TEMEL CEZA ADALET MODELLERİ VE UZLAŞTIRMA
KURUMUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR
I. ADALET KAVRAMI VE TEMEL CEZA ADALET MODELLERİ
19
B. Geçmişten Günümüze Temel Ceza Adalet Modelleri
22
1. Cezalandırıcı Adalet Modeli
24
2. Tazmin Edici (Düzeltici) Adalet Modeli
27
3. Onarıcı Adalet Modeli
29
a. Onarıcı Adalet Kavramı, Onarıcı Adaletin Amacı ve Özellikleri
29
b. Onarıcı Adalet Programlarının Ceza Hukukunda Kullanılmasına
c. Onarıcı Adalet Programlarının Ceza Hukukunda Kullanılmasına
(1) Mağdur – Fail Uzlaştırması
37
(2) Konferans Sistemi (Grup Toplantıları)
39
(3) Ceza Belirtme Çemberi (Cezalandırıcı Halka)
41
4. Dönüştürücü Adalet Modeli
42
5. Temel Adalet Modellerinin Karşılaştırılması
43
II. TEMEL UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
46
A. Yargısal Çözüm Yolları
46
B. Dostane (Alternatif) Çözüm Yolları
47
2. Arabuluculuk Çözüm Yolu
50
3. Müzakere Çözüm Yolu
51
III. UZLAŞTIRMA KURUMUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE ZAMAN
A. Maddi Ceza Hukuku, Ceza Muhakemesi Hukuku ve İnfaz Hukuku
B. Ceza Hukukuna İlişkin Kanunların Zaman Bakımından Uygulanması
53
C. Suç Ve Kabahat Kavramları
56
D. Soruşturma Ve Kovuşturma Kavramları
58
E. İhbar, Şikâyet, Şikâyetçi (Müşteki) ve İzin Kavramları
58
F. Şüpheli, Sanık, Hükümlü, Mağdur, Suçtan Zarar Gören, Katılan Kavramları
66
H. Müdafii ve Vekil Kavramları
73
K. Hapis Cezası, Disiplin Hapsi, Tazyik Hapsi ve Güvenlik Tedbirleri Kavramları
76
L. Adli Para Cezası, İdari Para Cezası, Tazminat ve Edim Kavramları
78
UZLAŞTIRMA KURUMUNA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER VE
UZLAŞTIRMA KURUMUNA İLİŞKİN İLKELER
I. UZLAŞTIRMA KURUMUNA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER
81
A. Uzlaştırma Kavramı ve Uzlaşmadan Farkı
81
B. Uzlaştırma Kurumunun Hukuki Niteliği
85
C. Uzlaştırma Kurumunun Türk Hukuku’ndaki Tarihsel Gelişimi
94
D. Uzlaştırma Kurumunun Amacı
104
E. Uzlaştırma Kurumunun Faydaları
106
1. Fail Açısından Faydaları
106
2. Mağdur Açısından Faydaları
107
3. Kamu / Toplum Açısından Faydaları
109
4. Ceza Adalet Sistemine Yönelik Faydalar
110
II. UZLAŞTIRMAYA İLİŞKİN İLKELER
111
A. Uzlaştırmanın Temel İlkeleri
111
1. Uzlaştırmanın Tarafların Özgür İradesine (Gönüllülüğe) Dayanması
115
2. Tarafların Temel Haklarının Korunması
116
3. Tarafların ve Kanuni Temsilcilerin Ceza Muhakemesi Hukuk Sisteminin
Kabul Ettiği Temel Güvencelere Sahip Olması
116
4. Gerektiğinde Tercüman ya da Bilirkişi Atanması
117
5. Tarafların Bilgilendirilmesi (Aydınlatma Yükümlülüğü)
119
6. Tarafların Özel Durumları Varsa Bu Özel Durumların Dikkate Alınması
120
a. Gizlilik Yükümlülüğünün Kapsamı
122
b. Gizlilik Yükümlülüğünün İstisnaları
123
c. Gizlilik Yükümlülüğünün İhlalinin Hukuki Sonuçları
126
8. Uzlaştırmayı Sağlayacak Uygun Tedbirlerin Alınması
130
B. Uzlaştırmaya İlişkin Etik İlkeler
130
1. Bağımsızlık ve Tarafsızlık
132
2. Görevi Özenle (Dürüstlük Kurallarına Uygun Şekilde) Yerine Getirme
133
3. Taraflara Nazik ve Saygılı Davranma
134
5. Taraflara Eşit Davranma
135
6. Uzlaştırmacının Taraflarla Menfaat Çatışması Olmaması Yükümlülüğü
135
7. Uzlaştırmacının Aynı Olayda Vekil veya Müdafii Olarak Görev
Üstlenmeme Yükümlülüğü
136
8. Menfaat Temin Etmeme
137
9. Görevinin Saygınlığını ve Kişilerin Adalete Olan Güvenini Koruma
137
MADDİ CEZA HUKUKU VE CEZA MUHAKEMESİ
HUKUKU İLKELERİ KARŞISINDA UZLAŞTIRMA
I. ADİL YARGILANMA HAKKI VE UZLAŞTIRMA
139
II. MASUMİYET (SUÇSUZLUK) KARİNESİ VE UZLAŞTIRMA
143
III. KAMU DAVASININ MECBURİLİĞİ İLKESİ VE UZLAŞTIRMA
144
IV. MADDİ GERÇEĞİN ARAŞTIRILMASI İLKESİ VE UZLAŞTIRMA
145
V. ŞİKAYET, ŞİKAYETTEN VAZGEÇME VE UZLAŞTIRMA
146
VI. GEÇMİŞE YÜRÜME YASAĞI VE UZLAŞTIRMA
148
VII. KANUN YOLLARI VE UZLAŞTIRMA
148
VIII. MÜSADERE VE UZLAŞTIRMA
149
IX. TEKERRÜR VE UZLAŞTIRMA
150
X. KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE TAZMİNAT VE UZLAŞTIRMA
152
XI. ETKİN PİŞMANLIK VE UZLAŞTIRMA
153
TÜRK CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA UZLAŞTIRMA
I. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN ŞARTLARI
157
A. Suçun Uzlaştırma Kapsamında Bir Suç Olması
158
1. Türk Ceza Kanunu Kapsamında Kalan Suçlarda Uzlaştırma
159
a. Şikâyete Bağlı Suçlarda Uzlaştırma
159
b. Şikâyete Bağlı Olup Olmadığına Bakılmaksızın Katalog Şeklinde
Belirlenen Suçlarda Uzlaştırma
165
2. Özel Kanunlar Kapsamında Uzlaştırma
167
3. Uzlaştırmaya Tabi Olmayan Suçlar
169
a. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlarda Uzlaştırma
169
b. Uzlaştırma Kapsamına Giren Bir Suçun Uzlaştırma Kapsamına
Girmeyen Bir Suçla Birlikte Aynı Mağdura Karşı İşlenmesi
171
c. Israrlı Takip Suçu
178
d. Önödemeye Tabi Suçlar
179
e. Mağduru Ya Da Suçtan Zarar Göreni Kamu Tüzel Kişisi Olan Suçlar
180
f. Kanunda Açık Hükümle Uzlaştırmanın Yasaklandığı Suçlar
181
B. Suçun İşlendiğine Dair Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Bulunması
182
C. Kovuşturma Olanağının Bulunması
184
D. Mağdurun, Suçtan Zarar Görenin Gerçek Kişi veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi
E. Uzlaştırmanın Yetkili Kimse Tarafından Yapılması
192
F. Tarafların Özgür İradeleriyle Uzlaştırmayı Kabul Etmesi
197
G. Uzlaştırmanın Cumhuriyet Savcısı ya da Mahkeme Tarafından Onaylanması
199
II. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN UYGULANMA USULÜ
202
A. Soruşturma Evresinde Uzlaştırma Kurumunun Uygulanma Usulü
203
1. Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderilmesi ve Uzlaştırmacı Atanması
203
2. Uzlaştırmacının Reddi veya Çekinmesi
206
3. Uzlaştırmacıya Verilecek Belgeler
208
4. Uzlaştırmada Müzakere Safhası
209
(1) Uzlaştırma Teklifine Davet
210
(2) Uzlaşma Teklifinin Yapılma Zamanı
213
(3) Teklifte Bulunacak ve Teklifte Bulunulacak Kişiler
215
(4) Uzlaşma Teklifinde Sıralama
219
(5) Uzlaşma Teklifinin İçeriği
221
(6) Uzlaşma Teklifinin Açıklamalı Tebligat veya İstinabe ya da
Segbis Yoluyla Yapılması
225
(7) Hakkında Yakalama Emri Bulunan Şüpheliye Uzlaşma Teklifi
232
(8) Uzlaşma Teklifinin Reddi ya da Uzlaşma Teklifine Cevap
(9) Uzlaşma Teklifinin Yapılamaması
235
b. Uzlaştırma Müzakeresi
236
(1) Müzakerelere Katılabilecek Kişiler
237
(2) Müzakerenin Gizliliği
240
(3) Müzakere Yapılabilecek Yerler
241
(4) Uzlaştırma Müzakerelerinin Aşamaları
246
(c) Sonuçlandırma (Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması ve
Cumhuriyet Savcısının Onayı)
250
b. Uzlaştırmada Zararın Belirlenmesi
256
d. Edimin İfası Veya Edimin İfa Edilmemesi
266
6. Uzlaştırmada Yer Alan Tarafların Birden Çok Kişiden Oluşması Halinde
a. Şüpheli Sayısının Birden Fazla Olması
266
b. Mağdur Sayısının Birden Fazla Olması
268
7. Uzlaştırma İşlemlerinin Olumsuz Sonuçlanmasından Sonra Tarafların
Kendi Arasında Uzlaşması
271
8. Uzlaştırma Sürecinin Süresi ve Bu Sürenin Hukuki Niteliği
275
9. Uzlaştırmacının Görevinin Hukuki Niteliği
280
10. Cumhuriyet Savcısının Suç Vasfında Yanılgısı
281
11. Soruşturma Evresinde Uzlaştırmanın Sonuçları
282
a. Uzlaştırma Sürecinin Olumlu Sonuçlanması Durumunda
Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilecek Kararlar
283
(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar
283
(2) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Kararı
285
b. Uzlaştırma İşleminin Olumsuz Sonuçlanması Durumunda
Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilecek Kararlar
288
12. Üzerinde Uzlaşılan Edimin İfa Edilmemesi
290
14. Uzlaştırmanın Şahsi Haklara Etkisi
296
16. Uzlaştırmanın Aynı Soruşturma ve/veya Kovuşturmada Bir Kez
Yapılabilmesi (Tekrar Uzlaştırma Yasağı)
303
17. Uzlaştırma Müzakereleri Sırasında Karar Değiştirme ya da Vazgeçme
304
18. Taraflardan Birinin Ölmesi
306
19. Uzlaştırma Raporunun Hukuki Niteliği
309
B. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Kurumunun Uygulanma Usulü
310
1. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Kurumuna Başvurulmasını
Gerektirebilecek Haller
311
a. Kovuşturma Konusu Suçun Hukuki Niteliğinin Değişmesi
Nedeniyle Eylemin Uzlaştırma Kapsamında Olduğunun Anlaşılması
313
b. Kovuşturma Evresine Geçildikten Sonra Kamu Davasına Konu Fiilin
Esasen Soruşturma Evresinde Uzlaşma Teklifinde Bulunulması
Gereken Bir Suç Olduğunun Anlaşılması
315
c. Kovuşturma Evresinde Kanun Değişikliği Nedeniyle Suçun Uzlaşma
d. İddianame Yerine Geçen Belgeyle Kamu Davasının Açılması Nedeniyle
Doğrudan Mahkeme Önüne Gelen Uzlaşmaya Tabi Bir Suçun
e. Önceden Yürütülen Uzlaştırma Sürecinin Hukuka Aykırı Olması
319
f. Taraflara Ulaşılamadığı İçin Uzlaştırma Teklifinin Yapılamamış
2. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Kurumunun Uygulanma Usulü
321
a. Soruşturma Evresiyle Aynı Olan Noktalar
322
b. Soruşturma Evresinden Farklı Olan Noktalar
322
(1) Kovuşturma Sonunda Sanık Hakkında Mahkûmiyet Hükmü
Kurulması Olanağının Bulunması
322
(2) Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderilmesi
324
(3) Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması ve Mahkemeye Onaya
(4) Uzlaştırma İşlemlerinin Olumsuz Sonuçlanmasından Sonra
Tarafların Kendi Arasında Uzlaşması
328
3. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmanın Sonuçları
330
a. Uzlaştırma Sürecinin Olumlu Sonuçlanması Durumunda Verilecek
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı
331
(3) Uzlaştırma İşleminin Olumsuz Sonuçlanması Durumunda
5. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmada Üzerinde Uzlaşılan Edimin İfa
C. Çocuklar Hakkında Uzlaştırma
337
1. Suça Sürüklenen (Fail) Çocuklar Hakkında Uzlaştırma
339
2. Korunmaya Muhtaç (Mağdur ya da Suçtan Zarar Gören) Çocuklar
D. Akıl Hastaları, Kısıtlılar ve Ayırt Etme Gücü Olmayanlar Bakımından
Uzlaştırma Kurumunun Tatbiki
349
E. Sağır ve Dilsizler Bakımından Uzlaştırma Kurumunun Tatbiki
352
CEZA MUHAKEMESİ KANUNU
373
CEZA MUHAKEMESİNDE UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ
377