Birinci Bölüm KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE KIŞKIRTICI FAALİYET
1. KIŞKIRTICI AJAN KAVRAMI
21
1.1. Kışkırtıcı Ajan Tanımı ve Terimsel Birlik
21
1.2. Tarihsel Gelişim Yerine: Kavramın Fransa’da Ortaya Çıkış Süreci
23
2. KİMİN KIŞKIRTICI AJAN OLABİLECEĞİ SORUNU
28
2.2. Herkes Kışkırtıcı Ajan Olabilir Yaklaşımı
29
2.3. Sadece Kamu Görevlileri Kışkırtıcı Ajan Olabilir Yaklaşımı
31
2.3.1. Kışkırtıcı Ajan Kategorileri
32
2.3.1.2. Gizli Soruşturmacı
34
2.3.1.3. Suç Örgütüne Sızan Olarak Güvenilir Kişi
38
2.4. Ara Değerlendirme
39
3. KIŞKIRTICI FAALİYET
42
3.1. Kışkırtıcı Ajanın Suça Katılmasının Biçimi
42
3.1.2. Kışkırtıcı Ajanı Sadece Suça Manevi Ortaklık Bağlamında Değerlendiren Yaklaşım
42
3.1.2.1. Kışkırtıcı Ajanın Manevi Ortaktan Farkı
42
3.1.2.2. Suça Manevi Olarak Katılan Kışkırtıcı Ajanın Cezalandırılabilirliği
47
3.1.3. Kışkırtıcı Ajanı Her Türlü Katılma Bağlamında Değerlendiren Yaklaşım
49
3.1.4. Ara Değerlendirme
50
3.2. Kışkırtıcı Faaliyetin Maddi Yönü
51
3.2.1. Hareket-İhmal Suçu
52
3.2.2. Kışkırtıcı Davranışın Meydana Geldiği An
52
3.2.3. Suçun Tamamlanması
53
3.2.3.1. Sırf Davranış Suçları-Sonuç Suçları
54
3.2.3.2. Zarar Suçu -Tehlike Suçu
55
3.2.3.3. Suçun “Biçimsel” Tamamlanması Yaklaşımı
55
3.2.4. Kışkırtıcı Davranışın Nedensel Değeri
61
3.3. Kışkırtıcı Faaliyetin Manevi Yönü
62
3.3.1. Kışkırtıcı Ajanın Kastının Olmadığı Yaklaşımına Bazı İtirazlar
67
3.3.2. Kışkırtıcı Ajanın “Çifte Kastı” (Doppio Dolo)
69
3.3.3. Kışkırtıcı Ajanın Ortaya Çıkan Netice Bakımından Kusurluluğu
71
3.3.3.1. Kışkırtıcı Ajanın, Kışkırtılan Suçun Teşebbüs Aşamasında Kalması Halinde Kusurluluğu
71
3.3.3.2. Kışkırtıcı Ajanın, Kışkırtılan Suçun Tamamlanması Halinde Kusurluluğu
73
3.3.4. Kışkırtıcı Ajanın Sorumluluğunu Kusurluluk Kapsamında Açıklamanın Sınırları
78
3.3.4.1. Fail Olan Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu
78
3.3.4.2. Tehlike Suçları ve Kışkırtıcı Ajan
79
3.3.4.3. Özel Kastın Arandığı Suçlara Kışkırtıcı Ajanın Müdahalesi
80
3.3.5. Ayrık Bir Örnek: Suç İşlemeye Tahrik Suçu Olarak Kışkırtma
81
3.3.6. Ara Değerlendirme
82
İkinci Bölüm KIŞKIRTMA FAALİYETİNİN MAHİYETİ
1. KIŞKIRTICI AJAN VE SUÇA İŞTİRAK
85
1.2. Kışkırtıcı Faaliyetin İştiraki Aşan, Fırsat Yaratıcı Yönü
86
1.3. Kışkırtıcı Davranışın İkincil Niteliği
88
1.4. Kışkırtılanın Yanında Kışkırtıcının Bir Davranışının Bulunması
89
1.5. Kışkırtıcı Ajan ve İştirak İradesi
90
1.6. Suçun Varlığı (Aynı Suç)
92
1.7. Kışkırtıcı Ajan Hareketinin Nedensel Değeri
93
1.8.1. Kışkırtıcı Ajanın Manevi Ortak Olması Durumu
93
1.8.2. Kışkırtıcı Ajanın Maddi Ortak Olması Durumu
95
1.9. Suçun Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi Nitelikli Hali Bakımından Kışkırtıcı Ajanın Dikkate Alınması Sorunu
96
1.10. Kışkırtılanın Fiilinde Cezayı Etkileyen Halin veya Cezasızlık Nedeninin Bulunması
98
1.11. Kışkırtıcı Ajana İştiraki Düzenleyen Kurallar İçerisinde Yer Verilmelidir
99
2. KIŞKIRTICI AJAN VE ÇOK FAİLLİ SUÇ
100
2.2. Suç işlemek Amacıyla Örgüt Kurma veya Kurulu Örgüte Üye Olma Suçu
102
2.3. Sözleşme Suçları
106
2.3.1. Kurmaca Alıcı (Fictus Emptor)
107
2.3.1.1. Fictus Emptor Bakımından Ara Değerlendirme
113
2.4. “Görünüşte” Sözleşme Suçları
115
2.4.1. Görünüşte Mağdur (Finta Vittima)
115
2.4.2. Görünüşte Mağdur Hakkında Ara Değerlendirme
116
2.5. Heterojen Hareketli Karşılaşma Suçu: Rüşvet
118
2.6. Çocuk Düşürtme Suçlarında Kışkırtıcı Ajan Örneği
122
3. TEŞEBBÜS VE İŞLENEMEZ SUÇ
124
3.1. Genel Olarak (Sorunun Belirlenmesi)
124
3.2. Kışkırtıcı Ajanın İşlenemez Suça Yönelik Faaliyeti
127
3.2.1. Kışkırtılanın Kullandığı Aracı Elverişsiz Kılmak
127
3.2.2. Kışkırtılanın Neticeyi Meydana Getirmek Bakımından Elverişli Araçlarının, Olmayan Maddi Konuya Yönlendirilmesi
128
3.3. Kışkırtıcı Davranış ve Teşebbüsün Cezalandırılması
128
3.3.1. Kışkırtıcı Ajanın Müdahalesi Bağlamında Teşebbüs ve İşlenemez Suç İlişkisi
129
3.3.2. Kışkırtıcı Ajan Katılımının İşlenemez Suçun Varlığına Etkisi
131
3.3.3. Saldırıya Uğrayan ‘Şeye’ İlişkin Olarak Kolluğun Aldığı Önlemin Hukuki Değeri
133
3.3.4. Görünüşte Mağdur/ Kurmaca Alıcı ve İşlenemez Suç
140
3.4. Teşebbüs ve İşlenemez Suç Bağlamında Ara değerlendirme
143
4. KIŞKIRTICI AJANIN DAVRANIŞININ GÖNÜLLÜ VAZGEÇME KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
146
4.1. Saldırıya Uğrayan ‘Şeye’ İlişkin Olarak Kolluğun Aldığı Önlemler Sayesinde Kışkırtılanın Suçu Tamamlayamaması
152
4.2. Saldırıya Uğrayan ‘Şeye’ İlişkin Olarak Kolluğun Aldığı Önleme Rağmen Kışkırtılanın Suçu Tamamlaması
153
5. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ
155
5.1. Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Kışkırtıcı Ajanlık Faaliyeti
155
5.2. Yasal Savunmada Bulunan Kimse Olarak Kışkırtıcı Ajan
156
5.3. Zorda Kalan Kimse Olarak Kışkırtıcı Ajan
158
5.4. İlgilinin Rızası
161
5.5. Görevin Yerine Getirilmesi Hukuka Uygunluk Nedeni
165
5.5.1. Amirin Emrini Yerine Getirme
165
5.5.2. Kanun Hükmünü Yerine Getiren Kimse Olarak Kışkırtıcı Ajan
168
5.5.2.1. Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesi Bağlamında Ara Değerlendirme
182
6. KIŞKIRTICI AJAN’IN CEZAİ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN ÖZGÜN YAKLAŞIMLAR
183
6.2. Sosyal Uygunluk Yaklaşımı
184
6.4. Teatral Sonuç Yaklaşımı
189
6.5. Sözde Suç Yaklaşımı
190
6.6. Fransız Yaklaşımı
192
6.7.1. Kurumun Uluslararası Kaynakları
202
6.7.2. İtalyan Düzenlemesine İlişkin Genel Değerlendirme
204
6.7.3. Özel Bir Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Kışkırtıcı Ajan
205
Üçüncü Bölüm KIŞKIRTMA, HUKUK DEVLETİ VE KIŞKIRTILANIN CEZAİ SORUMLULUĞU
2. SUÇA KIŞKIRTMA VE HUKUK DEVLETİ
210
2.1. Devletin Yasayla Bağlı Olması
212
2.2. Bireyin Temel Hak ve Özgürlüklerinin Anayasal Güvence Altında Olması
215
3. KIŞKIRTICI FAALİYETİN CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU BAKIMINDAN KISA DEĞERLENDİRMESİ
221
3.2. Kışkırtmanın Adli Makama Bildirilmesi Zarureti Bağlamında İtalya Örneği
221
3.3. Kışkırtmanın, Koruma Tedbirlerine Hakim Olan İlkelerle Uyuşabilirliği
222
3.4. Kışkırtıcı Ajanın Tanıklığı ve Elde Edilmiş Bilginin Değerlendirilmesi
223
4. KIŞKIRTILANIN CEZAİ SORUMLULUĞUNUN ESASI VE SINIRLARI
227
4.2. Kışkırtılanın Cezalandırılmasına İlişkin Sosyal ve Hukuki Nedenler
229
4.3.2. Genel Olarak Kışkırtmanın Kaynağı
231
4.3.2.1. Bağışıklık Modeli
231
4.3.2.1.1. Kışkırtanın Özel Bir Kişi Olması Haklinde Kışkırtılanın Sorumluluğu
231
4.3.2.1.1.1. Maddi Ceza Hukuku Bakımından
231
4.3.2.1.1.2. Muhakeme Hukuku Bağlamında Çözümler
232
4.3.2.1.1.3. Ara Değerlendirme
232
4.3.2.1.2. Kışkırtanın Kamu Görevlisi Olması Halinde Kışkırtılanın Sorumluluğu
233
4.3.2.1.2.1. Kışkırtılanın Cezasız Bırakılması Gerektiğine Yönelik Maddi Ceza Hukuku Bağlamlı Çözümler
233
4.3.2.1.2.1.1. İşlenemez Suç Merkezli Çözüm
233
4.3.2.1.2.1.2. Manevi Cebire Dayalı Sübjektif Çözüm
234
4.3.2.1.2.1.3. “Cezadan Feragat” ve Cezalandırılabilirliği Ortadan Kaldıran Yasaüstü Neden
235
4.3.2.1.2.2. Kışkırtılanın Cezasız Bırakılması Gerektiğine Yönelik Ceza Muhakemesi Hukuku Bağlamlı Çözümler
237
4.3.2.1.3. Adil Yargılanma Hakkı ve Kışkırtılanın Sorumluluğu
242
4.3.2.2. Kışkırtılanın Cezasının İndirilerek Verilmesi Yaklaşımı
246
4.3.2.2.1. Temel Cezanın Belirlenmesinde Kışkırtmanın Dikkate Alınması
247
4.4. Kışkırtılanın Cezai Sorumluluğu Konusunda Uygulama Örnekleri
249
4.4.1. Kışkırtılanın Cezai Sorumluluğunun Tam Olduğu Yaklaşımı
249
4.4.2. Kışkırtılanın Cezasının İndirilerek Verilmesi Gerektiği Yaklaşımı
250
4.4.3. Kışkırtılana Ceza Verilmemesi Gerektiği Yaklaşımı
252
4.4.4. Kışkırtılanın Cezalandırılıp Cezalandırılmayacağı Somut Olaya Göre Belirlenmelidir Yaklaşımı
253