1.1. FELSEFESİ, TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
21
1.1.1. Tarihçe ve Teknolojinin Ardındaki Felsefe
21
1.1.2. Blokzincir Teknolojisinin Tanımı ve İşleyişi
25
1.1.2.1. Mutabakat Mekanizmaları (Consensus Mechanisms)
27
1.1.2.2. Dijital İmza (Digital Signature) ve Kriptografi (ya da Şifreleme)
31
1.1.3. Blokzincir Teknolojisinin Özellikleri
34
1.1.3.1. Dağıtık Veri Tabanı Yapısına Sahip Olması
35
1.1.3.2. Tüm Kayıtların Şeffaf Olması
39
1.1.3.3. Deftere Kaydedilen Verilere Geçmişe Etkili İşlem Yapılamaması
40
1.1.3.4. Üçüncü Kişilere Duyulan İhtiyacı Azaltması
41
1.1.3.5. Edimlerin Otomatik İfasını Mümkün Kılması
42
1.1.4. Blokzincir Teknolojisinin Sağladığı Faydalar ve Taşıdığı Sakıncalar
42
1.1.4.1. Blokzincir Teknolojisinin Sağladığı Faydalar
43
1.1.4.2. Blokzincir Teknolojisinin Taşıdığı Sakıncalar
44
1.2. BLOKZİNCİR SİSTEMLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
47
1.2.1. Açık (Public) Blokzincir Ağları
47
1.2.2. Özel (Private) Blokzincir Ağları
48
1.2.3. Konsorsiyum (Consortium) Blokzincir Ağları
48
1.2.4. Yarı Özel (Semi–private) Blokzincir Ağları
48
1.2.5. Hibrit (Hybrid) Blokzincir Ağları
49
1.3. BLOKZİNCİR TEKNOLOJİSİNİN KULLANIM ALANLARI, ÖRNEKLERİ VE BAZI ÜLKELERDEKİ HUKUKİ DÜZENLEMELER
49
1.3.1. Blokzincir Sisteminin Dünyadaki Bazı Kullanım Alanları ve Örnekleri
49
1.3.2. Blokzincire Yönelik Dünyadaki Yaklaşımlar
60
1.3.2.1. Bekle–Gör Yaklaşımı
60
1.3.2.2. Düzenleyici Yaklaşım
61
1.3.2.3. Sandbox Yaklaşımı
61
1.3.2.4. Hukuk + Teknoloji Yaklaşımı
61
1.3.3. Blokzincir Teknolojisine Yönelik Bir Kısım Ülkelerdeki Uygulamalara ve Yasal Düzenlemelere İlişkin Örnekler
63
2.1. TANIMI VE TARİHÇESİ
71
2.1.1. Akıllı Sözleşmelerin Tanımı
73
2.1.2. Akıllı Sözleşmelerin Türleri
78
2.1.2.1. Akıllı Sözleşmelerin Değişik Kullanım Alanları
80
2.1.2.1.1. Gayri Misli Token (veya Jeton) (Non–Fungible Token– NFT) ve Bağlantılı İşletmeler
80
2.1.2.1.2. Dijital Fon Toplama (Digital Fund Raising)
83
2.1.2.1.1.1. Kitlesel Fonlama (Crowd Funding)
83
2.1.2.1.1.2. İlk Para Teklifi/Arzı (Initial Coin Offering– ICO), İlk Borsa Teklifi/Arzı (Initial Exchange Offering– IEO) ve Menkul Kıymet Token (veya Jeton) Teklifi/Arzı (Security Token Offering– STO)
83
2.1.2.1.3. Merkezi Olmayan Özerk Kuruluşlar (Decentralized Autonomous Organisation– DAO)
85
2.1.3. Akıllı Sözleşmelerin İşleyişi ve Kuruluşu
86
2.1.3.1. Aracı Bir Üçüncü Kurum Olarak Oracle (ya da Harici Veri Sağlayıcıları) ve Akıllı Sözleşmelerin İşleyişine Katkıları
86
2.1.3.2. Oracle (ya da Harici Veri Sağlayıcısı) Problemi
88
2.1.3.3. Akıllı Sözleşmelerin Kuruluşu ve İfası
88
2.2. AKILLI SÖZLEŞMELERİN SAĞLADIĞI FAYDALAR VE TAŞIDIĞI SAKINCALAR
91
2.2.1. Akıllı Sözleşmelerin Sağladığı Faydalar
92
2.2.1.1. Kesinlik Sağlaması
92
2.2.1.2. Özerklik Sağlaması
93
2.2.1.3. Daha Hızlı ve Daha Düşük Maliyetli Olması
93
2.2.1.4. Gizlilik ve Üst Düzey Güvenlik Sağlaması
94
2.2.2. Akıllı Sözleşmelerin Taşıdığı Sakıncalar
95
2.2.2.1. Yeni Olması Sebebiyle Yeteri Kadar Güven Telkin Etmemesi
95
2.2.2.2. Esneklik Sağlamaması ve Hatalar Barındırması
96
2.2.2.3. Üçüncü Kişi ve Kurumlara Belli Ölçüde de Olsa Hala İhtiyaç Duyulması
97
2.2.2.4. Verilerin Mahremiyeti Sorunu
97
GELENEKSEL SÖZLEŞMELER İLE KARŞILAŞTIRILMASI
3.1. GELENEKSEL SÖZLEŞMELERİN KURULMASI
99
3.1.1. Geleneksel Sözleşmelerin Kurucu Unsurları
100
3.1.1.1. İrade Açıklamaları
100
3.1.1.2. (Birbirine) Uygunluk
100
3.1.1.3. Karşılıklılık
101
3.1.2. Geleneksel Sözleşmenin Kurulma Aşamaları
102
3.1.2.1. Öneri (İcap)
102
3.1.2.1.1. Önerinin Özellikleri
102
3.1.2.1.2. Önerinin Hüküm ve Sonuçları
104
3.1.2.2.1. Kabulün Özellikleri
106
3.1.2.2.2. Kabulün Hüküm ve Sonuçları
107
3.1.2.3. Öneri veya Kabulün Geri Alınması
107
3.1.2.4. Öneride Bulunanın veya Kabul Edenin Ölmesi yahut Ehliyetini Kaybetmesi
108
3.1.2.5. Genel İşlem Şartlarına İlişkin Hususlar
108
3.1.3. Geleneksel Sözleşmelerin Kurulduğu An
110
3.1.4. Geleneksel Sözleşmelerin Hüküm ve Sonuç Doğurduğu An
111
3.2. AKILLI SÖZLEŞMELERİN KURULMASININ TÜRK BORÇLAR KANUNU KARŞISINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
112
3.2.1. Akıllı Sözleşmelerin Türk Hukuku Kapsamında Hukuki Niteliği
112
3.2.2. Akıllı Sözleşmelerin Kurulduğu An ile Hüküm ve Sonuçlarını Doğurduğu An
114
3.3. GELENEKSEL SÖZLEŞMELERİN GEÇERLİLİĞİ
117
3.3.2. Geçerlilik Şartları ve Geçerliliğe İlişkin Diğer Hukuki Kurumlar
118
3.3.2.1. Tarafların Ehil Olması
118
3.3.2.2. Sözleşmenin Konusunun Hukukun Emredici Kurallarına, Kamu Düzenine, Genel Ahlak ve Adap ile Kişilik Haklarına Aykırı Olmaması
119
3.3.2.3. Sözleşmenin Konusunun İmkânsız Olmaması
120
3.3.2.4. İrade Beyanlarında Sakatlık Olmaması
120
3.3.2.4.1. Yanılma (Hata)
121
3.3.2.4.2. Aldatma (Hile)
122
3.3.2.4.3. Korkutma (İkrah)
123
3.3.2.4.4. İrade Sakatlıklarının Giderilmesi
124
3.3.2.5. Sözleşme Muvazaalı Olmamalıdır
126
3.3.2.6. Yasada Şekil Şartı Öngörülmüş Olan Sözleşmelerin Şekle Uygunluğu
127
3.3.2.7. Gabin (Aşırı Yararlanma) Olmaması
128
3.4. AKILLI SÖZLEŞMELERİN TÜRK HUKUKU KAPSAMINDA GEÇERLİLİĞİ
129
3.4.1. Tarafların Ehil Olup Olmadığının Tespiti Sorunu
129
3.4.2. Sözleşmenin İçeriğine İlişkin Denetim Sorunu
130
3.4.3. İrade Sakatlığına İlişkin Sorunlar
134
3.4.4. Şekil Şartına İlişkin Sorunlar
136
3.5. AKILLI SÖZLEŞMELERİN UYGULAMASINA İLİŞKİN DİĞER SORUNLAR
137
3.5.1. Çift Sözleşme Sorunu
138
3.5.2. Sözleşmenin Uyarlan(ama)ması Sorunu
140
3.5.3. Borca Aykırılıktan Kaynaklanacak Sorunlar
142
3.5.4. Sözleşmenin Yorumlan(ama)masına İlişkin Sorunlar
146
3.5.5. Sözleşmeden Doğan Uyuşmazlıkların Halli İçin Başvurulan Yargı Mercilerinin Vermiş Olduğu Kararların İcra Edilmesi İlişkin Sorunlar
148
3.5.6. Uyuşmazlıkların Halli İçin Uluslararası Yeknesak Hukuk Kurallarının Olmamasından Doğan Hukuki Belirsizlik ve Öngörülemezlik
150
3.6. GELENEKSEL SÖZLEŞMELERİN VE AKILLI SÖZLEŞMELERİN SONA ERMESİ
151
3.6.1. Geleneksel Sözleşmeleri Sona Erdiren Sebepler
152
3.6.1.1. Sözleşmenin İfası
152
3.6.1.2. İkale (Bozma Sözleşmesi)
152
3.6.1.3. Sözleşmenin Feshi
153
3.6.1.4. Sözleşmeden Dönme
154
3.6.2. Akıllı Sözleşmelerin Sona Ermesi
155
EK 1: AKILLI SÖZLEŞMELER MARİFETİYLE SÖZLEŞME İLİŞKİSİNE GİRMEK İSTEYEN TARAFLARA BİR KISIM ÖNERİLER
161
EK 2: SİBER–ÖZGÜRLÜKÇÜLÜĞÜN ZAMAN ÇİZELGESİ
163