NEDEN KIYMETLİ EVRAK HUKUKU?
§ 1. GENEL OLARAK KIYMETLİ EVRAK VE ALACAĞIN DEVRİ İLİŞKİSİ
1
II. “KIYMETLİ EVRAK” TERİMİ VE “ADİ SENET”TEN FARKLILIKLAR
1
A. Terim ve Adi Senetten Farklılıklar
1
B. Alacağın Devri Sistemi ve Kıymetli Evrak Hukuku ile İlişkisi
3
C. Kambiyo Senetleri ile Alt İlişki Arasındaki İlişki ve Borcun Yenilenmesi
6
III. KIYMETLİ EVRAK HUKUKU İLE BORÇLAR HUKUKU BAĞLANTISI– KAMBİYO SENETLERİNDEKİ PİYASA İŞLEYİŞİ VE ÖĞRETİCİ BİR ÖRNEK
6
§ 2. KIYMETLİ EVRAK HUKUKU İLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEME
10
I. TÜRK TİCARET KANUNU
10
II. TÜRK MEDENİ KANUNU
10
III. SERMAYE PİYASASI KANUNU
11
IV. TCK VE ÖZEL KANUNLAR
11
§ 3. KIYMETLİ EVRAK HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
11
§ 4. KIYMETLİ EVRAKIN UNSURLARI, BORÇLUNUN DURUMU VE DEVİR
16
I. KIYMETLİ EVRAKIN TANIMI VE UNSURLARI
16
II. KIYMETLİ EVRAKTA BORÇLUNUN DURUMU
17
§ 5. KIYMETLİ EVRAK ALANINDA YAPILAN TASNİFLER
19
I. TEMSİL ETTİĞİ HAKKIN TÜRÜNE GÖRE
19
A. Alacak (Para) Senetleri
19
B. Emtia Senetleri–Eşya Hukuku Senetleri
19
C. Hisse (Pay) Senetleri
20
II. KIYMETLİ EVRAKTAKİ “MÜNDEMİÇ” HAKKIN SENETTEN ÖNCE VAR OLUP OLMAMASINA GÖRE
20
A. Kurucu (İhdasî) Kıymetli Evrak
20
B. Bildirici (İzharî) Kıymetli Evrak
20
III. KIYMETLİ EVRAKIN DÜZENLENMESİNE NEDEN OLAN TEMEL İLİŞKİ İLE BAĞLANTISINA GÖRE (İLLΖMÜCERRET KIYMETLİ EVRAK)
21
A. İllî Kıymetli Evrak
21
B. Mücerret (Soyut) Kıymetli Evrak
21
IV. DEVİR ŞEKLİ VEYA HAK SAHİBİNİ TESPİT ŞEKLİNE GÖRE
22
A. Nama Yazılı Kıymetli Evrak
22
1. Nama Yazılı Kıymetli Evrak ve Emre Yazılı Senetten Ayırımı
22
2. Nama Yazılı Senetlerde Defiler (ve İtirazlar)
24
3. Nama Yazılı Senetlerin Özel Bir Türü: Eksik Nama Yazılı Senetler
24
B. Emre Yazılı Kıymetli Evrak
26
1. Genel Olarak ve Türleri
26
3. Emre Yazılı Senetlerde Defi ve İtirazlar
26
C. Hamiline Yazılı Kıymetli Evrak
31
V. KAMU GÜVENİNE LAYIK OLUP OLMAMASINA GÖRE
32
§ 6. KIYMETLİ EVRAKTA TAHVİL
33
KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ
§ 7. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ
34
II. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ İLE İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER
34
III. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYA VE İPTALİ İLE İLGİLİ ÖZEL HÜKÜMLER
35
A. Emre Yazılı Kıymetli Evrakta
35
B. Hamiline Yazılı Kıymetli Evrakta
36
C. Nama Yazılı Kıymetli Evrakta
37
IV. İPTAL KARARININ SONUÇLARI
38
KAMBİYO SENETLERİ (TİCARÎ SENETLER)
§ 8. GENEL OLARAK KAMBİYO SENETLERİ VE ÖZELLİKLERİ
40
I. GENEL OLARAK VE YASAL DÜZENLEME
40
II. KAMBİYO SENETLERİNİN ÖZELLİKLERİ
40
A. Kanunen Emre Yazılı Olması
40
B. Geçerliliklerinin Sıkı Şekil Şartlarına Bağlı Olması
40
C. İbraz ve Tedavül Senetleri Olması
40
D. Kurucu ve Soyut (Mücerret) Kıymetli Evrak Olması
40
E. İmzaların Bağımsızlığı İlkesinin Geçerli Olması
41
F. Senetteki Mündemiç Hakkın Mutlaka Para Alacağı Olması
41
G. Senet Dolayısıyla Borç Altına Girenlerin Hamile Karşı Müteselsilen Sorumlu Olması
41
H. İcra ve İflas Hukukunda Özel Takip Usulünün Olması
42
I. Emre veya Hamiline Yazılı Olması Koşuluyla Kamu Güvenine Layık Olması
42
III. KAMBİYO SENETLERİNDE EHLİYET, TEMSİL ve İMZA
42
KARŞILAŞTIRMALI OLARAK POLİÇE VE BONO
I. GENEL OLARAK, HUKUKİ NİTELEME VE İŞLEYİŞ
44
II. ZORUNLU ŞEKİL UNSURLARI
47
C. Zorunlu Unsurlardaki Eksiklikler ve Tamamlayıcı Hükümler
54
D. Yazılması Senedi Geçeriz Kılacak veya Yazılmamış Sayılmasına Neden Olacak Unsurlar
55
1. Yazılması Geçersizlik Sonucunu Doğuracak Kayıtlar
55
2. Yazılması Geçersizlik Sonucunu Doğurmayıp, İlgili Kaydın Yazılmamış Sayılmasına Neden Olan Durumlar
55
III. AÇIK (BEYAZ) POLİÇE (BONO VE ÇEK) VE EKSİK POLİÇE / BONO / ÇEKTEN FARKLARI
56
A. Açık (Beyaz) Poliçe–Bono–Çek
56
B. Eksik Poliçe (Bono–Çek)
57
§ 10. POLİÇEDE DÜZENLEYENİN KONUMU VE KABUL
58
I. DÜZENLEYENİN (KEŞİDECİNİN) DURUMU
58
II. GENEL OLARAK KABUL VE BONO İLE ÇEKTE DURUM
58
III. “DOKUZ SORUDA” KABULE ARZ
59
§ 11. POLİÇENİN (BONO VE ÇEKİN) CİROSU
66
II. CİRONUN YAPILIŞI, ŞEKLİ, SÜRESİ ve TÜRLERİ
67
A. Cironun Temel İşlevi Nedir?
67
B. Cironun Tarafları Kimlerdir? Kimlere Ciro İlgili?
67
C. Ciro Ne Zamana Kadar Yapılabilir?
68
D. Cironun Şekli Nasıldır?
70
2. Ciroyu Yasaklayan Bir Kayıt ve Şart Bulunmamalıdır
71
3. Ciro Kayıtsız Şartsız Olmalıdır
71
4. Ciro Çizilmemiş Olmalıdır
71
E. Tam Ciro–Beyaz Ciro Ne Demektir?
71
F. Ciro Hangi Amaçlara Hizmet Eder? Ne İşlevleri Vardır?
74
c) Garanti (Teminat) Fonksiyonu
74
a) Genel Olarak ve Yapılışı
75
b) Senedi Tahsil Cirosu ile Devralanın Yetkileri
75
c) Tahsil Cirosundaki Defiler
75
b) Rehin Cirosunda Defiler
77
§ 12. POLİÇE VE BONODA ÖDEME VE AŞAMALARI
79
I. VADE – ÖDEME GÜNÜ AYIRIMI
79
II. POLİÇE VE BONODA VADE TÜRLERİ
79
1. Belirli Vadeli Poliçe ve Bonolar
80
2. Düzenleme Tarihinden Belli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçe/Bono
80
3. Görüldüğünde Ödenecek Poliçe ve Bonolar
80
4. Görüldükten Belli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçe ve Bonolar
81
III. POLİÇE VE BONODA ÖDEME REAKSİYONUNUN BAŞLAMASI
81
A. Yedi Soruda Ödeme İçin İbraz
81
2. İbrazın Konusu Nedir? Usulü Nasıldır?
81
3. İbrazın Tarafları Kimlerdir?
82
4. İbrazın Fonksiyonları Nelerdir?
82
5. İbraz Yeri Neresidir?
82
6. Poliçe ve Bono Ne Zamana Kadar İbraz Edilecektir? Süre Nedir?
82
a) Belirli Vadeli/Düzenleme Gününden Belli Bir Süre Sonra veya Görüldüğünden Belli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçe ve Bonolarda
83
b) Görüldüğünde Ödenecek Poliçe ve Bonolarda
83
7. İbraz Sürelerinin Kaçırılması ve İbrazın Sonuçları Nelerdir?
84
3. Yabancı Ülke Parası ile Ödeme
85
§ 13. POLİÇE VE BONODA HAMİLİN BAŞVURU (MÜRACAAT) HAKLARI
85
II. BAŞVURU HAKLARININ KULLANILMA KOŞULLARI
86
B. Şeklî Şart: Protesto
87
2. Protestonun Çekilebileceği Süre
87
a) Kabul Etmeme Protestosu
87
3. Protestoyu Çekecek Merci
91
4. Protesto Çekilmesinin Sonuçları
91
5. Protestodan Muafiyet
91
A. Genel Olarak İhbar ve Amacı
93
B. Kimler, Ne Zamana Kadar Bu Külfeti Yerine Getirir?
93
IV. BAŞVURU HAKKININ KAPSAMI
93
A. Hamilin Başvuru Hakkının Kapsamı
93
B. Ödeyen Başvuru Borçlusunun Başvuru Hakkının Kapsamı
94
V. BAŞVURU BORÇLULARI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER
94
A. Hamil, Başvuru Borçlusunu Seçmekte Serbesttir
94
B. Ödeyen Başvuru Borçlusunun Durumu
95
VI. BAŞVURU HAKKININ DÜŞMESİ
95
§ 14. POLİÇE VE BONODA ZAMANAŞIMI
96
A. Poliçede Kabul Eden Muhatap, Bonoda Düzenleyene Karşı
96
B. Hamilin Kendisinden Önce Gelenlere Karşı
96
C. Başvuru Borçlusunun Kendisinden Önce Gelenlere Başvurusu
96
IV. ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ VE DURMASI
98
1. Genel Olarak ve Kavram
98
b) İcra Takibi Yapılması
98
d) Alacağın İflas Masasına Bildirilmesi
98
3. Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları ve Etkisi
98
V. ZAMANAŞIMINA UĞRAMIŞ POLİÇE, BONONUN ÇEKİN AKIBETİ
99
§ 15. POLİÇE VE BONODA AVAL
99
II. AVALLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER
100
A. Avalin Tarafları Kimlerdir?
100
B. Aval Beyanı Nasıl Yapılır?
100
C. Avalin Hüküm ve Sonuçları Nelerdir?
100
2. Avalistin Sorumlu Olmaması ve İleri Sürülebilecek Defiler
100
§ 16. EMRE YAZILI HAVALE VE ÖDEME VAADİ
102
§ 17. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME VE KARŞILIĞIN DEVRİ
102
I. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME
102
A. Genel Olarak ve Koşullar
102
§ 18. GENEL OLARAK ÇEK
105
II. ÇEKİN İKTİSADÎ VE HUKUKİ NİTELİĞİ
106
III. ÇEKLE POLİÇENİN KARŞILAŞTIRILMASI VE ÇEKİN ÖZELLİKLERİ
106
§ 19. ÇEKİN UNSURLARI
107
I. ÇEKİN ZORUNLU İÇERİĞİ
107
B. 5941 Sayılı Çek Kanunu Açısından
109
II. ÇEKE KONULABİLECEK İHTİYARÎ KAYITLAR ile KONULAMAYACAK KAYITLAR
111
IV. ÇEKTE KABUL YASAĞI VE YANSIMALARI
111
B. Kabul Yasağının Yansımaları
112
C. Kabul Yasağını Yumuşatmak İçin Öngörülen Çareler ve Çek Türleri
112
§ 20. ÇEKTE MUHATAP BANKA–DÜZENLEYEN İLİŞKİLERİ
113
I. GENEL OLARAK ÇEK ANLAŞMASI
113
II. MUHATAP BANKANIN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
114
III. BANKANIN ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN ÖZEL GÖRÜNÜMÜ: SAHTE VEYA TAHRİF EDİLMİŞ ÇEKİN ÖDENMESİNDEN DOĞAN SORUMLULUK
114
I. DEVİR ŞEKLİ AÇISINDAN ÇEKLER
115
A. Emre Yazılı Çekler ve Devir
115
B. Nama Yazılı Çekler ve Devir
116
C. Hamiline Yazılı Çekler ve Devir Usulü
116
a) Teslim (Zilyetliğin Devri)
117
§ 22. ÇEKİN ÖDENMESİ VE ÖDEME AŞAMALARI
118
I. GENEL OLARAK VE “VADE” SORUNU
118
A. Çek Nerede İbraz Edilir? Poliçe ve Bono ile Farklılık
118
1. Muhatap Bankaya İbraz
118
2. Muhatap Bankanın Başka Şubesine İbraz
118
3. Takas Odasına İbraz
118
1. Genel Olarak İbraz Süresi ve Hukuki Niteliği Nedir?
119
2. İbraz Süreleri Ne Kadardır?
119
3. İbraz Süreleri Nasıl Hesaplanır?
120
4. Çek Hukukunda İbraz Sürelerinin Önem Arz Ettiği Noktalar Nelerdir?
120
5. Çek İbraz Edilirse veya İbraz Süresi Kaçırılırsa Ne Olur?
121
D. Muhatap Bankanın Ödemesi
121
2. Bankanın Ödeme Sırasında Dikkat Edeceği Noktalar
121
3. Çekin Ödeme Şekilleri
121
b) Hesaba Geçirilmek Üzere Düzenlenen Çek (Mahsup Çeki)
122
E. Çekin Ödenmesini Kesintiye Uğratan Durumlar
122
2. Ödemeden Men (Ödeme Yasağı)
123
F. Çekin Ödenmesinde İstisnai Durumlar: Ölüm, İflas, Ehliyetsizlik
123
G. Çek Hesabında Yeterli Karşılığın Olmaması: Hukuki Sonuçlar
123
2. Başvuru Hakkı, Doğumu ve Kullanılması
123
3. Başvuru Hakkının Kapsamı
123
4. Başvuru Haklarında Zamanaşımı
124
H. Karşılıksızlık İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verilen Çeklerle İlgili Yaptırımlar
124
1. Çekle İlgili Olarak “Karşılıksızdır” İşlemi Yapılmasına Neden Olma Suçu
124
aa) Ortada Şeklen Geçerli Bir Çek Olması
124
bb) Çekin Süresinde Muhatap Bankaya İbraz Edilmiş Olması
125
cc) İbraz Edildiği Anda Çek Hesabında Karşılığının Kısmen veya Tamamen Bulunmaması
125
dd) Karşılıksızlık Durumunun Tespiti
125
b) Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağının Kaldırılması
126