1. KOOPERATİFÇİLİĞİN TANIMI VE ÖNEMİ
33
1.1. Kooperatif Nedir?
33
1.2. Kooperatifçilik İlkeleri
33
a. Gönüllü ve Serbest Giriş (Açık Kapı)
33
b. Üyeler Tarafından Gerçekleştirilen Demokratik Denetim
34
c. Üyelerin Ekonomik Katılımı
34
d. Özerklik ve Bağımsızlık
34
e. Eğitim, Öğrenim ve Bilgilendirme
34
f. Kooperatifler Arasında İşbirliği
35
g. Topluma Karşı Sorumlu Olma
35
1.3. Kooperatifçiliğin Toplum Yaşamındaki Önemi/Rolü
35
1.4. Kooperatifler ile Sermaye Şirketleri Arasındaki Farklar
36
1.4.1. Yönetime Katılma
39
1.5. Kooperatiflerin Derneklerden Farkları
39
1.5.1. Kooperatif Bir Dernek Değildir
40
1.6. Kooperatiflerin Vakıflardan Farkları
41
1.7. Kooperatif, Sendika da değildir
41
1.8. Kooperatif Bir Siyasi Parti de değildir
42
1.9. Türkiye’de Kooperatiflerden Sorumlu Bakanlıklar
42
1.9.1. Ticaret Bakanlığı Görev ve Sorumluluk Alanındaki
a. Bilimsel Ar–Ge Kooperatifi
43
c. Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri
44
d. Fikri Mülkiyet Hakları ve Proje Danışma Kooperatifi
44
e. Gayrimenkul İşletme Kooperatifi
44
g. İşletme Kooperatifi
44
h. Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifleri
45
i. Küçük Sanat Kooperatifleri
45
j. Motorlu Taşıma Kooperatifleri – Karayolu Yük ve
Yolcu Taşıma Kooperatifleri
45
k. Deniz Yük ve Yolcu Taşıma Kooperatifleri
45
l. Pazarcılar İşletme Kooperatifi
46
m. Sağlık Hizmetleri Kooperatifi
46
n. Sigorta Kooperatifi
46
o. Site İşletme Kooperatifleri
46
ö. Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri
46
p. Tedarik ve Dağıtım Kooperatifi
47
r. Temin Tevzi Kooperatifi
47
s. Turizm Geliştirme Kooperatifleri
47
t. Tüketim Kooperatifleri
47
u. Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri
48
ü. Yaş Sebze ve Meyve Pazarlama Kooperatifleri
48
v. Yenilenebilir Enerji Üretim Kooperatifi
48
1.9.2. Tarım ve Orman Bakanlığının Görev ve Sorumluluk
Alanındaki Kooperatifler
48
a. Pancar Ekicileri Kooperatifleri
49
b. Su Ürünleri Kooperatifleri
49
c. Sulama Kooperatifleri
49
d. Tarım Kredi Kooperatifleri
49
e. Tarımsal Kalkınma Kooperatifleri
50
1.9.3. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Görev ve Sorumluluk
Alanındaki Kooperatifler
50
a. Konut Yapı Kooperatifleri
51
b. Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifleri
51
c. Toplu İşyeri Yapı Kooperatifleri
51
1.10. Kooperatifler Türlerine Göre Hangi Kanunlara Tabidir?
52
1.11. Dünyadaki Kooperatif Durumu
52
1.11.1. 2022 Yılı Dünya Kooperatifler İzleme Raporu
52
1.11.2. 2023 Yılı Dünya Kooperatifler İzleme Raporu
57
1.12. Kadın Kooperatifleri
57
1.12.1. Kadın Kooperatiflerinin Çalışma Alanları
58
1.12.2. Kadın Kooperatiflerinin Kurulma Nedenleri
60
1.13. Değişen Dünya’da Üçüncü Sektör
60
2. KOOPERATİF KURULUŞU VE ANA SÖZLEŞMENİN HAZIRLANMASI
63
2.1. Kooperatif Kuruluşu Nasıl Yapılır?
63
A. Ana sözleşmenin Hazırlanması, İmzalanması ve Tasdiki
64
B. Bakanlığa (veya İl Müdürlüğüne) Verilecek Dilekçe ve Eklenecek
C. Bakanlığın (veya İl Müdürlüğünün) Yapacağı İnceleme ve İzin
65
D. Kuruluş İçin Kooperatifin Tescil ve İlanı
66
F. Sicil Müdürünün Yapacağı İnceleme
67
G. Tescil ve İlan Edilecek Hususlar
67
H. Sicil Tasdiknamesinin Alınması
68
I. İlan Tescil Edilen Olgular
68
2.2. Kooperatif Kuruluş İzni Tescil ve İlan
69
2.3. Ana Sözleşmeye Konulacak Mecburi Hükümler
70
2.4. Ana Sözleşmeye Konulacak İhtiyari Hükümler
70
2.5. Ana Sözleşmeye Konulacak Yorumlayıcı Hükümler
70
2.6. Tüzel Kişiliğin Kazanılması ve Sorumluluk
71
2.7. Ana Sözleşme Değişiklik İşlemleri
71
2.7.1. Ana Sözleşme Nasıl Değiştirilir?
71
2.7.2. Kuruluş ve Esas Sözleşme Değişikliği İzninde Aranan
2.8. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Nelerdir?
74
2.9. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Ödenmesi ve Örnek Muhasebe
2.10. Kuruluş Giderlerinin Muhasebe Kayıtlarına İntikal Ettirilmesi
75
2.11. Kuruluş ve Örgütlendirme Giderlerinin Aktifleştirilerek İtfa Edilmesi
76
2.11.1. Kuruluş Masraflarının 5 Yılda İtfası ve Örnek Muhasebe
2.12. Kuruluşta Sermayenin Taahhüt Edilmesi ve Örnek Muhasebe
2.13. Sermayenin Peşin Ödenmesi ve Örnek Muhasebe Uygulaması
77
2.14. Sermaye Taahhütlerinin Tamamlanması ve Örnek Muhasebe
2.15.1. Ortaklık Sermayesinin Ayni Varlık Olarak Alınması
79
2.15.2. Değer Biçme, Bilirkişi
80
2.15.3. Karar Nisabı, Raporların Kabulü
80
2.16. Kooperatife Kimler Ortak Olabilir?
81
2.16.1. Kooperatifler Şirketlere, Şirketler ise Kooperatiflere
2.16.2. Hangi Tüzel Kişiler Kooperatife Ortak Olabilirler?
81
2.17. Yabancı Uyruklu Kişiler Kooperatife Ortak Olabilir mi?
81
2.18. Bir Ortak En Az ve En Fazla Kaç Pay Alabilir?
82
2.19. Bir Paya Birden Fazla Ortak Sahip Olabilir mi?
82
2.20. Ortaklık Payı Adedi, Oy Hakkını Etkiler mi?
82
2.21. Kooperatifteki Payını Devreden Ortaktan Devir İşlemi Nedeniyle
Herhangi Bir Bedel Alınabilir mi?
82
2.22. Bölüm İle İlgili Diğer Muhasebe Uygulamaları
83
2.22.1. Yeni Bir Kooperatifin Kurulması
83
2.22.2. Ek Ödemelerin ve Aidatların Muhasebeleştirilmesi
83
2.22.3. Ortaklığa Yeni Üye Alımının Muhasebeleştirilmesi
83
2.22.4. Ortak Aidatlarının/Paylarının Dövizle Yatırılması
84
3. KOOPERATİFLERDE ORTAKLIK SIFATININ KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ
85
3.1. Kooperatife Alınacak Ortaklarda Aranacak Şartlar Nelerdir?
86
3.2. Kooperatife Girmek İsteyen Kişilerin Talepleri Nasıl Değerlendirilir?
86
3.3. Tüzel Kişilerin Ortaklığı
87
3.4. Yeni Bir Kooperatif Kurarak Ortak Olma
87
3.5. Kurulmuş Olan Kooperatife Sonradan Ortak Olma
87
3.6. Ortaklık Payını Devralmak Suretiyle Ortak Olma
88
3.7. Miras Yoluyla Ortak Olma
88
3.8. Görev veya Hizmet ya da Taşınmaz Mal veya İşletme Karşılığı Ortak Olma
88
3.9. Gerçek Kişilerin Ortaklığı
89
3.10. Yönetim Kurulunca Ortaklık Başvurusunun Kabulü
89
3.11. Kooperatif Ortaklığının Sona Ermesi
90
3.12. Yönetim Kurulu Bir Ortağın Çıkma İsteğini Kabulden Kaçınırsa, Ne
3.13. Ortaklıktan Çıkmanın Sınırlandırılması
90
3.14. Bildirme Süresi ve Çıkma Zamanı
91
3.15. Ortaklıktan Çıkmayı Kabulden Kaçınma
91
3.16. Ortağın Ölümü ve Ortaklığın Devri
91
3.17. Görev veya Hizmetin Bitmesi, Taşınmaz Mal veya İşletme Karşılığı
3.18. Ortalıktan Çıkmak İsteyenler Hakkında Hangi İşlemler Yapılır?
92
3.19. Ortaklıktan Çıkarılma Esasları Nelerdir?
92
3.20. Çıkarılan Ortaklar Hakkında İzlenecek Hükümler Nelerdir?
93
3.21. Ortak Hakkındaki Çıkarılma Kararı
93
3.22. Ortaklıktan Çıkarılma Kararını Almaya Kim Yetkilidir?
93
3.23. Kooperatiften Çıkan ve Çıkarılan Ortaklara Yapılacak İade ve
3.24. Ortağın Ölümü Hakkında İzlenecek Yol Nedir?
94
3.25. Ortaklık Payının Devri
95
3.26. Ortaklıktan Çıkarılma ve İtiraz
95
3.27. Ortaklığın Sona Ermesi ve Hesaplaşma
96
3.28. Ortakların Kooperatiften Ayrılması
97
3.29. Ortaklıktan Çıkma Ertelenebilir mi?
97
3.30. Ortaklıktan Çıkış İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
97
3.30.1. Kooperatife Borcu Olmayan Ortağın Ayrılışına Örnek
3.30.2 Borcundan Dolayı İhraç Edilen Ortağa Yapılan Ödemeye
Ait Örnek Muhasebe Uygulaması
98
3.30.3. Çıkan Ortağa Sermaye Payı ve Diğer Ödemelerinin
İadesinin Sonraya Bırakılmasına Örnek Muhasebe
3.30.4. İstifa Eden ve Aynı Zamanda Borcu Olan Ortağa Yapılan
Ödemeye, Örnek Muhasebe Uygulaması
100
3.30.5. Ortaklık Devir İşlemlerine Örnek Muhasebe Uygulaması
101
3.30.6. Sermaye Taahhüdünü Henüz Tam Ödememiş Ortağın
Ayrılmasına Örnek Muhasebe Uygulaması
101
3.30.7. Ayrılan Ortakların Alacaklarında Zamanaşımı ve Örnek
4. ORTAKLARIN HAKLARI VE ÖDEVLERİ
103
4.1. Ortakların Bireysel Hakları
103
4.1.1. Ortaklıktan Çıkma Hakkı
104
4.1.2. Ortaklık Payını Devir Hakkı
104
4.1.3. Ortaklıktan Çıkarılma Kararına Karşı İtiraz ve Dava Açma
4.1.4. Bilgi Edinme ve Bilanço/Örnek İsteme Hakkı
104
4.1.5. Ticari Defterleri, Belgeleri İnceleme Hakkı ve Sır Saklama
4.1.6. Genel Kurula Katılma, Seçme ve Seçilme Hakkı
105
4.1.7. Olumlu Gelir–Gider Farkından Pay Alma Hakkı
106
4.1.9. Genel Kurulda Temsil Hakkı
106
4.1.10. Genel Kurul Kararlarının Bozulması, Aleyhine Dava Açma
4.1.11. Denetçilerin Dikkatini Çekme ve Açıklama Yapılmasını
4.1.12. Tasfiye Sonucunda Kalan Mal Varlığından Pay Alma Hakkı
108
4.1.13. Hak Arama ve Dilekçe Hakkı
108
4.2. Ortakların Birlikte Kullanabilecekleri Hakları
108
4.2.1. Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Hakkı
109
4.2.2. Gündeme Madde Eklenmesini İsteme Hakkı
110
4.3. Hak ve Yükümlülüklerde Eşitlik (Mutlak–Nisbi Eşitlik)
110
4.4. Ortakların Ödevleri ve Sorumlulukları
111
4.5. Ortakların Kooperatif Borçlarından Dolayı Sorumlulukları
113
4.5.1. Sınırsız Sorumluluk
113
4.5.2. Sınırlı Sorumlu
113
4.6. Sermaye Koyma Borcu ve Aidat Ödeme Yükümlülüğü
114
4.7. Kooperatifin İflası Durumunda Ortakların Sorumluluğu
115
4.8. Kooperatife Yeni Giren Ortağın Sorumluluğu
115
4.9. Bir Ortağın Ölümü veya Ayrılmasından ya da Kooperatifin
Dağılmasından Sonraki Sorumluluğu
115
4.9.1. Sorumlulukta Zaman Aşımı
116
4.10. Ortağın Kişisel Sorumlulukları
116
5. KOOPERATİF GENEL KURULU
117
5.1. Yönetim Kurulu Üyelerinin, Genel Kurul Toplantısından Evvel
Yapmaları Gereken İşlemler Nelerdir?
117
5.2. Genel Kurul Toplantı Gündemi Nasıl Belirlenir?
118
5.3. Genel Kurul Toplantısı Sırasında Gündeme Eklenebilecek Konular
119
5.4. Genel Kurul için Temsilci Talebi, Başvuru Yapılması, Temsilcinin
Niteliği, Görevlendirilmesi ve Ücretleri
119
5.5. Bakanlık Temsilcisinin Genel Kuruldan Evvel Yapacağı Görevleri
121
5.6. Genel Kurul Toplantılarına Bakanlık Temsilcilerinin Gelmemesi
Halinde Yapılacak İşlemler Nelerdir?
126
5.7. Genel Kurul Toplantı Sonrası Yapılacak İşlemler ve Rapor
5.8. Kaç Tür Genel Kurul Toplantısı Vardır, Hangi Sürelerle Yapılır?
127
5.9. Olağan Genel Kurul Toplantısı
127
5.10. Elektronik Genel Kurul Toplantısı
129
5.11. Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı
131
5.13. Genel Kurula Çağrı, Genel Kurulu Çağrıya Yetkili Olanlar ve Çağrının
5.14. Genel Kurul Toplantı Yeter Sayısı
135
5.15. Genel Kurul Gündeminin Hazırlanması ve Gündeme Madde
5.16. Tüm Ortakların Hazır Bulunması Halinde Genel Kurul
137
5.17. İbra Etmek Ne Demektir?
137
5.18. İbra Oylamasına Kimler Katılamaz?
138
5.19. Genel Kurul Toplantılarında Oy Hakkı ve Temsil
138
5.20. Ortaklar Listesinin Hazırlanması
139
5.21. Toplantının Açılması ve Toplantı Başkanlığı
139
5.22. Oy Kullanmanın Şekli
140
5.23. Genel Kurul Toplantı ve Yeter Sayısı Kaçtır?
141
5.24. Genel Kurul Toplantılarına Vekâleten İştirak Edecek Ortakları
Kimler Temsil Edebilir?
142
5.25. Genel Kurul Toplantılarında Temsilin Şartları Nelerdir?
142
5.26. Genel Kurul Kararlarına İtiraz Edilebilmesi Mümkün müdür?
143
5.27. Bilânçonun Tasdiki ve İbra
144
5.28. Genel Kurul Tutanağı
144
5.29. Genel Kurul Kararlarının Tescil ve İlanı
145
5.30. Kooperatif Genel Kurul Toplantı Kararlarının Geçerliliği
145
5.31. Yeni Ortak Olan Bir Kişi Hemen Genel Kurul Toplantısına Katılma
5.32. Bir Genel Kurulu Kararı, Bir Sonraki Genel Kurul Kararıyla
5.33. Kooperatif Yönetim Kurulunca Genel Kurul Kararı Olmaksızın Para
5.34. Haklarında Çıkarılma Kararı Kesinleşmeyen Ortaklar Genel Kurul
Toplantısına Katılabilirler mi?
147
5.35. Genel Kurul Yönetim Kurulunu Her Zaman Azledebilir mi?
147
6. KOOPERATİF YÖNETİM KURULU
149
6.1. Yönetim Kurulu ve Üye Sayısı
149
6.2. Üyelik Şartları ve Ücret
149
6.4. Yönetim ve Temsil
150
6.5. Şümulü ve Sınırlandırılması
151
6.8. Üyelerin Titizlik Derecesi ve Sorumlulukları
152
6.9. Yönetim Kurulunun Görev Süresi Ne Kadardır?
152
6.10. Yönetim Kurulu Üyeliğinin Boşalması Halinde Ne Yapılır?
152
6.11. Yönetim Kurulu Arasında Görev Paylaşımı Nasıl Yapılır?
153
6.12. Yönetim Kurulu Temsil ve İmza Yetkisi Nasıl Kullanılır?
153
Kooperatiflerde Temsil
153
6.14. Yönetim Kurulu Üyeliği, Üyelik Şartları ve Bağdaşmayan Görevler
154
6.15. Yönetim Kurulunun Temsil, İcra ve Görev Yetkisi
157
6.16. Yönetim Kurulunun Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması
158
6.17. Yönetim Kurulunun İşleyişi
158
6.18. Yönetim Kurulunun Kurul Halinde Yapacağı Görevler
159
6.19. Yönetim Kurulu Üyelerine Bireysel Olarak Yüklenen Görevler
161
6.20. Yönetim Kurulunun Yükümlülükleri
162
6.21. Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluk Halleri
163
6.22. Yönetim Kurulu Üyelerinin Cezai Sorumluluk Halleri
164
6.23. Kooperatif Defterlerinin Tutulmasının Sorumluluğu
167
6.24. Gelir–Gider Farkı Nedir?
167
6.25. Gelir ve Gider Farkının Dağılımı Nasıl Yapılır?
167
6.26. Yedek Akçe Nedir, Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
168
6.27. Gelir–Gider Farkından Doğan Sorumluluklar
168
6.28. Yedek Akçe ve Fon Ayırma ile İlgili Sorumluluklar
169
6.29. Yönetim Kurulu Üyeleri, Müdürlerin Verdikleri Zararlardan Sorumlu
6.30. Genel Kurulda Yapılan İbra İşlemi İle Yönetim Kurulu Hukuki ve
Cezai Sorumlulukları Biter mi?
169
6.31. Yönetim Kurulu Toplantıları Ne Şekilde Yapılır?
170
6.32. Yönetim Kurulu Üyelerinin Mal Bildiriminde Bulunmaları Gerekir
6.33. Yönetim Kurulunun Kooperatifin Aczi Halinde Yapması Gereken
6.34. Murahhas Üye Nedir?
171
6.35. Yönetim Kurulu Üyelerine Ödenecek Ücretlerden Kesilecek Yasal
6.36. Yönetim Kurulu Üyeliği Sona Eren Yönetim Kurulu Üyelerinin
Yapması Gereken Devir İşlemleri Nelerdir?
172
6.37. Yönetim Kurulu Üyelerinin Hakları ve Mal Bildirimi Yükümlülükleri
172
6.38. Yönetim Kurulu Üyelerine Kura Çekimine Katılmadan İstedikleri
Daire Verilebilir mi?
174
6.39. Yönetim Kurulu Toplantı Nisabı Nedir?
174
6.40. Yönetim Kurulu Toplantıları Nerede Yapılır?
175
6.41. Yönetim Kurulu Üyeleri Uygun Bulmadıkları Karar Hakkında Hangi
6.42. Yönetim Kurulu Kararı İptal Edilebilir mi?
175
6.43. Kooperatif Yöneticileri Kamu Görevlisi midir?
176
6.44. Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanı Nasıl Görevden Alınır?
176
6.45. Kooperatif Yönetim Kurulu İbra Edilmezse Ne Olur?
177
6.46. Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanı İstifa Ederse Ne Olur?
177
6.47. Görevi Sona Eren Yönetim Kurulu Üyeleri Sorumlulukları Altında
Bulunan Para, Mal, Defter, Belge ve Diğer Kooperatif Varlıklarını
Seçimlerin Yapıldığı Genel Kurul Toplantı Tarihinden İtibaren Kaç
Gün İçinde Teslim Etmeleri Gerekir?
177
6.48. Görevi Sona Eren Yönetim Kurulu Üyesinin Görev Yaptığı Zamana
Ait Sorumluluğu Ayrılış Tarihinden İtibaren Kaç Yıl Devam Eder?
177
7.1. Kooperatiflerde Denetimin Amacı
180
7.2. Kooperatiflerde Denetim Yolları Nelerdir?
180
7.3. Kooperatif Denetimi
181
7.4. Kooperatiflerde Denetçi Olabilmek İçin Aranan Şartlar
181
7.5. Bağdaşmayan Görevler
183
7.6. Denetim Kuruluna Üye Seçimi
184
7.7. Denetim Kurulunun Görev ve Yükümlülükleri
184
7.8. Denetim Kurulu Üyelerinin Hukuki ve Cezai Sorumluluk Halleri
188
7.9. Denetçilerin İnceleme Yükümlülüğü
189
7.10. Rapor Düzenlenmesi
189
7.11. Sır Saklama Yükümlülüğü
190
7.12. Denetçilerin Sayısı ve Görev Süreleri Ne Kadardır?
190
7.13. Denetçilerin Ücretleri Nasıl Belirlenir?
190
7.14. Denetim Kurulu Raporu Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
190
7.15. Denetçilik Görevinin Sona Erme Halleri Nelerdir?
191
7.16. Denetçiliğin Boşalması Halinde Neler Yapılır?
191
7.18. Devletin Kooperatifçilik Alanındaki Denetimi
193
7.18.2. Kurulduktan Sonra, İşleyiş Sırasında;
193
7.19. Denetim Kurulu Üyeleri Genel Kurulu Toplantıya Çağırabilir mi?
193
8. KOOPERATİF BİRLİKLERİ, KOOPERATİFLER MERKEZ BİRLİKLERİ, TÜRKİYE
MİLLİ KOOPERATİFLER BİRLİĞİ VE DANIŞMA KURULU
195
8.1. Kooperatiflerin Üst Kuruluşları
196
8.2. Üst Kuruluşların Görevleri
198
8.3. Birliklere Katılan Kooperatif Ortaklarının Yükümlülükleri
199
8.4. Kooperatif Birliklerinin Genel Kurulu
199
8.5. Kooperatif Birliklerinin Yönetim Kurulu
200
8.6. Kooperatif Birlikleri Denetim Kurulu
200
8.8. Kooperatif Merkez Birlikleri
201
8.9. Merkez Birlikleri
202
8.10. Türkiye Milli Kooperatifler Birliği
202
8.10.1. Temsilcilerin Belirtilmesi
204
8.10.2. Danışma Kurulu
204
8.11. Kooperatif Birlikleri
205
8.11.1. Kooperatiflerin Üst Birliklerine İlişkin İşlemler
205
8.11.2. Bir Kooperatifin Üst Birliğe Üye Olması
207
8.12. Kooperatif Birliklerinde Denetim ve Eğitim
208
8.13. Kooperatiflerin Dağılma Sebepleri (KK–Madde 81)
208
8.13.1. Ana Sözleşme Gereğince
209
8.13.2. Genel Kurul Kararıyla
209
8.13.3. İflasın Açılmasıyla
209
8.13.4. Kanunlarda Öngörülen Diğer Hallerde, İlgili Bakanlığın
Mahkemeden Alacağı Karar Üzerine
210
8.13.5. Üç Yıl Olağan Genel Kurulun Yapılmaması Halinde
210
8.13.6. Amacına Ulaşma İmkânının Bulunmadığının İlgili
Bakanlıkça Tespiti Halinde
210
8.13.7. Birleşme Suretiyle Dağılma
210
8.13.8. Kamu Tüzel Kişiliği Tarafından Devralınmak Suretiyle
212
8.14. Amacına Ulaşan Konut Yapı Kooperatiflerine İlişkin Hüküm
213
8.15. Tasfiye İşlemleri
213
8.16. Tasfiye Kurulunun Oluşumu
214
8.17. Yönetim Kurulu Üyeleri Tasfiye Kuruluna Seçilir mi?
214
8.18. Tasfiyeden Dönülmesi Mümkün müdür?
215
8.20. Tasfiye Sonucu Kalan Mal Varlığı Nasıl Paylaşılır?
215
8.21. Tasfiyeye Girmiş Kooperatifin Genel Kurulu Ne Zaman Yapılır?
216
8.22. Tasfiye Halinde Kooperatifin Toplantı Karar Nisabı Nedir?
216
8.23. Kanunen Münfesih (geçerliliği kalmamış) Durumda Olan
Kooperatif, Tasfiyeden Dönebilir mi?
216
8.23.1. Genel Kurul Kararı İle Tasfiyeye Giren Kooperatifin
8.24. Ticaret Siciline Bildirme
216
8.25. Tasfiye Mamelekin Paylaştırılması
216
8.26. Kooperatiflerin Başka Bir Şirket Türüne Dönüşümü Nasıl
8.27. Genel Olarak Bakanlığın Görev ve Yetkileri
217
8.28. Bakanlık Temsilcileri ve Kararların Yürürlük Şartı
218
8.29. Örnek Ana Sözleşme Hazırlanması
219
8.30. Muhasebe Usulü ve Defterler
219
8.31. Teftiş ve Denetleme
219
8.32. Teftiş ve Denetleme ile İlgili Görevlendirme
220
8.34. Uyuşmazlıklar ve Hakem Kurulları
221
9. GELİR–GİDER FARKLARI VE RİSTURN İŞLEMLERİ
223
9.1. Ortak İçi ve Ortak Dışı Kavramı
223
9.2. Ortaklar ve Personel İçin Yardım Fonları
224
9.3. Gelir ve Gider Farkına İlişkin Açıklamalar
224
9.4. Kooperatiflerde Zararın Dağıtımı (Olumsuz Gelir Gider Farkı)
225
9.5. Sermaye Paylarına Faiz Verilmesi
227
9.6. Yedek Akçe Nedir?
228
9.7. Risturn’un Ortaklara Dağıtım İşlemleri
229
9.7.1. Risturn Nedir?
229
9.7.2. Risturn İstisnası Nedir?
231
9.7.3. Tüketim Kooperatiflerinde Risturn İstisnası
232
9.7.4. Tarımsal Üretici Birliklerinde Risturn İstinası
232
9.7.5. Risturn veya Kar Payının Vergilendirilmesi
232
9.8. Dönem Sonu Karından Zorunlu Kesintilerle Birlikte İsteğe Bağlı
Kesintilerin de Ayrılması
237
10. KOOPERATİFLERİN BELGE DÜZENİ VE TUTULACAK DEFTERLER
241
10.1. Kooperatiflerin Tutmakla Zorunlu Olduğu Defterler
241
10.2. Kooperatiflerde Belge Düzeni ile Muhasebede Tutulacak
Defterlerde Kayıt Düzeni Nasıl Olmalıdır?
246
10.3. Kooperatiflerde Tutulacak Defterin Saklama Süresi Ne Kadardır?
247
10.4. Defterlerin Açılış ve Kapanış Onayları İle İlgili Dikkat Edilecek
10.6. Ticari Defterlerin İspat Gücü, Lehte ve Aleyhte Delil Olması
248
10.6.1. İspat ve Delil Kavramları
250
10.6.2. Ticari Defter Tutmanın Amacı–Elektronik Ortamda Defter
10.6.3. Ticari Defterlerin İspat Hukukundaki Yeri
252
10.6.4. Hukuk Yargılamasında Ticari Defterlerin Delil Niteliği
253
10.6.5. Vergi Yargılamasında Ticari Defterlerin Delil Niteliği
254
10.6.6. Ticari Defterlerin Delil Olması İçin Gereken Şartlar
255
10.6.7. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması
255
10.6.8. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması
259
10.7. Kooperatif Defterlerini İncelemeye Kimler Ne Kadar Yetkilidir?
261
10.8. Diğer Kanuni Defterler
262
10.9. Yardımcı Defterler
262
10.10. Kooperatiflerin Hesap Dönemi
263
10.11. Muhasebeyle İlgili Belgeler
263
10.13. Gider Pusulaları
266
10.14. Müstahsil Makbuzu
266
10.15. Ücret Bordrosu
266
10.17. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması Halinde Sorumluluk
268
10.18. Denetçinin Sorumluluğu
269
10.19. Ticari Defterlerle İlgili Suçlar ve Cezalar
269
11. KOOPERATİFLERDE VERGİLENDİRME
271
11.1. Kooperatifler ile İlgili Vergisel Kavramlar
273
11.2. Verginin Konusu
273
11.3. Vergiyi Doğuran Olay
274
11.4. Verginin Sorumlusu
274
11.5. Vergi Muafiyeti
275
11.6. Kooperatiflere Sağlanan Vergi Kolaylıkları
276
11.7. Kurumlar Vergisi Kanununda Kooperatiflere Tanınan Vergi
11.8. Kooperatiflerde Faaliyet Dönemi Sonunda Bir Gelir Fazlasının Elde
11.9. Üretim Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler
279
11.10. Kredi Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler
279
11.11. Yapı Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler
279
11.12. Yapı Kooperatiflerinden Kurumlar Vergisi Muafiyetinde Özel Şartlar
281
11.13. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kooperatiflerde Ortak Dışı
İşlemlerin Vergilendirilmesi
281
11.14. Vergi İstisnası
282
11.15. Kooperatiflerin Taşınmaz Mal Satışlarına İlişkin İstisna
284
11.16. Kooperatiflere Gider Vergileri Kanununda Tanınan İstisnalar
284
11.17. Kooperatiflere Damga Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar
284
11.18. Kooperatiflere Belediye Gelirleri Kanununda Tanınan İstisnalar
285
11.19. Kooperatiflere Emlak Vergisi Kanununda Tanınan istisnalar
286
11.20. 2982 Sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde
Yapılacak Yatırımlarda Vergi, Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları
Tanınması Hakkındaki Kanunda Kooperatifler
286
11.21. Kurumlar Vergisi Kesintisi
286
11.22. Kooperatif Gelirlerinin Sadece Taşınmaz Kira Gelirlerinden ve
Mevduat Faizlerinden Oluşması Halinde Beyan
288
11.23. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Kooperatifler
289
11.23.1. Kooperatiflerin Katma Değer Vergisi Mükellefiyeti
289
11.23.2. Kooperatiflere Tanınan İstisnalar
289
11.23.2.1. Tarımsal Amaçlı Kooperatiflere Bedelsiz
Olarak Yapılan Mal Teslimi ve Hizmet
İfalarına İlişkin İstisna
290
11.23.2.2. Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin Arazi Islahına
Ait Hizmetlerde İstisna KDV
290
11.23.3. Küçük Sanayi Sitelerinin İnşasına İlişkin İstisna
290
11.23.4. Konut Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine Konut
Teslimlerine İlişkin İstisna
290
11.23.5. Konut Yapı Kooperatiflerine Yapılan İnşaat Taahhüt
İşlerinde İstisna/İndirimli Oran Uygulaması
291
11.23.5.1. İnşaat Taahhüt İşinin Ayrı Müteahhit veya
Taşerona Yaptırılması Durumunda İstisna
11.23.5.2. Tasfiyeye Giren Konut Yapı Kooperatiflerinde
İndirimli Oran Uygulaması
293
11.23.6. Konut Yapı Kooperatiflerinin Arsa (Kat) Karşılığı İnşaat
İşlerinde KDV Uygulaması
293
11.23.7. İstisna Kapsamındaki İşlemlerde İndirim
293
11.24. Kooperatiflerin Şarta Bağlı Olarak Kurumlar Vergisi Muafiyetini
Kaybetmesi ve Kazanması Ne Demektir?
294
11.25. Risturn veya Kar Payının Vergilendirilmesi
294
11.26. Kooperatiflere Ait Taşınmazların Kiralanması İşleminde Gelir Vergisi
11.27. Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununda Yer Alan
11.28. Vergi Levhası Bulundurma Zorunluluğu
296
11.29. Kooperatifin Vergi Borçlarının Ödenmemesi Durumunda Kooperatif
Ortaklarının Sorumluluğu
296
12. KURUMSALLIK NEDİR?
297
12.1. Kooperatiflerde Kurumsal Yönetim
298
12.2. Kurumsal Yönetimin Temel İlkeleri
301
12.3. İşletmenin Yönetimi
303
12.4. Kurumsal Yönetimin Başlıca Amaçları
305
12.5. Kurumsal Yönetim Uygulamasının Kooperatife Sağlayacağı Yararlar
305
13. KOOPERATİF BİLGİ SİSTEMİ – KOOPBİS
307
13.1. Yönetmeliğin Amacı
307
13.2. KOOPBİS’in Kurulumu ve Yönetimi
307
13.3. Genel Müdürlüğün Görev ve Yetkileri
308
13.4. İl Müdürlüğünün Görev ve Yetkileri
309
13.5. Sistem Yöneticisinin Görev ve Yetkileri
309
13.6. KOOPBİS Yetkilisi
310
13.7. KOOPBİS Yetkilisinin Görev ve Sorumlulukları
310
13.8. Denetçilerin Yetkileri
311
13.9. Ortakların KOOPBİS’e Erişimi
312
13.10. KOOPBİS Verilerinden Yararlanma
312
13.11. Veri Güvenliği
312
13.12. İdari Para Cezasını Gerektiren Haller
314
13.13. Kooperatifçilik Verileri
314
13.14. KOOPBİS Yetkililerinin Veri Girişi ve Bildirim Yükümlülüğü
315
14. KOOPERATİFLERDE DIŞ DENETİM
317
14.1. Dış Denetimin Amacı
317
14.2. Dış Denetimin Konusu
318
14.3. Dış Denetime Tabi Kooperatifler, Dış Denetim Şartları, Dış Denetim
Hususunda Yetkilendirilen Kuruluşlar ve Dış Denetime Tabi
Kooperatiflerin Dış Denetim Yaptırmamalarının Sonuçları
318
14.4. Denetleme Organınca Yapılacak Denetimin Konusu ve Kapsamı
321
14.5. Denetleme Organının Üyelerinin Seçilmesi, Azli ve Üyeliğin
14.6. Denetleme Organı Üyelerinin Nitelikleri
322
14.7. Denetleme Organı Üyelerinin Görev ve Yetkileri
323
14.8. Denetleme Organı Üyelerinin Sorumlulukları
324
14.9. Dış Denetime Tabi Kooperatifler ve Dış Denetim Yaptırmamanın
14.10. Dış Denetçinin Nitelikleri
325
14.11. Birlik/Merkez Birliğinde İstihdam Edilecek Dış Denetimle Görevli
Personelin Nitelikleri
327
14.12. Dış Denetçinin Çalışma Yöntemi ve Görevleri
327
14.13. Dış Denetim Teknikleri
328
14.14. Dış Denetçinin Yetkileri
329
14.15. Dış Denetçinin Yükümlülükleri
330
14.16. Kooperatiflerin Yükümlülükleri
331
14.17. Dış Denetçinin Seçimi
331
14.18. Dış Denetçinin Görevden Alınması
332
14.19. Dış Denetçiliğin Boşalması
332
14.20. Dış Denetçinin Tescil ve İlanı
332
14.21. Dış Denetçinin Uyacağı Etik İlkeler
333
14.21.1. Mesleki Şüphecilik
333
14.21.2. Dürüstlük ve Tarafsızlık
333
14.22. Tarafsızlığı Ortadan Kaldıran Durumlar
333
14.23. Mesleki Yeterlik ve Özen
334
14.24. Sır Saklama Yükümlülüğü
334
14.25. Faaliyet Sınırlamaları ve Reklam Yasağı
334
14.26. Dış Denetçilerin Uyacakları Etik Kurallar
335
14.27. Dış Denetim Raporunun Hazırlanması ve Genel Kurula Sunulması
335
14.28. Dış Denetim Raporunun Asgari İçeriği
336
14.29. Denetim Raporlarının Değiştirilmesi
337
14.30. Dış Denetimde Raporlama Nasıl Yapılır?
337
14.31. Küçük ve Mikro İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı (KÜMİ
14.32. Denetçinin, SBDS Kapsamında Finansal Tabloların Sınırlı Denetimini
14.33. Sınırlı Denetimin Kabulünden Sonra Dikkate Alınacak Hususlar
347
14.33.1. Etik Hükümlere Uyum
347
14.34. Müşteri İlişkisinin ve Sınırlı Denetim Sözleşmesinin Kabulü ve
Devam Ettirilmesini Etkileyen Etkenler
347
14.35. Sınırlı Denetim Sözleşmesinin Kabulüne İlişkin Ön Şartlar
348
14.36. Sınırlı Denetim Sözleşmesi Yazılı Olarak Düzenlenmesi
349
14.37. Sınırlı Denetimin Yürütülmesi – Finansal Tabloların Sınırlı
Denetiminde Önemlilik
349
14.38. Denetçinin İşletmeyi Tanıması
350
14.39. Özel Durumları Ele Alan Prosedürler
352
14.39.1. İlişkili Taraflar
352
14.39.2. Hile ve Mevzuata Aykırılık
352
14.39.3. İşletmenin Sürekliliği
353
14.40. Başkaları Tarafından Yapılan Çalışmaların Kullanılması
354
14.41. Finansal Tabloların, Bu Tabloların Dayanağını Oluşturan Muhasebe
Kayıtlarıyla Mutabakatı
354
14.42. Denetçinin, Finansal Tabloların Önemli Yanlışlık İçerebileceği
Hususundan Haberdar Olması Durumunda Uygulanacak İlave
14.43. Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
355
14.44. Yazılı Beyanlar
355
14.45. Yönetimin, Talep Edilen Yazılı Beyanlardan Bir veya Daha Fazlasını
Sunmaması Durumunda Denetçi
356
14.46. Uygulanan Prosedürler Sonucunda Elde Edilen Kanıtların
14.48. Denetçinin Finansal Tablolar Hakkında Sonuç Oluşturması Finansal
Tablolara İlişkin Geçerli Finansal Raporlama Çerçevesinin
14.49. Finansal Tabloların Gerçeğe Uygun Sunum Çerçevesi Kullanılarak
14.50.1. Olumlu Sonuç
359
14.50.2. Olumlu Sonuç Dışındaki Sonuç
360
14.51. Finansal Tabloların Önemli Yanlışlık İçermesi
360
14.52. Finansal Tablolar Hakkında Olumsuz Sonuç Bildirilmesi
361
14.53. Yeterli ve Uygun Kanıt Elde Edilememesi
362
14.54. Denetçinin Denetimden Çekilme Şartları
362
14.55. Denetçinin Yeterli ve Uygun Kanıt Elde Edememesi Sebebiyle
Finansal Tablolar Hakkında Sınırlı Olumlu Sonuç Bildirmesi
363
14.56. Denetçinin Finansal Tablolar Hakkında Sonuç Bildirmekten
14.57. Yeterli ve Uygun Kanıt Elde Edemediği İçin Sınırlı Olumlu Sonuç
Bildirmesi veya Sonuç Bildirilmesinden Kaçınılması
364
14.58. Denetçi Raporu
364
14.59. Denetçi Raporunda Yer Alan Dikkat Çekilen Hususlar ve Diğer
Hususlar Paragrafları
366
14.60. Özel Amaçlı Finansal Tablolara İlişkin Denetçi Raporu
366
14.61. Diğer Hususlar Paragrafı
367
14.62. Diğer Raporlama Sorumlulukları
367
14.63. Denetçi Raporu Tarihi
367
14.65. Denetçi Raporunun Unsurları
368
14.66. Yönetimin Finansal Tablolara İlişkin Sorumluluğu
369
14.67. Denetçinin Sorumluluğu
369
14.68. Finansal Tabloların Sınırlı Denetiminin Niteliğinin Bildirilmesi
370
14.69. Kullanıcıların Finansal Tabloların Özel Amaçlı Bir Çerçeveye Uygun
Olarak Hazırlanmış Olduğu Konusunda Uyarılması
370
14.70. Dış Denetim Raporunun Detayları
370
14.71.1. Olumlu Görüş
372
14.71.2. Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi
373
14.71.3. Görüş Türlerinin Gerekçeleri
373
14.72. Dış Denetim Raporu Örneği
375
14.73. Görüş Bildirmekten Kaçınmayı İçeren Rapor
376
14.74. Olumsuz Görüş Bildirmenin Sebepleri
377
14.75. Sınırlı Olumlu Görüş İçeren Dış Denetim Raporu
378
14.77. Mesleki Şüphecilik ve Mesleki Muhakeme
380
14.78. Sınırlı Denetim Düzeyinde Kalite Kontrol
382
14.79. Denetim Ekiplerinin Görevlendirilmesi
384
14.80. Sınırlı Denetim Sözleşmesinin Şartları Üzerinde Anlaşmaya
15. KOOPERATİF DENETİMLERİNDE TESPİT EDİLEN YOLSUZLUKLAR VE
15.1. Kooperatiflerde Rastlanılan Yolsuzlukların Başlıca Nedenleri
387
15.2. Kooperatiflerde Sık Rastlanılan Yolsuzluklar
390
15.3. Kooperatiflerde Tespit Edilen Diğer Yolsuzluklar ve Sıkıntılar
396
15.4. Değerlendirme ve Sonuç
403
15.5. İşletmelerde/Kooperatiflerin Özellikle Muhasebe ve Belge
İncelemeleri Esnasında Karşılaşılan Muhasebe Kayıt Hata, Hile ve
15.5.1. Hile Neden Yapılır?
405
15.5.2. Muhasebe Hataları
407
15.5.3. Hata Çeşitleri
409
15.5.5. Belge Sahtekârlığı
416
15.5.5.1. Belge Sahtekârlığının Başlıca Nedenleri:
417
15.5.5.2. Kooperatif/Şirket Yolsuzluklarında Fatura
15.5.5.4. Faturayı Kesen Firmanın Fiili Durumu
418
15.5.5.5. Belge Sahtekârlığının Gerçekleşme Şekilleri
419
15.5.5.6. Belge Sahtekârlığında Yaygın Olarak
15.5.6. Bilançonun Maskelenmesi
423
15.5.7. Vergi Kaçırma Amaçlı Muhasebe Hileleri
425
15.5.8. Hatanın Tespit Edilmesi
435
15.5.9. Hilenin Tespit Edilmesi
437
15.5.11. Hilelere Neden Olan Risk Faktörleri
445
15.5.13. Hilelerin Sınıflandırılması
447
15.5.14. Hileli Finansal Raporlamanın Ortaya Çıkma Sebepleri
451
15.5.15. Hile Belirtileri
453
15.5.16. Belge Düzeninde Hileler
464
15.5.17. Hata ve Hile Arasındaki Fark
465
15.6. Alınması Gereken Tedbirler
466
15.6.1. İşletme İçi Önlemler
466
15.6.2. İşletme Dışı Önlemler
467
16.1. Arsa ve İnşaat Ödemelerinin Muhasebeleştirilmesi
469
16.2. Kiralama İşlemleri/Giderleri
472
16.3. Kooperatifin Gayrimenkulünü Kiraya Vermesi
472
16.3.1. Bir KDV Mükellefinden Kiralama İşlemine Örnek
16.3.2. KDV Mükellefi Olmayan Birisinden Kiralama İşlemine
Örnek Muhasebe Uygulaması
474
16.4. Aidat Ödemesini Geciktiren Ortaklardan Gecikme Faizi Alınabilir mi?
474
16.5. Ortaklar Tarafından Ödenen ve Tahakkuk Eden Gecikme Zamları
475
16.5.1. Gecikme Cezası Tahakkukuna Örnek Muhasebe Kaydı
476
16.6. Personele Verilen Aylık Ücretin Muhasebe Kaydı
476
16.7. Kooperatiflerde Sermaye Nasıl Hesaplanır?
477
16.8. Kooperatiflerin Avukat Tutmak Zorunluluğu Var mıdır?
478
16.9. Kooperatif Kuruluş İşlemlerinde Bakanlıkça Hazırlanan Örnek Ana
Sözleşmelerin Aynen Kabul Edilmesi Zorunlu mudur?
478
16.10. Mülkiyeti Birden Fazla Kişiye Ait Olan Bir Kara Ulaşım Aracının Pay
Sahiplerinin Her Biri Bu Araç Üzerinden Taşıyıcılar Kooperatifi ile
Ortaklık İlişkisi Kurulabilir mi?
479
16.11. Kooperatife Ortak Olabilmek İçin Aranan Şartların Serbestçe
Belirlenebilmesi Mümkün müdür?
479
16.12. Ana sözleşmede Belirtilerek Belirli Bir Güzergâhta Yolcu Taşımacılığı
Yapmak Üzere Bir Taşıma Kooperatifi Kuruluşuna İzin Verilmesi
16.13. Tür Değişikliği Yapacak Kooperatiflerin Hali Hazırda Mevcut Olan
Ortaklarının Kabul Edilen Yeni Ana sözleşmede Belirtilen Ortaklık
Şartlarını Taşıması Gerekli midir?
479
16.14. Bakanlık İzni Alınmadan Kooperatif Kuruluş ve Ana Sözleşme
Değişikliği Yapılabilir mi?
480
16.15. Kurulacak Kooperatifin Çalışma Konuları Serbestçe Belirlenebilir
16.16. Kooperatif Ana sözleşmesini İmzaladıktan Sonra Kurucu Ortaklıktan
Ayrılmak İsteyen Kişinin Ne Yapması Gerekir?
480
16.17. Farklı Tür Kooperatif İfadesiyle Anlatılmak İstenilen Nedir?
480
16.18. Ana Sözleşmenin Noter Onaylı Olması Zorunlu mudur?
480
16.19. Devlet Memurları Kooperatiflerin Yönetim veya Denetim
Kurullarında Yer Alabilir mi?
481
16.20. Genel Kurul Toplantıları Birleştirilerek Yapılabilir mi?
481
16.21. Kooperatifi Temsile Yetkili Kimselerin Yetkilerine Dayanak Olan
Kararlarının Noterlikçe Tasdik Edilmesi Zorunluluğu Var mıdır?
481
16.22. Kooperatif Paraları Vadeli Hesapta ya da Döviz Hesabında