Pleiotropi – Dististopik Bir Roman

Ortaçağın irrasyonel ve Yeniçağın mutlakiyetçi despotizmini eleştiren dönemin aydınları bir nevi "kızım sana söylüyorum gelinim sen anla" misali eleştirel düşüncelerini ütopik toplum üzerinden yürütmüşlerdi. Bu konuda en ünlülerinden birkaçı Thomas More'un "Ütopya"sı, Tommaso Campanella'nın "Güneş Ülkesi", Francis Bacon'un "Yeni Atlantis"idir. Hepsinin ortak noktası insan hayatının her alanında iyiyi temsil eden olgular işlemeleridir. Fakat 20. yüzyıl korkunç savaşların, diktatörlüklerin, zulümlerin yani kötülüklerin meydana geldiği yüzyıl oldu. Korku imparatorluklarının egemenlikleri aydınların kaygılarını dile getirişlerini de farklılaştırdı. Bu yüzden 20. yüzyılın eserlerinde iyilik değil kötülük ve korku işlenmiştir.

Dolaysıyla bu durum da edebi eserlerin distopik nitelik kazanmasına yol açmıştır. Örneğin Katharine Burdakin'nin "Wastika Geceleri", George Orwell'un "1984"ü, Ray Bradburry'nin "Fahrenheit 451"i ilk akla gelenlerdir. Aslında bu roman anlatısına distopik olarak başlamakta ve hikâyesini distopik sürdürmektedir. Fakat romanın anlatısı tamamen bittiğinde "dis"distopyaya dönüşmektedir.

Nihayetinden romanın bütünlüğü insanın yapısal problemlerini önüne koyan disdistopik bir roman olmaktadır. Fakat roman okuyucuya hazır reçete de sunmamaktadır. İhtimaliyetin olmasını dahi tahayyül etmek bizi ütopyaya götürecektir. Roman'daki birçok isim ve olaydan bahsedilmektedir. Hatta gerçek olaylar burada ters yüz edilmiştir. Diğer yandan birçok kişi ve olaylar gerçektir. Romandaki gerçek kişi ve olay dışındaki her kişi ve olay kurgusaldır. Bu kurguya yazarın yaşama ilişkin kaygıları yön vermiştir. Eğer ister otoriter oligarşi, ister konsensüse dayalı parlamenter, isterse totaliter faşist olsun yapısal anlamda eni sonu iktidar seçkinlerinin egemenliği söz konusuysa faşizmin her türlüsüne haykırmalıyız: Korkmayacağız, "herkes için iyi bir dünya mümkündür"…