Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından Tazminat ve Rücu Davalarında Kusur Dr. Mustafa Tugay  - Kitap
Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından

Tazminat ve Rücu Davalarında Kusur

1. Baskı, 
Ocak 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
446
Barkod:
9789750289026
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
555,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Çalışanın maruz kaldığı aynı ve tek bir zararlandırıcı sigorta olayının birden fazla hukuk sahasının düzenlemelerine konu olması yanında birden fazla başvuru, soruşturma, bilirkişi incelemesi ve yargılama sürecinden geçmesi, konunun kusur ve sorumluluk izafesi yönünden oldukça karmaşık bir görünüm almasına sebep olabilmektedir.
Bir taraftan sosyal sigorta edimleri yoluyla sigortalının kayıpları kısmen karşılanabilirken, karşılanmayan bakiye zarar için işverene tazminat için başvuru zorunluluğu ve hatta ceza yargılamasının gerekliliği, tüm bu süreçlerin ortak bir paydada buluşturularak, hakkaniyetli bir giderim sağlanmasının önünde önemli bir engel teşkil etmektedir.
Bu bağlamda Yargıtay kararları incelendiğinde, temel normatif ilkelerin ve yeknesak düzenlemelerin yetersizliğinin, bazen uzun yıllar sürebilen yargılamalara, ayrıca gerek işveren ve gerekse sigortalı açısından adil olmayan sonuçlara yol açma riski içerdiği dikkati çekmektedir.
İç içe geçmiş farklı hukuk sahalarına ilişkin düzenlemeler yanında, çelişkili yargı kararlarının ortaya koyduğu tabloya bakarak, maddi hukuk düzenlemelerinin mi yeknesaklaştırılması gerektiği yoksa soruna daha temel ve ilkesel bir çözüm mü bulmak gerektiği asıl cevaplanması gereken bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Nitekim Almanya, Avusturya, İsviçre gibi ülkelerde zararlandırıcı sigorta olayının sosyal hukuk ve özel hukuk olmak üzere iki farklı yönünün çatışmasını engellemek üzere, iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili normların kural olarak özel hukuk sahasından çıkarılarak, bütünüyle sosyal hukuk sahasında düzenlendiği görülmektedir.
Eserde; sorumluluk hukukunun anahtar kavramlarından olan "kusur" özellikle ülkemizdeki zararlandırıcı sigorta olayları bakımından detaylarıyla incelenmiş, sosyal sigorta edimleriyle karşılanmayan bakiye zararın giderimi TBK'nın 55. maddesi ışığında değerlendirilmiştir. Ayrıca birbiriyle bağlantılı sigorta edim süreci ve tazminat talebine ek olarak, Sosyal Güvenlik Kurumunun rücu hakkı nedeniyle ortaya çıkan çok yönlü dava süreçlerinin neden olduğu sorunlar kusur bağlamında irdelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Zararlandırıcı Sigorta Olaylarında Sosyal Sigorta Edimlerini Aşan Zararın Durumu
.
Rücu ve Tazminat Davaları Açısından İşverenin Sorumluluğunun Hukuki Niteliği
.
Beklenmeyen Hal, Mücbir Sebep ve Kaçınılmazlık İlişkisi
.
Kaçınılmazlık Durumuna İlişkin Yargıtay Uygulamasının Değerlendirilmesi
.
TBK m. 55 Uyarınca Sigorta Edimleri ile Tazminat İlişkisi ve Denkleştirme
.
İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Bakımından Rücu
.
Tazminat
.
Ceza Davalarının Birbiriyle İlişkisi
.
Farklı Davalarda Düzenlenen Aynı Zararlandırıcı Sigorta Olayına İlişkin Kusur Raporlarının Bir Diğer Davaya Etkisi
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
GİRİŞ 
17
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMLAR VE TARİHSEL GELİŞİM
I. KAVRAMLAR VE TANIMLAR 
23
A. Tanım 
23
B. Kusurun Derecelendirilmesi 
27
C. Farklı Hukuk Dallarının Kusur Kavramına Yaklaşımı 
31
1. Tüm Hukuk Dalları Bakımından Kusurun Sorumluluk Doğurma İşlevi 
31
2. Sosyal Sigortalar Hukukunda Kusur Kavramı ve Özel Hukuk ile Etkileşimi 
33
3. Sosyal Sigortalar Hukuku ile İş Hukukunun Aynı Zararlandırıcı Olay Bakımından Kesiştiği Ortak Sorumluluk Alanında “Kusur” Kavramının Etkisi 
38
II. KUSUR SORUMLULUĞU ile KUSURSUZ SORUMLULUK AYRIMI 
41
A. Genel Olarak 
41
B. Kusursuz Sorumluluk İlkesini Doğuran İhtiyaçlar ve Kuramsal Temelleri 
44
C. Türk Hukukunda Kusursuz Sorumluluk Türleri 
46
D. Türk Sosyal Sigortalar Hukukunda Sorumluluğun Hukuki Niteliğinin Önemi 
47
İKİNCİ BÖLÜM
İŞÇİYİ/SİGORTALIYI KORUMA VE GÖZETME BORCUNUN
HUKUKİ NİTELİĞİ VE KUSUR KAVRAMI İLE İLİŞKİSİ
I. İŞÇİYİ/SİGORTALIYI KORUMA ve GÖZETME BORCU 
53
A. Genel Olarak 
53
B. İşverenin İşçiyi/Sigortalıyı Koruma ve Gözetme Borcu ile Sınırları 
54
1. Genel Olarak 
54
2. Koruma ve Gözetme Borcunun Sınırları 
57
C. İşverenin İşçiyi/Sigortalıyı Koruma ve Gözetme Borcunun İhlali 
58
II. İŞVERENİN İŞÇİYE KARŞI SORUMLUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ HAKKINDAKİ ÖĞRETİ VE İÇTİHAT GÖRÜŞLERİ 
64
A. Öğretideki Görüşler 
64
1. Kusur Sorumluluğu Görüşü 
64
2. Kusursuz Sorumluluk Görüşü 
66
B. Yargıtayın İşverenin Sorumluluğunun Hukuki Niteliği Hakkındaki Görüşü 
67
1. Kusursuz Sorumluluk Görüşünün Kabul Edildiği Dönem 
68
2. Kusur Sorumluluğu Görüşünün Kabul Edildiği Dönem 
78
III. GÖRÜŞÜMÜZ 
87
A. Genel Kural: Kusur Sorumluluğu 
87
B. İşverenin Kusursuz Sorumluluğunu Gerektiren Haller 
91
1. Tehlike Sorumluluğu Açısından İşverenin Kusursuz Sorumluluğu 
91
2. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu Açısından İşverenin Kusursuz Sorumluluğu 
96
3. Organizasyon Sorumluluğu Açısından İşverenin Kusursuz Sorumluluğu 
99
4. Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk Açısından İşverenin Kusursuz Sorumluluğu 
103
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞÇİYİ/SİGORTALIYI GÖZETME BORCU VE
KUSUR AÇISINDAN SEBEPLERİN ÇOKLUĞU, İLLİYET BAĞININ ÖNEMİ
I. İŞÇİYİ/SİGORTALIYI GÖZETİM BORCUNUN İHLALİNDE SEBEPLERİN ÇOKLUĞU, KUSUR VE UYGUN NEDENSELLİK BAĞI 
109
A. Genel Olarak 
109
B. Sebeplerin Çokluğu Halinde Nedensellik Bağı 
110
C. İlliyet Bağının Kesilmesi 
111
1. Mücbir Sebep 
112
2. Zarar Görenin Ağır Kusuru 
115
3. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 
118
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARIYLA İLGİLİ TAZMİNAT MİKTARININ BELİRLENMESİNDE KUSURUN ETKİSİ VE SEBEPLERİN ÇOKLUĞU 
119
A. Genel Olarak 
119
B. Tazminatın Belirlenmesinde İşverenin Kusurunun Ağırlığının Önemi 
126
1. Kusur Sorumluluğunda İşverenin Kusurunun Ağırlığı 
126
2. Kusursuz Sorumlulukta İşverenin Kusurunun Ağırlığı 
128
C. Tazminatın Belirlenmesinde Zarar Görenin Kusurunun Ağırlığı 
129
1. Zarar Görenin Zarara Razı Olması Halinde Zarar Verenin Kusuru 
129
2. Zarar Görenin Ortak Kusuru 
133
3. Üçüncü Kişinin Ortak Kusuru 
145
4. Beklenmedik Halin Zarara Katkısı 
147
5. Yapısal Yatkınlığın (Bünyevi İstidadın) Zarara Katkısı 
148
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SOSYAL SİGORTA HUKUKUNDA KUSUR,
RÜCU HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE TESELSÜL İLİŞKİSİ
I. RÜCU HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 
153
A. Genel Olarak 
153
B. Sigorta Edimlerinden Doğan Rücu Hakkının Hukuki Niteliği 
156
1. Genel Olarak 
156
2. 5510 Sayılı Kanunda Rücu Düzenlemeleri 
159
3. Kurumun Basit Rücu ya da Kanuni Halefiyete Dayanarak Rücu Hakkını Kullanmasının Yaratacağı Farklar 
160
4. Sorumlu İşveren ve Sorumlu Üçüncü Kişi Bakımından Rücu Hakkının Hukuki Niteliğinin Farkı 
165
5. Bildirimsiz Çalıştırılan Sigortalı Bakımdan Rücu Hakkının Hukuki Niteliği 
166
6. Rücu Hakkının Hukuki Niteliği ile Kusur Prensibi Arasındaki İlişki 
167
7. Rücu Hakkının Hukuki Niteliği ile Kusurun Tazminat Hesaplamasındaki Sırası Arasındaki İlişki 
168
8. Görüşümüz 
170
II. RÜCU DAVALARINDA KUSUR 
173
A. Genel Olarak 
173
B. SSGSSK Uyarınca İşverenin Sorumluluğu Açısından Kusur 
174
1. Kusur Sorumluluğu 
174
a. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Bakımından İşverenin Sorumluluğu 
174
aa. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 
174
ab. Kusuru Nedeniyle İşveren Gibi Sorumlu Tutulanlar 
179
b. İş Kazasının Kuruma Bildiriminde Gerçeğe Aykırılık Nedeniyle İşverenin Sorumluluğu 
182
2. Kusursuz Sorumluluk 
183
a. İş Kazasının Bildirimi Açısından Kusur 
183
b. Süresinde Bildirilmeyen Sigortalılıktan Doğan Sorumluluk Açısından Kusur 
185
c. Sigortalının Bünyece Elverişli Olmayan İşlerde Çalıştırılması Açısından Kusur 
196
C. Rücu Davalarında Üçüncü Kişinin Kusuru 
200
1. Genel Olarak 
200
2. Kısa Vadeli Sigortalar Bakımından 
201
3. Uzun Vadeli Sigortalar Bakımından 
210
D. Sorumluluk Sigortasına Rücu Bakımından Kusur 
214
III. RÜCU DAVALARINDA KUSUR AÇISINDAN TESELSÜL İLİŞKİSİ 
219
A. Genel Olarak 
219
B. Kurum, İşveren ve Üçüncü Kişinin Sigortalıya Karşı Müteselsil Sorumluluğu 
224
C. İşveren ve Üçüncü Kişinin Kuruma Karşı Müteselsil Sorumluluğu 
226
IV. MUKAYESELİ HUKUKTA KURUMLARIN RÜCU HAKKINA GENEL BİR BAKIŞ 
233
BEŞİNCİ BÖLÜM
TAZMİNAT VE RÜCU SORUMLULUĞU AÇISINDAN KAÇINILMAZLIK, MÜCBİR SEBEP VE BEKLENMEYEN HAL İLİŞKİSİ
I. SORUMLULUK HUKUKUNDA KAÇINILMAZLIK KAVRAMI 
235
A. Genel Olarak 
235
1. Mücbir Sebep ve Beklenmeyen Halin İfa Engeli Olması 
235
2. Mücbir Sebep 
236
3. Beklenmeyen Hal 
238
4. Mücbir Sebep ve Beklenmeyen Halin Ortak Kurucu Unsuru “Kaçınılmazlık” 
238
B. Karşılaştırmalı Hukukta Kaçınılmazlık 
239
C. İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerine Aykırılık ve Kaçınılmazlık İlişkisi 
245
II. RÜCU VE TAZMİNAT DAVALARINDA KAÇINILMAZLIK KAVRAMININ FARKLI YORUMU VE İLLİYET BAĞINA ETKİSİ 
247
A. Genel Olarak 
247
B. Doktrinde Kaçınılmazlık Kavramı ve Uygulaması ile İlgili Görüşler 
249
C. Rücu ve Tazminat Davaları Açısından Yargıtayın “Kaçınılmazlık” Uygulaması 
250
1. Genel Olarak 
250
2. Rücu ve Tazminat Davaları Açısından Kaçınılmazlık Kavramına İlişkin Mutlaklık – Nispilik Sorunu 
251
3. Rücu Davalarında Mutlaklık – Nispilik Açısından Yargıtayın Kaçınılmazlık İlkesine Bakışı 
253
a. İş Kazaları Bakımından Kaçınılmazlık 
253
b. Meslek Hastalıkları Bakımından Kaçınılmazlık 
254
c. Bünyesel Faktörler Açısından Kaçınılmazlık 
257
4. Tazminat Davalarında Mutlaklık – Nispilik Açısından Yargıtayın Kaçınılmazlık İlkesine Bakışı 
258
a. İş Kazaları Bakımından Kaçınılmazlık 
258
b. Meslek Hastalıkları Bakımından Kaçınılmazlık 
260
c. Bünyesel Faktörler Açısından Kaçınılmazlık 
262
5. Müteselsil Sorumluluk Hallerinde Kaçınılmazlık 
265
III. KUSUR VE KAÇINILMAZLIK İLİŞKİSİ IŞIĞINDA YARGITAYIN UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ 
267
A. Genel Olarak 
267
B. Yargıtayın Güncel İçtihadı ve Değerlendirme 
268
ALTINCI BÖLÜM
TBK M. 55 IŞIĞINDA SİGORTA EDİMLERİ İLE MADDİ TAZMİNATIN KUSUR BAKIMINDAN KARŞILIKLI ETKİLEŞİMİ
I. GENEL OLARAK 
275
II. DENKLEŞTİRME GEREKLİLİĞİ VE TEMELİ 
278
III. DENKLEŞTİRMEDE SOSYAL GÜVENLİK EDİMLERİNİN YERİ 
281
A. Genel Olarak 
281
B. Denkleştirmeye Tabi Olma Açısından Ödemeler 
282
1. Rücu Edilemeyen Sosyal Güvenlik Ödemeleri 
282
2. Rücu Edilebilen Sosyal Güvenlik Ödemeleri 
283
3. İfa Amacı Taşımayan Ödemeler 
289
IV. TBK M. 55 UYARINCA ZARAR, TAZMİNAT, KUSUR İLİŞKİSİ 
294
A. Tazminatın Belirlenmesinde Sıra 
294
B. Zararın Hesaplanması ve Kusur İlişkisi 
296
C. TBK m. 55’in Gerekçesinde Yer Alan Kusur ve Kaçınılmazlık Düzenlemesi ile İlgili Tartışmalar 
305
D. TBK m. 55 ve Kusur Bağlamında Hakkaniyet İndirimi Yasağı 
308
1. Genel Olarak 
308
2. TBK m. 55’in Hakkaniyet Yasağı Düzenlemesine İlişkin Görüşler 
311
3. Uygulamada Hakkaniyet İndirimi 
314
a. Genel Olarak 
314
b. Kusursuz Sorumluluk Durumunda Hakkaniyet Gereği Tazminat 
315
c. Kusur Sorumluluğu Durumunda Hakkaniyet Gereği Tazminat 
317
E. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bakımından Hâkimin Yorum Faaliyeti Kapsamında Hakkaniyete Dayalı Karar Verme Yetkisi 
320
1. Genel Olarak 
320
2. Hâkimin Takdir Yetkisine Dayanarak, Hakkaniyet Gereği İşverenin Sorumluluğunu Azaltması veya Sorumluluk Yaratması 
321
3. Hâkimin Hukuk Yaratmak Suretiyle Hakkaniyet Gereği İşverenin Sorumluluğunu Azaltması veya Arttırması 
326
a. Genel Olarak 
326
b. İş Hukuku ve Sosyal Sigortalar Hukukundaki Boşluklar Bakımından Hâkimin Hukuk Yaratma Faaliyeti 
328
F. TBK’nın 55. Maddesi Çerçevesinde Tazminatın Belirlenmesi Bakımından İşgöremezlik ve Kusur İlişkisi 
338
YEDİNCİ BÖLÜM
KUSUR TESPİT YÖNTEMİ VE FARKLI DAVALARIN
KUSUR BAKIMINDAN BİRBİRİNE ETKİSİ
I. ZARARLANDIRICI SİGORTA OLAYINDA BAŞVURU YÖNTEM ve SIRASI 
341
A. Genel Olarak 
341
B. Zararlandırıcı Sigorta Olayının Bildirimi 
344
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ KURUM TARAFINDAN TESPİT VE TAKİBİ 
345
III. KURUMA BAŞVURMADAN TAZMİNAT DAVASI AÇILMASI DURUMUNDA KUSUR TESPİTİ 
354
IV. KUSUR TESPİT YÖNTEMİ AÇISINDAN KURUM MÜFETTİŞ RAPORU İLE RÜCU VE TAZMİNAT DAVASI ARASINDAKİ BAĞLANTI 
356
V. KUSUR TESPİTİNDE VE ZARAR HESAPLAMASINDA BİLİRKİŞİLİK KURUMUNUN YERİ 
359
A. Genel Olarak 
359
B. Kusur Bilirkişiliği 
363
C. Hesap Bilirkişiliği 
369
D. Bilirkişi Raporlarının Değerlendirilmesi 
372
VI. FARKLI YARGILAMALARIN KUSUR AÇISINDAN BİRBİRİNE ETKİSİ 
379
A. Ceza Mahkemesince Tespit Edilen Kusur Oranının Rücu Davalarında Bağlayıcılığı 
379
B. Tazminat Davalarında Belirlenen Kusur Oranının Rücu Davaları Yönünden Bağlayıcılığı 
384
C. Rücu Davalarında Gerçek Zarar Miktarının Belirlenmesi ve Tazminat Davasının Buna Etkisi 
387
1. Genel Olarak 
387
2. Rücu ve Tazminat Davası Arasındaki “Gerçek Zarar” İlişkisi 
390
D. Rücu Davasında Belirlenen Kusur Oranlarının Tazminat Davasına Etkisi 
397
Sonuç 
401
Kaynakça 
423