Yapay Zeka ve Cezai Sorumluluk Dr. Öğr. Üyesi Mümin Güngör  - Kitap

Yapay Zeka ve Cezai Sorumluluk

1. Baskı, 
Ekim 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
398
Barkod:
9786256147539
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
460,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Yapay zekânın hareketlerinin suç olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği veya doğrudan suç işleyip işleyemeyeceği belirsizliğini korumaktadır. Problemlerin çözümünde kilit noktayı hukukun yapay zekâya bakışı belirleyecektir. Hukukun yapay zekâyı içinde bulunduracağı hukuki statü, yapay zekânın ortaya çıkaracağı etkilere yüklenecek anlam ve sonuçları, yine sorumluluk ve yaptırım konularını da doğrudan belirleyecektir. Bu açıdan önümüzdeki dönemde yapay zekâya ilişkin problemlerle sıklıkla karşılaşacak olan hukukun ve ceza hukukunun yapay zekâya bakış açısının bu soruların cevaplarını belirleyeceğini ifade edebiliriz. Kısaca ceza hukuku, yapay zekâyla ilgili sorunların çözümünde çok önemli bir rol oynayacaktır.
"Yapay Zekâ ve Cezai Sorumluluk" kitabı, sorumluluk ilkeleri, sorumluluk teorileri, suçun unsurları ve kusurluluk gibi çeşitli ceza hukuku kavram ve kurumlarını inceleyerek bu hukuki sorunlara çözümler ve hipotezler önermektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Yapay Zekâya Dair Genel Bilgiler
.
Yapay Zekânın Hukuk Açısından Değerlendirilmesi
.
Ceza Hukuku Açısından Yapay Zekâ
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR 
19
GİRİŞ 
21
BİRİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂYA DAİR GENEL BİLGİLER
I. YAPAY ZEKÂNIN TARİHİ GELİŞİMİ 
31
A. Yapay Zekânın Doğuşu 
31
B. Yapay Zekânın Altın Çağı 
38
1. Yapay Zekâda Mantık’ın Gelişimi ve Akıl Yürütme Yeteneğinin
Kullanılması Önerisi 
39
2. Algılayıcıların Gelişimi 
40
3. Joseph Weizenbaum’un Etkisi 
40
4. Altın Çağın Son Gelişmesi: Marvin Minsky’ın Makalesi ve
Kavramları 
41
C. Yapay Zekânın Birinci Kışı 
42
1. Genel Olarak 
42
2. Roger Penrose’un Eleştirileri 
43
3. Hubert Dreyfus’un Eleştirileri 
43
4. John Searle’nin Eleştirileri 
44
D. Yapay Zekânın Hızlanışı 
44
E. Yapay Zekânın İkinci Kışı 
45
F. Teknolojik Devrim ve Yapay Zekâ Çağı 
45
II. YAPAY ZEKÂ KAVRAMI, ÖZELLİKLERİ VE UNSURLARI 
49
A. Yapay Zekâ Kavramı 
49
B. Yapay Zekânın Özellikleri 
50
C. Yapay Zekânın Unsurları 
53
1. Yazılım ve Programlama 
54
a. Genel Olarak Yazılım ve Programlama 
54
b. Programlamada Çerçeveler ve Senaryolar 
55
2. Algoritma, Yapay Evrim ve Genetik Algoritma 
56
3. Makine Öğrenimi 
56
4. Yapay Sinir Ağı ve Algılayıcılar 
60
5. Bulanık Mantık ve Sinirsel Bulanık (Nöro–Bulanık) Mantık 
61
6. Sensörler 
62
7. Veriler 
63
III. YAPAY ZEKÂ TÜRLERİ 
64
A. Geleneksel (Sembolik) Yapay Zekâ – Yeni (Gelişmiş) Yapay Zekâ 
64
B. Tepki Veren–Sınırlı Hafıza Kapasitesine Sahip Olan–Zihin Teorisi– Kendi
Varlığının Farkında Olan Yapay Zekâ 
64
C. Dar (Basit)–Genel–Süper Yapay Zekâ 
65
D. Analitik–Fonksiyonel–Etkileşimli–Metinsel–Görsel Yapay Zekâ 
66
E. Yapay Zekânın Katman Esasına Göre Türleri 
67
IV. YAPAY ZEKÂNIN ÇAĞIMIZ ÖRNEKLERİ (YAPAY ZEKÂLI VARLIKLAR) 
68
A. Genel Olarak 
68
B. Otonom Araçlar 
70
C. Robotlar 
71
D. Botlar 
73
E. Nesnelerin İnterneti 
74
V. YAPAY ZEKÂ İLE İNSAN MUKAYESESİ 
74
A. Zekâ Açısından Mukayesesi 
75
1. Felsefe Açısından Varlık, İnsan ve Beyni 
75
2. İnsan Zekâsı (Beyni) ve Yapay Zekâ 
79
B. İnsan Bilinci ve Yapay Bilinç 
84
VI. YAPAY ZEKÂNIN ORTAYA ÇIKIŞ AMACI VE İNSANLIĞIN GELECEĞİ 
90
İKİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂNIN HUKUK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
I. YAPAY ZEKÂNIN MUHTEMEL ETKİLERİ, ORTAYA ÇIKARDIĞI HUKUKİ
SORUNLAR VE TARTIŞMALAR 
99
A. Yapay Zekânın Gündelik Hayata Etkileri 
99
B. Yapay Zekânın Hukuka Muhtemel Etkileri 
106
C. Yapay Zekânın Ceza Hukukuna Muhtemel Etkileri ve Örnekleri 
114
1. Genel Olarak 
114
2. Yapay Zekânın Ceza Hukukuna Etkilerine Örnekler 
117
a. Suç Önleme Faaliyetlerinde ve Kollukta Yapay Zekânın Yeri 
117
(1) Yapay Zekânın Suç Riski Değerlendirme Aracı Olması
(Öngörücü Polislik) 
117
(2) Yapay Zekânın Kollukta Kullanılması, Suçla Mücadele ve
Suçun Tespiti 
119
b. Yapay Zekâ ile Doğrulama ve Belirleme 
120
c. Yapay Zekâ ile Hukuk Argümantasyonu, Hukuksal Analitik 
122
d. Avukatlıkta Yapay Zekânın Kullanılması 
122
e. Yapay Zekânın Ceza Muhakemesinde Yargıç Olması 
122
(1) İnsan Zekâsına Sahip Olan Hâkimin Karar Vermesi 
122
(2) Yapay Zekânın Hâkim Olması ve Karar Vermesi 
123
f. Yapay Zekâ ve Suç İşlenmesi 
125
II. YAPAY ZEKÂNIN HUKUKİ STATÜSÜ SORUNSALI VE BUNA İLİŞKİN
TARTIŞMALAR 
127
A. Genel Olarak Kişilik ve Yapay Zekâ 
127
B. Yapay Zekânın Kişiliğe Sahip Olup Olamayacağı Sorunu 
131
1. Yapay Zekânın Kişiliğe Sahip Olamayacağını Savunan Görüşler 
132
a. Eşya Statüsü Görüşü (Tam Ehliyetsizlik Görüşü) 
132
b. Köle Statüsü Görüşü (Sınırlı Ehliyet/Kısıtlılık Görüşü) 
132
2. Yapay Zekânın Kişiliğe Sahip Olabileceğini Savunan Görüşler 
135
a. Tüzel Kişilik Görüşü 
135
b. Yapay İnsan (Elektronik Kişilik) Görüşü 
137
3. Değerlendirme 
139
III. YAPAY ZEKÂ HUKUKU (META HUKUK) SORUNSALI 
143
IV. HUKUK DÜZENİNDE YAPAY ZEKÂNIN ETİĞİ VE İLKELERİ SORUNSALI 
148
V. YAPAY ZEKÂYA İLİŞKİN BAŞLICA HUKUKİ BELGELER VE DÜZENLEMELER 
158
A. Birleşmiş Milletler Sisteminde Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri ve Hukuki
Düzenlemeleri 
158
B. Avrupa Birliği’nin Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri ve Hukuki
Düzenlemeleri 
159
1. Avrupa Birliği Hukuk İşleri Komitesi Raporu 
160
2. Avrupa Komisyonu Yapay Zekâya İlişkin Beyaz Kitap 
160
3. Avrupa Birliği Yapay Zekâ Yasası (AI ACT) 
160
4. Yargı Sistemlerinde Yapay Zekânın Kullanımına İlişkin Avrupa Etik Şartı 
162
5. Ceza Hukukunda Yapay Zekâ ile Cezai Konularda Polis ve Adli
Makamlar Tarafından Yapay Zekânın Kullanımına İlişkin Avrupa
Parlamentosu Kararı 
163
6. Avrupa Komisyonu Yapay Zekâ ve Gelişmekte Olan Diğer Dijital
Teknolojiler için Sorumluluk Raporu 
163
7. Robotiğe İlişkin Medeni Hukuk Kuralları 
164
C. Diğer Ülkelerdeki Yapay Zekâya İlişkin Önemli Belgeler ve Hukuki
Metinler 
165
1. ABD’ nin Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri ve Hukuki Düzenlemeleri 
165
a. ABD’nin Yapay Zekâ Alanında Liderliğinin Sürdürülmesine
İlişkin Başkanlık Kararnamesi 
165
b. ABD’nin Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 
166
c. Algoritmik Sorumluluk Yasası 
166
d. Yapay Zekâya Yönelik Diğer Hukuki Düzenleme Örnekleri 
167
2. Çin’ in Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri ve Hukuki Düzenlemeleri 
168
3. Japonya’nın Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri ve Hukuki
Düzenlemeleri 
169
4. Güney Kore’nin Yapay Zekâya İlişkin Belgeler ve Hukuki
Düzenlemeleri 
170
5. Türkiye’nin Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri ve Hukuki Düzenlemeleri 
171
D. Diğer Kurumların Yapay Zekâya İlişkin Belgeleri veya Hukuki Metinleri 
173
1. Montreal Deklarasyonu 
173
2. Toronto Deklarasyonu 
174
3. Stanford Raporu 
174
4. OECD Yapay Zekâ İlkeleri 
175
5. Birleşik Krallık Mühendislik ve Fiziksel Bilimler Araştırma Konseyi
(Engineering and Physical Sciences Research Council) Robotik
İlkeleri 
175
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA HUKUKU AÇISINDAN YAPAY ZEKÂ
I. CEZA HUKUKUNUN GELİŞİMİ VE CEZAİ SORUMLULUK 
177
A. Ceza Hukukunun Tarihi ve Cezai Sorumluluğun Gelişimi 
177
1. Ceza Hukukunun Tarihi Gelişimi 
177
2. Cezai Sorumluluğun Gelişimi 
181
a. Başkasının Hareketinden (Kolektif) Sorumluluk 
182
b. Objektif Sorumluluk 
185
c. Subjektif Cezai Sorumluluk 
187
d. Kusurlu Cezai Sorumluluk 
187
B. Cezai Sorumluluğun Esası ve Ceza Hukukunun Amacı 
189
1. Cezai Sorumluluğunun Esası 
189
a. Genel Olarak Suç ve Sorumluluk 
189
b Başlıca Cezai Sorumluluk Teorileri 
192
(1) Klasik Ceza Okulu ve Teorisi 
192
(2) Pozitivist Okul ve Teorisi 
193
(3) Neo (Yeni) Klasik Okul ve Karma Teorisi 
195
2. Ceza Hukukunun Amacı 
196
C. Cezai Sorumluluğun İlkeleri 
198
1. Kusur (Kusursuz Cezai Sorumluluk Olmaz) İlkesi 
198
2. Cezai Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi 
199
3. Hukuk Devleti ve Kanunilik İlkesi 
199
D. Cezai Sorumluluğun Unsurları 
200
1. Genel Olarak 
200
2. Bilinç, İrade Özgürlüğü ve Serbest İradi Hareket 
201
3. İnsan Özelinde Kişilik 
205
4. Bir Suçun İşlenmiş Olması (Suç) 
206
a. Suç Genel Teorisi 
206
b. Suçun Unsurları 
211
(1) Tipiklik Unsuru 
211
(a) Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru 
211
aa. Hareket 
211
bb. Netice 
212
cc. Nedensellik Bağı 
213
dd. Fail 
213
aaa. Genel Olarak 
213
bbb. Tüzel Kişilerin Suç Faili Olup Olamayacağı
ve Cezai Sorumluluğunun Gündeme Gelip
Gelmeyeceği Sorunu 
216
ccc. Akıl Hastaları ve Küçüklerin Suç Faili Olup
Olamayacağı ve Cezai Sorumluluğunun
Gündeme Gelip Gelmeyeceği Sorunu 
224
dd. Suçun Konusu 
226
aaa. Maddi Konu 
226
bbb. Hukuki Konu (Hukuki Değer) 
226
ccc. Mağdur 
227
(b) Tipikliğin Manevi (Subjektif) Unsuru 
227
aa. Genel Olarak 
227
bb. Kast 
228
cc. Taksir 
228
(2) Hukuka Aykırılık Unsuru 
229
5. Kusurluluk 
230
II. YAPAY ZEKÂ İLE BİRLİKTE GÜNDEME GELEN CEZAİ SORUMLULUK
MODELLERİ 
232
A. Genel Olarak 
232
B. Gerçek Kişilerin Yapay Zekâdan Kaynaklı Cezai Sorumluluk Modelleri 
237
1. Yapay Zekânın Suçta Araç Olarak Kullanılması Sorumluluk Modeli
(Kasten Suç İşlemek Üzere Üretilen Yapay Zekâdan Ortaya Çıkan
Sorumluluk / Doğrudan Cezai Sorumluluk Modeli) 
238
2. Taksirli Cezai Sorumluluk veya Tehlike Suçu Sorumluluk Modeli
(Doğal Olası Cezai Sorumluluk Modeli) 
238
C. İnsan Suçlularla Eşdeğer Olan Yapay Zekânın Doğrudan Cezai
Sorumluluk Modeli (Yapay Failler / Robo–Suçlular) 
240
D. Yapay Zekâ ve Gerçek Kişilerin İştirak Hali ve Dolaylı Faillik Sorumluluk
Modeli 
241
III. GERÇEK KİŞİLERİN YAPAY ZEKÂ KAYNAKLI CEZAİ SORUMLULUĞU 
242
A. Özellikli Alanlarda Yapay Zekâ Kaynaklı Cezai Sorumluluk 
242
1. Ulaşım Alanında Kullanılan Otonom Araçlar 
242
2. Savunma ve Güvenlik Alanında Kullanılan Yapay Zekâlar 
244
3. Kişisel Veri ve Fikri Mülkiyet Alanında Yapay Zekâ 
246
4. Sağlık Alanında Kullanılan Yapay Zekâlar 
248
5. Üretim (Endüstri) Alanında Kullanılan Yapay Zekâlar 
249
B. Yapay Zekânın Suçta Araç Olarak Kullanılması Halinde Sorumluluk
(Gerçek Kişilerin Kasıtlı Sorumluluğu) 
249
1. Genel Olarak 
249
2. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Cezai Sorumluluk 
254
3. Suçun İhmali Hareketle İşlenmesi Halinde Cezai Sorumluluk 
255
C. Gerçek Kişilerin Taksirli Sorumluluğu ve Tehlike Suçu (Doğal Olası Cezai
Sorumluluk) 
256
1. Genel Olarak 
256
2. Taksir Sorumluluğunun Şartları 
258
a. Öngörülebilirlik İhlali 
258
b. Dikkat ve Özen Yükümlülüğünün İhlali 
261
3. Gerçek Kişiler Açısından Taksirli Sorumluluk Örnekleri 
265
a. Programcı Açısından Taksirli Sorumluluk 
265
b. Üretici Açısından Taksirli Sorumluluk 
266
c. Kullanıcı Açısından Taksirli Sorumluluk 
268
4. Taksir Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Durumlar (Taksir
Sorumluluğunu Daraltıcı Görüşler) 
269
a. Genel Yaşam Riski (İzin Verilen Risk) 
269
b. Nedensellik Bağının Kesilmesi (Objektif İsnadiyetin
Sağlanamaması) 
275
5. Taksir Sorumluluğunun Genişletilmesi ve Sorumluluğu Ortadan
Kaldıran Hallerin Bertaraf Edilmesi: Objektif Sorumluluk ve Tehlike
Suçu (Taksir Sorumluluğunu Genişletici Görüşler) 
278
a. İnsanlığı Koruma, Özgürlük, Kontrol ve Güvenlik 
278
b. Yapay Zekâ ve Objektif Sorumluluk 
279
c. Yapay Zekâ Tehlike Suçları 
282
IV. YAPAY ZEKÂNIN DOĞRUDAN FAİLLİĞİ VE CEZAİ SORUMLULUĞU 
286
A. Genel Olarak Yapay Zekâ, Cezai Sorumluluk ve Faillik 
286
1. Suçun Failliği ve Sorumluluğu 
286
2. Yapay Zekânın Failliğini ve Cezai Sorumluluğunu Kabul Etmeyen
Görüşler 
290
3. Yapay Zekânın Failliğini ve Cezai Sorumluluğunu Kabul Eden
Görüşler 
296
4. Değerlendirmemiz 
298
B. Yapay Zekânın Cezalandırılabilirliğinin Temel Kaideleri ve Genel Esasları 
305
C. Suçu Oluşturan Haksızlık Açısından Yapay Zekânın Değerlendirilmesi 
308
1. Tipiklik Unsuru Açısından Yapay Zekânın Değerlendirilmesi 
308
a. Tipikliğin Maddi Unsuru Açısından Değerlendirilmesi 
308
b. Tipikliğin Manevi Unsuru Açısından Değerlendirilmesi 
319
(1) Yapay Zekânın Manevi Unsurunun Bulunabileceğini
Savunan Görüşler 
321
(2) Yapay Zekânın Manevi Unsurunun Bulunamayacağını
Savunan Görüş 
324
2. Hukuka Aykırılık Unsuru Açısından Yapay Zekânın
Değerlendirilmesi 
325
D. Kusurluluk Açısından Yapay Zekânın Değerlendirilmesi 
326
1. Kusur Yeteneğinin Olamayacağını Savunan Görüşler 
327
2. Kusur Yeteneğinin Olabileceğini Savunan Görüşler 
330
3. Kusurluluğa İlişkin Değerlendirme 
332
4. Kusurluluğu Etkileyen Nedenler 
333
E. Özellikli Alanlarda Genel Yapay Zekânın Cezai Sorumluluğu ve Yapay
Zekâ Özel Suçları (AI Crime / AIC) 
335
1. Genel Olarak 
335
2. Siber Suçlar (Cybercrime) 
335
3. Veri Suçları (Data Crimes) 
337
4. Kişiye Karşı Suçlar 
337
5. Malvarlığına Karşı Suçlar ve Ticari (Finansal) Suçlar 
338
6. Zararlı ve Tehlikeli İlaçlar ile Uyuşturucu 
339
V. YAPAY ZEKÂ İLE GERÇEK KİŞİLERİN İŞTİRAK HALİ VE DOLAYLI FAİLLİK
SORUMLULUĞU 
340
A. Yapay Zekâ ile Diğer Kişilerin İştirak Halinde Sorumluluğu (Müşterek
Faillik) 
340
B. İştirak Hali ve Dolaylı Faillik Sorumluluğu 
341
VI. YAPAY ZEKÂNIN MAĞDUR VEYA SUÇTAN ZARAR GÖREN OLMASI (YAPAY
ZEKÂYA KARŞI SUÇLAR) 
342
VII. YAPAY ZEKÂ İÇİN ÖNGÖRÜLEBİLECEK YAPTIRIMLAR VE BU YAPTIRIMLARIN İNFAZI 
343
A. Genel Olarak 
343
B. Ceza Hukukunda Yaptırımının Amacı (Teorileri) 
344
1. Mutlak (Kefaret/Adalet/İntikamcı) Ceza Teorisi 
345
2. Nispi (Caydırıcı/Önleyici/Yararcı/Islah edici) Ceza Teorisi 
346
3. Karma Ceza Teorisi 
347
C. Yaptırım Türleri ve Bunların Yapay Zekâya Uygulanabilirliği 
348
1. Genel Olarak 
348
a. Yapay Zekânın Cezalandırılamayacağını Savunan Görüş 
348
b. Yapay Zekânın Cezalandırılabileceğini Savunan Görüşler 
349
c. Cezalandırılabilirliğe İlişkin Değerlendirme 
351
2. Yapay Zekâya Geleneksel Yaptırımların Uygulanması 
353
a. Varlığını Sona Erdirici Ceza 
354
b. Özgürlüğünü Kısıtlayıcı Ceza 
354
c. Para cezası 
355
d. Toplum Hizmeti 
355
e. Güvenlik Tedbiri 
356
3. Yapay Zekâya İlişkin Alternatif (Kendisine Özgü) Yaptırımlar 
356
D. Kabahatler Hukuku Açısından Yapay Zekâ (Yapay Zekâya Dair İdari
Cezalar) 
357
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 
359
KAYNAKÇA 
371