Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takip Yapma Zorunluluğu

Çalışmamızda ilk olarak rehin hakkının maddi hukuk kapsamında ne şekilde anlaşılması gerektiği, hangi mal ve haklar üzerinde uygulandığı, ana esasları ve mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde genel bilgilere yer verilmiş ve takip hukuku kapsamında rehin konusu mal ve alacak kavramının hangi hususlara ilişkin olduğunun çerçevesi belirlenmeye çalışılmıştır. Lex commissoria yasağının söz konusu olduğu hallerde, rehin konusu malın paraya çevrilmesine ilişkin olarak kabul edilmesi gereken esasların belirlenebilmesi amacıyla bu yasağın amacı, tanımı ve unsurları takip hukuku kapsamında incelenmiştir.

Rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapma zorunluluğuna ilişkin kuralın değerlendirilebilmesi ve borç ilişkilerinde oynadığı rolün saptanabilmesi amacıyla ilk olarak bu kuralın takip hukukuna ilişkin mi yoksa maddi hukuka ilişkin bir kural olduğu ve arkasından da bu hükmün emredici hüküm mü yoksa tamamlayıcı bir hüküm mü olduğu İsviçre takip ve eşya hukuku çerçevesinde ortaya konmaya çalışılmıştır. İİK m.45/I'de yer alan kuralın lafzi yorumunun ortaya çıkardığı birtakım sakıncaların giderilebilmesi amacıyla doktrin tarafından kabul edilen ayrık haller, bu konudaki önemli İsviçre Federal Mahkemesi kararları ışığında incelenmiştir. Son olarak ise rehin konusu şeyin serbest yolla paraya çevrilmesine ilişkin ve alacaklının rehinli malı bizzat satın almasına ilişkin sözleşmelerin geçerliliği lex commissoria yasağı ve rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapma zorunluluğu çerçevesinde belirlenmeye çalışılmıştır.