Milletlerarası Özel Hukukta Evlat Edinme Dr. Nazlı Albayrak Ceylan  - Kitap

Milletlerarası Özel Hukukta Evlat Edinme

1. Baskı, 
Şubat 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
604
Barkod:
9789750290930
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
835,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Ortaya çıkışı antik çağlara kadar uzanan evlat edinme, ilgili dönemin toplumsal koşullarına göre zaman zaman atıl hale gelse de her zaman varlığını korumuştur. Bununla birlikte, yaşanan dünya savaşlarının da etkisiyle 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra ülkelerarası evlat edinmeler görülmeye başlanmış ve özellikle 1980'li yılların sonlarından itibaren, ekonomik açıdan gelişmiş ülke vatandaşlarınca az gelişmiş üçüncü dünya ülkeleri vatandaşı çocukların hızla artarak evlat edinildiği bir tablo ortaya çıkmıştır. Yabancılık unsuru barındıran bu ilişkiler, çocuklara ihtiyaç duydukları aile ortamına kavuşmaları imkanını sağlamakla birlikte, beraberinde bazı sorunlar getirmiştir. Uluslararası düzeyde endişelere sebep olan bu sorunlara çare olmak üzere, evlat edinmeye ilişkin kurallar içeren ve doğrudan ülkelerarası evlat edinmeyi konu edinen uluslararası metinler hazırlanmıştır.
Türk hukukunda yabancılık unsuru barındıran evlat edinmelere yönelik kurallar sevk edilmiş olmasının yanında, ülkemizce uluslararası sözleşmelere de taraf olunmuştur. Çalışmanın konusunu teşkil eden yabancılık unsuru barındıran evlat edinme ilişkileri incelenirken uygulanacak hukuk, bu ilişkiler bakımından Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi ve yabancı mahkeme ve idari makamlar tarafından verilen evlat edinme kararlarının tanınması hususları doktrindeki görüşler ve mahkeme kararlarına da değinilmek suretiyle ele alınmış, ortaya çıkan meseleler hakkında çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, yine çalışma kapsamında evlat edinme hakkında karşılaştırmalı hukukta yer alan düzenlemelere ve evlat edinmeyi konu edinen başlıca uluslararası sözleşmelere değinilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Uygulanacak Hukuk
.
Milletlerarası Yetki
.
Tanıma
.
Uluslararası Sözleşmeler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
17
Giriş 
21
Birinci Bölüm
EVLAT EDİNMEYE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
I. GENEL OLARAK 
25
II. EVLAT EDİNMENİN TANIMI ve HUKUKİ NİTELİĞİ 
32
A. Evlat Edinmenin Tanımı 
32
B. Evlat Edinmenin Hukuki Niteliği 
34
C. Evlat Edinmenin Tarihçesi 
36
1. Roma Hukukunda Evlat Edinme 
37
2. Türk Hukukunda Evlat Edinme 
40
a. İslamiyet Öncesi Türk Toplumlarında Evlat Edinme 
40
b. İslam Hukukunda ve Osmanlı Hukukunda Evlat Edinme 
43
III. EVLAT EDİNMENİN BENZER MÜESSESELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 
47
A. Evlat Edinmenin Kan Bağına Dayanan Soybağı İlişkisi ile Karşılaştırılması 
47
B. Evlat Edinmenin Beslemelik ile Karşılaştırılması 
53
C. Evlat Edinmenin Manevi Evlatlık ve Süt Evlatlık ile Karşılaştırılması 
59
D. Evlat Edinmenin Koruyucu Aile İlişkisi ile Karşılaştırılması 
60
IV. EVLAT EDİNMENİN MEYDANA GELMESİ ve ETKİLERİ AÇISINDAN BENİMSENEN SİSTEMLER 
69
A. Evlat Edinmenin Meydana Gelmesi Bakımından Benimsenen Sistemler 
70
B. Evlat Edinmenin Etkileri Bakımından Benimsenen Sistemler 
71
1. Tam Evlat Edinme Sistemi 
72
2. Sınırlı Evlat Edinme Sistemi 
73
3. Karma Evlat Edinme Sistemi 
74
4. Türk Hukukunda Benimsenen Sistem 
74
İkinci Bölüm
TÜRK MADDİ HUKUKUNDA VE
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA EVLAT EDİNME
§. TÜRK MADDİ HUKUKUNDA EVLAT EDİNMEYE İLİŞKİN DÜZENLEMELER 
77
I. Genel Olarak 
77
II. Evlat Edinmenin Esasa İlişkin Şartları 
79
A. Evlat Edinme İçin Aranan Genel Şartlar 
79
1. Tarafların Yaşları Bakımından Aranan Şartlar 
79
a. Evlat Edinilenin Yaşı 
79
b. Evlat Edinenin Yaşı 
80
(1) Tek Başına Evlat Edinmede 
81
(a) Evli Olmayan Kişinin Tek Başına Evlat Edinmesinde 
81
(b) Evli Kişinin Tek Başına Evlat Edinmesinde 
82
(i) Diğer Eşin Çocuğunu Evlat Edinmede 
82
(ii) Kanunda Belirtilen Hallerden Birinin Varlığı Sebebiyle Tek Başına Evlat Edinmede 
83
(2) Birlikte Evlat Edinmede 
84
2. Evlat Edinen ile Evlat Edinilen Arasında Aranan Asgari Yaş Farkı 
85
3. Başkası Tarafından Evlat Edinilmiş Olmama 
87
4. Rıza 
88
a. Evlat Edinilecek Küçüğün Rızası 
89
b. Evlat Edinilecek Küçüğün Ana ve Babasının Rızası 
94
(1) Rızanın Şekli, Zamanı ve Geri Alınması 
96
(2) Rızanın İçeriği 
99
(3) Rızanın Aranmayacağı Haller 
100
(4) Rıza Aranmaması Kararı 
104
5. Vesayet Dairelerinin İzni 
105
B. Küçüklerin Evlat Edinilmesi İçin Aranan Şartlar 
105
1. Bakım ve Eğitim İlişkisinin Mevcut Olması 
106
2. Evlat Edinmenin Küçüğün Yararına Olması 
109
3. Evlat Edinmenin Evlat Edinenin Diğer Çocuklarının Yararlarını Hakkaniyete Aykırı Biçimde Zedelememesi 
113
C. Erginlerin veya Kısıtlıların Evlat Edinilmesi İçin Aranan Şartlar 
116
1. Evlat Edinilecek Kişinin Ergin veya Kısıtlı Olması ve Rızası 
117
2. Evlat Edinenin Altsoyunun Açık Muvafakati 
118
3. Evlat Edinilen Ergin veya Kısıtlının Evli Olması Halinde Eşinin Rızası 
121
4. Ergin veya Kısıtlının Evlat Edinilmesini Haklı Kılacak Alternatif Koşullardan Birinin Varlığı 
123
a. Bedensel veya Zihinsel Engeli Sebebiyle Sürekli Olarak Yardıma Muhtaç Olan Evlat Edinilenin Beş Yıldan Beri Bakılıp Gözetilmiş Olması 
124
b. Evlat Edinilenin Küçükken Evlat Edinen Tarafından Beş Yıl Süreyle Bakılıp Gözetilmiş ve Eğitilmiş Olması 
125
c. Diğer Haklı Sebeplerin Mevcudiyeti ve Tarafların Beş Yıldan Beri Aile Halinde Birlikte Yaşıyor Olması 
126
5. Küçüklerin Evlat Edinilmesine İlişkin Kuralların Kıyasen Uygulanması 
128
III. Evlat Edinme İşlemlerinde Aracılık 
129
IV. Evlat Edinmenin Şekle İlişkin Şartları 
130
A. Mahkeme Kararı 
131
1. Mahkemeye Başvuru 
133
2. Mahkemeye Yapılan Başvurunun İncelenmesi 
136
B. Nüfus Siciline Kayıt 
140
V. Evlat Edinmenin Sonuçları 
140
A. Evlat Edinmenin Kişisel Sonuçları 
141
1. Evlat Edinen ile Edinilen Arasında Meydana Gelen Soybağı ve Hısımlık 
141
a. Soybağı 
141
b. Hısımlık 
142
2. Ad ve Soyad 
143
a. Ad 
143
b. Soyad 
145
3. Vatandaşlık 
147
4. Evlenme Engeli 
156
5. Velayet 
156
B. Ana Babaya Ait Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Sonuçlar 
158
1. Bakım Yükümlülüğü 
158
2. Nafaka Yükümlülüğü 
159
3. Biyolojik Anne ve Babanın Evlat Edinilenle Kişisel İlişki Kurma Hakkı 
161
C. Evlat Edinmenin Mirasa İlişkin Sonuçları 
163
VI. Evlat Edinme İlişkisinin Kaldırılması 
165
A. Genel Olarak 
165
B. Evlat Edinme İlişkisinin Kaldırılması Sebepleri 
167
1. Evlat Edinme İlişkisinin Kurulması Sırasında Rızası Alınması Gereken Kişilerin Rızalarının Alınmaması 
168
2. Diğer Noksanlıklar 
169
a. Esasa İlişkin Noksanlıklar 
169
b. Usule İlişkin Noksanlıklar 
171
C. Evlat Edinme İlişkisinin Kaldırılması Davasının Tarafları 
172
D. Evlat Edinme İlişkisinin Kaldırılmasının Talep Edilemeyeceği Haller 
173
1. Evlat Edinilenin Menfaatinin Ağır Biçimde Zedelenecek Olması 
173
2. Noksanlıkların Ortadan Kalkması 
175
3. Hak Düşürücü Sürenin Geçmesi 
175
E. Evlat Edinme İlişkisinin Kaldırılmasının Sonuçları 
176
§§. EVLAT EDİNMEYE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YER ALAN DÜZENLEMELER 
178
I. Romanya Hukukunda Evlat Edinmeye İlişkin Düzenlemeler 
178
II. Çin Hukukunda Evlat Edinmeye İlişkin Düzenlemeler 
186
III. Alman Hukukunda Evlat Edinmeye İlişkin Düzenlemeler 
194
IV. İsviçre Hukukunda Evlat Edinmeye İlişkin Düzenlemeler 
209
V. İngiliz Hukukunda Evlat Edinmeye İlişkin Düzenlemeler 
224
Üçüncü Bölüm
YABANCILIK UNSURU TAŞIYAN EVLAT EDİNMELERE UYGULANACAK HUKUK
I. GENEL OLARAK 
239
II. KANUNLAR İHTİLAFINA HAKİM OLAN GENEL İLKELER BAKIMINDAN EVLAT EDİNMEYE UYGULANACAK HUKUK 
242
A. Genel Olarak 
242
B. Yabancılık Unsuru 
244
C. Vasıflandırma 
247
D. İntibak (Uyumlaştırma) 
250
E. Atıf 
252
F. Önmesele 
256
III. EVLAT EDİNMEYE UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN MÖHUK’TA YER ALAN DÜZENLEME 
260
A. Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuka Dair Kuralda Yer Verilen Bağlama Noktaları 
260
1. Milli Hukuk 
260
2. Mutad Mesken Hukuku 
262
3. Değişken İhtilaflar 
264
a. Evlat Edinme Ehliyet ve Şartlarına Uygulanacak Hukuk Bakımından 
265
b. Evlat Edinmeye ve Edinilmeye Diğer Eşin Rızası Hakkında Uygulanacak Hukuk Bakımından 
267
c. Evlat Edinmenin Hükümlerine Uygulanacak Hukuk Bakımından 
267
B. Evlat Edinmenin Ehliyet ve Şartlarına Uygulanacak Hukuk – MÖHUK m. 18 f. 1 
268
1. Tek Başına Evlat Edinme Halinde 
269
2. Birlikte Evlat Edinme Halinde 
277
3. Evli Kişinin Tek Başına Evlat Edinmesi veya Evlat Edinilmesi Halinde 
279
4. Esasa Uygulanacak Hukukta Evlat Edinme İlişkisinin Mevcut Olmaması veya Yasaklanmış Olması Halinde 
281
C. Evlat Edinme ve Edinilmeye Diğer Eşin Rızası Hakkında Uygulanacak Hukuk – MÖHUK m. 18 f. 2 
284
D. Evlat Edinmenin Hükümlerine Uygulanacak Hukuk – MÖHUK m. 18 f. 3 
288
1. Genel Olarak 
288
2. Tek Başına Evlat Edinme Halinde 
291
3. Birlikte Evlat Edinme Halinde 
292
4. Evlat Edinmenin Hükümlerine Uygulanacak Hukuk Bakımından İstisnai Haller 
294
a. Evlat Edinmenin Mirasa İlişkin Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk 
294
b. Evlat Edinmenin Evlenme Engeline İlişkin Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk 
298
c. Evlat Edinmenin Nafakaya İlişkin Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk 
299
d. Evlat Edinmenin Velayete İlişkin Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk 
301
E. Evlat Edinmenin Sona Ermesine Uygulanacak Hukuk 
304
F. Evlat Edinmenin Şekline Uygulanacak Hukuk 
308
1. Türkiye’de Kurulan Evlat Edinme İlişkisinin Şekli Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk 
312
2. Türkiye Dışında Kurulan Evlat Edinme İlişkisinin Şekli Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk 
313
3. Evlat Edinme İlişkisine Yönelik Rızanın Şekli Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk 
317
G. Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk ve Kamu Düzeni 
318
1. Genel Olarak Kamu Düzeni Kavramı 
318
2. Evlat Edinme Ehliyet ve Şartlarına Uygulanacak Hukuk Bağlamında Kamu Düzeni Müdahalesi 
323
a. Genel Olarak 
323
b. Evlat Edinmede Evlat Edinilecek Küçüğün Yararının Bulunması Koşulu 
326
c. Bakım ve Eğitim İlişkisi Kurulmuş Olması Koşulu 
330
(1) Yabancı Hukukta Aranan Bakım ve Eğitim İlişkisi Süresinin Bir Yıldan Kısa Olması 
331
(2) Yabancı Hukukta Bakım ve Eğitim İlişkisi Koşuluna Yer Verilmemiş Olması 
332
d. Evlat Edinen Bakımından Aranan Asgari Yaş Sınırı ve Yaş Farkı Koşulu 
333
(1) Tek Başına Evlat Edinmede Aranan Asgari Yaş Sınırı 
333
(2) Birlikte Evlat Edinmede Aranan Asgari Yaş Sınırı 
336
(3) Evlat Edinen ve Evlat Edinilen Arasında Aranan Asgari Yaş Farkı 
338
(a) Yabancı Hukukta Aranan Asgari Yaş Farkının On Sekizden Az Olması 
339
(b) Yabancı Hukukta Asgari Yaş Farkı Aranmaması 
340
(c) Yabancı Hukukta Aranan Asgari Yaş Farkının Yüksek Olması 
340
e. Evlat Edinmeye İlgililerin Rızasının Bulunması Koşulu 
341
(1) Evlat Edinilenin Rızası 
341
(2) Evlat Edinilenin Ana Babasının Rızası 
344
f. Eşlerin Birlikte Evlat Edinmesi Koşulu 
346
(1) Evli Kişinin Tek Başına Evlat Edinmesi 
348
3. Evlat Edinmeye Diğer Eşin Rızası Hakkında Uygulanacak Hukuk Bağlamında Kamu Düzeni Müdahalesi 
355
4. Evlat Edinmenin Hükümlerine Uygulanacak Hukuk Bağlamında Kamu Düzeni Müdahalesi 
357
5. Evlat Edinmenin Sona Ermesine Uygulanacak Hukuk Bağlamında Kamu Düzeni Müdahalesi 
358
H. Değerlendirme ve Teklif Edilen Bağlama Kuralı 
361
IV. EVLAT EDİNMEYE UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YER ALAN DÜZENLEMELER 
368
A. Çin Hukukunda Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk 
368
B. Romanya Hukukunda Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk 
376
C. İsviçre Hukukunda Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk 
381
D. Alman Hukukunda Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk 
391
E. İngiliz Hukukunda Evlat Edinmeye Uygulanacak Hukuk 
406
V. EVLAT EDİNMEYE İLİŞKİN ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 
415
A. Genel Olarak 
415
B. 1965 Tarihli Evlat Edinmeye İlişkin Kararların Tanınması, Uygulanacak Hukuk ve Yetkiye Dair Lahey Sözleşmesi 
418
C. Çocukların Evlat Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmeleri 
423
1. 1967 Tarihli Çocukların Evlat Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi 
423
2. 2008 Tarihli Çocukların Evlat Edinilmesine Dair Gözden Geçirilmiş Avrupa Sözleşmesi 
426
D. 1984 Tarihli Küçüklerin Evlat Edinilmesine Dair İnter–Amerikan Kanunlar İhtilafı Sözleşmesi 
433
E. 1986 Tarihli Ülkeiçi ve Ülkelerarası Evlat Edinme ve Koruyucu Aile Yanına Yerleştirme Bağlamında Çocukların Korunması ve Refahına İlişkin Sosyal ve Yasal İlkeler Hakkında Birleşmiş Milletler Bildirisi 
437
F. 1989 Tarihli Çocuk Haklarına Dair Sözleşme 
441
G. 1993 Tarihli Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İş Birliğine Dair Sözleşme 
448
1. Genel Olarak 
448
2. Sözleşmenin Amacı ve Kapsamı 
451
a. Sözleşmenin Amacı 
451
b. Sözleşmenin Kapsamı 
453
3. Sözleşme Uyarınca Ülkelerarası Evlat Edinmede Aranan Maddi Şartlar 
457
a. ÜAES m. 4 Uyarınca Menşe Devlet Yetkili Makamı Tarafından Yerine Getirilecek Şartlar 
458
b. ÜAES m. 5 Uyarınca Kabul Eden Devlet Yetkili Makamı Tarafından Yerine Getirilecek Şartlar 
460
4. Akit Devletler Arasında İşbirliğinin Yürütülmesi Amacıyla Merkezi Makamların Tesisi 
461
5. Sözleşme Uyarınca Ülkelerarası Evlat Edinmede Aranan Usuli Şartlar 
462
a. Başvuru ve Eşleştirme 
463
b. Küçüğün Evlat Edinenin Yanına Yerleştirilmesi 
467
6. Evlat Edinme İlişkisinin Kurulması 
470
7. Evlat Edinme İlişkisinin Tanınması 
471
a. Evlat Edinmenin Dönüştürülmesi 
472
8. Genel Hükümler 
473
Dördüncü Bölüm
MİLLETLERARASI USUL HUKUKUNDA EVLAT EDİNME
I. EVLAT EDİNME DAVALARINDA TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ 
475
A. Genel Olarak 
475
B. MÖHUK m. 41 Uyarınca Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi 
479
1. Taraflardan Birinin Türk Vatandaşı Olması 
480
2. Davanın Kişi Hallerine İlişkin Olması 
481
3. Davanın Yabancı Bir Devlet Mahkemesinde Açılmamış veya Açılamamış Olması 
484
4. MÖHUK m. 41 Uyarınca Yetkili Mahkeme 
487
C. MÖHUK m. 40 Uyarınca Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi 
488
1. Evlat Edinme Kararı Vermeye Yetkili Mahkeme 
488
2. Evlat Edinme İlişkisinin Kaldırılması Davasında Yetkili Mahkeme 
493
II. YABANCI EVLAT EDİNME KARARLARININ TANINMASI 
493
A. Genel Olarak 
493
B. 1993 Tarihli Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme Kapsamında Evlat Edinme Kararlarının Tanınması 
499
1. Evlat Edinme Kararlarının Kanunen Tanınması 
499
2. Evlat Edinme Kararlarının Kanunen Tanınmasının İstisnası 
502
3. Tanımanın Etkileri 
503
C. 5718 Sayılı MÖHUK Uyarınca Yabancı Evlat Edinme Kararlarının Tanınması 
505
1. Genel Olarak 
505
2. Mahkeme Tarafından Re’sen Gözetilecek Tanıma Şartları 
507
a. Yabancı Mahkeme Tarafından Hukuk Davalarına İlişkin Olarak Verilmiş ve Kesinleşmiş Kararın Varlığı (MÖHUK m. 50) 
507
(1) Yabancı Ülke Mahkemesi Tarafından Verilmiş Kararın Mevcudiyeti 
508
(a) NHK m. 30 Uyarınca Yabancı Evlat Edinme Kararlarının Tanınması 
510
(b) NHK m. 8/A’ya Dayalı Olarak Çıkarılan Mavi Kartlılar Kütüğü ve Beyan Edilen Nüfus Olaylarının Tutulması Hakkında Yönerge 
512
(2) Yabancı Mahkeme Kararının Hukuk Davalarına İlişkin Olması 
514
(3) Kararın Verildiği Ülke Hukukuna Göre Kesinleşmiş Olması 
515
b. Yabancı Mahkeme Kararının Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Giren Bir Konuda Verilmemiş Olması (MÖHUK m. 54 f. 1 b. (b)) 
518
c. Kararın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması (MÖHUK m. 54 f. 1 b. (c)) 
520
3. Yapılan İtiraz Üzerine Mahkeme Tarafından Gözetilecek Tanıma Şartları 
537
a. Yabancı Kararın Kendisine Aşırı Yetki Tanıyan Bir Mahkeme Tarafından Verilmemiş Olması (MÖHUK m. 54 f. 1 b. (b)) 
537
b. Kararın Karşı Tarafın Savunma Haklarına Uyularak Verilmiş Olması (MÖHUK m. 54 f. 1 b. (ç)) 
542
4. Yabancı Kararın Tanınmasına Engel Oluşturacak Diğer Sebepler (MÖHUK m. 55 f. 2) 
544
Sonuç 
547
Kaynakça 
571
Kavram Dizini 
599