Onarıcı Adalet Uygulaması Olarak Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Doç. Dr. Olgun Değirmenci  - Kitap
Onarıcı Adalet Uygulaması Olarak

Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma

1. Baskı, 
Eylül 2020
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
434
Barkod:
9789750262050
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
640,00
İndirimli (%70):
195,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Kişiye karşı bir suçun işlenmesi ile birlikte fail ile mağdur arasındaki sos-yal ilişki de bozulmaktadır. Bozulan bu ilişkinin fail ve mağduru da aşa-rak, toplumsal düzeni etkileme tehlikesi mevcuttur. Failin cezalandırılması ve hatta cezanın infaz edilmesi ile fail ve mağdur arasındaki söz konusu ilişkinin onarıldığı kabul edilmektedir. Ancak söz konusu kabul, hatalı bir kabul olarak karşımıza çıkmakta ve ceza, fail ile devlet arasındaki ilişkinin tamiri fonksiyonundan öte bir fonksiyon üstlenmemektedir. İşte onarıcı adalet ve bir onarıcı adalet yöntemi olan uzlaştırma da, tam bu kabulün, hatalı olduğunun tespiti üzerinde yükselmektedir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile ceza muhakemesi hukukuna kazandırılan uzlaştırma kurumu, yapılan değişikliklerle işlevsellik kazan-maya başlamaktadır. Söz konusu kurumun, sadece dosya sayısını artıran, dosyayı bitiren ve ihtilaf sayısını azaltan bir kurum olarak görülmemesi gereklidir. Bu çalışma, uzlaştırma kurumunu yeniden keşfedilen bir kurum olarak kabul ederek, kurumun üzerinde yükseldiği zeminin felsefi temelle-rini ele almaya çalışmaktadır. Bu bakımdan çalışma öncelikle işlenen suça yaklaşım türleri olan ceza adaleti modellerini ele almakta, birbiri ile karşılaştırmakta ve uzlaştırmanın bir üst başlığı olan onarıcı adalet kavramı içinde kurumu incelemektedir.
Çalışma uzlaştırma ile ilgili yazarın deneyimlerinden hareketle tartışmalı hususları ele almakta ve çözüm önerilerine yer vermektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Ceza Adaleti Kavramı ve Türleri
.
Onarıcı Adalet ve Diğer Ceza Adaleti Türleri ile Karşılaştırılması
.
Mukayeseli Hukukta Uzlaştırma ve Diğer Onarıcı Adalet Yöntemleri
.
Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Ön Söz 
5
Tablolar Listesi 
15
Kısaltmalar 
17
Giriş 
19
Birinci Bölüm
CEZA ADALETİ KAVRAMI, CEZA ADALETİ TÜRLERİ VE
CEZA ADALETİ OLARAK ONARICI ADALET
1.1. GENEL OLARAK 
23
1.2. SUÇA KARŞI BİR TEPKİ OLARAK CEZA ADALETİ SİSTEMİ 
29
1.2.1. Cezalandırıcı Adalet (Retributive Justice) 
40
1.2.2. Tazmin Edici Adalet (Restitutive Justice) 
47
1.3. ONARICI ADALET (Restorative Justice) 
51
1.3.1. Genel Olarak 
51
1.3.2. Onarıcı Adalet Kavramının Kapsamı 
53
1.3.3. Onarıcı Adaletin Tarihsel Gelişimi 
55
1.3.3.1. Genel Olarak 
55
1.3.3.2. Erken Dönem Topluluklarından M. S. V’nci Yüzyıla Kadar Olan Dönem 
56
1.3.3.3. Orta Çağda Onarıcı Adalet 
59
1.3.3.4. XVI’ncı Yüzyıldan 1970’lere Kadar Olan Dönem 
60
1.3.3.5. 1970’lerden Günümüze Onarıcı Adaletin Tekrar Yükselme Dönemi 
61
1.3.4. Onarıcı Adaletin Tanımı 
64
1.3.5. Onarıcı Adaletin Amacı ve Temel İlkeleri 
69
1.3.6. Onarıcı Adalet Uygulamaları 
71
1.3.6.1. Fail – Mağdur Uzlaştırması (Victim – Offender Mediation) 
72
1.3.6.2. Grup Toplantıları (Konferans) Yöntemi 
75
1.3.6.3. Cezalandırma Halkaları 
80
1.3.7. Onarıcı Adalet – Cezalandırıcı Adalet Karşılaştırılması 
81
İkinci Bölüm
UZLAŞTIRMA KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ,
BENZER KURUMLARDAN FARKLARI, TÜRK HUKUKUNDA KURUMUN GELİŞİMİ VE UZLAŞTIRMANIN ANA İLKELERİ
2.1. UZLAŞTIRMA KAVRAMI 
85
2.1.1. Terim Sorunu 
85
2.1.2. Tanımı 
87
2.2. HUKUKİ NİTELİĞİ 
89
2.2.1. Genel Olarak 
89
2.2.2. Ceza Muhakemesi Hukuku Kurumu Olarak Uzlaştırma 
90
2.2.3. Ceza Hukuku Kurumu Olarak Uzlaştırma 
92
2.2.4. Karma Kurum Olarak Uzlaştırma 
93
2.3. ULUSLARARASI BELGELERDE UZLAŞTIRMA 
94
2.3.1. Genel Olarak 
94
2.3.2. Avrupa Birliğinin Düzenleyici Araçlarında Uzlaştırma 
95
2.3.3. Avrupa Konseyinin Düzenleyici Araçlarında Uzlaştırma 
97
2.3.3.1. Mağdurun Korunması veya Yargılamanın Hızlandırılması Tavsiye Kararları Kapsamında Uzlaştırma 
97
2.3.3.2. Uzlaştırma ve Onarıcı Adaleti Düzenleyen Tavsiye Kararları 
99
2.3.3.2.1. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin R (99) 19 Sayılı Tavsiye Kararı 
99
2.3.3.2.2. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin CM/Rec (2018) 8 Sayılı Tavsiye Kararı 
101
2.3.4. Birleşmiş Milletlerin Düzenleyici Araçlarında Uzlaştırma 
102
2.4. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UZLAŞTIRMA 
103
2.4.1. Genel Olarak 
103
2.4.2. İsveç 
106
2.4.3. Almanya 
107
2.4.4. Fransa 
108
2.4.5. Finlandiya 
109
2.4.6. Polonya 
111
2.5. BENZER KURUMLARDAN FARKLARI 
113
2.5.1. Arabuluculuk ve Uzlaştırma 
113
2.5.2. Önödeme ve Uzlaştırma 
113
2.5.3. Şikâyetin Geri Alınması (Vazgeçme) ve Uzlaştırma 
116
2.5.4. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi ve Uzlaştırma 
119
2.5.5. Avukatın Uzlaşma Yetkisi (Avukatlık K. m. 35/A) 
120
2.6. TÜRK HUKUKUNDA UZLAŞTIRMA KURUMUNUN GELİŞİMİ VE ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 
121
2.6.1. Genel Olarak 
121
2.6.2. Osmanlı Hukukunda Uzlaştırma 
121
2.6.3. Ceza ve Ceza Muhakemesi Kanun Tasarılarında Uzlaştırma 
123
2.6.3.1. 2001 TCK ve CMK Tasarısında Uzlaştırma 
123
2.6.3.2. 2003 TCK ve CMK Tasarısında Uzlaştırma 
125
2.6.4. Türk Hukukunda Uzlaştırma ve Zaman Bakımından Uygulanması 
127
2.6.4.1. Genel Olarak 
127
2.6.4.2. 5560 Sayılı Kanundan Önceki Durum 
128
2.6.4.2.1. Yetişkinler Bakımından 
128
2.6.4.2.2. Çocuklar Bakımından 
128
2.6.4.3. 5560 Sayılı Kanun İle 5918 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem 
129
2.6.4.4. 5918 Sayılı Kanun İle 6763 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem 
133
2.6.4.5. 6763 Sayılı Kanun İle 7188 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem 
133
2.6.4.6. 7188 Sayılı Kanun İle Yapılan Değişiklik 
135
2.6.4.7. Kanunların Zaman Bakımından Uygulanmasına İlişkin Değerlendirme 
135
2.7. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN ANA İLKELERİ 
139
2.7.1. Tarafların Özgür İradesine Dayanması 
139
2.7.2. Tarafların Temel Hakları ve Menfaatlerinin Korunması 
143
2.7.3. Taraflara Tercüman Hizmetinin Sunulması 
143
2.7.4. Tarafların Aydınlatılması 
143
2.7.5. Tarafların Farklılıklarının Gözönüne Alınması 
144
2.7.6. Müzakerelerin Gizliliği 
144
2.7.6.1. Genel Olarak 
144
2.7.6.2. Gizlilik Yükümlülüğü Altındaki Kişiler 
147
2.7.6.3. Gizlilik Yükümlülüğünün Kapsamı 
149
2.7.6.4. Gizlilik Yükümlülüğü İhlalinin Sonuçları 
152
2.7.6.4.1. Disiplin Yaptırımı Sorumluluğu 
152
2.7.6.4.2. Ceza Sorumluluğu 
153
2.7.6.4.3. Delil Yasağı Olarak Dikkate Alınması 
154
2.7.6.4.4. Tarafların Gizlilik Yükümlülüğünün Kaldırılması Noktasında Anlaşması 
155
2.7.7. Tarafların Uzlaşmasını Sağlayacak Tedbirlerin Alınması 
155
Üçüncü Bölüm
UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI, UZLAŞTIRMA SÜRECİ VE
UZLAŞTIRMANIN SONUÇLARI
3.1. UZLAŞTIRMANIN ŞARTLARI 
157
3.1.1. Genel Olarak 
157
3.1.2. Uzlaştırma Kapsamında Bir Suçun Bulunması 
160
3.1.2.1. Genel Olarak 
160
3.1.2.2. Yetişkinler Bakımından Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 
160
3.1.2.2.1. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Suçlar 
160
3.1.2.2.2. Kanunda İsmen Uzlaştırmaya Tabi Olarak Belirlenen Suçlar 
164
3.1.2.3. Çocuklar Bakımından Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 
171
3.1.2.4. Uzlaştırmaya Tabi Suçların İstisnaları 
174
3.1.2.4.1. Genel Olarak 
174
3.1.2.4.2. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar 
175
3.1.2.4.3. Uzlaştırmaya Tabi Bir Suçun, Uzlaştırmaya Tabi Olmayan Bir Suçla Birlikte İşlenmesi 
175
3.1.2.5. Birden Fazla Kişi Tarafından İşlenen Suçlarda Uzlaştırma 
185
3.1.2.6. Birden Fazla Mağdur veya Suçtan Zarar Görenin Bulunduğu Suçlarda Uzlaştırma 
188
3.1.3. Ceza Muhakemesi Şartının Gerçekleşmesi 
195
3.1.3.1. Genel Olarak 
195
3.1.3.2. Şikâyet 
196
3.1.3.3. İzin 
199
3.1.3.4. Karar, Yabancı Hükümetin Talebi, Mütalaa 
201
3.1.3.5. Kusur Yeteneğinin Bulunmaması 
203
3.1.3.6. Duruşma Ehliyetinin Bulunmaması 
205
3.1.3.7. Suçun Zamanaşımına Uğramamış Olması 
206
3.1.3.8. Failin Dokunulmazlığının Bulunması 
207
3.1.4. Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Gerçek Kişi veya Özel Hukuk Tüzel Kişisi Olması 
212
3.1.5. Uzlaştırmanın Yetkili Kimse Tarafından Yapılması 
216
3.1.6. Zararın Giderilmesi Bakımından Tarafların Anlaşmaya Varmış Olması 
217
3.1.7. Anlaşma Kapsamında Zararın Giderilmesi 
218
3.2. UZLAŞTIRMA SÜRECİ 
218
3.2.1. Genel Olarak 
218
3.2.2. Soruşturma Evresinde Uzlaştırma Süreci 
225
3.2.2.1. Uzlaştırma Sürecinin Başlatılması ve Soruşturma Savcısının Rolü 
225
3.2.2.2. Uzlaştırma Bürosu ve Uzlaştırma Savcılığının Görevleri 
231
3.2.2.3. Uzlaştırmacı Görevlendirilmesi 
233
3.2.2.3.1. Genel Olarak 
233
3.2.2.3.2. Uzlaştırmacının Reddi veya Çekinmesi 
237
3.2.2.3.3. Uzlaştırmacıya Belgelerin Verilmesi 
238
3.2.2.4. Uzlaştırma İşlemlerinin Yapılması 
239
3.2.2.4.1. Taraflara Uzlaştırma Teklifinin Yapılması 
239
3.2.2.4.1.1. Genel Olarak 
239
3.2.2.4.1.2. Uzlaştırma Teklifinin Tarafları 
240
3.2.2.4.1.3. Uzlaştırma Teklifinin Yapılması 
253
3.2.2.4.1.3.1. Genel Olarak 
253
3.2.2.4.1.3.2. Uzlaştırma Teklifi 
254
3.2.2.4.1.3.3. Uzlaştırma Teklifine Davet 
264
3.2.2.4.1.3.4. Uzlaşma Teklifinin Sonuçlanması 
265
3.2.2.4.1.3.4.1. Genel Olarak 
265
3.2.2.4.1.3.4.2. Taraflara Ulaşılamaması 
266
3.2.2.4.1.3.4.3. Tarafların Uzlaştırma Teklif Formunu İmzalayarak Uzlaşma Teklifini Kabul Etmesi 
267
3.2.2.4.1.3.4.4. Tarafların Sürenin Geçmesi Dolayısıyla Uzlaştırma Teklifini Reddetmiş Sayılmaları 
268
3.2.2.4.2. Uzlaştırma Müzakerelerinin Yürütülmesi 
269
3.2.2.4.2.1. Genel Olarak 
269
3.2.2.4.2.2. Uzlaştırmacının Yükümlülükleri 
270
3.2.2.4.2.3. Müzakere Aşaması 
270
3.2.2.4.2.3.1. Genel Olarak 
270
3.2.2.4.2.3.2. Müzakere Aşamasının Evreleri 
272
3.2.2.4.3. Uzlaştırma Müzakerelerinin Sonlandırılması ve Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması 
275
3.2.2.4.3.1. Edimin Kararlaştırılması 
275
3.2.2.4.3.1.1. Genel Olarak 
275
3.2.2.4.3.1.2. Uzlaştırma Kapsamında Giderilebilecek Zarar 
276
3.2.2.4.3.1.3. Zararın Giderilmesinin Yolu Olarak Üstlenilecek Edim 
277
3.2.2.4.3.1.4. Uzlaştırma Kapsamında Üstlenilebilecek Edim Türleri 
279
3.2.2.4.3.1.4.1. Genel Olarak 
279
3.2.2.4.3.1.4.2. Uzlaştırma Yönetmeliğinde Belirlenen Edim Türleri 
281
3.2.2.4.3.2. Uzlaştırma Raporunun Hazırlanması ve İmzalanması 
293
3.2.2.4.3.3. Uzlaştırma Raporunun Cumhuriyet Savcısına Sunulması 
295
3.2.2.5. Uzlaştırma Süresinin Zamanaşımını ve Dava Süresini Durdurma Etkisi 
298
3.2.3. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma 
302
3.2.3.1. Genel Olarak 
302
3.2.3.2. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmaya Gidilebilecek Durumlar 
305
3.2.3.3. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırma Sürecinin Özellik Arz Eden Durumları 
311
3.3. UZLAŞTIRMANIN SONUÇLARI 
313
3.3.1. Soruşturma Evresinde Uzlaştırmanın Sonuçları 
313
3.3.2. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmanın Sonuçları 
314
3.3.3. Uzlaştırmanın Genel Sonuçları 
318
Dördüncü Bölüm
UZLAŞTIRMACININ GÖREVLENDİRİLMESİ,
NİTELİKLERİ, EĞİTİMİ VE ETİK KURALLARI,
UZLAŞTIRMACI ÜCRETİ VE GİDERLERİ
4.1. UZLAŞTIRMANIN GÖREVLENDİRİLMESİ 
325
4.1.1. Uzlaştırmacı Olarak Görevlendirilebilmek İçin Gereken Şartlar 
325
4.1.2. Uzlaştırmacı Siciline Kayıt ve Sicilin Tutulması 
334
4.1.3. Uzlaştırmacı Sicilinden ve Listeden Çıkarılma 
335
4.1.2. Uzlaştırmacının Görevlendirilmesi 
344
4.2. UZLAŞTIRMACININ NİTELİKLERİ 
346
4.3. UZLAŞTIRMACI EĞİTİMİ 
348
4.3.1. Genel Olarak 
348
4.3.2. Başlangıç Eğitimi 
350
4.3.3. Yenileme Eğitimi 
350
4.3.4. Uzlaştırma Eğitimi Vermeye Yetkili Kurumlar 
351
4.3.5. Uzlaştırmacı Sınavı 
352
4.4. UZLAŞTIRMACIYA İLİŞKİN ETİK KURALLAR 
353
4.4.1. Genel Olarak 
353
4.4.2. Dürüstlük Kurallarına Uygun Davranma 
354
4.4.3. Bağımsız Olması 
355
4.4.4. Tarafsız Olması 
358
4.4.5. Görevini Özen Kurallarına Uygun Olarak Yapma Yükümlülüğü 
363
4.4.6. Taraflara Nazik ve Saygılı Davranma Yükümlülüğü 
364
4.4.7. Taraflara Önyargılı Davranmama Yükümlülüğü 
365
4.4.8. Ayrımcılık Yapmama Yükümlülüğü 
365
4.4.9. Aynı Olayda Daha Sonra Vekil veya Müdafi Olarak Görev Almama Yükümlülüğü 
368
4.4.10. Menfaat Temin Etmeme Yükümlülüğü 
369
4.4.11. Görevinin Saygınlığını ve Kişilerin Adalete Olan Güveninin Zedeleyici Davranışta Bulunmama Yükümlülüğü 
371
4.5. UZLAŞTIRMACI ÜCRETİ VE GİDERLERİ 
371
4.5.1. Uzlaştırmacı Ücreti 
371
4.5.1. Uzlaştırmacı Giderleri 
375
Sonuç 
379
Kaynakça 
385
EK A: UZLAŞMAYA TABİ SUÇLAR 
427
Kavramlar Dizini 
433