Mecelle'nin Külli Kaideler Şerhi: Telhis Bosnalı Ali Ulvi  - Kitap

Mecelle'nin Külli Kaideler Şerhi: Telhis

1. Baskı, 
Aralık 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
173
Barkod:
9786253770327
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
300,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Tedvininden bu yana İslam hukukçuları tarafından büyük ihtimâm gören Mecelle'nin külli kaideleri üzerine birçok şerh yazılmıştır. Bu şerhlerden biri de Bosnalı Ali Ulvi tarafından kaleme alınan Telhis-i Kavâid-i Külliye ve Istılahât-ı Fıkhiye isimli eserdir. Bu şerh müellifin Mekteb-i Hukuk'taki öğrencilik yıllarında kendisi için hazırladığı müsveddelerin arkaşlarının teşviki ile kitap haline getirilmesi sonucu oluşturulmuştur.
Bu çalışmada öncelikle Bosnalı Ali Ulvi ve mezkur eseri hakkında kısa bir yazı kaleme alınmış ardından Mecelle'nin külli kaideleri hakkında icmal mahiyetinde bir makaleye yer verilmiştir. İkinci bölümde mezkur eserin latinize hali yer almıştır. Çalışmanın son kısmında ise; külli kaidelerle Mecelle'nin diğer maddeleri arasında irtibat tesisi amacıyla kavram dizinine yer verilmiştir
Kitabın Konu Başlıkları
.
Muhtelif Açılardan Mecelle'nin Külli Kaideleri Hakkında Değerlendirmeler
.
Telhis–İ Kavâid–İ Külliye ve Istılahât–I Fıkhiye
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
İÇİNDEKİLER 
7
GİRİŞ 
13
BOSNALI ALİ ULVİ’NİN KAVRAM MERKEZLİ MECELLE–KAVAİD ŞERHİ: TELHİS–İ
KAVÂİD–İ KÜLLİYE VE ISTILAHÂT–I FIKHİYE 
13
BİRİNCİ BÖLÜM
MUHTELİF AÇILARDAN MECELLE’NİN KÜLLİ KAİDELERİ HAKKINDA
DEĞERLENDİRMELER
1. Özellikleri ve Önemi 
18
1.1. Şer’i Delillere Dayanması 
18
1.2. Hakimlere Rehber Olması 
20
1.3. Hayat ve Mantık Düsturu Olması 
21
1.4. Evrensel Nitelikte Olması ve Modern Mahkeme Kararlarında Kullanılması 
22
2. Mecelle’nin Külli Kaideleriyle Hüküm Verilmesi 
24
3. Mecelle’nin Külli Kaidelerinin Te’lif Değeri 
27
4. Mecelle’nin Külli Kaideleri Hakkında Yapılan Eleştiriler 
30
4.1. Bazı Kaidelerin Birbirlerini Takyid ve Tahsis Etmesi 
30
4.2. Bazı Kaidelerin Birbirini Tekrar Etmesi 
32
4.3. Önemli Külli Kaidelere Yer Verilmemesi 
34
4.4. Bazı Maddelerin Kaide Vasfı Taşımaması 
35
4.5. Bazı Kaidelerin Tasnifinin İnsicamsız Olması 
35
5. Mecelle’nin Küllî Kaidelerini Şerh Eden Türkçe Eserler 
36
5.1. İlk Dönemde Yazılan Mecelle Şerhleri 
36
5.1.1. Mecelle–i Ahkam–ı Adliye Kavâid–i Külliyesinin Şerhi (Şemsi
Efendi) 
36
5.1.2. Teşrihu’l–Kavaidi’l–Külliye (fi Ahkami’l–Fer‘iyyeti’l–Ameliyye)
(Abdüssettar Efendi, ö.1304/1886) 
37
5.1.3. Tafsîl li–tavdîhi'l–kavâidi'l–fıkhiyeti ve’l–usûliyyeti fî–evveli
Mecelleti'l–Ahkâmi'l–Adliyye (Süleyman Hasbi Efendi, ö.1909) 
39
5.1.4. Durerü’l–Hükkam Şerhu Mecelleti’l–Ahkam (Ali Haydar Efendi,
ö.1935) 
40
5.1.5. Mir‘at–ı Mecelle (Mesud Efendi, ö.1894) 
42
5.1.6. Mir‘atü’l–Mecelle (Ömer Hilmi Efendi, ö.1889) 
43
5.1.7. Mecelle–i Ahkam–ı Adliye’den Kavaid–i Külliye Şerhi
(Kuyucaklızâde Mehmed Âtıf Bey, ö.1898) 
44
5.1.8. Telhîs–i Kavâid–i Külliyye ve Istılâhât–ı Fıkhiyye (Ali Ulvi Bey) 
46
5.1.9. Ruhu’l–Mecelle (Hacı Reşid Paşa, ö.1918) 
47
5.2. Diğer Şerhler 
49
İKİNCİ BÖLÜM
TELHİS–İ KAVÂİD–İ KÜLLİYE VE ISTILAHÂT–I FIKHİYE
İFADE–İ MERAM 
55
1. MADDE İLM–İ FIKIH, MESAİL–İ ŞER‘İYE–İ AMELİYEYİ BİLMEKTİR 
56
2. MADDE BİR İŞTEN MAKSAT NE İSE HÜKÜM ONA GÖREDİR 
59
3. MADDE UKÛDDA İTİBAR MAKÂSID VE MEÂNİYEDİR, ELFÂZ VE MEBÂNİYE
DEĞİLDİR 
62
4. MADDE ŞEKK İLE YAKÎN ZÂİL OLMAZ 
64
5. MADDE BİR ŞEYİN BULUNDUĞU HAL ÜZERE KALMASI ASILDIR 
66
6. MADDE KADÎM, KIDEMİ ÜZERE TERK OLUNUR 
68
7. MADDE ZARAR KADÎM OLMAZ 
69
8. MADDE BERAET–İ ZİMMET ASILDIR 
70
9. MADDE SIFÂT–I ÂRIZADA ASL OLAN ADEMDİR 
71
10. MADDE BİR ZAMANDA SABİT OLAN ŞEYİN HİLAFINA DELİL OLMADIKÇA
BEKASIYLA HÜKMOLUNUR 
72
11. MADDE BİR EMR–İ HÂDİSİN AKREB–İ EVKÂTINA İZÂFETİ ASILDIR 
73
12. MADDE KELAMDA ASL OLAN MANA–YI HAKİKİDİR 
74
13. MADDE TASRİH MUKABELESİNDE DELÂLETE İTİBAR YOKTUR 
76
14. MADDE MEVRİD–İ NASSDA İÇTİHADA MESAĞ YOKTUR 
77
15. MADDE ALÂ HİLAFİ’L–KIYAS SABİT OLAN ŞEY, SÂİRE MAKÎSUN–ALEYH
OLAMAZ 
79
16. MADDE İÇTİHAD İLE İÇTİHAD NAKZ OLUNMAZ 
80
17. MADDE MEŞAKKAT TEYSİRİ CELBEDER 
81
18. MADDE BİR İŞ DIYK OLDUKDA MÜTTESİ OLUR 
83
19. MADDE ZARAR VE MUKABELE Bİ’Z–ZARAR YOKTUR 
84
20. MADDE ZARAR İZALE OLUNUR 
85
21. MADDE ZARURETLER MEMNU OLAN ŞEYLERİ MÜBAH KILAR 
86
22. MADDE ZARURETLER KENDİ MİKTARLARINCA TAKDİR OLUNUR 
87
23. MADDE BİR ÖZÜR İÇİN CAİZ OLAN ŞEY OL ÖZRÜN ZEVALİYLE BATIL OLUR 
88
24. MADDE MÂNİ ZAİL OLDUKTA MEMNU AVDET EDER 
89
25. MADDE BİR ZARAR KENDİ MİSLİYLE İZÂLE OLUNAMAZ 
90
26. MADDE ZARAR–I ÂMMI DEF İÇİN ZARAR–I HÂS İHTİYAR OLUNUR 
91
27. MADDE ZARAR–I EŞEDD ZARAR–I EHAFF İLE İZÂLE OLUNUR 
93
28. MADDE İKİ FESAD TEÂRUZ ETTİKTE EHAFFINI İRTİKAB İLE A‘ZAMININ
ÇARESİNE BAKILIR 
94
29. MADDE EHVEN–İ ŞERREYN İHTİYAR OLUNUR 
95
30. MADDE DEF–İ MEFÂSİD CELB–İ MENÂFİDEN EVLÂDIR 
96
31. MADDE ZARAR Bİ–KADERİ’L–İMKAN İZÂLE OLUNUR 
97
32. MADDE HÂCET UMUMİ OLSUN HUSUSİ OLSUN ZARURET MENZİLESİNE
TENZİL OLUNUR 
98
33. MADDE IZTIRAR GAYRIN HAKKINI İPTAL ETMEZ 
99
34. MADDE ALMASI MEMNU OLAN ŞEYİN VERMESİ DAHİ MEMNUDUR 
100
35. MADDE İŞLENMESİ MEMNU OLAN ŞEYİN İSTENMESİ DAHİ MEMNUDUR 
101
36. MADDE ÂDET MUHAKKEMDİR 
102
37. MADDE NÂSIN İSTİMALİ BİR HÜCCETTİR Kİ ONUNLA AMEL VACİP OLUR 
104
38. MADDE ÂDETEN MÜMTENİ OLAN ŞEY HAKİKATEN MÜMTENİ GİBİDİR 
105
39. MADDE EZMÂNIN TEGAYYÜRÜ İLE AHKÂMIN TEGAYYÜRÜ İNKAR OLUNAMAZ 
106
40. MADDE ÂDETİN DELALETİYLE MANA–YI HAKİKİ TERK OLUNUR 
107
41. MADDE ÂDET ANCAK MUTTARİD VEYAHUT GÂLİP OLDUKDA MUTEBER OLUR 
108
42. MADDE İTİBAR GÂLİB–İ ŞÂYİADIR NADİRE DEĞİLDİR 
109
43. MADDE ÖRFEN MARUF OLAN ŞEY ŞART KILINMIŞ GİBİDİR 
110
44. MADDE BEYNE’T–TÜCCAR MARUF OLAN ŞEY BEYNLERİNDE ŞART KILINMIŞ
GİBİDİR 
111
45. MADDE ÖRF İLE TAYİN NASS İLE TAYİN GİBİDİR 
112
46. MADDE MÂNİ VE MUKTEZİ TEARUZ ETTİKTE MÂNİ TAKDİM OLUNUR 
113
47. MADDE VÜCÛDDA BİR ŞEYE TÂBİ OLAN HÜKÜMDE DAHİ ONA TÂBİ OLUR 
114
48. MADDE TÂBİ OLAN ŞEYE AYRICA HÜKÜM VERİLEMEZ 
115
49. MADDE BİR ŞEYE MÂLİK OLAN KİMSE ONUN ZARURİYÂTINDAN OLAN ŞEYE
DE MÂLİK OLUR 
116
50. MADDE ASIL SÂKIT OLDUKTA FER‘ DAHİ SÂKIT OLUR 
117
51. MADDE SÂKIT OLAN ŞEY AVDET ETMEZ 
118
52. MADDE BİR ŞEY BÂTIL OLDUKDA ONUN ZIMNINDAKİ ŞEY DAHİ BÂTIL OLUR 
119
53. MADDE ASLIN İFASI KÂBİL OLMADIĞI HALDE BEDELİ İFA OLUNUR 
120
54. MADDE BİZZAT TECVİZ OLUNMAYAN ŞEY Bİ’T–TAB‘ TECVİZ OLUNABİLİR 
121
55. MADDE İBTİDAEN TECVİZ OLUNMAYAN ŞEY BEKÂEN TECVİZ OLUNABİLİR 
122
56. MADDE BEKÂ İBTİDÂDAN ESHELDİR 
123
57. MADDE TEBERRU ANCAK KABZ İLE TAMAM OLUR 
124
58. MADDE RAİYYE YANİ TEBEA ÜZERİNE TASARRUF MASLAHATA MENUTTUR 
125
59. MADDE VELAYET–İ HASSA VELAYET–İ ÂMMEDEN AKVÂDIR 
126
60. MADDE BİR KELAMIN İMÂLİ İHMALİNDEN EVLÂDIR 
127
61. MADDE MANA–YI HAKİKİ MÜTEAZZİR OLDUKDA MECAZA GİDİLİR 
128
62. MADDE BİR KELAMIN İMÂLİ MÜMKÜN OLMAZSA İHMAL OLUNUR 
129
63. MADDE MÜTECEZZİ OLMAYAN BİR ŞEYİN BAZISINI ZİKRETMEK KÜLLÜNÜ
ZİKİR GİBİDİR 
130
64. MADDE MUTLAK ITLAKI ÜZERE CARİ OLUR; EĞER NASSAN VEYA DELALETEN
TAKYİD DELİLİ BULUNMAZSA 
131
65. MADDE HÂZIRDAKİ VASIF LAĞV VE GAİPTEKİ VASIF MUTEBERDİR 
132
66. MADDE SUAL CEVAPTA İADE OLUNMUŞ ADDOLUNUR 
133
67. MADDE SÂKİTE BİR SÖZ İSNAD OLUNMAZ, LAKİN MA‘RAZ–I HÂCETTE SÜKUT
BEYANDIR 
134
68. MADDE BİR ŞEYİN UMUR–I BÂTINADA DELİLİ OL ŞEY MAKAMINA KÂİM OLUR 
135
69. MADDE MÜKÂTEBE MUHÂTABA GİBİDİR 
136
70. MADDE DİLSİZİN İŞARET–İ MAHUDESİ LİSAN İLE BEYAN GİBİDİR 
137
71. MADDE TERCÜMANIN KAVLİ HER HUSUSTA KABUL OLUNUR 
138
72. MADDE HATASI ZAHİR OLAN ZANNA İTİBAR YOKTUR 
139
73. MADDE SENEDE MÜSTENİD OLAN İHTİMAL İLE HÜCCET YOKTUR 
140
74. MADDE TEVEHHÜME İTİBAR YOKTUR 
141
75. MADDE BURHAN İLE SABİT OLAN ŞEY AYÂNEN SABİT GİBİDİR 
142
76. MADDE BEYYİNE MÜDDEİ İÇİN VE YEMİN MÜNKİR ÜZERİNEDİR 
143
77. MADDE BEYYİNE HİLAF–I ZAHİRİ İSPAT İÇİN VE YEMİN ASLI İBKA İÇİNDİR 
144
78. MADDE BEYYİNE HÜCCET–İ MÜTEADDİYE VE İKRAR HÜCCET–İ KÂSIRADIR 
145
79. MADDE KİŞİ İKRARIYLA İLZAM OLUNUR 
146
80. MADDE TENAKUZ İLE HÜCCET KALMAZ 
147
81. MADDE ASLI SABİT OLMADIĞI HALDE FER‘İN SABİT OLDUĞU VARDIR 
148
82. MADDE ŞARTIN SÜBÛTU İNDİNDE ONA MUALLAK OLAN ŞEYİN SÜBÛTU
LAZIM GELİR 
149
83. MADDE Bİ–KADERİ’L– İMKAN ŞARTA RİAYET OLUNMAK LAZIM GELİR 
151
84. MADDE VAADLER SUVER–İ TA‘LİKİ İKTİSA İLE LAZIM OLUR 
152
85. MADDE BİR ŞEYİN NEF‘İ DAMÂNI MUKABELESİNDEDİR 
153
86. MADDE ÜCRET İLE DAMÂN CEM OLMAZ 
154
87. MADDE MEFSEDET MENFAAT MUKABELESİNDEDİR 
155
88. MADDE KÜLFET NİMETE VE NİMET KÜLFETE GÖREDİR 
156
89. MADDE BİR FİİLİN HÜKMÜ FAİLİNE MUZAF KILINIR VE MÜCBİR OLMADIKÇA
AMİRİNE MUZAF KILINMAZ 
157
90. MADDE MÜBAŞİR YANİ BİZZAT FAİL İLE MÜTESEBBİB MÜÇTEMİ OLDUKDA
HÜKÜM OL FAİLE MUZAF KILINIR 
158
91. MADDE CEVÂZ–I ŞER‘Î DAMÂNA MÜNAFİDİR 
159
92. MADDE MÜBAŞİR MÜTEAMMİD OLMASA DA DÂMİN OLUR 
160
93. MADDE MÜTESEBBİB MÜTEAMMİD OLMADIKÇA DÂMİN OLMAZ 
161
94. MADDE HAYVANATIN KENDİLİĞİNDEN OLARAK CİNAYET VE MAZARRATI
HEDERDİR 
162
95. MADDE GAYRIN MALINDA TASARRUFLA EMRETMEK BATILDIR 
163
96. MADDE BİR KİMSENİN MÜLKÜNDE ONUN İZNİ OLMAKSIZIN ÂHAR BİR
KİMSENİN TASARRUF ETMESİ CAİZ DEĞİLDİR 
164
97. MADDE BİL–SEBEB–İ MEŞRU BİRİNİN MALINI BİR KİMSENİN AHZ EYLEMESİ
CAİZ OLMAZ 
165
98. MADDE BİR ŞEYDE SEBEB–İ TEMELLÜKÜN TEBEDDÜLÜ OL ŞEYİN TEBEDDÜLÜ
MAKAMINA KAİM OLUR 
166
99. MADDE KİM Kİ BİR ŞEYİ VAKTİNDEN EVVEL İSTİCAL EYLERSE MAHRUMİYETLE
MUATEB OLUR 
167
100. MADDE HER KİM Kİ KENDİ TARAFINDAN TAMAM OLAN ŞEYİ NAKZA SA‘Y
EDERSE SA‘Yİ MERDUDDUR 
168
KAVRAM DİZİNİ 
169