SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KAVRAMI VE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
1.1. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KAVRAMI
15
1.1.1. Uyarlamanın Tarihçesi
17
1.1.2. Uyarlamanın Amacı
18
1.1.3. Uyarlamanın Hukukumuzdaki Kanuni Dayanağı ve Sınırlılığı
19
1.2. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLİŞKİLİ İLKELER VE KAVRAMLAR
20
1.2.1. Dürüstlük Kuralı
21
1.2.2. Sözleşme Serbestisi İlkesi
24
1.2.3. Sözleşmeye Bağlılık İlkesi
27
1.2.4. Clausula Rebus Sic Stantibus İlkesi
29
1.2.5. Aşırı İfa Güçlüğü Kavramı
30
1.2.5.1. Aşırı İfa Güçlüğü Kavramının Benzer Kavramlardan Ayırt
1.2.5.1.1. Borçludan Kaynaklanmayan Sonraki İmkânsızlık
33
1.2.5.1.2. Temel Hatası
36
1.2.5.1.3. Aşırı Yararlanma
38
1.2.5.1.4. Sebepsiz Zenginleşme
40
1.2.5.1.5. Ayıptan Sorumluluk
41
1.2.6. İşlem Temelinin Çökmesi
43
1.2.7. Sözleşmenin Yorumlanması ve Tamamlanması
44
1.2.7.1. Sözleşmenin Yorumlanması
44
1.2.7.2. Sözleşmenin Tamamlanması
46
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASINA İLİŞKİN TEORİLER VE SÖZLEŞMENİN
2.1. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASINA İLİŞKİN YABANCI HUKUK
DÜZENLERİNDE GELİŞTİRİLEN TEORİLER VE YAKLAŞIMLAR
49
2.1.1. İşlem Temelinin Çökmesi Teorisi
49
2.1.2. Emprevizyon Teorisi
53
2.1.3. Frustration Teorisi
54
2.1.4. İsviçre Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasına Bakış
56
2.2. TÜRK HUKUKUNDA SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ GELİŞİMİ VE
HUKUKİ TEMELİNE YÖNELİK GÖRÜŞLER
59
2.2.1. Türk Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasının Gelişimi
59
2.2.2. Türk Hukukunda Sözleşmenin Uyarlanmasının Hukuki Temeline
2.2.2.1. Dürüstlük Kuralına Dayanan Görüşler
61
2.2.2.2. Sözleşme Boşluğunun Tamamlanmasına Dayanan Görüşler
62
2.2.2.3. Kanun Boşluğunun Tamamlanmasına Dayanan Görüşler
63
2.2.3. Sözleşmenin Uyarlanmasına İlişkin Yabancı Ülkelerde Geliştirilen
Teorilerin Türk Hukukundaki Yansımaları
64
2.3. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ ŞARTLARI
65
2.3.1. Durum Değişikliği
66
2.3.1.1. Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Ortaya Çıkması
66
2.3.1.2. İşlem Temelini Oluşturan Durumlarda Değişiklik Olması
68
2.3.1.3. Esaslı Bir Değişiklik Olması
70
2.3.1.3.1. Edimler Arasında Dengenin Bozulması
72
2.3.1.3.2. Sözleşme İle İzlenen Amacın Boşa Çıkması
74
2.3.1.3.3. Aşırı İfa Güçlüğü
76
2.3.3.1. Öngörülebilirliği Etkileyen Unsurlar
83
2.3.3.1.1. Sözleşmenin Süresi
83
2.3.3.1.2. Sözleşmenin Niteliği
84
2.3.3.1.3. Sözleşme Taraflarından Kaynaklanan Özellikler
85
2.3.4. Durum Değişikliğinin Uyarlama Hakkını Kullanan Tarafa İsnat
2.3.5. İfanın Beklenmesinin Dürüstlük Kuralına Aykırı Olması
88
2.3.6. Edimin Henüz İfa Edilmemiş Olması Ya Da İfanın Aşırı Güçleşmesi
Nedeniyle Doğan Hakların Saklı Tutularak İfa Edilmiş Olması
92
2.3.7. Sözleşmenin Uyarlanmasına İlişkin Sözleşmede Başka Hüküm
2.3.7.1. Olumlu Uyarlama Kayıtları
95
2.3.7.2. Olumsuz Uyarlama Kayıtları
96
2.3.8. Kanunda Başka Bir Uyarlama Hükmünün Bulunmaması
98
2.3.8.1. Eser Sözleşmesinde Götürü Bedelin Tespiti
99
2.3.8.2. Kefalet Sözleşmelerinin Uyarlanması ve Kefaletten Dönme
101
2.3.8.3. Bağışlamanın Geri Alınması, Bağışlama Sözü Vermenin
Geri Alınması ve İfadan Kaçınma
103
2.3.8.4. Kira Sözleşmesinin Uyarlanması
105
2.3.8.4.1. Genel Olarak
105
2.3.8.4.2. Kira Sözleşmesinin Önemli Sebepler Nedeniyle
2.3.8.4.3. Kira Sözleşmesinin Uyarlanması ve Kira Bedelini
Belirleme Davasının Ayırt Edilmesi
106
UYARLAMA HAKKININ KULLANILMASININ SONUÇLARI VE UYARLAMA DAVASI
3.1. UYARLAMA HAKKININ İLERİ SÜRÜLMESİ
109
3.1.2. Yenilik Doğuran Dava Görüşü
109
3.1.3. Yenilik Doğuran Hak Görüşü
112
3.1.4. Sözleşmenin Yeniden Müzakere Edilmesi
116
3.1.5. Uyarlama Hakkı Sahibi ve Uyarlama Beyanının Yöneltileceği Kişi
118
3.1.6. Uyarlama Hakkının Sona Ermesi
119
3.2. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ SONUÇLARI
120
3.2.2. Dar Anlamda Sözleşmenin Uyarlanması
121
3.2.3. Geniş Anlamda Sözleşmenin Uyarlanması: Sözleşmenin Sona
3.2.3.1. Genel Olarak
123
3.2.3.2. Sözleşmeden Dönme
124
3.2.3.3. Sürekli Edimli Sözleşmelerin Feshi
125
3.2.4. Denkleştirme Bedeli
126
3.2.5. Zararı Arttırmama Külfeti
128
3.3.2. Uyuşmazlığın Mahkemeye Taşınması
130
3.3.3. Sözleşmeye Hâkim Tarafından Müdahalenin Sınırı
131
3.3.4. Uygulamada Uyarlama Davaları
132
3.3.4.1. Kira Sözleşmelerinin Uyarlanmasına İlişkin Davalar
132
3.3.4.2. İdarenin Taraf Olduğu Sözleşmelerin Uyarlanması
133
3.3.4.4. Covid–19 Salgının Sözleşmelerin Uyarlanmasına Etkisi
137