Varoluş ve Roman, sanat ve düşüncenin insanın varoluş sorgulamasına yaptığı katkılardan mülhem yazılmıştır. Kitap, öncesindeki ontolojik düşünsel oluşumlara yer vererek varoluşçu felsefeyi tanıtmış; bu felsefeden doğan ya da beslenen romanların benzerliklerini ortaya koymuş; son aşamada Gürsel Korat'm tarihsel düzlemli romanlarını (Zaman Yeli, Güvercine Ağıt, Kalenderiye, Rüya Körü) varoluşçu romanın nitelikleri ekseninde tartışmıştır. İncelemek için neden Gürsel Korat'm romanlarının seçildiği sorusuna şöyle yanıt vermek olasıdır:
Türk romanında varoluşçu düşüncenin izleri Tanpmar'dan bu yana görülür. 1950'den sonra yazılan pek çok Türkçe romanda varoluşçuluğun bazı yönelimlerine rastlanır. Genel olarak yaşamdan kopuş, kent sıkıntısı, ve yabancılaşma üzerine düşünmeleri içeren bu romanlarla, son dönem Türk romancıları arasında, biçemi ve konularıyla özgün bir yerde duran Gürsel Korat'm romanları ayrılır. Korat, yirminci yüzyıl ve ondan sonrasıyla ilgilenen varoluşçu romanın konularını çağlar öncesine taşır. Yazar romanlarında, insanın varoluş sorunu hep vardı, der gibidir. Bu yönüyle Korat, varoluşçu romanın gelişimine yalnızca Türk romanı değil dünya romanı ölçeğinde katkı sağlar.