AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE
I. ABD HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
23
B. 1967 Tarihli Berger ve Katz Davalarıyla Başlayan Süreç
26
C. 1968 Tarihli Teknik Dinleme Kanunu
30
D. 1978 Tarihli Dış Güvenlik İstihbarat Kanunu
30
E. 1986 Tarihli Elektronik Haberleşme Mahremiyeti Kanunu
31
F. 1986 Tarihli Numara ve Rota Tespit Kanunu
32
G. 1994 Tarihli Telekomünikasyon Şirketlerinin Kolluk Kuvvetlerine Yardımı Kanunu
32
H. 2001 Tarihli Patriot Act (Vatansever Kanunu)
34
2. Patriot Act İle Yapılan Değişiklikler
36
II. ABD’DE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ MEVZUATI
40
A. Teknik Dinleme Kanununa Göre Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi
40
3. Denetlemeye Konu Katalog Suçlar
46
4. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirine Başvurmanın Koşulları
49
c. Kanunda Belirlenen Kişilerin Mahkeme Kararı için Başvurusu
52
d. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesine İlişkin Mahkeme Kararı
53
aa. Mahkeme Kararı İçin Yapılacak Başvurunun Niteliği
55
bb. Teknik Dinleme Kanunu Kapsamında Mahkeme Kararı Olmaksızın İletişimin Denetlenmesi
56
e. İletişim Aracı Belirtilmeksizin Bir Kişi Adına Çıkarılan Hakim Kararı
57
6. Denetlemenin En Aza İndirgenme Zorunluluğu
59
7. İletişime Müdahalenin Meşru Sayıldığı Haller
62
a. İletişimin Taraflarından Birinin Rızası
62
b. Servis Sağlayıcılarının İletişime Müdahalesi
64
ABD Hukuku, AİHM İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi
bb. Servis Sağlayıcı Tarafından Elde Edilen Bilgilerin Kullanılması
66
aaa. Bildirim Öncesinde Elde Edilen Bilgiler
66
bbb. Bildirim Sonrası Elde Edilen Bilgiler
66
c. Dahili Hat Marifetiyle İletişim
67
d. Kamuya Açık Bilgiler
68
8. Denetleme ile Elde Edilen Delilin Muhafazası
68
10. Denetleme ile Elde Edilen Bilgilerin Açıklanması
72
11. İletişime Yasadışı Müdahalenin Yaptırımı
73
12. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Delil Yasağı
75
13. Adli Amaçlı İletişime Müdahalenin Denetimi
77
aa. Parlamento Denetimi
80
bb. Kongreye Rapor Verme Zorunluluğu
81
d. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Bireysel Şikayet
81
B. Numara ve Rota Tespit Kanununa Göre İletişimin Tespiti
82
1. Numara ve Rota Tespiti Kavramı ve Kapsamı
82
4. Mahkeme Kararı Olmaksızın İletişimin Tespiti
88
5. Servis Sağlayıcının Sorumluluğu
88
6.Yasadışı Numara ve Rota Tespitinin Yaptırımı
89
7. Numara ve Rota Tespiti İşlemlerinin Denetimi
89
a. Numara ve Rota Tespit Cihazlarının Varlığının Açıklanamaması
90
b. Numara ve Rota Tespiti Kapsamında Yargı ve Yasama Denetimi
91
C. Dış Güvenlik İstihbarat Kanununa Göre İletişimin Denetlenmesi (Foreign Intelligence
Surveillence Act)(FISA)
91
1. FISA’yı Doğuran Tarihsel Süreç
91
4. FISA Kapsamında Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Şartları
97
6. İletişim Aracı Belirtilmeksizin Bir Kişi Adına Çıkarılan Mahkeme Kararı
101
7. Mahkeme Kararı Olmaksızın İletişimin Denetlenmesi
102
9. İlgiliye Bildirim ve Elde Edilen Bilgilerin Açıklanması
104
10. FISA Kapsamında Numara ve Rota Tespiti
104
11. FISA Kapsamında Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Denetimi
105
12. Milli Güvenlik Mektupları (National Security Letters) (NSL)
106
D. Uygulamada Meydana Gelen Problemlerin Amerikan Mevzuatında Oluşturduğu Erozyon 108
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
İÇTİHATLARINA GÖRE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE (AİHS) GÖRE HABERLEŞME
ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLANDIRILMASI
113
A. AİHS’ye Göre Haberleşme Özgürlüğü
113
B. AİHS’ye Göre Haberleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması
113
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ (AİHM) İÇTİHATLARINA GÖRE
HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLANDIRILMASI
114
A. AİHM İçtihatlarında Yer Alan Kavramlar
114
1. Özel Hayat Kavramı
114
2. Haberleşme Kavramı
116
3. AİHM’ye Göre Haberleşmeye Müdahale Kavramı
117
b. AİHM’ye Göre Müdahalenin Kapsamı ve Tespiti
118
c. AİHM’ye Göre Müdahale ve Takdir Yetkisi İlişkisi
120
C. AİHM İçtihatlarına Göre İletişimin Denetlenmesi
123
1. Geniş Anlamda İletişimin Denetlenmesi
123
2. AİHM’ye Göre İletişim Bilgilerinin Tespiti
125
3. İletişimin Denetlenmesinde İş Hayatı-Özel Hayat İlişkisi
126
C. AİHS ve AİHM İçtihatlarına Göre İletişime Müdahalenin Koşulları
127
2. İletişime Müdahalenin Kanunla Yapılması
129
a. Kanunun İçeriği ve Şekli
131
b. Kanunun Özellikleri
133
3. Müdahalenin Meşru Bir Amaç Gütmesi
139
4. İletişime Müdahalenin Demokratik Bir Toplumda Gerekli Olması
140
5. İletişime Müdahalenin Orantılı Olması
142
ABD Hukuku, AİHM İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi
c. Ölçülülük (Dar Anlamda Orantılılık)
148
D. İletişimin Denetlenmesiyle İlgili Diğer Kriterler
150
1. Suç ve İnsan Kategorilerinin Belirlenmesi
152
2. Tedbire Son Çare Olarak Başvurulabilmesi
153
3. Elde Edilen Verilerin Korunması ve Şartlar Oluştuğunda Yok Edilmesi Zorunluluğu
154
4. Yetkili Merci Kararı ile Tedbire Başvurulabilmesi
155
6. İlgiliye Bildirimde Bulunma
157
TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN TARİHSEL
B. 1982 Anayasası ve Haberleşme Hürriyeti
164
1. Haberleşme Hürriyeti Kavramı
164
2. Haberleşme Hürriyetinin Kapsamı
166
3. Haberleşme Hürriyetinin Sınırlanması
167
C. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda İletişimin Denetlenmesine İlişkin Hükümler
171
D. 1412 Sayılı Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu Döneminde İletişimin Denetlenmesi
171
E. 4422 Sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücalele Kanunu’nda (ÇASÖMK) İletişimin
1. Tedbire Başvurma Şartları
173
3. Tedbire Konu Olan Suçlar
174
4. Tedbire Konu Olan İletişim Araçları
174
5. Tedbire Konu Kişiler
175
F. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda İletişimin Denetlenmesi
176
G. 5397 Sayılı Kanunla Getirilen Değişiklikler
176
II. TÜRK HUKUKUNDA ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
176
B. Kavramlar ve İletişim Türleri
178
1. Telekomünikasyon Kavramı
178
3. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi
181
4. İletişimin Tespiti
183
5. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması
185
6. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti
186
7. Diğer İletişim Bilgilerinin İstenmesi
187
C. Türk Hukukunda Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Koşulları
188
1. Katalog Suçlardan Birinin Bulunması
188
b. Katalogda Yer Alan Suçlar
192
aa. Türk Ceza Kanununda Yer Alan Suçlar
192
bb. Ateşli Silahlar ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanunda Tanımlanan Silah Kaçakçılığı
cc. Bankalar Kanununun 22. (160) Maddesinin (3) ve (4) Numaralı Fıkralarında Tanımlanan
dd. Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda Tanımlanan ve Hapis Cezasını Gerektiren Suçlar
194
ee. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68. ve 74. Maddelerinde Tanımlanan Suçlar
195
ff. Terörle Mücadele Kanununda Yapılan Değişiklikle Tedbir Kapsamına Alınan Suçlar
195
c. Suç Vasfının Değişmesi
196
2. Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması
197
b. Kuvvetli Suç Şüphesi
198
3. İletişimin Denetlenmesi Tedbirine Son Çare Olarak Başvurulabilmesi
200
a. Orantılılık İlkesi ve Son Çare Şartı
201
b. İletişimin Denetlenmesi Tedbiri ile Diğer Gizli Soruşturma Tedbirleri Arasındaki Öncelik-
4. İletişimin Denetlenmesinin Belirli Kişiler Hakkında Uygulanabilmesi
204
5. İletişimin Denetlenebilmesi İçin Hakim Tarafından Karar veya Onay Verilmiş Olması
206
a. Görevli ve Yetkili Hakim
208
b. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Kararın Hakimin Onayına Sunulması
209
c. Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Kararın Hakim Onayına Sunulmaması veya Hakim
Tarafından Onaylanmaması
210
D. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin İstisnaları
210
1. Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olan Kişilerle Olan İletişiminin Kayda
2. Hakkında İletişimin Denetlenmesi Kararı Verilemeyecek Kişiler
212
a. Akrabalık Nedeniyle Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olanlar
212
b. Meslek ve Sürekli Uğraşıları Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme Hakkı Olanlar
212
3. Müdafiinin İletişiminin Denetlenememesi
212
a. İstisnanın Kapsamı
212
b. Müdafii Bakımından Getirilen İstisnaya Konu İletişim Araçları
213
E. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Kararının İçeriği ve Unsurları
214
1. İletişimi Denetlenecek Kişinin Kişisel Bilgilerinin Belirtilmesi
214
2. Tedbirin Türü, Kapsamı ve Süresinin Belirtilmesi
215
3. Tedbire Konu Kişiye Yüklenen Suçun Türünün Belirtilmesi
217
F. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Süre
217
ABD Hukuku, AİHM İçtihatları ve Türk Hukukunda İletişimin Denetlenmesi
1. Sürenin Başlama Anı
217
2. Sürenin Uzatılması
218
3. Sürenin Sona Ermesi
219
G. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Gizliliği
219
1. Gizliliğin Korunması
219
2. Gizliliğin Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler
221
H. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Yerine Getirilmesi
221
1. Kararı Yerine Getirecek Kişi ve Kurumlar
221
a. Cumhuriyet Savcısı ve Görevli Adli Kolluk Yetkilisi
221
b. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı
223
2. Kararın Yerine Getirilmesi
224
İ. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Sona Ermesi
225
1. Tedbir Süresinin Sona Ermesi
225
2. Hakim Onayının Alınamaması veya Red Kararı Verilmesi
226
3. Şüpheli Hakkında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi
226
4. Tedbir Şartlarının Ortadan Kalkması
226
J. Tedbir Kapsamında Elde Edilen Bilgilerin Yok Edilmesi
227
K. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde İlgililere Bildirim
228
L. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Suretiyle Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi
231
M. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Durumu
236
2. Tedbir Kapsamındaki Şüpheli veya Sanık Hakkında Tesadüfen Elde Edilen Delillerin
a. Katalog Suçlar Bakımından
238
b. Katalog Dışı Suçlar Bakımından
240
c. Tesadüfen Elde edilen Delillerin Delil Başlangıcı Olarak Değerlendirilmesi
240
III. TÜRK HUKUKUNDA ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
242
C. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Koşulları
245
1. CMK’nın 250/1. Maddesinde Belirtilen Suçlardan Birinin Bulunması
245
b. Tedbir Kapsamındaki Suçlar
248
2. Suçların Önlenmesi Amacı
250
3. Makul Suç Şüphesinin Varlığının Aranması
250
4. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesine Hakim Tarafından Karar veya Onay Verilmiş
a. Yetkili ve Görevli Hakim
252
b. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hal Kavramı ve Yazılı Emir
253
D. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Kararlarında Bulunması Gereken Unsurlar
254
1. Temel Unsurların Kararda Belirtilmesi
254
2. Suç Türünün ve Tedbir Nedenlerinin Kararda Belirtilmesi
256
E. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinde Süre ve Sürenin Uzatılması
257
F. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Gizliliği ve Tedbirin Yerine
1. Tedbirin Gizliliği
258
2. Tedbirin Yerine Getirilmesi
259
G. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Tedbirine Son Verilmesi
260
1. Sona Erme Sebepleri
260
a. Tedbir Süresinin Sona Ermesi
260
b. Hakimin Onayının Alınmaması
260
2. Sona Erdirme Kararının Verilmesi
260
H. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Sonucu Elde Edilen Bilgilerin Yok Edilmesi ve
2. İlgiliye Haber Verilmesi
261
İ. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinden Elde Edilen Kayıt ve Bilgilerin Yargılamada
Delil Olarak Kullanılması Sorunu
262
1. Elde Edilen Bilgilerin Suç Duyurusunda Kullanılması
263
2. Tesadüfen Elde Edilen Bilgilerin Değerlendirilmesi
264
IV. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİNDE DENETİM
264
B. Tedbir Kararına Karşı İtiraz Yoluna Başvurulması
265
C. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesinin Sorumluluğu
266
1. Tazminat Sorumluluğu
266
V. TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞI (TİB)
268
D. TİB’in Faaliyetlerinin Denetlenmesi
273
İLETİŞİMİN DENETLENMESİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI
289