Okul Öncesinde Değerler Eğitimi ve Etkinlik Örnekleri

Günümüzde değerlerin insan hayatındaki önemi daha fazla gündeme gelmeye başlamıştır. Ülkemizde değerler konusunda pek çok çalışma, lisansüstü düzeyde çeşitli araştırmalar, kitap, sempozyum, panel gibi bilimsel toplantıların sayısı son yıllarda oldukça artmıştır. Hoşgörü, saygı, yardımlaşma, sabır, paylaşma, dayanışma, iş birliği, merhamet, nezaket sorumluluk önem verdiğimiz değerlerden bazılarıdır. Toplumda azaldığı ya da kaybolduğu düşünülen, varlığı sorgulanan ya da olmadığı için rahatsızlık duyulan bazı değerler olduğundan sıklıkla söz edilmektedir.

Evrensel değerler ve değerler eğitimi konusunda öncelikle bazı sorular hakkında düşünmemiz konuya başlangıç açısından yararlı olabilir. Hangi değerler ile ilgili sıkıntı yaşıyoruz? Ne oldu da değerler son on yılda daha fazla gündeme gelmeye başladı? Niçin değerlerimizi kaybetme endişesi taşıyoruz ve bunun için eğitim dünyamız seferber olmuş gibi görünüyor? Geçmişteki ve günümüzdeki eğitim programlarında pek çok değer yer alırken şimdi neden daha fazla değer eğitimine dikkat çekilmeye çalışılıyor ve vurgulanıyor? Değerler eğitiminin çocuğun sosyal duygusal gelişim alanına, kişisel gelişimine ve toplumsal yaşama etkileri nelerdir?

Yukarıdaki sorular sadece eğitimcileri değil, eğitim dışında yer alan hemen hemen her alandan, her sektörden, her yaştan kişiyi de ilgilendirir. Çünkü değerler hepimizin sahip olduğu önemli özelliklerdir ve kişilere ilişkin değerlendirmelerimizde sıklıkla sahip oldukları değerleri kullanırız. “Asla onunla çalışmam çünkü onunla çalışmak tam bir eziyet, hiçbir şeyi zamanında tamamlamaz.” şeklinde bir değerlendirme sorumluluk, “Ben onun grubunda yer almak istemiyorum çünkü tüm işi başkaları yapar, o sadece bakar.” yorumu iş birliği değerine ilişkin bir değerlendirmedir.

Eğitimi, en genel anlamda toplum hayatına uyum sağlamada gerekli olan davranışların kazandırılması süreci olarak düşünürsek, değerler bu süreçte kazanılması gereken önemli davranışlar arasında yerini alır. Okul öncesi eğitim süreci, kişiliğin temellerinin atıldığı ve pek çok davranış için ön bilgilerin kazanıldığı bir başlangıç dönemidir. Evrensel değerler olarak da adlandırabileceğimiz ve hayatımızın ilerleyen dönemlerinde karakter ya da kişilik özelliklerimiz olarak tanımlanan temel değerlere yönelik olarak bu dönemde programlı ve sistemli çalışmalar ile başlangıç oluşturulmalıdır. Bu amaçla kitabın ilk bölümünde kişilik gelişimi, ahlaki–moral gelişim, değerlerin tanımlaması, sınıfl andırılması, değerler eğitimi ve yöntem bilgisi, aile–okul–eğitimcilerin değerlerin kazandırılmasında görevlerine ilişkin temel bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde okul öncesi dönem eğitim programında yer verilebilecek evrensel değerlerden sorumluluk, paylaşma, sabır, mutluluk, dürüstlük, saygı, sevgi, barış ve iş birliğine yönelik etkinlikler, Türkçe, fen–doğa, matematik, gezi, oyun, sanat, drama, müzik gibi etkinlik alanlarında örneklendirilmiştir. Her bir değer kitapta verilen etkinlikler kullanılarak ve yeni etkinlikler geliştirilerek bir proje konusu olarak da ele alınabilir ve geliştirilebilir.