Dördüncü Baskıya Önsöz
10
VUK VE TMS/TFRS DEĞERLEME (ÖLÇÜMLEME)
1.2. VUK, TMS/TFRS DEĞERLEME VE ÖLÇÜMLEME KAVRAMLARI
33
1.3. DEĞERLEMENİN TANIMI VE UNSURLARI
34
1.3.2. İktisadi Kıymetler
35
1.3.3. Takdir ve Tespit
36
1.4. VERGİ USUL KANUNU'NDA DEĞERLEME GÜNÜ
37
1.6. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
40
1.6.1. TMS/TFRS’de Kavramsal Çerçeve
40
1.6.2. BOBİ FRS’de Kavramsal Çerçeve
42
VUK VE TMS/TFRS DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ
2.1. VERGİ USUL KANUNU DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ
47
2.1.1.1. Değer Artırıcı Harcamalar
49
2.1.1.2. Müteferri (Bağlantılı) Giderler
50
2.1.1.3. Maliyet ve Alış Bedeli Arasındaki Farklar
51
2.1.2.1. Fiyatlarda Bariz Kararsızlıklar Görülen Hallerde Değerleme
52
2.1.2.2. Borsa Rayici İle Değerlemeye Tabi İktisadi Kıymetler
53
2.1.3. Tasarruf Değeri
55
2.1.3.1. Tasarruf Değeri Sübjektif Bir Değerleme Ölçüsü Değildir
56
2.1.3.2. Tasarruf Değeri ile Değerleme Yapılan Haller
57
2.1.8. Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti
60
2.2. TMS/TFRS DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ
61
2.2.1. Tarihi Maliyet (Maliyet Bedeli)
63
2.2.3. Gerçekleşebilir Değer
65
2.2.4. Bugünkü Değer (Kullanım Değeri)
66
2.2.5. Gerçeğe Uygun Değer
67
2.3. VUK DEĞERLEME ÖLÇÜLERİNİN TFRS DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
68
2.3.3. Tasarruf Değeri
71
MADDİ DURAN VARLIKLAR VE MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR DEĞERLEME VE MUHASEBE UYGULAMALARI
3.1.1. Yasal Düzenleme
79
3.1.2. Gayrimenkul Kavramı
80
3.1.2.1. Türk Medeni Kanunu'nda Gayrimenkul Kavramı
80
3.1.2.2. Gelir Vergisi Kanunu'nda Gayrimenkul Kavramı
81
3.1.3. Bütünleyici Parça (Mütemmim Cüzü)
82
3.1.4. Eklenti (Teferruat)
82
3.1.5. Tesisat ve Makineler
83
3.1.6. Gemiler ve Diğer Taşıtlar
84
3.1.7. Gayri Maddi Haklar
85
3.1.8. Gayrimenkullerin İşletmeye Ayni Sermaye Olarak Dahil Edilmesi
86
3.2. GAYRİMENKULLERDE MALİYET BEDELİNE GİREN GİDERLER
88
3.2.1. Yasal Düzenleme
88
3.2.2. Satın Alma Halinde Maliyet Bedeli
89
3.2.2.1. Gümrük Vergileri, Nakliye ve Montaj Giderleri
89
3.2.2.2. Yeni Bina İnşasında Arsa Maliyetleri
92
3.2.3. İhtiyari (İsteğe) Bağlı Giderler
95
3.2.4. Finansman Giderleri
95
3.2.4.1. Döviz Kredisi Kullanılması Halinde Faiz ve Kur Farkları
97
3.2.4.2. Finansman Giderlerine Dair Bazı Yargı Kararları
98
3.3. İNŞA VE İMAL GİDERLERİ
99
3.4. GAYRİMENKULLERDE MALİYET BEDELİNİN ARTMASI
101
3.4.1. Yasal Düzenleme
101
3.4.2. Giderlerin Maliyet Bedeline Dahil Edilme Koşulları
102
3.4.2.1. Yapılan Harcamanın Normal Bakım, Tamir ve Temizleme Gideri Olmaması
102
3.4.2.2. Yapılan Harcamanın Varlıkları Genişletmek veya İktisadi Kıymetini Artırmak Maksadıyla Yapılan Giderlerden Olması
103
3.4.2.3. İktisadi Kıymetin İtfasının Tamamlanmasından Sonra Yapılan ve Faydalı Ömrü Artıran Giderlerden Olmaması
106
3.4.2.4. Gemiler ve Motorlu Kara Nakil Vasıtalarında Maliyet Bedeline Eklenmesi Gereken Giderler
108
3.4.2.5. İktisadi Kıymetin Olağanüstü Değer Kayıpları Nedeniyle Yapılan Giderler
109
3.5. DEMİRBAŞ EŞYALARIN DEĞERLEMESİ
110
3.5.1. Yasal Düzenleme
110
3.5.2. Alet, Edevat, Mefruşat ve Demirbaş Kavramları
110
3.5.3. Demirbaşların Maliyet Bedeli Kapsamında Sayılan Giderler
111
3.5.4. Demirbaşların Maliyet Bedeli Dışında Değerlemeye Tabi Tutulacağı Haller
112
3.6. TMS/TFRS'DE MADDİ DURAN VARLIKLARDA DEĞERLEME
112
3.6.1. Maliyet Bedelinin Unsurları
114
3.6.2. Günlük Bakım Maliyetleri
116
3.6.3. Parçaların Yenilenmesi, Değiştirilmesi, Düzenli Kontrollerde Oluşan Giderler
116
3.6.4. İlk İktisaptan Sonraki Değerlemeler
116
3.6.4.1. Maliyet Modeli
117
3.6.4.2. Yeniden Değerleme Modeli
117
3.6.5. Maddi Duran Varlıklarda Değer Düşüklüğü
119
3.6.6. Muhasebe Uygulamaları
120
3.6.7. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
142
3.6.7.2.1. Başlangıç Değerlemesi
144
3.6.7.2.2. Dönem Sonu Değerlemesi
145
3.6.7.3. Gerçeğe Uygun Değer Yöntemi
146
3.6.7.4. Maliyet Yöntemi
147
3.6.7.5. Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Sınıfına Transferi veya Bu Sınıftan Transfer
147
3.6.7.6. Elden Çıkarma
149
3.6.7.7. Muhasebe Uygulamaları
149
3.6.8. Maddi Duran Varlık Grubuyla İlgili Açıklamalar
154
3.6.9. Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerle İlgili Açıklamalar
157
3.7. TMS/TFRS'DE MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARDA DEĞERLEME
161
3.7.1. Maddi Olmayan Duran Varlığın Maliyeti
164
3.7.2. Maddi Olmayan Duran Varlığın İlk İktisabından Sonra Oluşan Harcamalar
169
3.7.3. İşletme İçi Yaratılan Şerefiye
169
3.7.4. Giderlerin Muhasebeleştirilmesi
171
3.7.5. İlk İktisaptan Sonra Ölçme (Değerleme)
172
3.7.6. Maddi Olmayan Duran Varlıklarla İlgili Açıklamalar
175
3.7.7. Muhasebe Uygulamaları
182
3.8. VUK UYARINCA GAYRİMENKULLERİN DEĞERLEMESİNİN TMS BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
187
3.8.1. Kavramsal Farklar
188
3.8.2. Maliyet Bedelinin Unsurlarında Farklar
189
3.8.2.1. Borçlanma Maliyetlerinde Farklar
189
3.8.2.2. İhtiyari Gider Farkları
190
3.8.3. Arsa ve Bina Değerlerinin Ayrıştırılması Farkı
190
3.8.4. Parça Amortisman Farkı
191
3.8.5. Yeniden Değerleme Model Farkı
192
3.9. VUK UYARINCA GAYRİMADDİ HAKLARIN DEĞERLEMESİNİN TMS BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
192
3.9.1. Değerleme Ölçüsü Farkı
194
3.9.2. İlk İktisaptan Sonra Oluşan Harcamalarda Farklar
195
3.9.3. Borçlanma Maliyetleri Farkı
196
3.9.4. Yeniden Değerleme Model Farkı
196
3.10.1. Yasal Düzenlemeler ve Genel Açıklamalar
197
3.10.2. Amortisman Ayırma Koşulları
199
3.10.2.1. Envantere Dahil Olma Koşulu
200
3.10.2.2. İktisadi Kıymetin Faydalı Ömrünün Bir Yıldan Fazla Olması Koşulu
201
3.10.2.3. İktisadi Kıymetin Yıpranmaya, Aşınmaya veya Kıymetten Düşmeye Maruz Bulunması Koşulu
202
3.10.2.4. Gayrimenkuller ve Gayrimenkuller Gibi Değerlenen Kıymetlerden Olma Koşulu
204
3.10.2.5. İktisadi Kıymetin Maliyet Bedelinin Belli Bir Haddin Üstünde Olma Koşulu
204
3.10.3. Amortisman Uygulama Süreleri
205
3.10.4. Amortisman Yöntemleri
210
3.10.4.1. Normal (Doğrusal) Amortisman
210
3.10.4.2. Azalan Bakiyeler Üzerinden Amortisman Usulü
211
3.10.4.3. Kullanıma Göre Amortisman Yöntemi
213
3.10.5. Fevkalade Amortisman
214
3.10.6. Madenlerde Amortisman
216
3.10.7. Özel Maliyet Bedellerinin İtfası
217
3.10.7.1. Genel Bilgi
217
3.10.7.2. THP'de Özel Maliyetler
218
3.10.7.3. Özel Maliyet Bedelinin Oluşmasının Koşulları
220
3.10.7.4. Özel Maliyet Harcamalarının Sözleşmede Koşul Olarak Yer Alması
221
3.10.7.5. Özel Maliyet Bedelinin İtfa Süresi
221
3.10.7.6. Özel Maliyetlerin İtfasının Başlayacağı Yıl
222
3.10.7.7. Kiralayan Açısından Özel Maliyet Bedelinin Tabi Olacağı İşlemler
223
3.10.7.8. Özel Maliyet Tertibatının Kira Süresinin Sonunda Sökülüp Götürülmesi
224
3.10.7.9. Kiracı Tarafında Mevcut Bir Tesisatın Tamamen Yenilenmesi Nedeniyle Yapılan Giderler
224
3.10.7.10. İlişkili Taraflar Arasında Kiralamalarda Özel Maliyetler
224
3.10.7.11. Yap İşlet Devret Modeli ve Tevkifat Uygulaması
225
3.10.8. VUK Uygulamasında Amortismana Tabi Malların Satılması
228
3.10.9. Amortismana Tabi Malların Sigorta Tazminatı
232
3.10.10. Kıst ve Parça Amortisman
233
3.10.11. Değer Artırıcı Harcamalar İçin Örnek Uygulamalar
241
3.10.11.1. Fonksiyon Artıcı Harcamalar İçin Örnek Uygulama
241
3.10.11.2. Faydalı Ömrü Uzatıcı Harcamalar İçin Örnek Uygulama
242
3.10.12. Bina ve Arazide Amortisman
242
3.10.13. Vergi Usul Kanunu'na Göre Maddi Olmayan Duran Varlıkların İtfası
244
3.10.14. TMS ve Vergi Usul Kanunu Açısından Amortisman Uygulama Farklılıkları ve Benzerlikleri
245
3.10.14.1. Amortisman Ayırma Koşulları Açısından Farklılıklar ve Benzerlikler
245
3.10.14.2. Amortismana Tabi Tutarın Saptanmasında Farklılıklar ve Benzerlikler
246
3.10.14.3. Faydalı Ömür Bakımından Farklılıklar ve Benzerlikler
247
3.10.14.4. Amortisman Yöntemleri ve Yöntem Seçimi Açısından Farklılıklar ve Benzerlikler
249
4.1.1. Yasal Düzenlemeler
254
4.1.2. Maliyet Bedeli İle Değerleme
255
4.1.2.1. Satın Alınan Emtiada Maliyet Bedeli
256
4.1.2.2. İmal Edilen Emtiada Maliyet Bedeli
257
4.1.2.2.1. Mamulün Vücuda Getirilmesi İçin Sarf Edilen İptidai ve Hammadde Bedeli
258
4.1.2.2.2. Mamule İsabet Eden İşçilik Bedeli
260
4.1.2.2.3. Genel Üretim Giderlerinden Mamule Düşen Hisse
261
4.1.2.2.4. Genel İdare Giderlerinden Mamule Düşen Hisse
262
4.1.2.2.5. Ambalajlı Olarak Piyasaya Sürülmesi Zorunlu Olan Ürünlerde Ambalaj Malzemesinin Bedeli
263
4.1.2.3. Manipülasyona Tabi Tutulan Mallarda Maliyet Bedeli
264
4.1.4. Emtia Değerlemesinde Finansman Giderleri
265
4.1.6. Stok Değerleme Yöntemleri
270
4.2. EMTİADA DÜŞÜK BEDELLE DEĞERLEME VE KIYMETİ DÜŞEN MALLAR
272
4.2.2. Emtiada Düşük Bedelle Değerleme
273
4.2.2.1. Ortalama Fiyat Esası
274
4.2.2.2. Maliyet Bedeli Esası
277
4.2.2.3. Takdir Esası
277
4.2.3. Kıymeti Düşen Mallar
280
4.2.4. İmalat Artıklarının Değerlemesi
281
4.2.5. Zayi Olan Mallar
282
4.2.5.1. Zayi Olan Mallara Ait KDV
285
4.2.5.2. Değer Düşüklüğü Halinde KDV
287
4.2.5.3. Fire Sonucu Meydana Gelen Kayıplar
287
4.2.6. Kıymeti Düşen Mallardan Sayılmayan Haller
288
4.2.6.1. Çalınan Mallar
288
4.2.6.2. Modası Geçen Emtianın Değerlemesi
289
4.2.6.3. Alıcıya Geri Ödemeler ve İade Alınan Mallar
290
4.2.6.4. İmalat Süreci Dışında Oluşan Fireler
291
4.2.7. Zayi Olan Mallara Ait KDV'nin Beyannamede Gösterilme Şekli
292
4.3. TMS VE BOBİ FRS UYARINCA STOKLARIN DEĞERLEMESİ
294
4.3.1. Net Gerçekleşebilir Değer
296
4.3.2. Net Gerçekleşebilir Değer Esasının Uygulanabileceği Durumlar
297
4.3.3. Stokların Maliyeti
298
4.3.3.1. Stokların Satın Alma Maliyeti
299
4.3.3.2. Dönüştürme Maliyetleri
300
4.3.3.2.1. Genel Üretim Maliyetlerinin Dönüştürme Maliyetlerine Dağıtımı
302
4.3.3.2.2. Birlikte Üretilen Ürünler
304
4.3.3.3. Diğer Maliyetler
305
4.3.3.4. Stokların Maliyetine Alınmayan Giderler
306
4.3.3.5. Stokların Borçlanma Maliyetleri
307
4.3.4. Hizmet Sunan İşletmelerde Stok Maliyeti
308
4.3.5. Tarımsal Ürünlerin Maliyeti
309
4.3.6. Maliyetin Ölçümüyle İlgili Teknikler
310
4.3.7. Stok Maliyetlerini Hesaplama Yöntemleri
312
4.3.8. Muhasebe Uygulamaları
314
4.4. VUK UYARINCA EMTİA DEĞERLEMESİNİN TMS BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
333
4.4.1. Genel Açıklamalar
333
4.4.2. Borçlanma Maliyetlerinin Değerlemesinde Farklılıklar
334
4.4.3. Genel Yönetim Giderlerinin Maliyete Yüklenmesinde Farklılık
335
4.4.4. Sabit Genel Üretim Maliyetlerinin Dağıtımında Farklılıklar
335
4.4.5. Stok Değerleme Yöntemleri Arasındaki Farklılıklar
337
4.4.6. Hizmet Maliyetlerinin Stoklanmasında Farklılıklar
338
4.4.7. Stoklarla İlgili Açıklanacak Hususlar
341
4.4.8. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Ayrılmasında VUK, TMS/TFRS Uygulama Farklılıkları
342
MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ VE
5.1. MENKUL KIYMETLERİN TANIMI VE TÜRLERİ
345
5.1.1 Türk Ticaret Kanunu'nda Yer Alan Düzenlemeler
345
5.1.2. Sermaye Piyasası Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler
347
5.2. VUK UYARINCA MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ
351
5.3. ALIŞ BEDELİ İLE DEĞERLEMEYE TABİ MENKUL KIYMETLER
352
5.4. VUK'A GÖRE HİSSE SENETLERİNİN DEĞERLEMESİ
353
5.4.1. Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi
353
5.4.2. Döviz Cinsinden Borçla Edinilen Hisse Senetleri
354
5.4.3. Yabancı Hisse Senetleri
355
5.4.4. Bedelsiz Alınan İştirak Hisseleri ve Hisse Senetleri
356
5.5. YATIRIM FONU KATILMA BELGELERİNİN DEĞERLEMESİ
357
5.6. VUK'DA EUROBONDLAR, GELİR ORTAKLIĞI SENETLERİ, HİSSE SENEDİNE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR TAHVİLLERİN DEĞERLEMESİ
358
5.6.2. Gelir Ortaklığı Senetleri
358
5.6.3. Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahvil
358
5.7. VUK'DA BORSA RAYİCİ VEYA KIST GETİRİ ESASINDA DEĞERLEME
359
5.8. VERGİ MEVZUATI UYARINCA UYGULAMA ÖRNEKLERİ
360
5.9. TMS/TFRS DEĞERLEME
361
5.9.1. Finansal Varlıkların TMS/TFRS Değerlemesi
362
5.9.2. Finansal Varlıkların Değerlemesi
363
5.9.3. Hisse Senetlerinin TMS/TFRS Kapsamında Değerlemesi
365
5.9.3.1. Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar veya Zarara Yansıtılan Finansal Varlıklar
366
5.9.3.2. Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar
369
5.9.3.2.1. Gerçeğe Uygun Değeri Tespit Edilebilen Finansal Varlıklar
369
5.9.3.2.2. Maliyet ile değerlemeye tabi finansal varlıklar:
373
5.9.4. Tahvil Senet ve Bonolarının TMS/TFRS Kapsamında Değerlemesi
374
5.9.5. TMS/TFRS İştiraklerdeki Yatırımların Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları
380
5.9.5.2. İştiraklerdeki Yatırımların Değerlemesi
381
5.9.5.3. İştiraklerdeki Yatırımların İlişkin Muhasebe Uygulamaları
382
5.9.5.3.1. Öz kaynak Yöntemi Örnek Uygulama
382
5.9.5.3.2. Maliyet Yöntemine İlişkin Örnek
385
5.9.6. Türev Ürünlerin Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları
388
5.9.6.2. Türev Ürünlerin Değerlemesi
395
5.9.6.3. Türev Sözleşmelerin TMS/TFRS Değerleme Düzenlemeleri
396
5.9.6.3.1. Etkin Koruma Oranının Belirlenmesi
398
5.9.6.3.2. Net Pozisyonun Finansal Riskten Korunma İşlemine Konu Edilmesi
399
5.9.6.3.3. Finansal Riskten Korunma İşlemlerine Örnekler
399
5.9.6.3.4. Finansal Riskten Korunma İşleminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi
400
5.9.6.5. Türev Ürünlerin Vergi Mevzuatına Göre Değerlemesi
403
5.9.6.5.1. Forward İşlemleri
403
5.9.6.5.2. Swap İşlemleri
404
5.9.6.5.3. Opsiyon Sözleşmeleri
410
5.9.6.5.4. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası işlemleri
413
5.9.6.5.5. Aracı Kuruluş Varantları
413
5.9.6.6. Muhasebe Uygulamaları
414
ALACAKLAR VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ VE
6.1. VERGİ USUL KANUNU DEĞERLEME HÜKÜMLERİ
419
6.1.3. Yabancı Para ile Olan Alacaklar ve Borçlar
420
6.1.4. Çıkarılmış Tahviller
420
6.1.5. Değersiz Alacaklar
420
6.1.6. Şüpheli Alacaklar
420
6.1.7. Vazgeçilen Alacaklar
421
6.2. TMS/TFRS'YE GÖRE ALACAKLARIN VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ
421
6.2.2. Finansal Varlıkların Sınıflandırılması ve Değerlemesi
423
6.2.3. Finansal Borçların Sınıflandırılması ve Değerlemesi
423
6.2.4. Etkin Faiz Yöntemi
424
6.2.5. "TFRS 9 Finansal Araçlar" Standardı
424
6.3. VUK'A GÖRE REESKONT UYGULAMASI
426
6.3.1. Genel Açıklamalar
426
6.3.2. Reeskont İşlemlerinde Yasal Düzenlemeler ve Şartlar
428
6.3.2.1. Yasal Düzenlemeler
428
6.3.2.2. Reeskont Uygulamasının Şartları
429
6.3.3. Reeskont İşlemlerinde Özellikli Hususlar
431
6.3.3.1. Alacak Senetlerinin Reeskonta Tabi Tutulması VUK'a Göre İhtiyaridir
431
6.3.3.2. Vadeli Çekler İçin Reeskont Hesaplanmaz
432
6.3.3.3. Teminata Verilmiş Senetler İçin Reeskont Uygulaması
434
6.3.3.4. Tahsile Verilmiş Senetler Reeskont Konusu Yapılabilir
435
6.3.3.5. Hatır Senetleri İçin Reeskont Hesaplanmaz
435
6.3.3.6. Senet Tutarlarının KDV Kısmı İçin Reeskont Hesaplanmaz
436
6.3.3.7. Avans Niteliğinde Alacaklar İçin Reeskont Hesaplanmaz
436
6.3.3.8. Vadeli Satış Kampanyalarında Belge Düzenlenmeksizin Senede Bağlanan Alacaklara Reeskont Ayrılmaz
437
6.3.3.9. Finansal Kiralama Kapsamında Alacak ve Borçlar İçin Reeskont Hesaplanmaz
438
6.3.3.10. Faktoring Şirketlerine Devredilen Senede Bağlı Alacaklar İçin Faktoring Şirketi Reeskont Ayırır
438
6.3.3.11. Müflisten Olan Alacaklar Reeskonta Tabi Tutulmaz
438
6.3.3.12. Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşleriyle İlgili Alacak Senetleri İçin Reeskont
438
6.3.3.13. Şüpheli Alacaklar İçin Reeskont Hesaplanmaz
439
6.3.3.14. Senetli Alacak ya da Borca Faiz Yürütülmesi Halinde Reeskont Uygulaması
439
6.3.3.15. Senette Faiz Nispeti Açıklanmamışsa T.C. Merkez Bankası Kısa Vadeli Avans Oranı Esas Alınır
440
6.3.3.16. Yabancı Para Cinsinden Alacaklar ve Borçlar İçin LIBOR Esas Alınır
441
6.3.3.17. Reeskont Geçici Vergi İçin Hesaplanabilir
442
6.3.4. VUK'a göre Reeskont Hesaplama ve Muhasebe Kayıtları
443
6.4. VUK'A GÖRE DEĞERSİZ ALACAKLAR
449
6.4.1. Değersiz Alacaklar ve Şüpheli Alacaklar Arasındaki Farklılıklar
450
6.4.1.1. Tahsil Kabiliyetine Bağlı Olarak Sınıflandırma Farklılığı
450
6.4.1.2. Giderleştirmede Yöntem Farkı
451
6.4.1.3. Ticari Kazancın Oluşumunda Hâsılat Kayıtlarına İntikal Şartı Farklılığı
452
6.4.1.4. Tutulan Defterin Türüne Göre Oluşan Farklılık
453
6.4.1.5. Belgelendirme Özellikleri Bakımından Farklılık
454
6.4.2. Özellikli Hususlar
456
6.4.2.1. Aciz Vesikasına Bağlanan Alacaklar
456
6.4.2.2. Konkordato Sonucu Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar
457
6.4.2.3. Değersiz Alacakların Gider Yazılacağı Dönem
461
6.4.2.4. Sonradan Tahsil Edilen Değersiz Alacaklar
462
6.4.2.5. Karşılık Ayrılmış Bir Alacağın Değersiz Hale Gelmesi
462
6.4.3. Değersiz Alacakların Muhasebe İşlemleri
462
6.5. ŞÜPHELİ ALACAKLAR
465
6.5.1. Tekdüzen Hesap Çerçevesine Göre Şüpheli Alacaklar
466
6.5.2. TMS/TFRS Yönünden Alacaklar İçin Karşılık Ayırma Şartları
468
6.5.3. TMS/TFRS Yönünden Karşılık Tutarının Tespiti
469
6.5.4. Şüpheli Alacak Karşılığı Hesaplama Yöntemleri
471
6.5.4.1. Fiili Tespite Dayalı Karşılık Ayırma Yöntemi
471
6.5.4.2. Tahmine Dayalı (Götürü) Karşılık Ayırma Yöntemi
475
6.5.4.2.1. Satışların Yüzdesi (Gelir Tablosu) Yaklaşımı
476
6.5.4.2.2. Alacakların Yüzdesi (Bilânço) Yaklaşımı
478
6.5.4.2.2.1. Klasik Bilanço Yaklaşımı
478
6.5.4.2.2.2. Yaşlandırma Tablosu Yaklaşımı
479
6.5.5. Vergi Mevzuatında Şüpheli Alacaklar
481
6.5.5.1. Alacağın Ticari Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İle İlgili Olması Şartı
482
6.5.5.2. Alacağın Dava veya İcra Safhasında Olması Şartı
483
6.5.5.3. Dava ve İcra Takibine Değmeyecek Derecede Küçük Alacaklar
484
6.5.5.4. Bilânço Esasına Göre Defter Tutma Şartı
485
6.5.5.5. Alacağın Teminata Bağlanmamış Olması Şartı
486
6.5.5.5.1. Alacağın Teminatlı Sayıldığı Durumlar
486
6.5.5.5.2. Haciz Yoluyla Teminata Bağlanan Alacaklar
487
6.5.5.5.3. Teminatın Ortadan Kalkması veya Değerini Yitirmesi
488
6.5.5.6. Tasarruf Değerine Göre Karşılık Ayrılması Şartı
488
6.5.5.6.1. Tasarruf Değerine Göre Karşılık Ayrılması
488
6.5.5.6.2. Tasarruf Değerine Göre Karşılık Ayrılmasına Dair Görüşler
493
6.5.6. Özellikli Hususlar
494
6.5.6.1. Karşılık Ayrılması Gereken Dönem
494
6.5.6.2. Borcun Yeniden Yapılandırılması Halinde Karşılık Ayrılması
496
6.5.6.3. Kamu Kurumlardan Olan Alacaklar
497
6.5.6.4. İflas ve Konkordato Halinde Karşılık Ayırma
498
6.5.6.5. Dövize Bağlı Alacaklarda Karşılık Ayırma
499
6.5.6.6. Yurt Dışından Olan Alacaklarda Karşılık Ayrılması
501
6.5.6.7. Şahıs Şirketlerinden Olan Alacaklarda Karşılık Ayrılması
501
6.5.6.8. KDV İçin Karşılık Ayrılması
502
6.5.6.9. Avanslar İçin Karşılık Ayrılması
503
6.5.6.10. İlişkili Taraflardan Alacaklarda Karşılık Ayrılması
505
6.5.6.11. Karşılık Ayrılan Alacaklara Dair Mahkeme Dava Dosyalarının İncelenmesi
506
6.6. VUK'DA VAZGEÇİLEN ALACAKLAR
506
6.6.1. Vazgeçilen Alacakların Özellikleri
507
6.6.1.1. Vazgeçilen Alacaklar Borçluya Dair Düzenlemeleri İçermektedir
507
6.6.1.2. Vazgeçilen Alacaklarda Vergi Erteleme Avantajı Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflere Tanınmıştır
507
6.6.1.3. Konkordato Halinde Vazgeçilen Alacak, Alacaklı Bakımından Değersiz Alacak Mahiyetindedir
508
6.6.1.4. Sulh Yoluyla Vazgeçilen Alacaklar Kanaat Verici Bir Vesika İle Tevsik Edilmelidir
508
6.6.1.5. Yurtdışından Tahsil Edilemeyen Alacaklar Götürü Gider Kapsamında Değerlendirilemez
509
6.6.1.6. Vazgeçilen Alacaklar Geçmiş Yıl Zararlarıyla veya Diğer Karlardan Mahsup Edilemez
510
6.6.2. Vazgeçilen Alacakların Muhasebeleştirilmesi
511
6.6.3. Üç Yıllık Sürenin Hesaplanması
513
6.7. ALACAKLARDA KUR DEĞERLEMESİ
514
6.8. VUK VE TMS/TFRS'DE ALACAK VE BORÇ HESAPLARI
516
6.9. ALINAN VE VERİLEN ÇEKLERİN VUK VE TMS/TFRS DEĞERLEMESİ
519
6.9.1. Genel Açıklamalar
519
6.9.2. VUK Uyarınca Çeklerin Değerlemesi
520
6.9.3. TMS/TFRS Uyarınca Çeklerin Değerlemesi
520
6.9.4. Yabancı Paraya Dayalı Vadeli Çeklerin TMS/TFRS Değerlemesi
521
6.9.5. Çeklerde Reeskont
522
6.9.5.1. VUK 64 No.lu Sirküler Öncesi Uygulama
522
6.9.5.2. VUK 64 No.lu Sirküler Sonrası Uygulama
523
6.10. BANKA HESAPLARININ DEĞERLEMESİ
528
6.10.1. VUK'a Göre Banka Hesaplarının Değerlemesi
528
6.10.1.1. Repo İşlemlerinin Değerlemesi
529
6.10.1.2. Tevkif Edilen Vergilerin Mahsubu
530
6.10.2. TMS/TFRS'ye Göre Bankalar Hesabının Değerlemesi
530
6.10.3. VUK ve TMS/TFRS Örnek Uygulama
532
6.11. ALACAKLAR VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ
534
6.11.1. Genel Açıklamalar
534
6.11.2. Senetsiz Alacaklar Uygulama Örneği
536
6.11.3. Banka Kredilerinin Değerlemesi ve Uygulamalar
537
6.11.3.1. Banka Kredilerinin VUK ve TMS/TFRS İçin Uygulama Örneği
537
6.13. ÇIKARILMIŞ TAHVİLLERİN DEĞERLEMESİ
543
6.13.1. Genel Açıklamalar
543
6.13.2. Tekdüzen Hesap Planında Çıkarılmış Tahviller, Bonolar ve Senetler
544
6.13.3. Çıkarılmış Tahvillerin VUK Değerlemesi
545
6.13.4. VUK'a Göre İtibari Değerle Değerleme Mecburiyeti
547
6.13.5. Değerlemeye İlişkin Çeşitli Yaklaşımlar
548
6.13.6. Tevkifat Uygulaması
550
6.13.7. Çıkarılmış Tahvillerin Değerlemesi ve Muhasebe Kayıtları
550
KASA MEVCUTLARININ DEĞERLEMESİ VE
7.2. KASANIN ENVANTERİ VE DEĞERLEMESİ
557
7.2.1. Türk Lirası Kasa Mevcutlarının Değerlemesi
558
7.2.2. Yabancı Paraların Kur Değerlemesi
558
7.2.2.1. VUK'a Göre Kur Değerlemesi
558
7.2.2.3. TMS/TFRS'ye Göre Kur Değerlemesi
560
7.2.2.4. Yabancı Paraların Değerlemesinde Kesin Mizanın Çıkarılması
561
7.2.2.5. Geçici Verginin Hesaplanmasında Kur Değerlemesi
562
7.2.3. Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları
563
7.2.3.1. Kasa Noksanı
563
7.2.3.1.1. Kasa Noksanlığının Nedenleri
563
7.2.3.1.2. Sayım Noksanlıklarında Cezalı Vergi Tarhiyatına Konu Olabilecek Hususlar
564
7.2.3.1.3. Kasadan Sorumlu Personelin Zimmetine Para Geçirmesi
565
7.2.3.1.4. Kasa Noksanlığının Hırsızlık Dolayısıyla Meydana Gelmesi
566
7.2.3.1.5. Kasa Noksanlıklarına Dair Örnekler ve Muhasebe Kayıtları
566
7.2.3.2. Kasa Fazlası
568
7.2.3.2.1. Kasa Fazlalığının Nedenleri
568
7.2.3.2.2. Sayım Fazlalıklarında Cezalı Vergi Tarhiyatına Konu Olabilecek Hususlar
569
7.2.3.2.3. Kasa Fazlalıklarına Dair Örnekler ve Muhasebe Kayıtları
569
7.2.3.3. Kasa Hesabının Alacak Bakiyesi Vermesi
570
FİNANSAL KİRALAMALAR DEĞERLEME VE
8.1. VERGİ MEVZUATINDA YER ALAN DÜZENLEMELER
573
8.1.1. Vergi Usul Kanunu'nda Yapılan Düzenlemeler
573
8.1.2. Vergi Mevzuatında Finansal Kiralamalara İlişkin Tanımlar
575
8.1.3. Vergi Mevzuatında Finansal Kiralamalara İlişkin Değerleme ve Amortisman Uygulamaları
578
8.2. TFRS 16 KİRALAMA İŞLEMLERİ STANDARDI KAPSAMINDA KİRALAMALAR
580
8.2.2. Finansal Kiralamaların Kiracının Finansal Tablolarında Gösterilmesi
585
8.2.2.1. İlk Muhasebeleştirme
585
8.2.2.2. Sonraki Ölçümler
586
8.2.3. Finansal Kiralamaların Kiraya Verenin Finansal Tablolarında Gösterilmesi
588
8.2.3.1. İlk Muhasebeleştirme
588
8.2.3.2. Sonraki Ölçümler
588
8.3. FİNANSAL KİRALAMA ÖRNEK MUHASEBE UYGULAMASI
588
8.4. TMS VE VUK FARKLILIKLARI
600
8.4.1. Gerçeğe Uygun Değer ve Rayiç Bedel Farkı
600
8.4.2. Başlangıç Maliyetlerinin Tabi Olduğu İşlem Farkı
600
8.4.3. Faydalı Ömür Farkı
601
8.4.4. Arsa ve Bina Değerlerinin Ayrıştırılması Farkı
601
8.4.5. Satış ve Kiralama İşlemleri
601
8.4.6. Maliyet Bedeli Unsurları Bakımından Farklar
602
EK 1: Yürürlükteki TMS/TFRS Setinin Listesi
605
EK 2: Büyük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler İçin Türkiye Finansal Raporlama Standardı Ölçümleme (Değerleme) Hükümleri
608
EK 3: Vergi Usul Kanunu Değerleme Hükümleri
674
EK 4: TMS/TFRS Uyumlu Hesap Planı
689
EK 5: Finansal Tablolarda Asgari Olarak Yer Alması Gereken Diğer Kalemler
722
EK 6: Vergi Mizanından Bobi FRS’ye Dönüşüm Kayıtlarının Yapılması ve Finansal Tablolar Çıkarılmasına Dair Bütünsel Bir Uygulama
743
EK 7: TFRS Kar/Zararından Vergi Matrahına Ulaşma Yöntemi
767
Ek 8: Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı
787
Kanunlar, Genel Tebliğler, Sirküler
796
Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları
799
Raporlar, Tezler, Komisyon Kararları
800