Thorsten Kingreen ve Ralf Poscher’in Önsözü
5
Vorwort zur türkischen Ausgabe
7
Vorwort der Herausgeberin
12
Kitabın 37. Baskısının Önsözü
15
Kitabın 29. Baskısının Önsözü
16
Kitabın Japonca Tercümesinin Önsözü'nden (2018)
17
Kısaltılarak Atıf Yapılan Kaynaklar
31
I. Kitaptan İstifadeye Dair Açıklama
33
II. Temel Haklar ve Yorum
34
III. Temel Haklara İlişkin Olayların Çözümü
37
§ 2. TEMEL HAKLARIN TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ
41
II. Kuzey Amerika ve Fransa’da Temel Haklar
41
III. 19. Yüzyıl Alman Anayasacılığında Temel Haklar
43
IV. Weimar Anayasasında Temel Haklar
46
V. 1949 Sonrasında Temel Haklara İlişkin Gelişmeler
48
1. Şeklî Anayasa Değişiklikleri
49
2. Temel Hakların Giderek Gelişmesi
50
VI. Uluslar Üstü Temel Hak Düzenlemeleri
52
§ 3. TEMEL HAKLARIN KORUNMASINDA ÇOK KATMANLI SİSTEM
55
I. İnsan Haklarının Milletlerarası Alanda Korunması
57
1. Evrensel Milletlerarası Teamül Hukuku
57
2. Evrensel İnsan Hakları Sözleşmeleri
58
3. Bölgesel İnsan Hakları Garantileri: AİHS
62
II. Devletler Üstü Güvenceler
64
1. Avrupa Temel Özgürlükleri
65
3. İkincil Hukuktaki Temel Hak Benzeri Güvenceler
72
III. Eyalet Anayasalarında Temel Haklar
74
§ 4. TEMEL HAK TEORİSİ VE TEMEL HAK İŞLEVLERİ
81
I. Temel Hak Teorisi ve Temel Hak Dogmatiği
81
II. Temel Hak İşlevleri
84
a) Klasik Temel Hak İşlevleri
85
b) Objektif Temel Hak İşlevleri
88
d) Dar Anlamda Edim İşlevi
107
§ 5. TEMEL HAK SAHİPLİĞİ VE BAĞLILIĞI
111
I. Temel Hak Sahipliği
112
1. Herkesin Hakları ve Almanların Hakları
112
2. Doğumdan Önce ve Ölümden Sonra Temel Hak Sahipliği
115
3. Temel Hak Erginliği
117
4. Temel Haklardan Vazgeçme
119
5. Kişi Toplulukları ve Örgütlenmelerin Temel Hak Sahipliği
121
II. Temel Hak Bağlılığı
129
2. Temel Hak Bağlılığının Kamusal Muhatapları
129
3. Temel Hak Bağlılığının Özel Muhatapları
131
4. Temel Hak Bağlayıcılığının Uluslararası ve Uluslar üstü Boyutları
134
5. Temel yükümlülükler?
137
§ 6. TEMEL HAKLARIN YAPISI
139
I. Negatif Statü Haklarının (Savunma Hakları) Yapısı
139
a) Nesnel Koruma Alanı
140
a) Klasik Müdahale Kavramı
151
b) Modern Müdahale Kavramı
153
c) Biçim Verilmenin Sınırlandırılması
158
3. Anayasal Meşruiyet
161
b) Sınırı Güçlendiren Ek Koşul / Katmerli Sınır / Sınırlandırmanın Sınırı (Schranken–Schranke)
171
c) Biçim Verilmeye Has Özel Durumlar
188
II. Temel Haklara Dayanan Eda Talep Haklarının Yapısı
190
3. Eda Yükümlülüğünün İhlali
193
§ 7. İNSAN ONURUNUN KORUNMASI (Anayasa 1/1)
203
IV. Anayasal Meşruiyet
210
§ 8. KİŞİLİĞİN SERBEST GELİŞİMİ (Anayasa 2/1)
213
1. Genel Hareket Özgürlüğü
213
2. Genel Kişilik Hakları
215
IV. Anayasal Meşruiyet
222
2. Üçüncü Kişilerin Hakları
224
§ 9. YAŞAM VE BEDEN DOKUNULMAZLIĞI HAKKI (Anayasa 2/2 cü. 1)
227
II. Hakkın Korunmasını Talep Etme Hakkı
228
3. Anayasal Meşruiyet
230
III. Koruma Yükümlülüğü
232
§ 10. KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 2/2, cümle 2, madde 104)
237
IV. Anayasal Meşruiyet
240
1. 104. maddenin Kanunilik Güvencesi
240
2. Sınırı Güçlendiren Ek Koşul (Schranken Schranken)
242
§ 11. EŞİTLİK İLKESİ (Any. 3, Any. 6/1, 5, Any. 33/1–3, Any. 38/1, cü 1)
247
II. Eşitliğe Aykırı Muamele
249
1. Anayasa Hukuku Bakımından Önemli Eşitliğe Aykırı Muamele
249
2. Esaslı Şekilde Farklı Olanların Eşit İşleme Tabi Tutulması?
251
III. Anayasal Meşruiyet
252
2. Anayasanın 3. Maddesinin 2 ve 3. Fıkralarından Kaynaklanan Özel Şartlar
257
3. Anayasanın 6. Maddesinden Kaynaklanan Özel Koşullar
263
4. Siyasal Haklarda Özel Şartlar
265
5. Vatandaşlık Hak ve Yükümlülüklerinde Özel Şartlar
269
IV. Eşitliğe Aykırılığın Sonuçları
273
1. Kanun, Tüzük ve Yönetmeliklerdeki Eşitliğe Aykırılıklar
273
b) Eşit Olmayan Muamelenin Engellediği Yarar
275
c) Eşitliğe Aykırı Şekilde Yüklenen Külfet
276
2. İdare ve Yargı Kararlarıyla Yapılan Eşitliğe Aykırılık
277
b) Eşitlik İlkesine Yürütme Tarafından Yapılan Aykırılıklar
277
c) Yargı Alanındaki Eşitsizlik
278
§ 12. DİNİ İNANÇ, DÜNYA GÖRÜŞÜ VE VİCDANİ KANAAT ÖZGÜRLÜĞÜ (Any. 4, 12a, f. 2, 140, Weimar Anayasası m. 136 f. 1, 3, 4, m. 137, f. 2, 3 ve 7 ile birlikte)
285
2. Yeknesak Bir Koruma Sahası Var mı?
286
I. Din ve Hayat Görüşüne Sahip Olma Özgürlüğü
287
a) Bireysel din ve hayat görüşüne sahip olma özgürlüğü
287
b) Korporatif Din ve Hayat Görüşü Özgürlüğü
291
b) Koruma Alanının Sınırları
295
c) Vicdani Sebeplerle Savaş Hizmetlerinden Kaçınma (GG 4/3)
295
IV. Anayasal Meşruiyet
298
1. Weimar Anayasasının 140. Maddesi ile bağlantılı olarak Anayasanın 136. Maddesinin 1., 3. Fıkrasının 2. Cümlesi ve 137. Maddesinin 3. Fıkrasının 1. Cümlesi
298
2. Anayasanın 12a Maddesinin 2. Fıkrası
299
3. Anayasa Hükümlerinin Çatışması
299
§ 13. İFADE, BİLGİ, BASIN VE YAYIN, FİLM ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 5/1 ve 2)
305
1. Düşüncenin İfadesi (m. 5/1 cü.1, yarı cü.1)
306
b) Sözle, yazıyla veya resimle ifade etmek ve yaymak
308
c) Negatif Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü
309
2. Bilgilenme Özgürlüğü (m. 5, f. 1, cü 1, ana cü 2)
310
3. Basın Özgürlüğü (m. 5/1, cü 2, seçenek 1)
312
c) Anayasanın 5 inci madde, f. 1, cü 1’ hükmünde kaynağını bulan temel haklarla ilişki
315
4. Radyo ve Televizyon Özgürlüğü (m. 5/1, cü 2, seçenek 2)
316
5. Film Özgürlüğü (m. 5/1, cü. 2, seçenek 3)
319
1. Düşüncenin İfadesi, Basın, Radyo – Televizyon ve Film Özgürlükleri
320
IV. Anayasal Meşruiyet
321
2. Sınırı güçlendiren ek koşul
328
a) Karşılıklı etki öğretisi
328
b) Sansür Yasağı (m. 5, f. 1, cü 3)
331
§ 14. SANAT VE BİLİM ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 5/3)
335
b) Güvencenin Kapsamı
337
III. Müdahaleler ve Tezahürleri
342
IV. Anayasal Meşruiyet
343
§ 15. EVLİLİK VE AİLENİN KORUNMASI (Anayasa 6)
347
2. Müdahaleler ve Biçim Vermeler
355
3. Anayasal Meşru Kılınma
357
III. Ayrımcılık Yasakları, Koruma ve Katılım Hakları
362
§ 16. OKULLARA DAİR TEMEL HAKLAR VE ÖZEL OKUL ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 7/2– 5)
367
II. Okullara Dair Temel Haklar (Madde 7 fıkra 2 ve 3)
368
a) Madde 7 fıkra 3 cümle 1 ve 2
368
b) Madde 7 fıkra 3 cümle 3
369
2. Müdahaleler ve Anayasal Meşru Kılınması
370
III. Özel Okul Serbestisi (Madde 7 fıkra 4 ve 5)
370
2. Müdahaleler ve Anayasal Meşruiyet
374
§ 17. TOPLANMA ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 8)
377
2. Barışçıllık ve Silahsızlık
380
3. Kapalı Ortamda ve Açık Havada Yapılan Toplanmalar
382
4. Güvencenin Kapsamı
383
IV. Anayasal Meşruiyet
385
2. Bildirim ve İzin Yükümlülüğü Yasağı
387
§ 18. DERNEKLEŞME VE KOALİSYON ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 9)
391
1. Genel Anlamda Dernekleşme Özgürlüğü
392
b) Bireysel Bir Temel Hak Olarak Madde 9 Fıkra 1:
393
c) Toplu Bir Özgürlük Hakkı Olarak Madde 9 Fıkra 1
395
2. Koalisyon Özgürlüğü
396
III. Müdahaleler ve Biçim Vermeler
399
1. Genel Dernekleşme Özgürlüğü
399
2. Koalisyon Özgürlüğü
399
IV. Anayasal Meşruiyet
400
1. Genel Dernekleşme Özgürlüğü
400
b) Çatışan Anayasa Hukuku
403
2. Koalisyon Özgürlüğü
403
§ 19. YAZIŞMA, POSTA VE TELEKOMÜNİKASYON GİZLİLİĞİ (Anayasa 10)
409
1. Yazışmaların Gizliliği
410
3. Telekomünikasyon Gizliliği
412
IV. Anayasal Meşruiyet
415
1. Madde 10 Fıkra 2 Cümle 1’in Yasal Kaydı
415
2. Yasal Kaydın Madde 10 Fıkra 2 Cümle 2 ile Genişletilmesi
416
§ 20. HAREKET ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 11)
419
1. İkametgâh ve Mesken
420
2. Yer Değiştirme Amaçlı Hareket
421
3. Ülkeye Giriş ve Ülkeye Yerleşme, Ülkeden Çıkış ve Başka Ülkeye Yerleşme
421
4. Kişisel Eşyaların Alınması
422
5. Negatif Hareket Özgürlüğü
422
IV. Anayasal Meşruiyet
424
1. 11. Maddenin 2. Fıkrasının Yasal Kaydı
424
2. Müdahale İçin Diğer Gerekçeler
424
§ 21. MESLEK ÖZGÜRLÜĞÜ (Anayasa 12)
427
II. Madde 12 Fıkra 1 Uyarınca Devlete Karışmama Yükümlülüğü Öngören Haklar
428
3. Anayasal Meşruiyet
439
III. 12. maddenin 1. fıkrasındaki Koruma ve Katılım Hakları
444
IV. Zorunlu Çalışmaya Tabi Tutulmama ve Zorla Çalıştırılmama Özgürlüğü (Madde 12 Fıkra 2 ve Fıkra 3)
446
2. Müdahale ve Anayasal Meşruiyet
447
§ 22. KONUT DOKUNULMAZLIĞI (Anayasa 13)
451
II. Korumanın Kapsamı
451
IV. Anayasal Meşruiyet
455
4. Müdahale İçin Öngörülen Diğer Hukuka Uygunluk Nedenleri
458
§ 23. MÜLKİYET GÜVENCESİ (Anayasa 14, 15)
461
2. Mülkiyet Korumasının Kapsamı
466
III. Müdahaleler ve Görünüm Şekilleri
468
IV. Anayasal Meşruiyet
470
3. İçerik ve Sınırlara İlişkin Hükümler
478
V. Kurum Garantisi Olarak Sınırlamanın Sınırlaması
483
§ 24. VATANDAŞLIKTAN ÇIKARTILMAYA VE İADE EDİLMEYE KARŞI KORUMA VE SIĞINMA HAKKI (Anayasa 16, 16a)
489
II. Vatandaşlıktan Çıkarılmaya Karşı Koruma (Madde 16 Fıkra 1)
491
3. Anayasal Meşruiyet
492
III. İade Yasağı (Madde 16 Fıkra 2)
493
3. Anayasal Meşruiyet
494
IV. Sığınma Hakkı (Madde 16a)
494
3. Anayasal Meşruiyet
501
§ 25. DİLEKÇE HAKKI (Anayasa 17)
507
II. Korumanın Kapsamı
507
2. Dilekçenin Muhatabı
508
3. İçerikle İlgili Kabul Edilebilirlik Şartları
508
III. Müdahale ve Anayasal Meşruiyet
510
§ 26. HUKUKEN KORUNMA GÜVENCESİ (Anayasa 19 Fıkra 4)
513
II. Korumanın Kapsamı
514
3. Kanun Yoluna Başvurunun Açık Olması
518
III. Müdahale ve Şekillendirici Hükümler
520
IV. Anayasal Meşruiyet
521
1. Şekillendirici Hükümler
521
§ 27. DİRENME HAKKI (Anayasa 20/4)
527
§ 28. MESLEKTEN MEMURİYETİN MÜKTESEP İLKELERİNE UYULMASI (Anayasa 33/5)
531
III. Müdahaleler ve Anayasal Meşruiyet
533
§ 29. SEÇİM HAKKI (Anayasa 38/1, cü 1)
535
II. Doğrudan, Serbest ve Gizli Oy Prensibi
536
3. Anayasal Meşruiyet
541
§ 30. KANUNEN TABİ OLUNAN MAHKEMEDE YARGILANMA HAKKI (Anayasa 101/1 cü 2)
545
1. Kanuni Hâkim İlkesi
546
2. Hâkimin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
547
1. Kanuni Hâkimin Karar Vermesinin Yasama Tarafından Engellenmesi
548
2. Kanuni Hâkimin Karar Vermesinin Yürütme Tarafından Engellenmesi
549
3. Doğal Hâkimin Karar Vermesinin Yargı Tarafından Engellenmesi
549
IV. Anayasal Meşruiyet
551
§ 31. SANIĞIN SORGU HAKKI (Anayasa 103/1)
555
1. Sanığın Sorgu Hakkı (Görüş Bildirme Hakkı)
555
2. Mahkeme Huzurunda Sorgu
557
IV. Anayasal Meşruiyet
558
§ 32. NULLA POENA SINE LEGE (Anayasa 103/2)
559
1. Cezalandırılabilirlik Kavramı
559
5. Geriye Yürüme yasağı
563
IV. Anayasal Meşruiyet
564
§ 33. NE BİS İN İDEM (Anayasa 103/3)
567
2. Genel Ceza Kanunları
569
3. Ceza Yargılamasının Bir Kez Olması
570
III. Müdahaleler ve Anayasal Meşruiyet
571
§ 34. ANAYASA ŞİKÂYETİ; GENEL OLARAK
573
§ 35. ANAYASA ŞİKÂYETİNİN KABUL EDİLEBİLİRLİĞİ
575
I. Anayasa Şikâyetine Başvuran
575
II. Anayasa şikâyetinin konusu
576
1. Temel hak ihlali olasılığı
577
2. Şikâyet yetkisinin kendine ait olması
580
3. Şikâyet Yetkisinin Varlığı
581
4. Doğrudan Zarar Görme
583
IV. Hukuki Koruma İhtiyacı
584
1. Kanun yollarının tüketilmesi
584
3. İkincillik ve hukuki yolların tüketilmesi şartının aranmaması
586
V. Başvuru Engeli Hukuki Kesinleşme
587
VI. Usule Uygun Şikâyet
587
§ 36. ANAYASA ŞİKÂYETİNİN TEMELLERİ
591
II. Denetim Kapsamının Somut Bir Anayasal Hakkın İhlaliyle Sınırlanması
592