Türk, Alman ve Avusturya Hukuklarında Karşılaştırmalı Olarak Tanıkların Korunması Doç. Dr. Faruk Turhan  - Kitap
Türk, Alman ve Avusturya Hukuklarında Karşılaştırmalı Olarak

Tanıkların Korunması

1. Baskı, 
Mayıs 2009
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
274
Barkod:
9789750209840
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
445,00
İndirimli (%35):
290,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada, ceza muhakemesinde tanıklık görevi nedeniyle hukuki değerleri saldırı tehlikesiyle karşı karşıya olan tanık ve diğer kişilerin korunması için söz konusu olabilecek ceza muhakemesi tedbirleri ile muhakeme dışı tedbirler karşılaştırmalı hukuk ve insan hakları açısından eleştirel bir incelemeye tabi tutulmuştur.
Çalışmanın kapsamını sınırlandırmak için, ceza muhakemesine tanık olarak katılmaktan dolayı zarar görme tehlikesi olan küçükler ile mağdurların ceza muhakemesinde korunması ile ilgili tedbirler (birden çok dinlemenin ve sanıkla karşı karşıya gelmenin önlenmesi, özel hayatın korunması gibi) üzerinde durulmamıştır. Çünkü bu tedbirler ayrı bir çalışmaya konu olabilecek kadar kapsamlıdır.
Çalışmanın anlaşılmasını kolaylaştıracağı ve bu konuda araştırma yapmak isteyenlere başvuru kaynağı olabileceği düşüncesi ile çalışma içinde başvurulan Alman ve Avusturya ceza muhakemesi kanunları ile diğer bazı kanunların ilgili madde metinleri Almanca ve Türkçe çevrileri ile birlikte kitabın sonuna eklenmiştir. Yine konu ile ilgili bazı uluslararası sözleşme hükümlerine de yer verilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Tanık Koruma Tedbirleri, Devletin Tanıkları Koruma Yükümlülüğü, Uluslararası Hukuk ve Ulusal Hukuklarda Tanıkların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler
.
Ceza Muhakemesine İlişkin Tanık Koruma Tedbirleri
.
Tanıkların Korunmasına İlişkin Kolluk Tedbirleri
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
17
Giriş: Çalışmanın Amaç ve Kapsamı 
19
Birinci BölümTANIK KORUMA TEDBİRLERİ,DEVLETİN TANIKLARI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ,ULUSLARARASI HUKUK VE ULUSAL HUKUKLARDATANIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
§ 1. TANIK KORUMA TEDBİRİ KAVRAMI VE TEDBİRLERİN SINIFLANDIRILMASI, TANIĞA YÖNELİK TEHLİKELER VE DEVLETİN TANIKLARI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
23
I. Tanık Koruma Tedbiri Kavramı ve Tanık Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 
23
II. Tanığa Yönelik Tehlikeler ve Etkileri 
25
B. Şüpheli, Sanık veya Üçüncü Kişilerden Tanıklara Yönelik Tehlikeler ve Etkileri 
27
1. Genel Olarak 
27
2. Örgütlü Suçlarda 
28
3. Terör Suçlarında 
30
4. Diğer Suç Alanlarında 
31
C. Tanıkların Tehdit Edilmesinin Etkileri 
31
III. Tanıklık Yapma Mecburiyeti ve Devletin Tanıkları Koruma Yükümlülüğü 
32
A. Ceza Muhakemesinde Tanıklık Yapma Mecburiyeti 
32
B. Devletin Tanıkları Koruma Yükümlülüğü 
33
§ 2. TANIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN ULUSAL VE ULUSLARARASI ALANDAKİ ÇALIŞMALAR VE DÜZENLEMELER 
35
I. Uluslararası Alandaki Çalışmalar 
35
A. Avrupa Birliğinin Çalışmaları 
35
B. Avrupa Konseyinin Çalışmaları 
38
1. AİHS ve AİHM Kararları 
38
2. Avrupa Konseyinin Kararları 
38
D. Uluslararası Ceza Mahkemeleri 
40
1. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Statüsü 
40
2. Uluslararası Yugoslavya Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Ruanda Ceza Mahkemesi Statüleri 
42
II. Tanıkların Korunmasına İlişkin Bazı Ulusal Hukuklar ile Türk Hukukundaki Gelişmeler ve Yapılan Düzenlemeler 
43
A. Alman Hukukunda Yapılan Düzenlemeler 
43
1. 1979 Tarihli Kanunla Yapılan Değişiklik 
43
2. 1986 Suç Mağdurunun Korunması Kanunu 
44
3. 1992 Tarihli Örgütlü Suçlarla Mücadele Kanunu 
44
4. 1998 Tarihli Tanık Koruma Kanunu 
46
5. 2001 Tarihli Tehlike İçinde Bulunan Tanıkların Korunmasına İlişkin Hükümlerin Ahenkleştirilmesi Kanunu (ZSHG) 
48
B. Avusturya Hukukunda Yapılan Düzenlemeler 
49
1. Avusturya Ceza Muhakemesi Kanunu 
50
2. Avusturya Güvenlik Polisi Kanunu’nda (SPG) Tanıkların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 
51
3. Avusturya İçişleri Bakanlığının Tanık Koruma Programı 
52
C. Türk Hukukundaki Gelişme ve Düzenlemeler 
52
1. Kaçakçılıkla Mücadele Konusunda 1918 ve 5607 Sayılı Kanunlar 
53
2. 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu 
54
3. 4422 Sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu 
54
4. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 
56
5. 5726 Sayılı Tanık Koruma Kanunu 
57
a. Genel Olarak 
57
b. Tanık Koruma Kanunu ile Terörle Mücadele Kanunu Arasındaki İlişki 
58
c. Tanık Koruma Kanunu’nun Anayasaya Aykırılığı İddiası 
60
d. Yönetmelikler 
62
e. TKK’da Düzenlenmiş Olan Başlıca Tanık Koruma Tedbirleri 
63
İkinci BölümCEZA MUHAKEMESİNE İLİŞKİN TANIK KORUMA TEDBİRLERİ
§ 3. SORUŞTURMA EVRESİNDE TANIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN TEDBİRLER 
65
I. Tanık Dinleme Sırasında Şüpheli Hazır Bulundurulmayarak Tanıkların Korunması 
66
A. Tanığın Kolluk ve Savcılık Tarafından Dinlenmesi Sırasında Korunması 
66
B. Tanığın Hâkim Tarafından Dinlenmesi ve Şüphelinin Dinleme Sırasında Bulundurulmaması 
67
II. Müdafiin Soruşturma Dosyasını İnceleme Yetkisi Sınırlandırılarak Tanıkların Korunması 
69
A. Müdafiin Soruşturma Dosyasını İnceleme Yetkisi 
69
B. Tanığın Korunması Amacıyla Müdafiin Soruşturma Dosyasını İnceleme ve Dosya Hakkında Şüpheliye Bilgi Verme Yetkisinin Sınırlandırılması 
69
1. Müdafiin Soruşturma Dosyasından Öğrendiği Bilgileri Şüpheliye Vermesinin Yasaklanması 
70
2. Müdafiin Soruşturma Dosyasını İnceleme Yetkisinin Sınırlandırılması 
70
III. Soruşturma Aşamasında Tanığın Kimlik ve İkamet Bilgilerinin Gizlenmesi Suretiyle Korunması 
74
IV. Tanık Dinlemenin, Hazır Bulunma Hakkına Sahip Bulunanlar Olmadan Gerçekleştirilmesi ve Dinleme Sırasında Ses ve Görüntü Nakli Yapılması 
77
§ 4. KOVUŞTURMA EVRESİNDE TANIKLARIN KORUNMASINI SAĞLAYAN TEDBİRLER VE SANIĞIN ADİL YARGILANMA HAKKI 
81
I. Dolaylı Olarak Tanıkların Korunmasını Sağlayan Tedbirler 
82
A. Duruşmanın Kamuya Kapalı Yapılması 
82
1. Kamuya Açıklık İlkesi ve Tanığın Tehlikeye Maruz Kalması 
82
2. Tanığı Korumak İçin Duruşmanın Kamuya Kapalı Yapılması 
82
3. Duruşmanın Kapalı Yapılmasının Tanığı Koruma Açısından Etkisi 
84
4. Duruşmanın Kapalı Yapılması ve AİHS 
85
B. Sanığın Duruşma Salonundan Çıkarılması 
85
1. Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı ve Yükümlülüğü 
85
2. Tanığın Dinlenmesi Sırasında Sanığın Duruşma Salonu Dışına Çıkarılması 
86
a. Tanığın Gerçeği Söyleyebilmesi İçin Sanığın Dışarı Çıkarılması 
86
b. Tanığı Korumak İçin Sanığın Dışarı Çıkarılması 
86
3. Sanığın Duruşma Salonundan Çıkarılması ve AİHS 
87
C. Müdafiin Duruşma Salonundan Çıkarılması 
89
D. Duruşma Disiplini Tedbirleriyle Tanığın Korunması 
89
E. Duruşmanın Organizasyonu Yoluyla Tanığın Korunması 
91
F. Duruşma veya Davanın Güvenli Bir Yere Nakli Yoluyla Tanıkların Korunması 
92
1. Tanık Dinlemenin Mahkeme Salonunda Yapılmasının Tanığı Tehlikeye Maruz Bırakabilmesi 
92
2. Duruşmanın Güvenli Bir Yerde Yapılması 
92
3. Tanığın Güvenliğini Sağlamak İçin Davanın Nakli 
94
G. Şüpheli veya Sanığın Tutuklanması Yoluyla Tanığın Korunması 
95
II. Doğrudan Doğruya Tanıkların Korunmasına Yönelik Tedbirler 
95
A. Nitelik ve Kapsamı 
95
B. Tanığın Kimlik ve Adres Bilgilerinin Gizli Tutulması 
96
1. Türk Hukukunda 
96
a. Koşulları 
97
aa. CMK’ya Göre Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulmasının Koşulları 
97
bb. TKK’ya Göre Kimlik ve Adres Bilgilerinin Gizli Tutulmasının Koşulları 
97
b. Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulması Açısından CMK Md.58 ile TKK Hükümlerinin Karşılaştırılması 
98
c. TKK Hükümlerinin CMK Md. 58/2 Hükmünü Yürürlükten Kaldırıp Kaldırmadığı Sorunu 
100
d. Tanığın Tanıklık Ettiği Olayları Hangi Sebeple Öğrenmiş Olduğunu Açıklaması ve Tanığın Güvenilirliğine İlişkin Sorular 
101
e. Gizli Soruşturmacı ve İhbarcının Kimliğinin Gizli Tutulması 
101
f. Kimlik ve Adres Bilgilerinin Gizli Tutulmasına İlişkin Kararın Verilmesi ve Yerine Getirilmesi Usulü 
104
2. Alman Hukukunda 
106
a. İkamet Adresinin Gizli Tutulması 
106
aa. İkamet Adresi Yerine Görev Yeri Adresinin Verilebilmesi 
106
bb. İkamet Adresi Yerine İş veya Görev Yeri Adresi ya da Tebligatın Yapılabileceği Başka Bir Adresin Verilebilmesi 
107
cc. Duruşmada İkamet Adresinin Beyan Edilmemesi 
108
b. Tanığa Ait Bütün Kişisel Bilgilerin Gizli Tutulabilmesi 
108
aa. Kapsam ve Koşulları 
108
bb. Tanığın Kimliğine Ait Bilgilerin Gizliliğinin Sağlanması 
109
cc. Tanığa Tanıklık Ettiği Olayları Hangi Sıfatla Öğrendiğinin Sorulması 
110
dd. Tanığın Güvenilirliği ile İlgili Soruların Sorulması 
110
3. Avusturya Hukukunda 
111
a. İkamet Adresi Yerine Başka Bir Yerin Adresinin Verilmesi 
111
b. Tanığın Kimliğine Ait Bütün Bilgilerin Gizli Tutulması (Anonim Tanıklık) 
111
4. Kimliğin Gizlenmesinin Tanığa Sağladığı Koruma ve Kimliği Gizlenen Tanık Beyanının Delil Olarak Değeri 
113
a. Sağladığı Koruma 
113
b. Beyanın Delil Olarak Değeri 
113
C. Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulmasına İlişkin Türk, Alman ve Avusturya Hukukundaki Düzenlemelerin Karşılaştırılması 
116
D. Tanığın Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Dinlenmesi 
118
1. Genel Olarak 
118
2. Kapsamı, Koşulları ve Usulü 
121
a. Alman Hukukunda 
121
aa. Tanığı Korumak İçin Video Konferans Yoluyla Dinleme 
122
bb. Duruşma Salonunda Dinlenmesi Mümkün Olmayan Tanıkların Video Konferans Yoluyla Dinlenmesi 
123
cc. Video Konferans Yoluyla Tanık Dinlemenin Usulü 
124
dd. Dinleme Sırasında Ses ve Görüntü Kaydı Yapılması 
124
b. Avusturya Hukukunda 
125
aa. Avusturya CMK § 250 Fık. 3 Uyarınca Tanık Dinleme 
125
bb. Avusturya CMK § 247a Uyarınca Video Konferans Yoluyla Tanık Dinleme 
126
c. Türk Hukukunda 
127
3. Türk, Alman ve Avusturya Hukuklarındaki Usulün Karşılaştırılması 
129
4. Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Tanık Dinlemenin Sağladığı Koruma ve Bu Yolla Dinlenen Tanık Beyanının Delil Olarak Değeri 
129
a. Sağladığı Koruma 
129
b. Delil Olarak Değeri ve İspat Gücü 
130
E. Tanığın Tanınması Engellenecek Şekilde Dinlenmesi: Ses ve Görüntünün Değiştirilmesi ve Fizikî Görünümün Engellenmesi 
133
1. Nitelik ve Kapsamı 
133
2. Tanığın Duruşma Salonunda Dinlenmesi Sırasında Tanınmasını Engelleyecek Şekilde Ses ve Görüntüsünün Değiştirilmesi 
134
a. Tanığın Dış Görünüşünün Değiştirilmesi veya Görülmesinin Engellenmesi 
134
b. Tanığın Sesinin Değiştirilmesi 
135
3. Tanığın Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Dinlenmesi Sırasında Tanınmasını Engelleyecek Şekilde Ses ve Görüntüsünün Değiştirilmesi 
135
4. Türk Hukukundaki Düzenleme 
136
5. Alman Hukukundaki Düzenleme 
139
6. Avusturya Hukukundaki Düzenleme 
140
F. Kimliği Gizlenen, Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Dinlenen veya Ses ve Görüntüsü Değiştirilen Tanık Beyanının Sanığın Mahkûmiyetinde Dikkate Alınması ve Sanığın Adil Yargılanma Hakkı 
141
1. Kimliği Gizlenen Tanık Beyanının AİHM İçtihatları Açısından Değerlendirilmesi 
141
a. AİHS md. 6 fık. 1, 3/d ve AİHM’nin Konuyla İlgili Kararları 
141
aa. Kostovski/Hollanda Kararı 
142
bb. Windisch/Avusturya Kararı 
144
cc. Lüdi/İsviçre Kararı 
146
dd. Doorson/Hollanda Kararı 
147
ee. Van Mechelen vd./Hollanda Kararı 
151
ff. Kok/Hollanda Kararı 
154
gg. Visser/Hollanda Kararı 
158
hh. Birutis vd./Litvanya Kararı 
160
b. Kimliği Gizlenen Tanık Beyanının Delil Olarak Hükümde Kullanılmasıyla İlgili AİHM’nin Ortaya Koyduğu Kriterler 
161
c. AİHM Kararları Işığında CMK ve TKK’nın İlgili Hükümlerinin Değerlendirilmesi 
166
d. AİHM Kararları Işığında Alman ve Avusturya Hukuklarındaki Düzenleme ve Uygulamanın Değerlendirilmesi 
169
2. Tanığın Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Dinlenmesinin AİHM İçtihatları Açısından Değerlendirilmesi 
171
a. Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulmamış Olması Halinde 
171
b. Tanığın Kimliğinin Gizli Tutulmuş Olması Halinde 
173
3. Tanığın Ses ve Görüntüsü Değiştirilerek veya Fizikî Görünümü Engellenerek Dinlenmesinin AİHM İçtihatları Açısından Değerlendirilmesi 
173
III. Tanığın, Duruşmada Dinlenmesinden Vazgeçilerek veya Tanığa Çekinme Hakkı Tanınarak Korunması 
179
A. Tanığın Dinlenilmesinden Vazgeçilmesi 
179
B. Tanıklıktan Çekinme Hakkı Tanınması 
180
Üçüncü BölümTANIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN KOLLUK TEDBİRLERİ
§ 5. TANIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN KOLLUK TEDBİRLERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE KOŞULLARI 
183
I. Tedbirlerin Hukuki Niteliği, Ortaya Çıkışı ve Hukuki Temeli 
183
A. Tedbirlerin Hukuki Niteliği 
183
B. Tanık Koruma Programı Kavramı ve Kavramın Ortaya Çıkışı 
184
C. Tedbirlerin Hukuki Temeli 
185
II. Tanık Koruma Tedbirlerine Başvurulabilmesinin Koşulları 
186
A. Koruma Tedbiri Uygulanabilecek Suçlar Açısından 
186
B. Koruma Tedbiri Kapsamına Alınabilecek Kişiler Açısından 
188
1. Tanıklar 
188
2. Suç Mağdurları 
190
3. Soruşturması veya Kovuşturması Yapılan Suça İştirak Edenler 
191
4. Tanıklığı Söz Konusu Olan Kişinin Eşi, Yakın Hısımları, Nişanlısı ve Yakın İlişki İçerisinde Olduğu Kişiler 
191
5. Tanık Koruma Biriminde Görev Yapan Personel, TKK Kapsamına Giren Suçlara Ait İstihbaratta, Soruşturmada veya Kovuşturmada Görev Alan Gizli Soruşturmacı, Muhbir ve Kolluk ile Diğer Kamu Görevlileri ile Bunların Yakınları 
193
6. Değerlendirme 
195
C. Tehlikenin Ağırlığı Açısından 
195
1. Tanık Koruma Tedbirine Başvurulmasını Gerektiren Haklar 
196
2. Tehlikenin Ağırlığı 
197
D. Ölçülülük İlkesi Açısından 
198
E. Koruma Tedbirine Rıza Gösterilmesi Açısından 
198
§ 6. TANIKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN BAŞLICA KOLLUK TEDBİRLERİ 
199
I. Fizikî Koruma Sağlanması 
200
A. Tanımı ve Kapsamı 
200
B. Fizikî Koruma Tedbirinin Yerine Getirilmesi 
201
II. Kimliğin Gizli Tutulması İçin Belge ve Kayıtların Değiştirilmesi 
202
A. Belge ve Kayıtların Değiştirilmesi ve Yenisinin Düzenlenmesi 
202
B. Resmi Kurumlara ve Üçüncü Kişilere Karşı Taleplerin Güvence Altına Alınması, Sosyal Güvenlik Haklarının Korunması 
204
C. Koruma Tedbiri Uygulananlara Karşı Üçüncü Kişilerin Taleplerinin Güvence Altına Alınması 
205
III. Geçimini Sağlaması İçin Maddi Yardım Yapılması 
206
IV. İş Yeri ve Eğitim-Öğretim Kurumunun Değiştirilmesi 
208
V. Başka Bir Yerleşim Yerinde Yaşamasının Temini 
208
VI. Başka Bir Ülkeye Yerleştirme 
209
VII. Fizyolojik Görünümün Değiştirilmesi 
211
VIII. Tutuklu veya Hükümlü Tanıkların Durumlarına Uygun Tutukevine veya İnfaz Kurumuna Yerleştirilmesi 
211
IX. Tedbirlerin Değerlendirilmesi 
213
§ 7. TANIK KORUMA TEDBİRLERİNDE GİZLİLİĞİNİN SAĞLANMASI, KORUMA TEDBİRİNE KARAR VERME YETKİSİ, KARARLARIN YERİNE GETİRİLMESİ VE TANIK KORUMA BİRİMLERİNİN ÖRGÜTLENMESİ 
214
I. Tanık Koruma Tedbirlerinin Gizliliği ve Gizliliğin Sağlanması 
214
II. Tanık Koruma Tedbirine Karar Verme Yetkisi, Kararın Yerine Getirilmesi, Süresi ve Sona Erdirilmesi 
217
A. Cumhuriyet Savcısı ve Mahkemenin Yetkisi 
218
B. Tanık Koruma Kurulu’nun Yetkisi 
218
1. Fizikî Koruma Tedbirine Karar Verme Yetkisi 
218
2. Diğer Koruma Tedbirlerinde Yetki 
219
C. Koruma Tedbiri Kararının Verilmesinde Göz Önünde Bulundurulacak Hususlar 
221
D. Koruma Tedbiri Kararında Bulunması Gereken Hususlar 
221
E. Koruma Tedbiri Kararının Yerine Getirilmesi 
222
F. Koruma Tedbirinin Süresi ve Değiştirilmesi 
223
G. Koruma Tedbirinin Sona Erdirilmesi 
224
1. Tanığın Hareketleri Nedeniyle Tedbirin Sona Erdirilmesi 
224
2. Koruma Sebeplerinin Ortadan Kalkması veya Kişinin İsteği Üzerine Tedbirin Sona Erdirilmesi 
225
3. Koruma Tedbirinin Kaldırılması Kararı ve Kararın Uygulanması 
225
III. Tanık Koruma Biriminin Örgütlenmesi 
226
A. Tanık Koruma Birimleri 
226
B. Tanık Koruma Kurulu 
228
1. Kuruluş Gerekçesi 
228
2. Kurul’un Yapısı ve Çalışma Şekli 
229
3. Kurul’un Görev ve Yetkileri 
229
§ 6. SONUÇ VE DEĞERLENDİRMELER 
230
I. Tanık Koruma Tedbirleri ve Sınıflandırılması, Devletin Tanıkları Koruma Yükümlülüğü, Tanıkların Korunmasına İlişkin Uluslararası ve Ulusal Düzenlemelerle İlgili Olarak 
230
II. Tanıkların Korunmasına İlişkin Ceza Muhakemesi Tedbirleri ile İlgili Olarak 
232
III. Tanıkların Kolluk Tedbirleri ile Korunması ile İlgili Olarak 
241
EKLER
I. Kanunlar ve Uluslararası Sözleşmeler 
245
A. Alman Ceza Muhakemesi Kanunu’ndan 
245
C. Avusturya Ceza Muhakemesi Kanunu’ndan 
257
II. Uluslararası Sözleşmeler 
260
A. Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü 
260
B. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 
262
C. 2003 Tarihli Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi 
262
Yararlanılan Kaynaklar 
265
Kavramlar Dizini 
271