TASARRUF FİNANSMAN SİSTEMİ VE TARİHÇESİ
I. Tasarruf Finansman Sistemi Tarihçesi 5
B. Diğer Ülkelerdeki Durum . 13
II. Tasarruf Finansman Kavramı, Sistemi ve Uygulamadaki Durum . 31
B. Sistemin Uygulamadaki Durumu 37
2. Müşteri Bazlı (Bireysel Tasarruf) Tasarruf Finansman Sözleşmesi 39
b. Müşteri Bazlı (Bireysel Tasarruf) Tasarruf Finansman Sözleşmesi Türleri . 40
(1). Peşinatsız Sözleşme Türü 40
(2). Peşinatlı Erken Teslimli Sözleşme Türü 42
3. Grup Tasarruflu (Çekilişli) Tasarruf Finansman Sözleşmesi 42
b. Grup Tasarruflu (Çekilişli) Tasarruf Finansman Sözleşmesi Türleri . 48
(1). Sabit Ödemeli Çekilişli Sözleşme Türü . 48
(2). Değer Artışlı (Enflasyon Korumalı) Sözleşme Türü . 49
C. Tasarruf Finansman Sisteminin Olumlu ve Olumsuz Yönleri 51
1. Tasarruf Finansman Sisteminin Olumlu Yönleri . 51
2. Tasarruf Finansman Sisteminin Olumsuz Yönleri . 53
III. Tasarruf Finansman Sisteminin ve Sözleşmesinin Amacı 54
IV. Tasarruf Finansman Sisteminin ve Dolayısıyla Tasarruf Finansman Sözleşmesinin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi 55
A. İslami Finans İlkeleri. 56
3. Belirsizlik (Garar) Yasağı 59
4. Haram Olan Faaliyet Yasağı 61
5. Risk Paylaşımı ve Varlığa Dayalı Olma 62
B. İslami Finansta Bazı Hukuki İşlem Türleri . 63
C. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin İslam Finans Sistemine Uygunluğunun Değerlendirilmesi . 68
1. Yasal Düzenlemelerden Önceki Döneme İlişkin Fıkhi Değerlendirmeler 69
a. Çekilişli Tasarruf Finansman Sözleşmelerine ve Bu Sözleşmelerdeki Organizasyon Ücretine İlişkin Fıkhi Değerlendirmeler . 69
(1). Çekilişli Tasarruf Finansman Sözleşmelerinin ve Bu Tip Sözleşmelerde Organizasyon Ücreti İle Kira Yardımı Bedelinin Fıkhen Caiz Olduğunu İleri Süren Görüşler . 70
(2). Çekilişli Tasarruf Finansman Sözleşmelerinin ve Bu Tip Sözleşmelerde Organizasyon Ücreti İle Kira Yardımı Bedelinin Fıkhen Caiz Olmadığını İleri Süren Görüşler . 72
b. Çekilişsiz Tasarruf Finansman Sözleşmelerine ve Bu Sözleşmelerdeki Organizasyon Ücretine İlişkin Fıkhi Değerlendirmeler . 73
(1). Çekilişsiz Tasarruf Finansman Sözleşmelerinin ve Bu Tip Sözleşmelerde Organizasyon Ücreti Bedelinin Fıkhen Caiz Olduğunu İleri Süren Görüşler 73
(2). Çekilişsiz Tasarruf Finansman Sözleşmelerinin ve Bu Tip Sözleşmelerde Organizasyon Ücreti Bedelinin Fıkhen Caiz Olmadığını İleri Süren Görüşler 74
2. Yasal Düzenlemeler Sonrası Fıkhi Değerlendirmeler 74
GENEL YAPISIYLA TASARRUF FİNANSMAN SÖZLEŞMESİ
I. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Tanımı 77
II. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Tarafları 81
2. Müşterinin Sıfatı . 82
b. Gerçek Kişi Müşterinin Tüketici Sıfatı 83
c. Tüzel Kişi Müşterinin Tüketici Sıfatı 84
(1). Müşterinin Medeni Hukuk Tüzel Kişisi Olması Halinde. 84
(2). Müşterinin TTK’da Düzenlenen Tüzel Kişilerden Olması Halinde 86
3. Tasarruf Finansman Sözleşmesinde Müşteri Sayısı . 94
C. Tasarruf Finansman Şirketi . 95
III. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Unsurları 106
B. Tarafların Anlaşması . 107
C. Müşteri Tarafından Tasarrufta Bulunma . 107
D. Konut, Çatılı İş Yeri veya Taşıt Edinimi İçin Müşteriye Faizsiz Finansman Kullandırılması . 110
E. Tasarruf Finansman Şirketinin Organizasyonu ve Müşteriye Ait Tasarrufları Yönetmesi, Geri Ödemesi ve Bu Faaliyetleri Karşılığında Organizasyon Ücreti Alması 118
1. Tasarruf Finansman Şirketinin Organizasyonu ve Müşteriye Ait Tasarrufları Yönetmesi. 118
a. Tasarruf Fon Havuzu ve Bu Fonun Yönetilmesi . 119
(2). Tasarruf Fon Havuzundaki Varlıkların Değerlendirilmesi 120
(3). Tasarruf Fon Havuzunun Korunması 122
b. İhtiyat Fonu ve Bu Fonun Yönetilmesi 125
2. Şirketin Müşteriye Ait Tasarrufları Geri Ödemesi . 128
3. Şirketin Organizasyon Ücreti Alması 130
a. Genel Olarak Organizasyon Ücreti ve Tanımı . 130
b. Organizasyon Ücretine İlişkin Kanuni Düzenlemeler . 131
c. Organizasyon Ücretine İlişkin Kanuni Düzenlemenin Hukuki Niteliği 132
IV. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 134
A. Kanuni Düzenlemelerin Öncesinde Bu Sözleşmenin Hukuki Niteliği 134
B. Kanuni Düzenlemelerin Yürürlüğe Girmesi Sonrası Bu Sözleşmenin Hukuki Niteliği 137
1. Tipik Bir Sözleşme Olması 137
2. Rızai Bir Sözleşme Olması 138
3. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Bir Sözleşme Olması . 139
4. Ani – Sürekli Karmaşığı Bir Sözleşme Olması 139
5. Standart Bir Sözleşme Olması 143
V. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Benzer Sözleşmelerden Farkları 145
B. Kredi Sözleşmesinden Farkı . 146
C. Mevduat, Tasarruf Mevduat, Katılım ve Özel Cari Hesap Sözleşmesinden Farkı 150
D. Konut Finansmanı Sözleşmesinden Farkı . 150
E. Ön Ödemeli Taksitle Satış ve Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesinden Farkı 154
F. Taksitle Satış Sözleşmesinden Farkı . 155
VI. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Şekli . 161
A. Genel Olarak Kanun’da Öngörülen Şekil Şartları 161
2. Uzaktan İletişim Araçlarının Kullanılması Yoluyla Mesafeli Olarak Kurulmak İstenen Sözleşmelerde Şekil 163
3. Kurul’un Yazılı Şeklin Yerine Geçebileceğini Belirlediği Ve Bir Bilişim Veya Elektronik Haberleşme Cihazı Üzerinden Gerçekleştirilecek Ve Müşteri Kimliğinin Doğrulanmasına İmkân Verecek Yöntemlerle Kurulan Sözleşmelerde Şekil 165
b. Düzenlemenin Hukuka Uygunluğu Tartışması 167
B. Tasarruf Finansman Sözleşmesine TKHK m. 4/1 Hükmünün Uygulanıp, Uygulanmayacağı Sorunu 169
C. Şekle Aykırılığın Yaptırımı 170
VII. Tasarruf Finansman Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler . 173
C. 4721 Sayılı TMK, 6098 Sayılı TBK ve 6102 Sayılı TTK 183
VIII. Tasarruf Finansman Sözleşmesinde Yer Alması Zorunlu Asgari Şartlar 184
A. Kanun ve Yönetmelikte Yer Alan Şartların İncelenmesi 184
B. Kanun ve Yönetmelik’te Sözleşmede Yer Alması Öngörülen Zorunlu Asgari Şartların Sözleşmede Yer Almaması Halinde Uygulanacak Yaptırım 188
2. Tasarruf Finansman Şirketi Tarafından Faizsiz Finansmanın Sağlanmasından Önceki Dönemde Uygulanacak Yaptırım . 188
b. Kesin Hükümsüzlüğün İleri Sürülmesinin Hakkın Kötüye Kullanımı Teşkil Etmesi 191
3. Tasarruf Finansman Şirketi Tarafından Faizsiz Finansmanın Sağlanmasından Sonraki Dönemde Uygulanacak Yaptırım . 192
4. Yasal Düzenlemeler İle Tasarruf Finansman Sözleşmesinde Yer Alması Zorunlu Olan Asgari Şartların Sözleşmede Yer Almaması Ve Bu Sözleşmenin Geçersizliğine Karar Verilmemesi Halinde Ortaya Çıkan Sözleşme Boşluklarına Uygulanacak Hükümler 193
5. İdari Para Cezası Yaptırımı 194
TASARRUF FİNANSMAN SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI
II. Müşterinin Borçları 197
C. Tasarrufta Bulunma Borcu 203
2. Tasarrufta Bulunma Edimi Borçlusu, Alacaklısı ve Tasarruf Dönemi . 203
3. Tasarrufta Bulunma Borcunda Vade ve Tutar . 205
b. Tutar ve Vadenin Değiştirilmesi 206
4. Tasarrufta Bulunma Borcunun Ertelenmesi ve Durdurulması 207
b. Erteleme ve Durdurma Kavramı 207
c. Erteleme veya Durdurma Haklarının Kullanılmasının Sonuçları 209
5. Tasarrufta Bulunma Borcunun Yabancı Para Cinsinden İfa Edilip Edilemeyeceği Sorunu . 210
6. Tasarrufta Bulunma Borcunda Temerrüt . 211
D. Organizasyon Ücreti Ödeme Borcu 220
2. Organizasyon Ücretinin Doğumu ve Muacceliyeti 220
3. Organizasyon Ücretinin Tutarı ve Ödeme Şekli 223
4. Organizasyon Ücretini Ödeme Borcunda Temerrüt. 224
E. Tahsisatı Kabul Etme Borcu . 224
2. Şirket Tarafından Üçüncü Kişiye Yapılan Tahsisat Ödemesinin, Müşteri ile Şirket Arasındaki Bir Temsil İlişkisinin Varlığını İhtiva Etmesi 225
3. Tahsisat Ödemesinin Müşterinin Malvarlığına Yapacağı Etki . 226
4. Tahsisatı Kabul Etme Borcunda Temerrüt . 227
b. Tahsisatı Kabul Etme Borcuna Aykırılığın Alacaklı Temerrüdü Oluşturması . 227
c. Tahsisatı Kabul Etme Borcuna Aykırılığın Borçlu Temerrüdü Oluşturması . 229
d. Tahsisatı Kabul Borcunda Temerrüdün Meydana Gelmeyeceği Haller . 229
F. Finansmanı Geri Ödeme Borcu . 232
2. Finansmanı Geri Ödenmesi Borcunda Temerrüt . 233
G. Teminat Gösterme Borcu 237
2. Teminat Gösterme Borcunun Zorunlu Olmaması 238
3. Teminat Gösterme Borcunun Kapsamı 239
4. Teminatın Talep Edilebileceği Dönem 240
5. Teminatın Değerlenmesine İlişkin Masrafların Kime Ait Olacağı Sorunu . 241
H. Sigorta Yaptırma Borcu 244
2. Sigorta Yaptırma Borcunun Zorunlu Olmaması 244
3. Sigorta Yaptırma Borcunun Taraflar Bakımından Bir Menfaat Teşkil Etmesi . 246
III. Tasarruf Finansman Şirketinin Borçları 247
2. Sözleşme Görüşmeleri Esnasında Bilgi Verme Yükümlülüğü (Ön Bilgilendirme) 247
b. Sözleşme Görüşmeleri Esnasında Bilgi Verme Yükümlülüğünün Borca Dönüşmesi ve Bunun Yaptırımı 248
c. Sözleşme Görüşmeleri Esnasında Bilgi Verme Yükümlülüğünün Kapsamı 251
3. Sözleşmenin Kurulmasından Sonra Bilgi Verme Borcu 252
4. Müşterinin Tüketici Sıfatını Haiz Olduğu Hallerde Şirketin Bilgilendirme Yükümlülüğü 254
a. TKHK m. 4/1 Hükmü Açısından . 254
b. TKHK m. 49 Hükmü Açısından 255
c. TKHK m. 48/2 Hükmü Açısından . 256
d. TKHK m. 33 Hükmü Açısından 257
5. TMK m. 2 Hükmünün Bilgi Verme Borcunun Kaynaklarından Olması 258
B. Organizasyonu ve Tasarrufu Yönetme Borcu . 260
1. Organizasyonu Yönetme Borcu . 260
2. Tasarrufu Yönetme Borcu 261
3. Tasarruf Finansman Sözleşmesi Kapsamında Müşteri Tarafından Yapılan Tasarrufun Mülkiyetinin Kime Ait Olduğu Sorunu . 263
4. Tasarrufu Yönetme Borcunun Vekâlet Sözleşmesi Kapsamındaki İş Görme Borcuna Benzerliği ve Buna Bağlanan Neticeler . 271
C. Tahsisatı Ödeme Borcu . 273
TASARRUF FİNANSMAN SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE BUNA BAĞLANAN SONUÇLAR
I. Genel Olarak Sona Erme Halleri 277
II. Sözleşmenin İfası Sebebiyle Sona Ermesi . 277
III. Tasarruf Finansman Sözleşmesinin İfa Dışı Sona Ermesi ve Sonuçları . 279
A. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi . 279
C. Kişiliğin Sona Ermesi, Ehliyetin Kaybedilmesi ve Sonuçları 280
1. Müşterinin Kişiliğinin Sona Ermesi ve Fiil Ehliyetinin Kaybı 280
2. Tasarruf Finansman Şirketinin Kişiliğinin Sona Ermesi 283
a. Tasarruf Finansman Şirketlerinin İradi Tasfiyesi 283
b. Tasarruf Finansman Şirketlerinin Kanuni Tasfiyesi 286
D. İflas, Konkordato, Ödemeden Aciz Hale Gelme Sebebiyle Tasarruf Finansman Sözleşmesinin Sona Ermesi . 291
1. İflas ve Ödemeden Aciz Hale Gelme Sebebiyle Sözleşmenin Sona Ermesi 291
a. Müşterinin İflası ve Ödemeden Aczi . 291
b. Şirketin İflası ve Ödemeden Aczi 292
2. Konkordato Halinde Sözleşmenin Sona Ermesi 292
3. Sözleşmenin İflas, Ödemeden Aciz Hali veya Konkordato İlanı Sebebiyle Sona Ermesinin Sonuçları . 294
E. Cayma Hakkının Kullanılması Sebebiyle Sona Erme 295
1. Cayma Hakkı ve Hukuki Niteliği . 295
2. Tasarruf Finansman Sözleşmesinde Cayma Hakkı 299
a. Cayma Hakkına İlişkin Yasal Düzenlemeler . 299
b. Cayma Hakkının Kullanımı ve Süresi . 299
c. Cayma Hakkının Kullanılmasında Şekil 301
d. Cayma Hakkının Tasarruf Finansman Sözleşmesini Sona Erdirici Diğer İrade Beyanlarından Farkları . 302
e. Cayma Hakkının Kullanılmasının Etkisi . 303
f. Cayma Hakkının Kullanılması Halinde Şirketin İade Borcunun Kapsamı ve Süresi . 303
g. Şirketin İade Yükümlülüğüne Aykırılığı . 307
h. Şirketin İade Yükümlülüğünün Kaynağı . 308
i. Cayma Hakkının Kullanıldığının Kabul Edildiği Haller 308
(1). Sözleşme Tutarlarının Düşürülmesi . 308
(2). Cayma Hakkı Süresi İçerisinde Fesih Hakkının Kullanılması. 309
F. Fesih Hakkının Kullanılması Sebebiyle Sona Erme . 310
2. Kanun’da Yer Alan Özel Fesih Hakkının Kullanımı İle Sona Erme 311
b. Tasarruf Finansman Sözleşmesine İlişkin Yasal Düzenlemelerde Sözleşmeyi Sona Erdirme İradesinin “Fesih” Olarak Düzenlenme Sebebi 312
c. Kanun’da Düzenlenen Fesih Hakkının Müşteri Tarafından Kullanılabileceği Süre . 313
d. Kanunda Düzenlenen Fesih Hakkının Kullanılmasında Şekil . 316
e. Sözleşme Tutarının Düşürülmesinin Kanun’da Düzenlenen Fesih Hakkının Kullanılması Sonucunu Doğurması 317
f. Kanun’da Düzenlenen Fesih Rejiminin Meydana Getirdiği Sonuçlar 317
(3). Yasal Düzenlemeler Sonrası Durum 320
(a). Olan Hukuk (De Lege Lata) . 320
(b). Olması Gereken Hukuk (De Lege Feranda) . 322
g. Kanun’da Düzenlenen Fesih Hakkının, TBK’nın Genel Hükümlerinde Düzenlenen Fesih Hakkından Farkları . 323
h. Kanun’da Düzenlenen Fesih Hakkının Kullanılmasına Rağmen Şirketin İade Yükümlülüğüne Aykırı Davranmasının Ceza Hukuku Bakımından Sonuçları . 324
3. TBK’nın Genel Hükümlerine Göre Sözleşmenin Feshi . 324
b. Müşterinin TBK’nın Genel Hükümlerine Dayanarak Sözleşmeyi Feshetmesi 325
c. Tasarruf Finansman Şirketinin Sözleşmeyi TBK’nın Genel Hükümlerine Göre Feshi . 329