I AVRUPA BİRLİĞİ’NDE İNSAN ONURU Mustafa T. KARAYİĞİT / Gülçin GÖRAL
1. İnsan Onuru Kavramı
14
2. AB Hukukunda Beş Boyutu İtibariyle İnsan Onuru
27
2.1. AB Hukukunun Bir Genel İlkesi Olarak İnsan Onuru
27
2.2. Bir Kurucu Değer/İlke Olarak İnsan Onuru
35
2.3. Temel Hakların Kaynağı ve Işığında Diğer Hakların Yorumlanacağı Bir Hak/İlke Olarak İnsan Onuru
37
2.4. Bir Kişisel Hak Olarak İnsan Onuru
39
3. İnsan Onurunun Korunması
45
II AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİNDE “DEMOKRASİ”: AVRUPA BİRLİĞİ, ADAY DEVLETLER VE ÜYE DEVLETLER İlke GÖÇMEN / Merve AĞZITEMİZ
1. Ön Tespit: “Demokrasi”
70
2. Avrupa Bütünleşmesinde “Demokrasi”nin Tarihsel Gelişimi
74
2.1. Avrupa Bütünleşmesinin Başlangıcı
74
2.2. Avrupa Bütünleşmesinin Başlangıcından 1990’lı Yılların İlk Yarısına Kadarki Dönem
76
2.3. Avrupa Bütünleşmesinde 1990’lı Yılların İlk Yarısından Lizbon Antlaşması’na Kadarki Dönem
80
2.4. Avrupa Bütünleşmesinde Lizbon Antlaşması Dönemi
85
3. Avrupa Birliği ve “Demokrasi” ile ilgili Mekanizmalar
91
3.1. Avrupa Birliği ve Demokrasi
91
3.2. Aday Devletler ve Demokrasi
98
3.3. Üye Devletler ve Demokrasi
101
III AB HUKUKUNDA EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞININ UYGULANMASININ DENETİMİ: BİRLİĞE ÜYE VE ADAY ÜLKELER ÜZERİNDEN BİR İNCELEME Gözde KAYA / Tuğcan DURMUŞLAR
1. Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına İlişkin Kavramsal Çerçeve
119
1.2. AB Hukukundaki Tanımı
120
2. AB Hukukunda Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına İlişkin Başlıca Hükümler
121
3. AB’nin Anayasal Kimliği ile Üye Devletlerin Anayasal Kimlikleri Arasındaki İlişki
123
4. AB Anayasal Düzeninde Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağının Birliğe Üye ve Aday Devletler Tarafından İhlaline Bağlanan Hukuki Sonuçlar
127
4.1. İhlalde Bulunan Üye Devletlere Uygulanan Yaptırım Mekanizmalarına İlişkin Bir Değerlendirme
128
4.2. Üye Devletlerde Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına Dair Örnek Oluşturan İhlal Durumları
131
4.2.1. Yaşa Dayalı Ayrımcılık Yasağının İhlali
132
4.2.2. Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Yasağının İhlali
135
4.2.3. Cinsel Tercihe Dayalı Ayrımcılık Yasağının İhlali
143
5. Polonya ve Macaristan’ın Birlik Değerlerini İhlaline Dair Güncel Bazı Gelişmeler
149
6. Birlik Değerlerini İhlal Eden Aday Ülkelere İlişkin Yaptırım Mekanizmaları
152
6.1. Aday Ülkelere İlişkin Genel Bir Değerlendirme
152
6.2. AB’ye Aday Batı Balkan Ülkelerinin Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına Uyumlarına İlişkin Bir Değerlendirme
154
6.2.3. Kuzey Makedonya
156
6.3. Türkiye’nin Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına Uyumuna İlişkin Bir Değerlendirme
158
IV ÜYE ve ADAY ÜLKE PERSPEKTİFİNDEN AVRUPA BİRLİĞİNDE ÖZGÜRLÜK Mehmet Hanifi BAYRAM / Gökçe KONYALI
1. Avrupa Birliği Mevzuatında Özgürlük Kavramı
173
1.1. Özgürlüğün Avrupa Birliği Hukukunda Değer Olarak Yer Almasında Ulusal Anayasaların Etkisi
176
1.2. Özgürlüğün Değer Olarak Lizbon Antlaşması'nda Ön Plana Çıkması
177
1.3. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı ve Özgürlük
180
2. Üyelik Başvurusu ve Genişleme Sürecinde Özgürlük
183
3. Birlik Vatandaşlığı, Serbest Dolaşım ve Özgürlük
189
4. Güvenlik ve Özgürlük
192
5. Bir Değer Olarak Özgürlüğün Korunması
197
V BİR AVRUPA DEĞERİ OLARAK İNSAN HAKLARI Gökçe YİĞİT CEYDİLEK / Harun ARIKAN
1. İnsan Hakları Kavramı
209
2. Avrupa Birliği Hukuk Sisteminde Demokrasi, İnsan Hakları ve Temel Hak ve Özgürlükler
210
2.1. Hukukun Genel İlkesi olarak İnsan Hakları
213
2.2. Temel Hak olarak İnsan Hakları
215
2.3. Değer olarak İnsan Hakları
218
2.4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Taraf Olma
220
3. Demokrasi ve Temel Hak ve Özgürlükler Konusunda Ölçü Norm Olarak Yargı İçtihatları
223
4. Türkiye–AB İlişkilerinde Bir Çıkmaz: Avrupa Değerleri Bağlamında İnsan Hakları
226
4.1. Aday Ülke Türkiye
226
4.2. Türkiye– AB İlişkilerinde Bir Avrupa Değeri Olarak İnsan Hakları
230
4.3. Mülteci Krizi ve AB– Türkiye Göç Mutabakatı
233
4.4. Güvenli Üçüncü Ülke Olarak Türkiye
239
VI AVRUPA BİRLİĞİNDE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ: ÜYE VE ADAY ÜLKELER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME A. Aslı BİLGİN
1. Hukukun Üstünlüğü Kavramı
254
2. Avrupa Birliğinde Hukukun Üstünlüğü: Tarihçe
261
3. Avrupa Birliğinde Hukukun Üstünlüğünün Önemi
263
4. Avrupa Birliğinde Hukukun Üstünlüğü Koruması
267
4.1. Üye Devletlerde Hukukun Üstünlüğü Koruması 267 4.1.1. Önleyici ve Teşvik Edici/Siyasi Mekanizmalar
268
4.1.1.1. Hukukun Üstünlüğü Çerçevesi
268
4.1.1.2. Hukukun Üstünlüğü Mekanizması 271 4.1.1.3. Hukukun Üstünlüğü Diyaloğu
272
4.1.1.4. Avrupa Dönemi
274
4.1.1.5. AB Adalet İstatistikleri
274
4.1.1.6. Sivil Toplum, Ağlar ve Projelere Destek
275
4.1.1.7. Yapısal Reformlar
276
4.1.1.8. İşbirliği ve Doğrulama Mekanizması
276
4.1.2. Yaptırım Öngören Mekanizmalar
276
4.1.2.1. ABA m. 7 Prosedürü
276
4.1.2.2. İhlal Prosedürü (ABİHA m. 258–260) ve Ön Karar Davası
279
4.1.2.3. 2020/2092 sayılı Birlik Bütçesinin Korunması İçin Genel Koşulluluk Rejimi Hakkında Tüzük (Koşulluluk Tüzüğü)
286
4.2. Aday Ülkelerde Hukukun Üstünlüğünün Korunması
290