Üç Tarz–ı Siyaset

Türk düşünce tarihinde XIX. Yüzyıl'ın ikinci yarısından itibaren Devlet-i Aliye-i Osmaniye'de meydana gelen toplumsal, siyasal ve ekonomik çeşitli değişmeler ortaya çıkmıştır. Devletin bu zayıflama, dağılma ve yıkılma tehdidi ile batıya muhtaç duruma düşmesi karşısında Türk aydını da düşünmeye ve bu karmaşadan kurtulmak için çıkış yolu aramaya başlamıştır. Aydınaların bu arayışlarının sonucunda birçok değişik fikirler ortaya atılmış ve bu şekilde devletin yıkılışı engellenmek istenirken aynı zamanda devletin yeniden güçlü kılınması ve hakim duruma getirilmek istenmesi aydınların temel endişe kaynağı olmuştur. Bu dönemde devletin geleceğine yönelik çeşitli çözüm arayışları da genel olarak Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık ve Adem-i Merkeziyetçilik gibi fikirler etrafında şekillenmiştir. Bu çerçevede o dönemdeki tartışmaları en iyi yansıtan çalışmalardan birisi belki de en önem arz edeni Yusuf Akçura'nın Üç Tarz-ı Siyaset'i yani Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük terkibi olmuştur. Akçura bu makalesi ile çağdaşlarına göre Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu olumsuz gidişatı hem tespit etmiş hem de kendine göre çeşitli çözüm yolları sunarak üç akımı bir arada incelemiştir. Türk fikir tarihine Üç Tarz-ı Siyaset olarak geçen bu makale ile Akçura, öncelikli olarak bu akımları tarihsel gelişmeleri içerisinde ele almış, daha sonra da Osmanlı Devleti açısından faydalı ve uygulanabilir olup olmadığını tartışmıştır.

(Tanıtım Bülteninden)