II. KONUNUN ELE ALINIŞI VE SINIRLANDIRILMASI
36
SERMAYE PİYASASI HUKUKUNA GENEL BAKIŞ, GYO’LARIN TARİHÎ GELİŞİMİ, İŞLEVLERİ VE HUKUKÎ ALT YAPISI
§1. SERMAYE PİYASASI HUKUKUNA GENEL BAKIŞ
39
II. FİNANSAL PİYASALAR
41
1. Sermaye Piyasası Kavramı
43
2. Sermaye Piyasası Araçları
45
c. Yatırım Sözleşmeleri (Investment Contract)
51
d. Diğer Sermaye Piyasası Araçları
54
3. Sermaye Piyasası Faaliyetleri
54
a. Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri
55
4. Sermaye Piyasası Kurumları
57
a. Yatırım Kuruluşları
58
b. Kolektif Yatırım Kuruluşları
61
bb. Yatırım Ortaklıkları
65
c. Bağımsız Denetim, Derecelendirme ve Değerleme Kuruluşları
68
d. Portföy Yönetim Şirketleri
72
e. İpotek Finansmanı Kuruluşları
74
f. Konut Finansmanı ve Varlık Finansmanı Fonları
74
g. Varlık Kiralama Şirketleri
74
h. Merkezî Takas Kuruluşları
75
ı. Merkezî Saklama Kuruluşları
75
i. Veri Depolama Kuruluşları
75
j. Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları
76
k. Kuruluş ve Faaliyet Esasları Kurulca Belirlenen Diğer
Sermaye Piyasası Kurumları
78
§2. GYO’LARIN TARİHÎ GELİŞİMİ VE BUGÜNKÜ UYGULAMA TARZ VE SİSTEMLERİ
79
I. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE GYO (REITS)
79
1. Özvarlığa Dayalı REITs’ler (Equity REITs)
84
2. İpotekli REITs’ler (Mortgage REITs)
86
3. Karma REITs’ler (Hybrid REITs)
87
II. DİĞER YABANCI HUKUKLARDA GYO’LARIN GELİŞİMİ VE BUGÜNKÜ
UYGULAMA TARZ VE SİSTEMLERİ
88
1. Avrupa Birliği Hukuku (European Union Law)
89
3. İngiltere (UK–REIT)
96
8. Diğer Avrupa Ülkeleri
105
2. Hong Kong (HK–REIT)
106
6. Diğer Asya–Pasifik Ülkeleri
109
1. Güney Afrika (SAREIT)
109
2. Diğer Afrika–Ortadoğu Ülkeleri
111
4. Diğer Amerika Ülkeleri
114
IV. TÜRKİYE’DE GYO’LARIN TARİHSEL GELİŞİMİ
114
V. GYO BİRLİKLERİ,KURULUŞLAR VE BİLGİ KAYNAKLARI
116
A. NAREIT (Ulusal Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Birliği)
116
B. EPRA (Avrupa Kamu Gayrimenkul Birliği)
117
D. Diğer Birlik, Kuruluş ve Sektörel Bilgi Kaynakları
118
§ 3. GYO’LARIN AMAÇLARI VE İŞLEVLERİ
122
I. GYO’LARIN AMAÇLARI
122
II. GYO’LARIN İŞLEVLERİ
124
III. UYGULAMAYA YÖNELİK DEĞERLENDİRMEMİZ
130
§ 4. GYO’LARIN, FAALİYET KONUSU GAYRİMENKUL YATIRIMI OLAN DİĞER
ORTAKLIKLARDAN AYIRT EDİCİ KRİTERLERİ
136
II. GAYRİMENKUL DEĞERLEMESİ (REAL ESTATE VALUATION)
138
III. BAĞIMSIZ YÖNETİM KURULU ÜYELERİ (INDEPENDENT DIRECTORS)
138
IV. YÖNETİM TECRÜBESİ (MANAGEMENT EXPERINCE)
142
V. PORTFÖY YÖNETİM İLKELERİ
143
VI. LİKİTİDE (LIQUID ASSET)
144
VII. GAYRİMENKUL YATIRIMLARININ RİSK UNSURLARI
144
VIII.VERGİ İSTİSNASI (TAX EXEMPTION)
147
A. Sermaye Piyasası Mevzuatı
152
1. Sermaye Piyasası Kanunu
152
2. Diğer Kanun Hükümleri
162
II. GYO’LARA UYGULANACAK OLAN HÜKÜMLERİN SIRASI
163
B. Esas Sözleşme Hükümleri
164
C. Sermaye Piyasası Mevzuatı
165
§ 6. GYO’LARIN TANIMI, UNSURLARI VE TÜRLERİ
166
A. Ağırlıklı Olarak Gayrimenkule İlişkin Bir Portföye Sahip Olması
168
B. Portföyün Bizzat GYO Tarafından İşletilmesi
169
C. Kayıtlı Sermayeli Halka Açık Anonim Ortaklık Olması
171
C. Belirli Alanda Faaliyet Amaçlı GYO
180
D. Belirli Bir Proje ya da Gayrimenkule Yatırım Amaçlı GYO
182
E. Organize Sanayi Bölgeleri GYO
184
F. Altyapı Yatırım ve Hizmet GYO
199
GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARININ KURULUŞ VE DÖNÜŞÜM ESASLARI
§ 7. GYO’LARIN KURULUŞUNUN VEYA DÖNÜŞÜMÜNÜN TEMEL KOŞULLARI
203
II. KAYITLI SERMAYELİ HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK
207
III. PAY SENETLERİNİN HALKA ARZ ZORUNLULUĞU
212
IV. SERMAYE MİKTARI VE NİTELİĞİ
216
a. Genel Olarak Aynî Sermaye
226
b. Aynî Sermeye Olarak Konulabilecek Değerler
229
c. Aynî Sermaye Koyma Usûlü
234
d. Aynî Sermaye Konulmasında Taahhüt ve Tasarruf
bb. Tasarruf İşlemi Aşaması
240
V. PORTFÖY OLUŞTURULMASI
244
VII. KURUCULARIN NİTELİKLERİ
250
3. İşin Gerektirdiği Dürüstlük ve İtibara Sahip Olma
255
4. Kamu Kurum ve Kuruluşları
259
§ 8. KURULUŞ AŞAMALARI
269
A. Esas Sözleşmenin Hazırlanması
271
1. Esas Sözleşmede Bulunması Zorunlu Kayıtlar
276
b. Ticaret Unvanı ve Merkezî
279
c. Ortaklığın Amaç ve Konusu
283
d. Başlangıç ve Kayıtlı Sermaye Miktarı, Payların Sayısı, İtibarî
Değeri, Türü, Ödenme Şekli ve Şartları
287
aa. Ortaklığın Başlangıç ve Kayıtlı Sermaye Miktarı
289
bb. Her Payın İtibari Değeri ve Pay Sayısı
290
dd. Pay Bedellerinin Ödenme Şekli ve Şartları
295
e. Yönetim Kurulu Üye Sayısı, Bunlardan İmzaya Yetkili
Olanlar ile İlk Yönetim Kurulu Üyeleri
295
f. Genel Kurulların Toplantıya Nasıl Çağrılacakları, Oy
g. Şirkete İlişkin İlânların Nasıl Yapılacağı
305
h. Şirketin Hesap Dönemi
305
2. Öngörülmeleri Şartı İle Esas sözleşmede Yer Alması Zorunlu
a. Nitelikli Kuruluşa İlişkin Kayıtlar
306
aa. Ortaklığın Süresi
308
bb. Yönetim Kurulu Üyelerinin Görev Süreleri
309
dd. İmtiyazlı Pay Senedi Çıkarılması
310
ee. İmtiyazlı Pay Senedi Sahiplerinin Haklarını Kısıtlama
314
ff. Yeni Pay Alma (Rüçhan) Haklarını Sınırlandırma
314
gg. Primli (Agio’lu) Pay Senedi Çıkarabilme
315
hh. Pay Senediyle Değiştirilebilir Tahvil
317
ii. Kâr Payı ve Bedelsiz Pay Dağıtımı
318
jj. Kurucularla Yönetim Kurulu Üyelerine ve Diğer
Kimselere Şirket Kârından Sağlanacak Menfaatler
322
C. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Uygun Görüşü
323
D. Ticaret Bakanlığı’nın İzni
324
A. Esas Sözleşme Değişikliği Metninin Hazırlanması
330
B. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Uygun Görüşü
331
C. Ticaret Bakanlığı İzni
331
D. Genel Kurulların Kararları
332
1. Genel Kurul Kararı
332
2. İmtiyazlı Pay Sahipleri Kurulu Kararı
333
III. KURULUŞTAN KAYNAKLANAN SORUMLULUK
335
B. Kuruluş Sırasında Yapılan İşlemlerden Ortaklığın Sorumluluğu
336
C. Kuruluş İşlemlerinden Kaynaklanan Hukukî Sorumluluk Halleri
336
1. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması
336
2. Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme Yetersizliğinin
3. Değer Biçilmesinde Yolsuzluk
337
§ 9. TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI SONRASINDA YAPILMASI GEREKLİ
I. GEREKLİ MEKÂN, DONANIM, PERSONEL TEMİNİ, ORGANİZASYON
KURMA VE PORTFÖYÜ OLUŞTURMA
339
II. PAY SENETLERİNİN HALKA ARZI
341
B. Halka Arz Sürecinin Aşamaları
343
1. Halka Arza Hazırlık Süreci
343
2. Halka Açık Olmayan Ortaklıkların Paylarının İlk Halka Arzı
Öncesi Uyulacak Ön Şartlar
346
a. Sermayeye İlişkin Şartlar
346
b. Yüklenim Sözleşmesi
347
c. İlişkili Taraf İşlemleri
348
3. Finansal Tabloların Bağımsız Denetimden Geçirilmesi
349
4. Halka Arzda Aracı Kurum Kullanılması
350
b. Halka Arza Aracılık Faaliyetinde Bulunabilecek Yatırım
c. Halka Arza Aracılık Sözleşmesi
354
d. Konsorsiyum Sözleşmesi
354
5. Esas Sözleşme Değişikliği
355
6. Pay Fiyatının Belirlenmesi
355
7. Halka Arz Yöntemleri
360
a. Mevcut Payların Halka Arzı
360
b. Sermaye Artırımı Yoluyla Oluşturulan Payların Halka Arzı
361
8. Halka Arz Süreci Giderleri
362
10. Halka Arz Başvuru Süresi ve Yaptırımı
364
c. Ortaklıktan Ayrılma Hakkı
366
11. İzahnamenin Hazırlanması
368
b. İzahname Hazırlama Yükümlülüğü
370
bb. İzahname Hazırlama Yükümlülüğünden Muafiyet
371
cc. İzahname Hazırlanmasını Gerektirmeyen Durumlar
372
c. İzahnamenin Şekli ve İçeriği
374
aa. İzahnamenin Şekli
374
bb. İzahnamede Bilgiye Yer Verilmemesinin Koşulları
379
cc. Atıfta Bulunmak Suretiyle İzahnameye Dâhil Edilen
dd. Finansal Tablolara İlişkin Bilgiler
381
d. İzahnamenin Onaylanması İçin SPK’ya Başvuru
383
f. İzahnamenin Tescili ve İlânı
387
g. İzahnamenin Tanıtımı ve Reklamlar
389
h. Tasarruf Sahiplerine Satış Duyurusu ve İlânı
391
ı. İzahnamedeki Değişiklikler ve Yeni Hususların İzahnameye
i. İzahnamenin Geçerlilik Süresi
393
j. İzahnameden Doğan Sorumluluk
394
12. Payların Satış Süreci
396
a. Satış ve Dağıtım Esaslarını Belirlemeye Yetkili Olanlar
397
aa. Halka Arz Yoluyla Satış
398
aaa. Talep Toplama Yöntemi
398
aaaa. Sabit Fiyatla Talep Toplama
399
bbbb. Fiyat Teklifi Alarak Talep Toplama
399
cccc. Fiyat Aralığı İle Talep Toplama
400
bbb. Talep Toplanmaksızın Satış Yöntemi
400
ccc. Borsada Satış Yöntemi
401
bb. Halka Arz Edilmeksizin Gerçekleştirilen Satış
bbb. Nitelikli Yatırımcıya Satış
404
c. Payların Belirli Alıcılara Özgülenmesi
409
d. Pay Senetlerinin Satış Süreleri
411
aa. Halka Arz Yoluyla Gerçekleştirilen Satışın Süresi
411
bb. Halka Arz Edilmeksizin Gerçekleştirilen Satışın Süresi
413
e. Pay Senetlerinin Satışında Özel Durumlar
414
aa. Yeni Pay Alma Hakkı
414
bb. İmtiyazlı Pay İhracı
416
f. Pay Bedellerinin Ödenmesi
417
h. Pay Senetlerinin Tamamının Satılamaması Hali
420
ı. Ticaret Siciline Tescil, TTSG’de İlân ve SPK’ye Bildirim
420
aa. Kotasyon Başvurusu
422
bb. Başvurunun İncelenmesi
423
cc. Kotasyon Başvurusundan Doğan Sorumluluk
424
C. Halka Arz Sonrasına İlişkin Kurallar
424
1. Pay Satışına İlişkin Kısıtlama
424
2. Satışa Hazır Bekletilen Paylar
426
3. Fiyat İstikrarını Sağlayıcı İşlemler
430
§ 10. GYO’LARIN PAYLARINA İLİŞKİN ÖZELLİKLER
436
A. Nakit Karşılığı Pay/ Ayın Karşılığı Pay
438
B. Oy Hakkı Bulunan Pay/ Oydan Yoksun Pay
439
C. Nama Yazılı Pay/ Hamiline Yazılı Pay
440
D. Bedelli Pay/ Bedelsiz Pay
440
E. İmtiyazlı Pay/ Âdi Pay
441
F. İtibarî Değeri Olan Pay/ İtibarî Değeri Olmayan Pay
442
IV. GYO’LARIN KENDİ PAYLARINI EDİNMESİ
445
§ 11. GYO’LARIN SONA ERMESİ
447
A. GYO Statüsünden Çıkma
448
B. GYO Olarak Faaliyette Bulunma Hakkının Ortadan Kalkması
451
GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARININ YÖNETİM VE FAALİYET ESASLARI
§ 12. YÖNETİM KURULU, GENEL MÜDÜR, DİĞER PERSONELE İLİŞKİN
ÖZELLİKLER VE ETİK KURALLAR
455
A. Yönetim Kurulunun Oluşumu
456
3. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri
458
b. Seçilme Engelinin Bulunmaması
459
c. Esas Sözleşmede Belirlenen Nitelikler
461
d. Gerçek veya Tüzel Kişi Olmak
461
e. Eğitim ve Mesleki Tücrebe Şartı
463
4. Yönetim Kurulu Üyeliğinin Kazanılması
465
5. Yönetim Kurulu Üyeliğinin Tescil ve İlânı
467
6. Yönetim Kurulu Üyeliğinin İnternet Sitesinde Yayımlanması
467
B. Yönetim Kuruluna İlişkin Kurumsal Yönetim İlkeleri
468
1. Kurumsal Yönetim İlkelerinin Bağlayıcılığı
468
2. Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Zorunluluğuna Aykırılık
Hâlinde Uygulanacak Tedbirler
471
3. Yönetim Kurulunun İşlevi
472
4. Yönetim Kurulunun Faaliyet Esasları
472
5. Yönetim Kurulunun Yapısı
473
b. İcrada Görevli Olmayan YK Üyesi
473
d. YK Yapısında Pozitif Ayrımcılık
481
e. Denetim Komitesi Üye Seçimi Özel Koşulu
482
6. Yönetim Kurulu Toplantılarının Şekli
482
7. Yönetim Kurulu Bünyesinde Oluşturulan Komiteler
483
a. Denetimden Sorumlu Komite (Audit Committees)
485
b. Kurumsal Yönetim Komitesi (Governance Committee)
487
c. Aday Gösterme Komitesi (Nomination Committee)
487
d. Riskin Erken Saptanması Komitesi (Risk Management
e. Ücret Komitesi (Compensation Committee)
489
8. Yönetim Kurulu Üyelerine ve İdari Sorumluluğu Bulunan
Yöneticilere Sağlanan Malî Haklar
490
C. Yönetim Kurulunun Özellik Arz Eden Kararları
491
IV. GYO’LARDA ETİK KURALLAR
505
B. Kurumsal Yönetim İlkelerinde Etik
508
C. Sosyal Sorumlu Gayrimenkul Yatırımı
512
3. Sosyal Sorumlu Gayrimenkul Yatırımı Kapsamında
Değerlendirilebilecek Diğer Hususlar
519
§ 13. GYO’LARIN FAALİYET ESASLARI
520
I. YATIRIM FAALİYETLERİ
520
A. Yatırım Faaliyetinin Kapsamı
520
1. Yatırım Faaliyetlerine İlişkin Genel Esaslar
520
2. Altyapı Yatırım ve Hizmet GYO’larına İlişkin Özel Şartlar
526
B. Yatırım Yapamayacağı İşler
528
II. İŞLETMECİ ŞİRKET VE DANIŞMAN ŞİRKET
531
III. SİGORTA MECBURİYETİ
532
IV. TEMİNAT VEREBİLME
532
V. BORÇLANMA ARACI İHRACI VE BORÇLANMA SINIRI
535
A. Borçlanma Aracı İhracı
535
1. İhraç Edilebilecek Borçlanma Araçları
535
2. Borçlanma Araçlarının İhraç Limitleri
538
C. GYO’ların Borçlanma Araçlarından Yararlanma Zamanı
540
D. Borçlanma Araçlarının İhracında Yetkili Organ
541
VI. İNŞAAT HİZMETLERİ
542
VII. ÂDİ ORTAKLIK KURABİLME VE DİĞER ŞİRKETLERE İŞTİRAK
543
A. Âdi Ortaklık Kurabilme
543
B. Diğer Şirketlere İştirak
544
C. Şirketler Topluluğu Oluşturma
546
§ 14. GYO’LARIN FAALİYET KONUSU: PORTFÖY İŞLETMECİLİĞİ
547
II. PORTFÖY İŞLETMECİLİĞİ
549
III. PORTFÖYÜN İÇERİĞİ
550
B. Gayrimenkul Projeleri
554
C. Gayrimenkule Dayalı Haklar
555
D. Sermaye Piyasası ve Para Piyasası Araçları
557
IV. PORTFÖY SINIRLAMALARI
558
B. Portföy Sınırlamalarına Aykırılığın Yaptırımı
561
A. Ortaklık Portföyünün İdaresi
562
B. Portföy Yönetim İlkeleri
564
1. Portföy Çeşitlendirilmesi
564
2. Uzun Vadeli Yönetim
569
3. Uzman Kişilerce Yönetim
570
4. Portföyün Bizzat GYO Tarafından Yönetilmesi
570
5. Birden Fazla Portföy İşletilip İşletilmeyeceği Sorunu
571
§ 15. GYO’LARDA PORTFÖY DEĞERLEME
572
I. PORTFÖY DEĞERLEMESİNİN ÖNEMİ
572
II. GAYRİMENKUL DIŞI VARLIKLAR İLE GAYRİMENKULLERİN DEĞERLEMESİ
574
A. Gayrimenkul Dışı Varlıkların Değerlemesi
575
1. Gayrimenkul Dışı Varlıkları Değerlemeye Yetkili Kuruluşlar
576
2. Değerlemede Uyulacak Genel Esaslar
577
B. Gayrimenkul Değerlemesi
581
1. Değerleme Gerektiren İşlemler
583
2. Gayrimenkul Değerleme Kuruluşunun Seçimi
584
3. Değerleme Raporlarında Uyulacak Hususlar
589
4. Değerleme Raporundaki Değerin Kullanılması
594
III. DEĞERLERME RAPORUNDAN KAYNAKLANAN HUKUKÎ SORUMLULUK
596
§ 16. GYO’LARIN KAMUYU AYDINLATMAYA İLİŞKİN ÖZELLİKLERİ
598
I. GENEL OLARAK KAMUYU AYDINLATMA
598
II. GYO’LARDA KAMUYU AYDINLATMAYA İLİŞKİN ÖZELLİKLER
604
2. Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu
609
B. Özel Durum Açıklamaları
615
1. Genel Olarak Özel Durum Açıklamaları
615
2. GYO’lara Özgü Özel Durum Açıklamaları
616
a. Değerleme Raporları
616
b. Ortaklık Değer Tespit Raporu
617
c. İştirak Yatırımlarına İlişkin Alış ve Satış İşlemleri
617
d. Açıklanması Gereken Diğer Bilgiler
618
D. Tanıtım ve Reklam Amaçlı İlânlar
620
E. Bildirim Yükümlülükleri
621
III. KAMUYU AYDINLATMADAN KAYNAKLANAN HUKUKÎ SORUMLULUK
623
§ 17. GYO’LARIN VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
626
I. VERGİ İSTİSNASI TANINMASININ SEBEPLERİ
627
A. Kurumlar Vergisi Kanunu
628
B. Katma Değer Vergisi Kanunu
631
C. Gelir Vergisi Kanunu
633
D. Emlak Vergisi Kanunu
634
E. Damga Vergisi Kanunu
635
G. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
638
§ 18. GYO’LARIN SPK TARAFINDAN DENETLENMESİ
640
II. DENETİMİN KAPSAMI
642
B. Denetim Yetkilileri
643
C. Denetim Faaliyetinin İcrası
643
D. Gizlilik ve Sır Saklama Yükümlülüğü
644
E. Bildirim Yükümlülüğü
645
A. Kanuna Aykırı İhraç
646
B. İzahnamede Yer Alan Bilgi ve Açıklamalara Aykırılık
647
C. Sermayeyi veya Malvarlığını Azaltıcı İşlemler
648
D. Kayıtlı Sermaye Sistemine Aykırılık
649
E. Örtülü Kazanç Aktarımı
649
F. Sermaye Piyasası Kurumlarının Hukuka Aykırı Faaliyet veya
G. Malî Durumun Bozulması Hâli
651
H. Tedricî Tasfiye ve İflas Durumları
654
I. İzinsiz Sermaye Piyasası Faaliyeti
654
İ. Kanuna Aykırı İlân, Reklam ve Açıklamalar
656
J. Bilgi Suistimalî ve Piyasa Dolandırıcılığı
657
§ 19. GYO’LARDA BLOKZİNCİR TEKNOLOJİSİ VE KRİPTO VARLIKLARIN
I. BLOKZİNCİR (BLOCKCHAİN)
662
A. Blokzincir Teknolojisi
662
B. Blokzincir Uygulama Alanları
667
II. KRİPTO VARLIKLAR (CRYPTO ASSETS)
668
B. Kripto Varlık Birimleri (Cryptocurrencies)
669
C. SerPK’da Kripto Varlıkların Hukukî Niteliği
672
III. GAYRİMENKUL ALANINDA UYGULAMA İMKANLARI
675
A. Kripto Varlıklar ile Ödeme
676
B. Dijital Gayrimenkul Pay Sertifikası
676
C. Gayrimenkul Alım Satım İşlemleri ve Tapu Sicili Uygulamaları
678
D. Gayrimenkul Dijital Kimlik Belgesi
679
E. Dijital Altyapı ve Hizmet Yatırımları
679
G. Gayrimenkul Yönetimi
681
EK–1: GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARINA İLİŞKİN ESASLAR TEBLİĞİ
EK–2: KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ
733
EK–3: SERMAYE PİYASASI KURULU KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ
747