Maddi ve Şekli Suç Hukuku Boyutlarıyla Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Dr. Öğr. Üyesi Ercan Yaşar  - Kitap
Maddi ve Şekli Suç Hukuku Boyutlarıyla

Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller

1. Baskı, 
Eylül 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
432
Barkod:
9789750279249
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
635,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Pragmatist/faydacı kaygılarla hareket eden ve bu sebeple maddi hakikatin ortaya çıkması, failin hak ettiği yaptırımla yaptırım altına alınması gibi kaygıları olmayan bir hukuk sisteminin (common law) ürünleri olan klasik ceza muhakemesine alternatif usulleri bizim de takip ettiğimiz Kara Avrupası hukuk sistemlerinde meşru göstermek için ilgili usullere dışsal manalar dışında mana yüklemek gerekmektedir. Pragmatist bakış ile hareket eden ve bunun üzerine muhakeme modelleri geliştiren common law hukuk sitemlerinde muhakeme sürelerini kısaltmada asıl motivasyon verimlilik iken, Kara Avrupası hukuk sistemlerinde bu motivasyon adil ve makul sürede yargılamadır. Zira common law hukuk sistemlerinde suç muhakemesi de bir işletme şeklinde görülmekte ve işletmenin mümkün mertebe efektif hale getirilmesi amaçlanmakta iken, Kara Avrupası hukuk sistemlerinde usul ekonomisi ikincil durumda kalmaktadır. Böylece Kara Avrupası hukuk sistemlerinde, dosya yükünün azaltılması, yargıya ayrılan bütçenin asgariye indirilmesi hiçbir zaman asıl motivasyon olmamaktadır. Common law sistemlerinde bu motivasyonlarla geliştirilen alternatif usullerin Kara Avrupası hukuk sistemlerinde meşrulaştırılabilmesi için her şeyden önce maddi suç hukuku ile açıklanabilir hale getirilmesi gerekmektedir. Çalışma ile anılan kurumlara dışsal manaların dışında, maddi suç hukukunda manalar bulunmuş ve kurumların içselleştirilmesine çalışılmıştır.
Kitapta öncelikle klasik ceza muhakemesine alternatif kurumların maddi suç hukuku boyutları gerekçelendirilmiş ve anılan kurumların maddi suç hukuku araçlarıyla nasıl meşrulaştırılacağı açıklanmaya çalışılmıştır. Böylece tipik ve hukuka aykırı fiili kusurlu şekilde gerçekleştirmesine rağmen cezasız kalan kimsenin bu durumunun maddi suç hukuku ile açıklanabildiği ortaya çıkarılmıştır. Akabinde klasik ceza muhakemesine alternatif teşkil ettiği düşünülen kurumların her birine ayrı ayrı yer verilmiş ve kurumlara ilişkin öğretideki tartışmalar, yargı kararlarına dayandırılarak giderilmeye çalışılmıştır. Son olarak uygulamada sorunlara sebebiyet veren kurumların iyileştirilebilmesi için gerekli adımların atılmasına yönelik olarak, ayrıca her bir kurumdan sonra gelmek üzere reform önerilerine yer verilmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Genel Esaslar
.
Önödeme
.
Uzlaştırma
.
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
.
Seri Muhakeme
.
Basit Yargılama
.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Teşekkür 
7
Kısaltmalar 
19
Birinci Bölüm
GENEL ESASLAR
I. GİRİŞ 
21
II. KAVRAM TESPİTİ VE BUNUNLA BAĞLANTILI OLARAK ÇALIŞMA KAPSAMININ BELİRLENMESİ 
22
A. Muhakeme Hukuku ve Suç Muhakemesi Hukuku Kavramları 
22
B. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Kavramının Şema İçinde Gösterimi 
27
C. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller ve Klasik Ceza Muhakemesi Kavramları 
29
D. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Kurumların Neye Alternatif Olduğu Meselesi 
33
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Kavramının Benzer Kavramlardan Farkı 
34
1. Alternative Dispute Resolution (ADR) Kavramından Farkı 
34
2. Diversiyon Kavramından Farkı 
39
3. Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Kullanılan Diğer Kavramlardan Farkı 
40
F. Çalışma Konumuzun Sınırlandırılması/Kapsam 
41
G. Bu Bilgiler Işığında Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller Kavramının Değerlendirilmesi 
44
III. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLERİN MADDİ, ŞEKLİ VE DÜŞÜNSEL KAYNAKLARI 
44
A. Genel Olarak 
44
B. Yargının İş Yükünü Azaltma Düşüncesi 
48
1. Genel Olarak 
48
2. Usul Ekonomisi 
52
3. Suç (Ceza) Muhakemesi Modellemeleri 
54
C. Suç (Ceza) Hukukunda Süreci Özelleştirme Akımı (Özel Hukuka Yaklaştırma Düşüncesi) 
55
D. Müebbet ve Süreli Hapis Cezalarından Kopuş Trendi ve Kısa Süreli Hapis Cezalarının Sakıncalarını Giderme Düşünceleri 
58
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usulleri Yaptırım Hukuku (Özel Önleme) ile Meşrulaştırma Düşüncesi 
63
F. Üçüncü Yaptırım Sütunu Olarak Eski Hale İade/Onarma Yaptırımları Düşüncesinin Suç (Ceza) Hukukunda Yerini Alması 
66
1. Genel Olarak 
66
2. Onarma Yaptırımlarının Suç ile Gerekçelendirilmesi ve Bağlantılı Eleştiriler 
71
G. Suç (Ceza) Hukukunda Sorumluluğun Tespiti Kaynaklı Sebepler (Free Will/Özgür İrade Yokluğu) 
73
H. Alternatif Usullerin Maddi Suç Hukuku Boyutlarının Uyuşmazlık Bazlı Temellendirilmesi 
74
1. Bir Fiil İki Ayrı İhtilaf Doğurur 
74
2. Onarma Yaptırımları ile Ceza Yaptırımlarının Hukuki Sonuç Bazlı Temellendirilmesi 
76
IV. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLER İLE SUÇ (CEZA) HUKUKUNUN AMAÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ 
77
A. Genel Olarak 
77
B. Türk Ceza Kanunu’na Göre Suç (Ceza) Hukukunun ve Cezanın İşlevi ve Amacı 
80
C. Suç (Ceza) Hukuku ile İzlenen Suç Politikası 
81
D. Suç (Ceza) Adaleti Türlerinin Çeşitlenmesi 
83
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usuller ile İlişki 
87
1. Genel Olarak 
87
2. Pozitif Genel Önleme Teorisi ve Alternatif Usuller 
89
3. Eski Hale İadenin Bir Yaptırım Türü Olarak Ceza Olduğu yahut Ceza ile Aynı İşlevi Gördüğü Görüşleri ve Alternatif Usuller 
89
4. Eski Hale İade Yaptırımlarının yahut Gönüllülük Esaslı Alternatif Usullerin Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler ile İlişkilendirilerek Meşrulaştırılması 
91
V. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLER İLE SUÇ (CEZA) MUHAKEMESİNİN GÖREV VE AMAÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ 
93
VI. BU BİLGİLER IŞIĞINDA KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF TEŞKİL EDEN USULLERİN SINIFLANDIRILMASI 
95
A. Genel Olarak 
95
B. Düzenlenme Yerlerine Göre Sınıflandırma 
96
C. Kovuşturmaya Alternatif Teşkil Edip Etmediklerine Göre Sınıflandırma 
98
D. Cezalandırmaya Alternatif Teşkil Edip Etmediklerine Göre Sınıflandırma 
100
E. Failin ve/veya Mağdurun Rızasının Aranıp Aranmadığına Göre Sınıflandırma 
103
F. Suç (Ceza) İlişkisini Neticelendirme Şekillerine Göre Sınıflandırma 
105
1. Genel Olarak 
105
2. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı ve Düşme Hükmünün Alternatif Usuller Açısından Temellendirilmesi 
107
VII. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLERE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER 
112
VIII. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE HÂKİM İLKELER VE ALTERNATİF USULLER İLE İLİŞKİ 
120
A. Genel Olarak 
120
B. Hukuk Devleti İlkesi 
121
C. Makul Sürede Yargılama İlkesi 
124
D. Ultima Ratio İlkesi 
125
E. Kusursuz Ceza Olmaz İlkesi, Cezanın Kusurla Orantılı Tespiti Gereği 
127
F. Doğal Hâkim İlkesi 
132
G. Aklanma Hakkı (Masumiyet Karinesi) ve Etkin Soruşturma Gerekliliği 
135
H. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi 
139
I. Etkin Savunma İmkânının Tanınması Zorunluluğu 
141
IX. KLASİK CEZA MUHAKEMESİNE ALTERNATİF USULLER 
142
A. Genel Olarak ve Alternatif Usullerin Hukuki Mahiyeti 
142
B. Alternatif Usullerde Zaman Bakımından Uygulama 
143
C. Alternatif Usullerin Uygulanmasında Aranan Ortak Koşullar 
144
D. Alternatif Usullere Karşı Öngörülen Denetim/Kanun Yolları 
154
E. Klasik Ceza Muhakemesine Alternatif Usullerin Sonuçları 
156
1. Soruşturma Evresine, Kamu Davasının Açılıp Açılmamasına ve Kovuşturma Evresine İlişkin Sonuçları 
156
2. Genel Olarak Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Sonuçları 
160
3. Müsadereye İlişkin Sonuçları 
161
a. Genel Olarak 
161
b. Eşya Müsaderesi 
163
c. Kazanç Müsaderesi 
164
d. Alternatif Usuller Açısından Değerlendirme 
165
4. Tekerrüre İlişkin Sonuçları 
167
a. Mükerrirlere ve Özel Tehlikeli Suçlulara Uygulanan Güvenlik Tedbirleri 
167
aa. Genel Olarak 
167
bb. Tekerrür Şartları 
168
cc. Sonuçları 
170
b. Alternatif Usullere İlişkin Sonuçları 
171
5. Objektif Cezalandırılabilme Şartlarına İlişkin Sonuçları 
172
6. Alternatif Usullerin Zamanaşımına İlişkin Sonuçları 
173
7. Yargılama Giderlerine İlişkin Sonuçları 
173
İkinci Bölüm
ÖNÖDEME
I. GENEL OLARAK 
177
A. Kavram ve Hukuki Niteliği 
177
1. Kavram 
177
2. Hukuki Niteliği 
178
a. Genel Olarak 
178
b. Maddi Suç Hukuku 
180
c. Şekli Suç Hukuku 
181
d. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından 
182
B. Ceza Muhakemesine Hâkim İlkeler ile Bağlantılı Olarak Önödeme Kurumu Hakkında İleri Sürülen Leh ve Aleyhe Görüşler 
183
1. Önödeme Lehine Görüşler 
183
2. Önödeme Aleyhine Görüşler 
183
a. Önödemenin Davasız Yargılama ve Yargılamasız İnfaz Olduğu Görüşü 
183
b. Önödemenin Masum Kimselerin Yaptırıma Maruz Kalması Tehlikesini Taşıdığı Görüşü 
184
c. Önödemenin Suç Teşkil Eden Fiili İdari Yaptırım Gerektiren Fiile Dönüştürdüğü Görüşü 
185
C. Mukayeseli Hukukta ve Hukukumuzda Önödeme Şekilleri 
186
1. Savcılık Tarafından Yapılan Önödeme Usulleri 
186
2. Mahkemece yahut Hâkimce Yapılan Önödeme Usulleri 
186
3. Hukuk Sistemimizdeki Usul 
188
II. HUKUK SİTEMİMİZDE ÖNÖDEMENİN UYGULANMASI 
188
A. Koşulları 
188
1. Genel Koşullar 
188
2. Uygulanacağı Suç Tipleri Açısından Sınırlama 
191
3. Önödemenin Yapılamayacağı Haller/Önödeme Kusur Yeteneği İlişkisi 
191
4. Önödeme Objektif Cezalandırılabilme Şartları İlişkisi 
192
B. Önödeme Usulünde Yaptırımın Belirlenmesi ve Ödenecek Miktarın Teklifi 
193
1. Ödenecek Miktarın Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 
193
2. Teklifin yapılma şekli 
199
a. Genel Olarak 
199
b. Usulüne Göre Yapılmamış Teklifin Doğurduğu Sonuçlar 
201
3. Teklifin Yapılma Yeri 
202
4. Ödemenin Yapılması ve Yeri 
203
C. Önödemenin Sonuçları 
203
1. Kamu Davasının Açılmasına veya Açılmış Kamu Davasına İlişkin Sonuçları 
203
2. Tekerrüre İlişkin Sonuçları 
205
3. Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Sonuçları 
206
4. Müsadereye İlişkin Sonuçları 
207
5. Yargılama Giderlerine İlişkin Sonuçları 
208
D. Denetim Yolu 
208
1. Genel Olarak 
208
2. Soruşturma Evresinde 
209
3. Kovuşturma Evresinde 
210
III. KURUMA İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ 
210
Üçüncü Bölüm
UZLAŞTIRMA
I. GENEL OLARAK UZLAŞTIRMA 
213
A. Uzlaşma ve Uzlaştırma Kavramları ve Diğer Kavramlardan Farkı 
213
B. Onarıcı Adalet ve Türk Hukukunda Uzlaştırma 
215
C. Hukuki Niteliği 
216
II. UZLAŞTIRMACI SEÇİMİ VE UZLAŞTIRMACIDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER 
218
A. Genel Olarak 
218
B. Uzlaştırmacının Yasaklılığı, Reddi veya Çekinmesi Halleri (Tarafsızlık) 
220
III. UZLAŞTIRMA USULÜ 
221
A. Koşulları 
221
1. Fiile İlişkin Koşullar 
221
a. Suçun İşlendiğine Dair Yeterli Şüphe (İspat Koşulu) 
221
b. Bir Fiille Birden Fazla Suça Vücut Verme 
222
c. Uzlaştırma, İçtima ve Zincirleme Suç İlişkisi Bağlamında CMUY M. 7/4 Düzenlemesinin Değerlendirilmesi 
227
2. Faile İlişkin Koşullar 
229
a. Genel Olarak 
229
b. Çok Faillilik 
232
c. Failin Yurt Dışında Olması veya Başka Sebeple Kendisine Ulaşılamaması 
232
3. Mağdura İlişkin Koşullar 
233
a. Genel Olarak 
233
b. Mağdur Çokluğu 
234
c. Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Yurt Dışında Olması veya Kendisine Başka Sebeple Ulaşılamaması 
235
4. Uzlaştırma Usulü Kapsamında Olan Suçlar 
236
a. Genel Olarak 
236
b. Uzlaştırma Kapsamında Olan Bir Suç ile Bu Kapsamda Olmayan Bir Suçun Aynı Mağdura Karşı İşlenmesi 
237
B. Uzlaştırma Süreci 
239
1. Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderimi 
239
a. Genel Olarak 
239
b. Aynı Dosyanın İkinci Kez Uzlaştırma Bürosuna Gönderilemiyor Olması 
241
c. Uzlaştırmadan Sorumlu Cumhuriyet Savcısının Yapacağı İşlemler 
242
2. Uzlaştırmacının Etkin Olduğu Süreç 
244
a. Genel Olarak 
244
b. Uzlaştırma Müzakerelerine Davet (Uzlaşma Teklifi) 
244
c. Uzlaştırma Müzakerelerine Kimlerin Davet Edileceği 
247
d. Tebligat Süreci 
251
e. Uzlaştırma Müzakerelerine Davetin Kabulü ve Müzakerelerin Başlaması 
252
3. Süreler 
254
a. Genel Olarak 
254
b. Uzlaştırma Müzakerelerine Davet İçin Belirlenen Süre 
255
C. Edim 
255
1. Genel Olarak 
255
2. Edimin Hukuka ve Ahlaka Aykırı Olmaması 
257
3. Edimin Suçla Bağlantılı ve veya Orantılı Olması 
258
4. Edimin Açık, Anlaşılır ve Uygulanabilir Olması 
259
5. Edimsiz Uzlaşma 
259
IV. UZLAŞTIRMANIN HUKUKİ SONUÇLARI 
259
A. Yatay ve Dikey İhtilaf Açısından Doğurduğu Sonuçlar 
259
B. Soruşturma Evresinde Yapılan Uzlaştırmanın Doğurduğu Sonuçlar 
261
1. Genel Olarak 
261
2. Uzlaştırma Sürecinin Yürütülmesi Kimi Soruşturma İşlemlerinin Yürütülmesine Engel Olmaz 
262
3. Şüphelinin Ölümü 
262
4. Mağdurun Ölümü 
263
5. Kararlaştırılan Edimin Yerine Getirilmemesi veya Getirilememesi 
266
C. Kovuşturma Evresinde Yapılan Uzlaştırmanın Doğurduğu Sonuçlar 
268
1. Genel Olarak 
268
2. Sanığın Ölümü 
270
3. Mağdurun Ölümü 
271
4. Kararlaştırılan Edimin Yerine Getirilmemesi veya Getirilememesi 
271
D. Kesinleşmiş, İnfaz Edilmekte Olan yahut İnfaz Edilmiş Hükümlere İlişkin Yapılan Uzlaştırmanın Sonuçları 
273
V. DENETİM YOLU 
274
A. Soruşturma Evresinde 
274
B. Kovuşturma Evresinde 
274
C. Kanun Yararına Bozma 
274
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ 
274
Dördüncü Bölüm
KAMU DAVASININ AÇILMASININ ERTELENMESİ
I. GENEL OLARAK 
279
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
281
A. Genel Olarak 
281
B. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından 
281
III. KOŞULLARI 
282
A. Yeterli Şüphe 
282
B. Fiile İlişkin Koşullar 
283
C. Faile/Şüpheliye İlişkin Koşullar 
285
D. Zararın Giderilmesi 
287
1. Genel Olarak 
287
2. Zararın Tespiti 
288
3. Zarar Gideriminin İcrası 
288
E. Anılan Tüm Koşulların Bir Arada Olması Zarureti 
289
IV. USULÜ 
290
V. HUKUKİ SONUÇLARI 
290
VI. CMK M. 171 DÜZENLEMESİNDE BELİRTİLEN KOŞULLARIN ARANMADIĞI ÖZEL KDAE HALLERİ 
292
A. Genel Olarak 
292
B. Hukuki Sonuçları 
293
VII. DENETİM YOLU 
294
VIII. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ 
297
Beşinci Bölüm
SERİ MUHAKEME USULÜ
I. GENEL OLARAK 
299
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
303
A. Genel Olarak 
303
B. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından 
305
III. KOŞULLARI 
306
A. Genel Olarak 
306
B. Yeterli Şüphe 
308
C. Fiile İlişkin Koşullar 
310
D. Faile/Şüpheliye İlişkin Koşullar 
312
IV. USULÜ 
313
A. Davet 
313
1. Genel Olarak 
313
2. Davet Usulü 
316
B. Seri Muhakeme Usulünün Teklifi 
318
1. Teklifin Yapılma Yeri 
318
2. Teklifin Yapılması Esnasında Hazır Bulunması Gereken Kişiler 
319
3. Teklifin Yapılma Şekli 
320
a. Genel Olarak 
320
b. Bilgilendirmede Yer Verilmesi Gereken Hususlar (Yön. m. 10/1) 
320
c. Yaptırımın Belirlenmesi ve Teklif 
322
d. Teklifin Kabulü veya Reddi 
326
C. Talepname Düzenlenmesi 
327
D. Mahkemenin Hüküm Kurması 
328
1. Genel Olarak 
328
2. Talepname İncelemesi (Yön. m. 13) 
331
3. Hüküm Kurulması 
335
V. DENETİM 
338
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ 
342
Altıncı Bölüm
BASİT YARGILAMA
I. GENEL OLARAK 
349
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
351
A. Genel Olarak 
351
B. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından 
354
III. KOŞULLARI 
356
A. Genel Olarak 
356
B. Şüphe Derecesi 
358
C. Fiile İlişkin Koşullar 
359
D. Faile İlişkin Koşullar 
361
E. Basit Yargılama Usulünün Uygulanamayacağı Haller 
363
F. Mahkemenin Takdiri 
365
G. Ek Belge İstenme ve Zamanı 
368
IV. YAPTIRIMIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 
368
V. DENETİM/BASİT YARGILAMA ÇERÇEVESİNDE HÜKME İTİRAZ 
371
1. Genel Olarak 
371
2. İtiraz Hakkı Olanlar 
374
3. İtiraz Süresi 
374
4. İtiraz Mercii 
374
5. İtirazın Reddi 
375
6. İtirazın Kabulü 
376
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ 
379
Yedinci Bölüm
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB)
I. GENEL OLARAK 
381
A. Kısa Tarihçe 
381
B. Kavram 
382
C. Hukuki Niteliği 
382
1. Genel Olarak 
382
2. Rızasına İhtiyaç Duyulan Kişiler Bakımından 
385
II. KOŞULLARI 
387
A. Genel Olarak 
387
B. Hükmedilen Cezanın 2 Yıl veya Daha Az Süreli Hapis Cezası veya Adli Para Cezası Olması 
388
C. Daha Önce Kasıtlı Bir Suç 
388
D. Zararın Giderilmesi 
392
E. İstisna Suçlardan Olmaması 
394
F. Sanığın Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasını Kabul Etmesi 
395
G. Tüm Koşulların Birlikte Gerçekleşmesi 
396
III. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI 
396
A. Klasik HAGB 
396
B. Özel Düzenlemelerle HAGB Kararının Verilebildiği Hallerde Karar 
398
IV. DENETİM YOLU/İTİRAZ 
399
V. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARININ SONUÇLARI 
402
A. Genel Olarak 
402
B. Denetim Süresi Sonunda Verilen Düşme Kararı ve Sonuçları 
407
C. Hükmün Açıklanması 
408
VI. DEĞERLENDİRME VE REFORM ÖNERİLERİ 
411
Nihai Değerlendirme ve Reform Önerileri 
413
Kaynakça 
417
Kavramlar Dizini 
429