BANKACILIĞIN TANIMI VE TÜRLERİ, BANKALARIN KURULUŞU,
FAALİYET KONULARI VE EKONOMİDEKİ TEMEL İŞLEVLERİ
1.1 Banka ve Bankacılık
23
1.2 Dünyada ve Türkiye’de Bankacılığın Kısa Tarihçesi
24
1.2.1 Dünyada Bankacılığın Kısa Tarihçesi
24
1.2.2 Türkiye’de Bankacılığın Kısa Tarihçesi
27
1.2.2.1 Cumhuriyet Öncesi Dönem
28
1.2.2.2 Liberasyon Öncesi Cumhuriyet Dönemi
29
1.2.2.3 Liberasyon ve Küreselleşme Dönemi
31
1.3 Genel Olarak Banka Türleri
35
1.3.2 Kalkınma Bankaları
41
1.3.2.2 Türkiye Kalkınma Bankası
43
1.3.2.3 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası
44
1.3.2.4 Türkiye İhracat Kredi Bankası
45
1.3.3 Kamu Bankacılığı ve Diğer Kamu Bankaları
46
1.3.4 Yatırım Bankaları
47
1.3.4.2 Diğer Özel Sermayeli Yatırım Bankaları
51
1.3.5 Katılım Bankaları
51
1.3.6 Mevduat Bankaları
54
1.3.7 Yabancı Sermayeli Bankalar
55
1.3.8 Uluslararası Bankacılık, Kıyı Bankacılığı ve Serbest Bölge Bankacılığı
56
1.3.8.1 Uluslararası Bankacılık
57
1.3.8.2 Kıyı Bankacılığı
64
1.3.8.3 Serbest Bölge Bankacılığı
68
1.4. Bankaların Kuruluşu
71
1.5 Bankaların Faaliyet Konuları
75
1.6. Bankaların Ekonomideki Temel İşlevleri
76
BANKACILIK FAALİYETLERİNİ DÜZENLEYEN VE
2.1 Bankacılık Faaliyetlerinin Tabi Olduğu Ulusal Düzenlemeler
85
2.1.1 Bankacılık Kanunu
86
2.1.2 Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu
101
2.1.3 Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
106
2.1.4 Türk Ticaret Kanunu
114
2.1.6 Türk Borçlar Kanunu
136
2.1.7 Türk Medeni Kanunu
148
2.1.8 Ticari İşletmelerde Taşınır Rehini Kanunu
159
2.1.9 Vergi Kanunları ve Fon Yönetmelikleri
161
2.1.9.1 Vergi Usul Kanunu
162
2.1.9.2 Kurumlar Vergisi Kanunu
164
2.1.9.3 Gelir Vergisi Kanunu
166
2.1.9.4 Gider Vergileri Kanunu
167
2.1.9.5 Damga Vergisi Kanunu
168
2.1.9.6 Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
169
2.1.9.7 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
171
2.1.10 İcra ve İflas Kanunu
172
2.1.11 Sermaye Piyasası Kanunu
187
2.1.12 Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun
195
2.1.13 Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun
199
2.1.14 Dış Ticaret Mevzuatı
201
2.1.14.1 Kambiyo Mevzuatı
202
2.1.14.1.1 Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu
203
2.1.14.1.2 TPKK Hakkında 32 Sayılı Karar
203
2.1.14.1.4 Hazine Müsteşarlığı 2008–32/34 Sayılı Tebliğ
210
2.1.14.1.5 TCMB I–M Sayılı Genelge
213
2.1.14.2 İhracat Mevzuatı
217
2.1.14.2.1 İhracat Rejimi Kararı
218
2.1.14.2.2 İhracatı Teşvik Kararı
219
2.1.14.2.3 İhracat Yönetmeliği
221
2.1.14.2.4 Hazine Müsteşarlığı İhracat Genelgesi
224
2.1.14.3 İthalat Mevzuatı
226
2.1.14.3.1 İthalat Rejimi Kararı
227
2.1.14.3.2 İthalat Yönetmeliği
228
2.1.14.3.3 Hazine Müsteşarlığı İthalat Genelgesi
229
2.2 Bankacılık Faaliyetlerinin Tabi Olduğu Uluslararası Düzenlemeler
231
2.2.1 BIS ve BASEL Standartları
231
2.2.1.1 Bank for International Settlements – BIS
231
2.2.1.2 Basel Sermaye Yeterliliği Standartları
232
2.2.1.2.1 Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi
233
2.2.1.2.2 Basel I Standartları
234
2.2.1.2.3 Basel II Standartları
235
2.2.1.2.4 Basel–III Standartları
241
2.2.1.6 Türk Bankacılık Sisteminde Basel Standartlarının Uygulanması ve Denetimi
243
2.2.2 Kara Para ve Terörün Finansmanı ile İlgili Uluslararası Düzenlemeler
244
2.2.2.1 Viyana Konvansiyonu
245
2.2.2.2 Palermo Konvansiyonu
246
2.2.2.3 Strasbourg Konvansiyonu
248
2.2.2.4 Varşova Sözleşmesi
250
2.2.2.5 Mali Eylem Görev Gücü
250
2.2.2.6 Avrupa Konseyi Direktifleri
253
2.2.3 Milletlerarası Ticaret Odası Düzenlemeleri
255
2.2.3.1 Dış Ticarette Ödeme Şekilleri
256
2.2.3.1.2 Akreditifli Ödeme
256
2.2.3.1.2.1 Cayılabilir ve Cayılamaz Akreditif
257
2.2.3.1.2.2 Teyitli ve Teyitsiz Akreditif
258
2.2.3.1.2.3 Rotatif Akreditif
258
2.2.3.1.2.4 Kırmızı Şartlı ve Yeşil Şartlı Akreditif
258
2.2.3.1.2.5 Karşılıklı Akreditif
259
2.2.3.1.2.6 Devredilebilir Akreditif
259
2.2.3.1.2.7 Teminat Akreditifi
259
2.2.3.1.2.8 Yetki Mektubu
261
2.2.3.1.2.9 Vadesiz ve Vadeli Akreditif
261
2.2.3.1.2.10 Yurtiçi Akreditif
262
2.2.3.1.3 Vesaik Mukabili Ödeme
262
2.2.3.1.4 Mal Mukabili Ödeme
262
2.2.3.1.5 Kabul Kredili Ödeme
263
2.2.3.1.5.1 Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme
264
2.2.3.1.5.2 Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme
264
2.2.3.1.5.3 Kabul Kredili Akreditif
264
2.2.3.1.6 Karşılıklı Ticaret
265
2.2.3.1.6.3 Karşı Alım
266
2.2.3.1.6.4 Dengeleme
266
2.2.3.1.6.5 Geri Alım
267
2.2.3.1.6.6 Üçlü Ticaret
267
2.2.3.1.6.7 Offset Ticaret
267
2.2.3.1.6.7.1 Dolaysız Offset
268
2.2.3.1.6.7.2 Dolaylı Offset
268
2.2.3.1.7 Konsinye Satış
268
2.2.3.1.8 Mahsuben Ödeme
269
2.2.3.2 Tahsiller İçin Birörnek Kurallar
269
2.2.3.3 Sözleşme Garantileri İçin Birörnek Kurallar
271
2.2.3.4 Uluslararası Teminat Akreditifi Uygulamaları
272
2.2.3.5 Akreditiflere İlişkin Kurallar
274
2.2.3.5.2 E–UCP 600 (Sürüm: 1.1)
276
2.2.3.6 Uluslararası Standart Bankacılık Uygulamaları
277
2.2.3.7 Uluslararası Teslim Şekilleri
278
2.2.3.7.1.1 Exworks – EXW
279
2.2.3.7.2.1 Free Carrier – FCA
279
2.2.3.7.2.2 Free Alongside Ship – FAS
280
2.2.3.7.2.3 Free on Board – FOB
280
2.2.3.7.3.1 Cost and Freight – CFR
280
2.2.3.7.3.2 Cost Insurance and Freight – CIF
281
2.2.3.7.3.3 Carriage Paid To – CPT
281
2.2.3.7.3.4 Carriage and Insurance Paid To – CIP
281
2.2.3.7.4.1 Delivered at Terminal – DAT
281
2.2.3.7.4.2 Delivered at Place – DAP
282
2.2.3.7.4.3 Delivered Duty Paid – DDP
282
2.2.3.8 Akreditiflere İlişkin Bankalararası Rambursmanlar İçin Birörnek Kurallar
282
2.2.3.9 Garantilere İlişkin Birörnek Kurallar
284
2.3 Bankacılık Faaliyetlerini Düzenleyen ve Denetleyen Kuruluşlar
286
2.3.1 Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu – BDDK
287
2.3.2 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu – TMSF
288
2.3.3 Sermaye Piyasası Kurulu – SPK
289
2.3.4 Mali Suçlar Araştırma Kurulu – MASAK
291
2.3.5 Kuruluş Birlikleri
292
2.3.6 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası – TCMB
293
2.3.7 Bankaların İç Denetim Organları
293
2.3.7.1 Denetim Komitesi
293
2.3.8 Bağımsız Denetim Kuruluşları
296
2.3.9 Değerleme ve Derecelendirme Kuruluşları
297
BANKALARIN ORGANİZASYON YAPILARI
3.5 Kurumsal Yönetim Komitesi
312
3.7 İç Sistemler Komitesi
315
3.9 Operasyon Merkezleri
317
3.10 Grup Yönetimleri ve Bölge Müdürlükleri
317
3.12 Alternatif Dağıtım Kanalları
321
3.12.1 Self Servis Bankacılık Terminalleri
322
3.12.3 İnternet Bankacılığı
325
3.12.4 Telefon Bankacılığı (Çağrı Merkezleri)
327
3.12.5 Mobil Telefon Bankacılığı
329
BANKALARIN FON KAYNAKLARI
4.2 Yabancı Kaynaklar
338
4.2.1 Mevduat ve Türleri
338
4.2.1.1 Vadelerine Göre Mevduat Türleri
340
4.2.1.1.1 Vadesiz Mevduat
340
4.2.1.1.2 Vadeli Mevduat
341
4.2.1.1.3 Kırık Vadeli Mevduat
342
4.2.1.1.4 İhbarlı Mevduat
342
4.2.1.1.5 Birikimli Mevduat
343
4.2.1.2 Hesap Sahibine Göre Mevduat Türleri
343
4.2.1.2.1 Tasarruf Mevduatı
344
4.2.1.2.2 Ticari Mevduat
345
4.2.1.2.3 Resmi Mevduat
345
4.2.1.2.4 Bankalararası Mevduat
346
4.2.1.2.5 Diğer Kuruluşlar Mevduatı
347
4.2.1.3 Para Cinsine Göre Mevduat Türleri
347
4.2.1.3.1 Türk Parası Mevduat
347
4.2.1.3.2 Yabancı Para Mevduat (Döviz Tevdiat)
348
4.2.2 Tahvil ve Bono İhracı
348
4.2.2.1 Tahvil İhracı
350
4.2.2.1.1 Paya Dönüştürülebilir Tahviller
352
4.2.2.1.2 Değiştirilebilir Tahviller
353
4.2.2.2.1 Finansman Bonoları
355
4.2.2.2.2 Kıymetli Maden Bonoları
355
4.2.3 Yapılandırılmış Finansman
356
4.2.3.1 Seküritizasyon
357
4.2.3.1.1 Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler
357
4.2.3.1.2 İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler
358
4.2.3.1.3 Teminatlı Borç Yükümlülükleri
359
4.2.3.1.4 Kredi Bağlantılı Yapılandırılmış Finansal Araçlar
359
4.2.3.1.5 Hisse Senedine Dayalı Yapılandırılmış Finansal Araçlar
360
4.2.3.1.6 Anapara Korumalı Yapılandırılmış Finansal Araçlar
360
4.2.3.2 Kredi Türevleri
361
4.2.4 Para ve Sermaye Piyasalarından Sağlanan Diğer Fonlar
362
4.2.4.1 Organize Piyasalardan Sağlanan Fonlar
362
4.2.4.1.1 TCMB Piyasalarından Sağlanan Fonlar
363
4.2.4.1.1.1 Açık Piyasa İşlemleri
363
4.2.4.1.1.2 TCMB Bankalararası Para Piyasası
365
4.2.4.1.1.3 TCMB Reeskont Penceresi
368
4.2.4.1.1.4 TCMB Likidite Desteği Kredisi
369
4.2.4.1.2 Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasasından Sağlanan Fonlar
370
4.2.4.1.2.1 Kesin Alım Satım Pazarı
370
4.2.4.1.2.2 Repo – Ters Repo Pazarı
371
4.2.4.1.2.3 Bankalararası Repo – Ters Repo Pazarı
371
4.2.4.1.2.4 Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı
371
4.2.4.1.2.5 Pay Senedi Repo Pazarı
372
4.2.4.1.2.6 Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı
372
4.2.4.1.2.7 Pazarlıklı Repo İşlemleri Pazarı
372
4.2.4.1.2.8 Uluslararası Tahvil Pazarı
373
4.2.4.1.2.9 Para Piyasası
373
4.2.4.1.3 Takasbank Para Piyasasından Sağlanan Fonlar
373
4.2.4.2 İkincil Piyasalardan Sağlanan Fonlar
374
4.2.4.2.1 Bankalararası TL Piyasası
375
4.2.4.2.2 Bankalararası Tahvil Piyasası
375
4.2.4.2.3 Bankalararası Repo Piyasası
376
4.2.4.2.4 Bankalararası Döviz Piyasası
376
4.2.5 Türk Eximbank Kredileri
377
4.2.6 Uluslararası Piyasalardan Sağlanan Fonlar
378
4.2.6.1 Sendikasyon Kredileri
379
4.2.6.2 Seküritizasyon Kredileri
380
4.2.6.3 Uluslararası Menkul Kıymet İhracı
380
4.2.6.3.1 Yabancı Sermaye Piyasalarında Doğrudan Satış
381
4.2.6.3.2 Uluslararası Sendikasyon Kanalıyla Tekli Satış
381
4.2.6.3.3 Uluslararası Sendikasyon Kanalıyla İkili Satış
381
4.2.6.3.4 Euro Menkul Kıymet İhracı
381
4.2.6.3.5 Global Satış
382
4.2.6.4 Depo Sertifikaları
383
BANKALARIN FON KULLANIM ALANLARI
5.1.3 Yoldaki Paralar (TP/YP)
390
5.1.4 Satın Alınan Çekler (YP)
390
5.1.5 Vadesi Gelmiş Menkul Değerler (TP/YP)
390
5.1.6 Kıymetli Madenler (YP)
391
5.1.8 Bankalar (TP/YP)
391
5.1.9 Yurtdışı Merkez ve Şubeler (TP)
391
5.1.10 Menkul Değerler (TP/YP)
391
5.1.11 Para Piyasalarında Kullandırılan Fonlar (TP/YP)
392
5.1.11.1 TCMB Açık Piyasa İşlemleri / Ters Repo Uygulamaları
393
5.1.11.2 TCMB Bankalararası Para Piyasası’nda Kullandırılan Fonlar
394
5.1.11.3 Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası’nda Kullandırılan Fonlar
395
5.1.11.4 Takasbank Para Piyasası’nda Kullandırılan Fonlar
397
5.1.11.5 İkincil Piyasalarda Kullandırılan Fonlar
397
5.2.1 Vadelerine Göre Kredi Türleri
398
5.2.1.1 Kısa Vadeli Krediler
399
5.2.1.2 Orta ve Uzun Vadeli Krediler
399
5.2.2 Kullanım Amacına Göre Kredi Türleri
399
5.2.2.1 Bireysel Krediler
400
5.2.2.2 Ticari Krediler
400
5.2.3 Kullandırım Şekline Göre Kredi Türleri
401
5.2.3.1 Nakit Krediler
401
5.2.3.2 Nakit Dışı (Gayri nakit) Krediler
402
5.2.4 Para Cinsine Göre Kredi Türleri
402
5.2.4.1 Türk Parası Krediler
403
5.2.4.2 Yabancı Para Krediler (Döviz Kredileri)
403
5.2.5 Alınan Teminat Türüne göre Krediler
403
5.2.5.1 Teminatsız (Açık) Krediler
404
5.2.5.2 Kefalet Karşılığı Krediler
404
5.2.5.3 Maddi Teminatlı Krediler
405
5.2.5.3.1 Nakit Blokajı
406
5.2.5.3.2 Mevduat Rehini
407
5.2.5.3.3 Menkul Kıymet Rehini
407
5.2.5.3.4 Taşınır Rehini
408
5.2.5.3.5 Taşınmaz Rehini
409
5.2.5.3.6 Gemi İpoteği
410
5.2.5.3.7 Ticari İşletmelerde Taşınır Rehini
411
5.2.6 Kaynağına Güre Kredi Türleri
411
5.2.6.1 Banka Kaynaklı Krediler
412
5.2.6.2 TCMB Kaynaklı Krediler
412
5.2.6.3 Türk Eximbank Kaynaklı Krediler
412
5.2.6.4 Yurtdışı Kaynaklı Krediler
413
5.2.6.4.1 Dünya Bankası Grubu Kaynaklı Krediler
413
5.2.6.4.1.1 Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası
414
5.2.6.4.1.2 Uluslararası Finans Kurumu
415
5.2.6.4.1.3 Uluslararası Kalkınma Birliği
417
5.2.6.4.1.4 Çok Taraflı Yatırım Garantisi Ajansı
417
5.2.6.4.1.5 Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi
417
5.2.6.4.2 Avrupa Yatırım Bankası Kaynaklı Krediler
418
5.2.6.4.3 Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası Kaynaklı Krediler
419
5.2.6.4.4 İslam Kalkınma Bankası Kaynaklı Krediler
421
5.2.6.4.5 ECA Kredileri
422
5.2.7 Takipteki Krediler
424
5.3 Zorunlu Karşılıklar
425
5.4 İştirakler ve Bağlı Ortaklıklar
426
5.6 Maddi Duran Varlıklar (Gayrimenkuller)
427
5.7 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
427