Türk İdare Hukukunda Etkili Başvuru Hakkı – İdare Hukuku Monografileri – Dr. Emine Burcu Gülersoy  - Kitap

Türk İdare Hukukunda Etkili Başvuru Hakkı

– İdare Hukuku Monografileri –

1. Baskı, 
Eylül 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
314
Barkod:
9789750295911
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
495,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Ülkemizde son yıllarda yapılan pek çok mevzuat değişikliğinin temelinde, doğrudan veya dolaylı olarak etkili başvuru hakkının güçlendirilmesi amacı yatmaktadır.
Etkili başvuru hakkı, ulusal makam tarafından ele alınan uyuşmazlığın niteliğine göre başvuru prosedürünün basit, hızlı ve düşük maliyetli olduğu, bireylere makul başarı şansı sunan, yeterli giderim sağlayan, sonuç almaya elverişli, uygulanabilen, kısacası hem teoride hem de pratikte etkili olan iç hukuk yollarının bulunmasını öngörmektedir.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 13. maddesinde yer alan etkili başvuru hakkının idare hukuku bakış açısıyla ele alınmasını sağlayan bu kitap, uluslararası hukuktaki gelişmelerden yola çıkarak hakkın gerekliliklerini ortaya koymakta, AİHM ve AYM kararları ile konuyu desteklemektedir.
İdari başvuru yollarının uyuşmazlıkları ilk aşamada ve hızlı biçimde çözümleyebilme kapasitesine vurgu yapılırken, halihazırda hukuk sistemimizde yer alan bu yollar etkililik testine tabi tutulmaktadır. Yargı yolunun kapalı olduğu alanlarda idari başvuru yollarının güçlendirilmesi gereği üzerinde durulmakta, idari uyuşmazlıklarda yargısal başvuru yollarının ise pratikteki etkililiği değerlendirilerek, hakkın güçlendirilmesi amacıyla somut çözüm önerileri sunulmaktadır.
Bu haliyle etkili başvuru hakkının, iç hukukta özellikle idari başvurular yönünden insan haklarını güçlendirebilen işlevsel bir araç olarak kullanılabileceği ortaya konulmaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Etkili Başvuru Hakkının Amacı, Kapsamı ve Niteliği
.
Etkili Bir Hukuk Yolunun Gerekleri
.
Türkiye'de Siyasi, İdari ve Yargısal Başvuru Yollarının Etkililiği
.
Etkili Başvuru Hakkının Önündeki Engeller
.
Etkili Başvuru Hakkının Korunması İçin Gerekli Şartlar ve Hakkın Gelecekteki Görünümü
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Şekiller Listesi 
11
Kısaltmalar 
13
Giriş 
15
Birinci Bölüm
ETKİLİ BAŞVURU HAKKI
I. AİHS 13. MADDESİNDE YER ALAN ETKİLİ BAŞVURU HAKKI 
21
A. Tarihçe ve Terminoloji 
21
B. Etkili Başvuru Hakkının Amacı ve İşlevi 
25
C. Etkili Başvuru Hakkının Özellikleri 
26
1. Herkese Tanınmıştır 
26
2. İhlal Resmî Görevlilerden Kaynaklansa Bile İleri Sürülebilir 
29
3. Tamamlayıcı ve Koruyucu Genel Bir Haktır 
30
4. Tek Başına İhlal Edilebilir Maddi Bir Haktır 
30
5. Sağladığı Güvence Başvurunun Sonucundan Bağımsızdır 
32
D. Etkili Başvuru Hakkının Kapsamı 
33
E. Etkili Başvuru Hakkına Yönelik Olarak Devletin Genel Yükümlülükleri 
36
II. AİHM’İN ETKİLİ BAŞVURU HAKKINI İNCELEME YÖNTEMİ 
39
A. Etkili Başvuru Hakkının İleri Sürülebilmesi Koşulları 
41
1. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi Koşulu 
41
2. Diğer Haklardan Bağımsız Olarak İleri Sürülebilmesi Sorunu ve Soğurma Teorisi 
44
3. İhlal iddiası 
48
4. Savunulabilirlik 
50
B. Etkili Bir Hukuk Yolunun Gerekleri 
55
1. Kurumsal Gereklilikler 
55
a. Ulusal Makam Olması 
55
b. Yeterli Bağımsızlığa ve Tarafsızlığa Sahip Olması 
57
c. Yetkilerinin Geniş Olması 
59
d. Usuli Güvenceleri Sağlaması 
62
e. Kararlarının Hukuken Bağlayıcı Olması 
63
2. Esasa İlişkin Gereklilikler 
64
a. Erişilebilirlik 
65
b. Yeterlilik /Elverişlilik/Yeterli Giderim Sağlama 
68
c. Etkililik/Makul Başarı Şansı Sunma 
70
III. ÖZEL DURUMLAR 
73
A. Başvuru Yolu Olmaması 
73
B. Sonradan Kurulan Başvuru Yolu 
75
C. Birden Fazla Başvuru Yolunun Birleşmesi 
79
D. Ulusal Güvenlik Bağlamı 
81
IV. ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ DİĞER HAKLARLA İLİŞKİSİ VE ETKİLİ SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
85
A. Yaşam Hakkı ile İlişkisi (2. Madde) 
87
B. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı ile İlişkisi (3. Madde) 
90
C. Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı ile ilişkisi (5. Madde) 
94
D. Adil Yargılanma Hakkı ile İlişkisi (6. Madde) 
96
V. ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ İHLALİNİN SONUÇLARI VE İÇ HUKUKA ETKİLERİ 
106
İkinci Bölüm
TÜRK İDARE HUKUKUNDA İNSAN HAKLARINI KORUMADA BAŞVURU YOLLARI VE ETKİLİLİĞİ
I. SİYASİ BAŞVURULAR 
118
A. TBMM Dilekçe Komisyonuna Yapılan Başvurular 
120
B. TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonuna Yapılan Başvurular 
124
C. TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonuna Yapılan Başvurular 
126
D. Kamu Denetçiliği Kurumuna Yapılan Başvurular 
127
II. İDARİ BAŞVURULAR 
130
A. Başvurma İradesi Bakımından İdari Başvurular 
134
1. İsteğe Bağlı İdari Başvurular 
134
2. Zorunlu İdari Başvurular 
136
B. Hukuki Sonuçları Açısından İdari Başvurular 
139
1. Etkisiz İdari Başvurular 
139
2. Etkili İdari Başvurular 
141
3. Etkili Başvuru Hakkı ile Etkili İdari Başvurular Arasındaki Farklar 
144
C. Başvurulan Makama Göre İdari Başvurular 
145
1. Düzenleyici ve Denetleyici Kurullara Yapılan Başvurular 
145
2. Düzenleyici ve Denetleyici Kurul Yapısında Olmaksızın İdare ile İlişkilendirilerek Oluşturulan Kurum/Kurullara Yapılan Başvurular 
152
a. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na Yapılan Başvurular 
153
b. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kuruluna Yapılan Başvurular 
157
c. Kamu Görevlileri Etik Kuruluna Yapılan Başvurular 
163
d. Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna Yapılan Başvurular 
165
e. Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna Yapılan Başvurular 
172
f. Taşınmaz Mal Komisyonuna Yapılan Başvurular 
174
g. 27 Mayıs Askeri Darbe Mağdurlarının Zararının Tazmini Komisyonuna Yapılan Başvurular 
175
h. Kolluk Gözetim Komisyonuna Yapılan Başvurular 
177
3. İdare İçinde Oluşturulan Komisyon/Kurullara Yapılan Başvurular 
179
a. 659 Sayılı KHK’nin 12. Maddesinde Öngörülen Sulh Başvuruları 
180
b. Terör Tazminat Komisyonlarına Yapılan Başvurular 
182
c. İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarına Yapılan Başvurular 
185
4. İlgili İdareye Yapılan Başvurular 
186
a. İYUK md.10 Kapsamında Yapılan Başvurular 
186
b. İYUK md.11 Kapsamında Yapılan Başvurular 
189
c. İYUK 12. ve 13. Madde Kapsamında Yapılan Başvurular 
193
d. Dilekçe Hakkı Kapsamında Yapılan İdari Başvurular ve CİMER Başvuruları 
197
III. YARGISAL BAŞVURULAR 
201
A. İdari Yargıda Etkili Başvuru Hakkı 
203
1. İlk İnceleme Aşamasında Etkili Başvuru Hakkı 
204
a. Görev ve Yetki 
204
b. Ehliyet 
206
c. Süre aşımı 
207
d. Diğer İlk İnceleme Konuları 
209
2. Esas Aşamasında Yapılan Değerlendirme 
211
B. Anayasa Yargısında Etkili Başvuru Hakkı 
215
1. Kabul Edilebilirlik Aşamasında Yapılan Değerlendirme 
218
a. İdari Uyuşmazlıklarda AYM’nin Kurumsal Açıdan Etkili Başvuru Yolu Kabul Ettiği Durumlar 
220
b. İdari Uyuşmazlıklarda AYM’nin Kurumsal Açıdan Etkili Başvuru Yolu Olmadığını Belirttiği Durumlar 
230
2. Esas Aşamasında Yapılan Değerlendirme 
233
Üçüncü Bölüm
TÜRKİYE’DE ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ DURUMU
VE GELECEĞİ
I. TÜRK İDARE HUKUKUNDA ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ ÖNÜNDEKİ ENGELLER 
241
A. Mevzuattan Kaynaklı Engeller 
241
1. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yapılamayan Haller 
241
2. İdari Yargı Yoluna Başvurulamayan Haller 
243
a. Cumhurbaşkanlığı İşlemleri 
244
b. Olağanüstü Hal ve Savaş Hali KHK’leri 
246
c. Milletlerarası Andlaşmalar 
248
d. Yüksek Seçim Kurulu Kararları 
249
e. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararları 
251
f. Yüksek Askeri Şura Kararları 
251
g. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları 
252
h. Uyarma ve Kınama Cezaları 
254
ı. Spor Federasyonu Kararları 
255
3. İdareye Başvuru Yapılamayan Haller 
257
B. Uygulamadan Kaynaklı Engeller 
259
1. Uzun Süren İdari Süreçler 
259
2. İdari Makamların Farklı Usuller Uygulamasından Kaynaklı Sorunlar 
261
3. Olumsuz İdari Pratikler ve Yerleşik İdari Kültür 
264
4. Başvuru Yollarının Gösterilmemesi/Yanlış Gösterilmesi 
266
5. Zorunlu İdari Başvurular ve Zımni Ret İşlemleri Yönünden Oluşan Hak Kayıpları 
270
6. Harç, Vekalet Ücreti, Adli Yardım Gibi Konulardan Kaynaklı Sorunlar 
274
7. Davanın İlk İnceleme Aşamasındaki Sorunlar 
275
8. Yürütmenin Durdurulması Aşamasındaki Şeklî İncelemeler 
276
9. Davanın Esasının Etkili İncelenmemesinden Kaynaklı Sorunlar 
280
10. Uzun Süren Yargılamalar 
282
11. Aleyhe Yerleşik İçtihatlar ve İçtihat Farklılıkları 
286
12. İdari Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklı Sorunlar 
287
13. Fiili Engeller 
289
14. Bütçe Engelleri ve Kamu Görevlilerini Koruyucu Hükümlerin Eksikliği 
290
II. ETKİLİ BAŞVURU HAKKININ KORUNMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR VE HAKKIN GELECEKTEKİ GÖRÜNÜMÜ 
292
Sonuç 
299
Kaynakça 
305
Kavram Dizini 
313