanun hükümlerinin uygulanacağının tespitine katkı sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu nedenle öncelikle Borsa ve Borsa üyesi kavramları incelenmiştir. Sonrasında, Borsa üyelik sözleşmesi ve uzaktan erişim kullanım sözleşmesi anlatılmış ve bu sözleşmelerin hukukî niteliği tartışılmıştır.

Son bölümde ise, Borsa’nın hukukî sorumluluğunu kaldıran ve Borsa karşısında Borsa üyesinin durumunu ağırlaştıran sözleşme hükümleri tespit edilmiştir. Borsa üyesinin Borsa karşısındaki durumunu ağırlaştıran bu hükümlerin geçerliliği, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan genel işlem koşulları ile sorumsuzluk anlaşması hükümleri açısından değerlendirilmiştir. Son olarak, Borsa’nın hukukî sorumluluğu incelenmiş, çıkabilecek bir uyuşmazlıkta uğranılan zararın ne şekilde tazmin edileceği hususu anlatılmıştır.