VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARININ TASNİFİ
1. UYUŞMAZLIK KAVRAMI VE VERGİ UYUŞMAZLIĞINA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR
19
1.1. Vergi Uyuşmazlığı Kavramı
19
1.2. Vergi Uyuşmazlığının Tarafları
20
2. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ NEDENLERİ
22
2.1. Vergilendirme İşleminin Hukuka Aykırılığı
22
2.1.1. Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık
23
2.1.2. Konu Yönünden Hukuka Aykırılık
25
2.1.3. Şekil Yönünden Hukuka Aykırılık
25
2.1.4. Sebep Yönünden Hukuka Aykırılık
27
2.2. Vergi İncelemeleri
28
2.3. Hatalı Vergi Tarhiyatı
30
2.4. Matrahın Düşük Beyanı
31
2.5. Verginin Ödenmemesi
32
3. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ DOĞMA ZAMANI
32
4. VERGİ HUKUKUNDA VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI BAŞVURU YOLLARININ TASNİFİ
34
5. VERGİ İDARESİNİN YAPISI VE VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI İDARİ AŞAMADA BAŞVURU YOLLARI
36
5.1. Vergi İdaresi ve Yapısının Analizi
36
5.2. Vergileme ve/veya Ceza Kesme İşlemlerine Karşı İdari Aşamada Başvurunun Nedenleri
39
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA VERGİLEME VE/VEYA
CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI İDARİ AŞAMADA BAŞVURU YOLLARI
1. HATALARIN DÜZELTİLMESİ
41
1.1. Vergi Hatası Kavramı
42
1.2. Vergi Hatalarının Sınıflandırılması
43
1.3. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Yolunun İçeriği
45
1.4. Hata Düzeltmede Kullanılan Yollar
48
1.4.1. Re’sen Hata Düzeltme
48
1.4.2. Başvuru Üzerine Hata Düzeltme
49
2. ÜST MAKAMLARA BAŞVURU
53
2.1. Üst Makamlara Başvuru Yolunun İçeriği
53
2.2. Talep Şekli ve Süresi
54
2.4. Başvurunun Sonuçları
55
3.1. Cezalarda İndirim Yolunun Kapsamı ve İçeriği
58
3.1.2. Vergi ve Cezanın Türü Açısından
58
3.1.2. Tarhiyatın Türü Açısından
60
3.2. Cezalarda İndirimin Şartları
61
3.2.1. Vergi Aslı ve Cezanın Dava Konusu Yapılmaması
62
3.2.2. Dava Açma Süresi İçinde İndirim İçin Başvurulmuş Olması
63
3.2.3. Kanunda Belirtilen Sürede Ödeme Yapılmış Olması
64
3.3. Cezalarda İndirim Oranları
65
4.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma
70
4.1.2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Kapsamı
71
4.1.3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu
71
4.1.4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Süreci
72
4.1.4.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebinin Yapılması
72
4.1.4.2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talep ve Davet Süreci
73
4.1.4.3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Davetine Uyulmaması
73
4.1.4.4. Uzlaşmanın Yapılması
74
4.1.4.5. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları
75
4.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma
77
4.2.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Kapsamı
78
4.2.3. Tarhiyat Sonrası Uzlaşmaya Başvuru Şartları
79
4.2.4. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Süreci
80
4.2.4.1. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Talebinin Yapılacağı Merci
80
4.2.4.2. Uzlaşma Talebinin Şekli ve Talepte Bulunma Süresi
81
4.2.4.3. Uzlaşma Talebinin İncelenmesi ve Görüşmelerin Yapılması
83
4.2.4.4.Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Sonuçları
86
TÜRK VERGİ HUKUKUNDA UYUŞMAZLIKLARI ÖNLEME AMAÇLI YOLLARI
1.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı
92
1.3. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanma Şartları
94
1.4. Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanmanın Sonuçları
103
2.2. İzaha Davet Uygulamasının Kapsamı ve Yasal Çerçevesi
109
2.2. İzaha Davet Uygulamasının Şartları
112
2.3. İzah Değerlendirme Komisyonu ve Görevleri
113
2.4. İzaha Davet Yazısı
114
2.5. İzaha Davette Vergi Kaçakçılığı ile ilgili Özel Düzenleme
115
2.6. İzaha Davet Uygulamasının Sonuçları
119
3. PİŞMANLIK VE ISLAH MÜESSESİ İLE İZAHA DAVET UYGULAMASININ KARŞILAŞTIRILMASI
124
VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI
1. VERGİ YARGISI VE UYUŞMAZLIKLARIN YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİ
127
1.1. Vergi Yargısı Kavramı ve Nitelikleri
127
1.2. Genel Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri ve Vergi Yargısında Görevli Mahkemeler
128
1.2.1. Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri
128
1.2.2. Vergi Yargısında Görevli Mahkemeler
136
1.2.2.1. Vergi Mahkemeleri
137
1.2.2.2. Bölge İdare Mahkemesi
139
1.3. Vergi Yargısının İşlevleri
146
1.3.1. Menfaat Dengesini Koruma
146
1.3.2. İçtihat Yaratma
147
1.3.3. Yargısal Denetimi Sağlama
147
1.3.4. Uyuşmazlıkların Çözülmesi
148
1.4. Vergi Yargılama Hukukunun Temel İlkeleri
148
1.4.1. Yazılılık İlkesi
148
1.4.2. Resen Araştırma İlkesi
149
1.4.3. Delil Serbestisi İlkesi
150
1.4.4. Kıyas Yasağı İlkesi
151
1.4.5. Toplu Yargılama Usulü İlkesi
151
1.4.6. Ekonomik Yaklaşım İlkesi
152
1.4.7. Usul Ekonomisi İlkesi
152
1.4.8. Adil (Doğru) Yargılanma Hakkı İlkesi
153
2. VERGİ YARGISININ GELİŞİMİ VE VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI YARGI AŞAMASINDA BAŞVURUNUN YERİ
155
3. VERGİ YARGI SİSTEMLERİ
157
VERGİ YARGILAMA USÜLÜ VE DAVA SÜRECİ
1. VERGİ DAVASININ KONUSU VE NİTELİĞİ
161
1.1. Vergi Davasının Niteliği
161
1.2. Vergi Davasının Konusuna Giren İşlemler
170
2. VERGİ DAVASININ TARAFLARI VE DAVAYA TARAF OLMA AÇISINDAN ÖZELLİKLİ DURUMLAR
177
2.3. Davaya Vekalet ve Avukat ile Temsil Zorunluluğu
181
2.4. Davanın Taraflarının Değişmesi
182
3. VERGİ YARGILAMASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
186
3.1. Vergi Yargılamasında Görevli Mahkeme
186
3.1.1. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Görevli Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru
187
3.1.2. Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi
188
3.2. Vergi Yargılamasında Yetkili Mahkeme
189
3.2.1. Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Yetkili Olmayan Yargı Yerlerine Başvuru
189
3.2.2. Yetki Uyuşmazlıklarının Giderilmesi
190
3.4. Bağlantılı Davaların Birleştirilmesi
192
3.4.1. Bağlantılı Dava Kavramı ve Şartları
192
3.4.2. Bağlantılı Davaların Birleştirilmesinde Yetki
194
3.4.3. Bağlantılı Davaların İncelenmesi ve Sonuçları
194
4. DAVA AÇMA SÜRELERİ
196
4.1. Sürelerle İlgili Genel Esaslar
196
4.2. Vergi Yargılama Hukukunda Dava Açma Süreleri ve Hesaplanması
196
4.2.1. İlk Derece (Vergi) Mahkemelerinde Dava Açma Süreleri
197
4.2.2. Üst Mahkemelerde Dava Açma Süreleri
199
4.2.3. Sürelerin Başlangıcı ve Hesaplanması
201
4.3. Dava Açma Sürelerinin Hukuki Niteliği
206
4.4. Dava Açma Sürelerini Etkileyen Haller
206
4.4.1. Dava Açma Sürelerini Uzatan Haller
206
4.4.2. Dava Açma Sürelerini Durduran Haller
210
5. VERGİ DAVASININ AÇILMA SÜRECİ
213
5.1. Dava Dilekçesi ve İçeriği
213
5.1.1. Dava Dilekçesinin Düzenlenmesi ve İçeriği
213
5.1.2. Dava Dilekçesinin Verileceği Yerler
216
5.1.3. Tek Dilekçe ile Dava Açılması
217
5.1.4. Dilekçe ile İlgili Uygulanacak İşlemler
220
5.2. Davanın Görüşülmesi ve Karara Bağlanması
222
5.2.1. İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar
222
5.2.1.1. Dava Dilekçelerinde İlk İnceleme Konuları
223
5.2.1.2. İlk İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar
224
5.2.2. Dosyanın Tekemmül Etmesi (Tamamlanması) Süreci
226
5.2.2.1. Dava Dilekçesinin Tebliği ve Cevap Verilmesi
226
5.2.2.2. Davanın Görülmesi ve Duruşma
228
5.3. Dava Dosyasının İncelenmesi ve Karara Bağlanması Süreci
229
5.3.1. Dava Dosyasının İncelenmesi
229
5.3.2. Davanın Karara Bağlanması
231
5.3.3. Kararların Davanın Taraflarına Tebliği, Sonuçları ve Uygulanması
232
5.3.3.1. Kararların Davanın Taraflarına Tebliği
232
5.3.3.2. Kararların Uygulanması ve Sonuçları
233
5.3.4. Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılması
236
5.4. Dava Açılmasının Hukuki Sonuçları
237
5.4.1. Yürütmenin Dur(durul)ması
237
5.4.1.1. Yürütmenin Dur(durul)ması Kavramı ve Hukuki Niteliği
238
5.4.1.2. Yürütmenin Durdurulması Kararı için Gereken Şartlar
239
5.4.1.3. Vergi Yargılamasında Yürütmenin Durdurulması Kararı ve Etkileri
242
5.4.1.3.1. Vergi Mahkemesinde Dava Açılması Sürecinde Yürütmenin Durdurulması ve Özellikli Durumlar
243
5.4.1.3.2. Yürütmenin Durdurulması Talebinde Usul, Karar ve Karara İtiraz
247
5.4.2. Zamanaşımı Süresine Etkisi
250
5.4.3. Davaya Bakma Zorunluluğu
251
5.4.4. Dava Şartlarının Tespiti
252
5.4.6. Feragat ve Kabul
254
İLK DERECE (VERGİ) MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI
KANUN YOLLARI VE SINIFLANDIRILMASI
1.1. Kanun Yolu Kavramı
260
1.2. Vergi Yargılamasında Kanun Yollarının Sınıflandırılması
261
1.3. Vergi Yargılamasında Kanun Yoluna Başvurunun Yarattığı Etkiler
264
2. OLAĞAN KANUN YOLLARI
265
2.1.1. İstinaf Kanun Yolu ve Hukuki Niteliği
267
2.1.2. İstinafa Konu Edilebilecek Kararlar
269
2.1.3. İstinaf Talebi ve Süresi
270
2.1.4. İstinaf Sürecinde Dava Dosyasının Tekemmülü (Tamamlanması)
273
2.1.5. İstinaf Yoluna Başvuru ve Yürütmenin Durdurulması Talebi
276
2.1.6. İstinaf Talebinin Karara Bağlanması
278
2.2.1. Temyiz Kanun Yolu ve Temyiz Mercii
281
2.2.2. Temyize Konu Edilebilecek ve Edilemeyecek Kararlar
283
2.2.3. Temyiz Talebinde Bulunabilecekler
291
2.2.4. Temyize Başvuru Süresi
292
2.2.5. Temyiz Sürecinde Dosyanın Tekemmülü ve İncelenmesi
294
2.2.5.1. Temyiz Dilekçesinin İçeriği
294
2.2.5.2. Temyiz Talebinin Usul Yönünden İncelenmesi ve Dosyanın Tekemmülü
296
2.2.5.3 Temyiz Talebinin Bozma Nedenleri Yönünden İncelenmesi
297
2.2.6. Temyize Başvurma ve Yürütmenin Durdurulması
299
2.2.7. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararlar ve Sonuçları
300
2.2.7.1. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararlar
300
2.2.7.2. Temyiz Talebi Hakkında Verilebilecek Kararların Sonuçları
302
3. OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI
305
3.1. Kanun Yararına Temyiz
305
3.1.1. Kanun Yararına Temyiz Kavramı
305
3.1.2. Kanun Yararına Temyize Konu Edilebilecek Kararlar
306
3.1.3. Kanun Yararına Temyiz Şartları ve Talepte Bulunabilecekler
307
3.1.4. Kanun Yararına Temyiz Talebinin İncelenmesi ve Karara Bağlanması
307
3.2. Yargılamanın Yenilenmesi
308
3.2.1. Yargılamanın Yenilenmesi Kavramı
308
3.2.2. Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri
309
3.2.2. Yargılamanın Yenilenmesi Talebine Konu Edilebilecek Kararlar
310
3.2.3. Yargılamanın Yenilenmesinin Şartları
310
3.2.4. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre ve Talepte Bulunabilecekler
311
3.2.5. Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin İncelenmesi ve Karara Bağlanması
312
4.2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi
314
VERGİ YARGILAMASINDA İDDİA VE SAVUNMALARIN
KANITLANMASI VE KANIT TÜRLERİ
1.2. İspat Yükünün Paylaşımı
322
1.2.1. İspat Yükünün Mükellefte Olduğu Durumlar
324
1.2.2. İspat Yükünün İdarede Olduğu Durumlar
325
2. DELİLLERİN TESPİTİ, TOPLANMASI VE VERGİ YARGILAMASINA ESAS DELİLLER
326
2.1. Vergi Yargılamasında Delil Kavramı ve Delillerin Değerlendirilmesine İlişkin İlkeler
326
2.2. Delillerin Toplanması
331
2.3. Delillerin Tespiti
333
2.4. Delillerin Değerlendirilmesi
337
2.5. Vergi Yargılamasına Esas Delil Türleri
338
2.5.1. Bildirimler ve Beyannameler
340
2.5.2. Özel Sözleşmeler
340
2.5.3. Defter ve Belgeler
341
2.5.5. Üçüncü Kişilerin Beyanı
344
2.5.5.1. Tanık Beyanı
344
2.5.5.2.1. Bilirkişi İncelemesini Gerektiren Durumlar ve İncelemeye Karar Verilmesi
346
2.5.5.2.2. Bilirkişi Seçimi
347
2.5.5.2.3. Bilirkişinin Reddi
350
2.5.5.2.4. Bilirkişi İncelemesi, Bilirkişi Raporunun Sonuçları ve Rapora İtiraz
351
2.5.5.3. Uzman Görüşü
352
2.5.5.4. Bilirkişi ve Uzman Görüşünün Karşılaştırılması
353
2.5.7. İdarenin Düzenlediği Tutanaklar
355
2.5.8.1. Fiili Karineler
356
2.5.8.2. Kanuni Karineler
357
2.5.8.4. Karinelerin Delil Niteliği
359
3. VERGİ YARGILAMASINDA HÂKİMİN ÇEKİNMESİ VE REDDİ
359
3.2. Hâkimin Davaya Bakmaktan Yasaklı Olduğu Durumlar
360
3.3. Hâkimin Davanın Taraflarınca Reddedilebileceği Durumlar
360
3.4. Hâkimin Reddi Usulü
361
3.5. Çekinme ve Ret İsteminin Karara Bağlanması
362
3.5.1. Danıştay’da Çekinme ve Ret
362
3.5.2. Mahkemelerde Çekinme ve Ret
363
VERGİLEME VE/VEYA CEZA KESME İŞLEMLERİNE KARŞI
KARMA NİTELİKLİ BAŞVURU YOLLARI
1. KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME MÜESSESESİ
365
1.2. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Hukuki Niteliği
365
1.3. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Kapsam ve Esasları
368
1.3.1. Vergi Aslı ve Vergi Ziyaı Açısından
370
1.3.2. Vergi Aslı ve Usulsüzlük Cezaları Açısından
373
1.4. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinden Yararlanma Şartları
376
1.5. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Davadan Feragat ile Karşılaştırılması
376
1.6. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesinin Diğer Başvuru Yolları ile Karşılaştırılması
379
2. MALİ YAPILANDIRMA KANUNLARI
386
2.2. Mali Af ile Mali Yapılandırma Kanunları Arasındaki Farklar
389
2.3. Mali Yapılandırma Kanunlarında Uyuşmazlık Önleme ve Uyuşmazlık Çözümü Açısından Sunulan Yollar
393
2.3.1. İnceleme ve Tarhiyat Aşamasındaki Vergiler ile İhtilaflı Alacaklar Açısından
395
2.3.2. Yapılandırma Kanunlarında Matrah ve Vergi Artırımı
399
2.4. Mali Yapılandırma Kanunlarından Yararlanma Şartları
403
2.5. Mali Yapılandırma Kanunları ve Kanun Yolundan Vazgeçmenin Karşılaştırılması
405
3. VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA CEZA İNDİRİMİ VE ETKİN PİŞMANLIK UYGULAMASI
408
3.1. Genel Açıklamalar
408
3.2. Kapsam ve Esaslar
410
3.3. Kanun Yolundan Vazgeçme Müessesesi ile Karşılaştırılması
416