BİRİNCİ AYIRIMGENEL OLARAK KIDEM TAZMİNATI
I. KIDEM TAZMİNATI KAVRAMI
27
II. KIDEM TAZMİNATININ TARİHSEL GELİŞİMİ
28
A. İş Kanunu Çerçevesinde
28
B. Deniz İş Kanunu Kapsamında
29
C. Basın İş Kanunu Çerçevesinde
30
D. Borçlar Kanunu Kapsamında
30
III. KIDEM TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ
31
İKİNCİ AYIRIM4857 sy. İŞ KANUNU’NDA KIDEM TAZMİNATI BİRİNCİ BÖLÜMİŞK’DA KIDEM TAZMİNATIYLA İLGİLİ HÜKÜMLER VE TARİHÇESİ
I. KIDEM TAZMİNATIYLA İLGİLİ YASA HÜKÜMLERİ
37
A. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun Kıdem Tazminatıyla İlgili Hükümleri
37
B. 1475 Sayılı İş Kanunu’nun Kıdem Tazminatıyla İlgili Hükmü
37
II. İŞK’DAKİ KIDEM TAZMİNATININ TARİHÇESİ.
40
İKİNCİ BÖLÜMKIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA KOŞULLARI
I. İŞ KANUNUNA TABİ SÜREKLİ BİR İŞTE İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMA BULUNMALIDIR
43
A. 4857 Sayılı İş Kanununun Kişi Bakımından Uygulanma Alanı
44
a. İşveren Vekilinin Öğe ve Özellikleri
49
b. İşveren Vekilinin İşlemlerinin Sonucu
50
a. Gerçekleşme Koşulları
52
b. Alt İşveren İşçilerine Karşı Sorumluluk
52
c. Alt İşveren İlişkisinin Geçersizliği
55
B. İş Kanununun Yer Bakımından Uygulanma Alanı (işyeri)
55
C. İş Kanunu’nun Faaliyetler/İşler Bakımından Kapsamı
56
1. İş Kanununa Tabi Olmayan İşler
57
a. Deniz ve Hava Taşıma İşleri
57
aa. Deniz Taşıma İşleri
57
bb. Hava Taşıma İşleri
58
b. Belli Sayıdan Az İşçi Çalıştırılan Tarım ve Orman İşleri İşyerinde/İşletmelerinde
58
c. Aile Ekonomisi Sınırları İçinde Kalan Tarımla İlgili Her Çeşit Yapı İşleri
59
d. Bir Ailenin Üyeleri veya Hısımları Arasında Dışarıdan Başka Biri Katılmayarak Evlere ve El Sanatlarının Yapıldığı İşlerde
59
f. Çıraklar ve İlişkileri
60
g. Profesyonel Sporcular
60
h. Rehabilite Edilenler (ve Yaptıkları İşler)
61
ı. 5362 sy. Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3/a Maddesi Tarifine Uygun Üç Kişinin Çalıştığı İşyerleri
61
j. Basın İş Kanununa Tabi İşler (ve İşçiler)
65
D. Hizmet (İş) Sözleşmesi Kavramı
66
1. İş Sözleşmesinin Öğeleri
67
a. İş (Çalışma) Unsuru
67
c. Ücret (Karşılık) Unsuru
69
2. Hizmet (İş) Sözleşmesinin Tarafları
70
3. Hizmet (İş) Sözleşmesinin Yapılması
70
a. Sözleşme Görüşmeleri
70
b. Tarafların Ehliyeti
77
c. Sözleşmenin İçeriği
79
f. Serbestçe/Zorla Kurulması
81
4. İş İlişkisinin Türleri
82
a. Tipik/Atipik İş İlişkileri
82
b. Belirli/Belirsiz Sürelilik
83
c. Kısmi Süreli Çalışma ve Türleri
83
d. Ödünç İş İlişkisi (Geçici İş İlişkisi)
84
e. Grupla (Takım ile) Kurulan İş İlişkisi
86
f. Evde Çalışma İlişkisi
87
g. Deneme Süreli/Deneme Süresiz İş İlişkileri
87
5. Hizmet Sözleşmesinin Geçersizliği ve Geçersizliğin Sonuçları
88
a. Geçersizliğin Etkisi
89
6. Hizmet Sözleşmesinden Doğan Haklar/Borçlar
90
aa. İşgörme (Çalışma) Borcu
91
bb. İtaat (Uyma) Borcu
92
hhh. Ücret Garanti Fonu
100
bb. İşçiyi Gözetme Borcu
101
cc. Eşit Davranma Borcu (Haksız Ayırım Yasağı)
102
7. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
104
II. İŞ SÖZLEŞMESİ KIDEM TAZMİNATINA İMKAN VERİR BİÇİMDE SON BULMALIDIR
105
B. Kıdem Tazminatına Hak Kazandıran Fesih Halleri
112
1. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi
112
a. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Haklı Nedenle Feshi
113
aa. İŞK. 24 Çerçevesinde Haklı Nedenle Fesih Halleri (Tartışmasız Haller)
113
aaa. Sağlık Sebeplerine Dayanan Fesih
114
bbb. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri
129
b. İş Sözleşmesi Yapılırken İşverenin İşçiyi Yanıltması (İş K. 24/II-a)
130
c. İşverenin İşçinin veya Ailesi Üyelerinden Birinin Şeref ve Namusuna Dokunacak Şekilde Söz veya Davranışlar Sergilemesi Yahut İşçiye Cinsel Tacizde Bulunması (İş K. 24/II-b)
131
d. İşverenin İşçiye veya Ailesi Üyelerine Sataşması, İsnatlarda Bulunması Yahut Suç İşlemesi, Suça Özendirmesi (İş K. 24/II-ç)
132
aa. İşverenin Sataşması veya Gözdağı Vermesi
133
bb. İşverenin Kanuna Aykırı Davranışa Özendirmesi, Teşviki ve Sürüklemesi
134
cc. İşverenin Hapsi Gerektiren Bir Suç İşlemesi
134
dd. İşverenin İşçi Hakkında Şeref ve Haysiyet Kırıcı Asılsız İsnat veya İthamda Bulunması
135
e. İşyerinde 3. Kişilerin Cinsel Tacizine Uğramak (İş K. 24/II-d)
141
f. İşçi Ücretinin Kanun ve Sözleşme Hükümlerine Uygun Olarak Hesaplanmaması ve Ödenmemesi (İş K. 24/II-e)
144
g. İşçiye Az Miktarda İş Verilmesi/İş Koşullarının Uygulanmaması (İş K. 24/II-f)
157
aa. Zorlayıcı Nedenler (İş K. 24/III)
168
bb. İşçi Tarafından İşK.24 Dışındaki Haklı Fesih Halleri
177
2. Muvazzaf Askerlik Nedeniyle Fesih
178
3. Yaşlılık/Malullük Aylığı veya Toptan Ödeme Almak Amacıyla Akdin Feshi
186
4. Emekli Olmadan Emeklilik Bağlantılı Fesih ve Kıdem Tazminatı
198
5. İş Sözleşmesinin Evlenme Nedeniyle Feshi
201
a. Kadın İşçinin 2869 Sy. Yasayla Getirilen İmkanla Sözleşmeyi Evlenme Nedeniyle Feshinin Koşulları
202
aa. Kadının İşçi Olarak Çalışırken Evlenmiş Olması Gerekir
203
bb. Bu Evlenme Nedeniyle İş Sözleşmesinin Kadın İşçi Tarafından Feshedilmesi Gerekir
205
cc. Fesih Evlenmeden İtibaren Bir Yıl İçinde Yapılmış Olmalıdır
207
b. Uygulama Sorunları
208
Yargı Kararı Örnekleri
211
C. Kıdem Tazminatına İmkan Verecek Şekilde Sözleşmenin İşverence Feshi Halleri
212
1. Sözleşmenin İşverence Haklı Nedenle Feshi Halleri
212
a. Sağlık Sebeplerine Dayanan Fesih
212
2. Zorlayıcı Sebeplere Dayanan Fesih (İş K. 25/III)
227
3. Tutuklanma - Gözaltı Nedeniyle Devamsızlık Yüzünden Fesih (İş K. 25/ıv)
231
a. Tutukluluk/Gözaltı Yüzünden Devamsızlık Nedeniyle Feshin Koşulları
233
b. Tutukluluk/Gözaltı Nedeniyle Feshin Sonuçları
242
4. İşverence Yapılan Diğer Fesihler
245
5. Önelli (Süreli) Fesih
246
6. Önele Uyularak Fesih Bildiriminin Sonuçları
247
7. Önellere Gereğince Uymamanın Sonucu
248
a. Peşin Parayla Fesih
250
e. Geçerli / Geçersiz Fesih
259
a. Askerlik ve Kanundan Doğan Bir Çalışma Ödevi Nedeniyle İşten Ayrılma
265
c. Sendika Yöneticiliğine Giden İşçinin İşe Yeniden Alınması
269
C. Kıdem Tazminatına Hak Kazandırmayan Sona Erme Halleri
272
1. Sözleşme Süresinin Bitimi
272
2. Tarafların Anlaşması ile Sona Erme
274
4. Kıdem Tazminatına Hak Kazandırmayan Fesih Halleri
279
a. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri Nedeniyle Sözleşmenin İşverence Feshi
280
aa. İşçinin İşvereni Yanıltması (İş K. 25/II-a)
280
bb. İşçinin, İşveren Yahut Ailesinden Birinin Şeref ve Namusuna Dokunan Söz veya Davranışlarda Bulunması veya İşveren Hakkında Haysiyet Kırıcı Asılsız İhbar ve İsnatlar Yöneltmesi (İş K. 25/II-b)
285
cc. İşverenin Başka Bir İşçisine Cinsel Tacizde Bulunmak (İş K. 25/II-c)
291
dd. İşçinin (İşverene/Ailesi Üyelerine/Başka İşçisine) Sataşması veya İçki ve Uyuşturucu Alma Yasağına Aykırı Davranması (İş K. 25/II-d)
297
aaa. İşçinin İşverene/Ailesi Üyelerine/Başka İşçisine Sataşması
297
bbb. İşçinin İçki ve Uyuşturucu Kullanma Yasağına Hareket Etmesi
299
ee. İşçinin Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlarda Bulunması (İş K. 25/II-e)
317
ff. İşçinin İşyerinde Yedi Günden Fazla Hapis Cezasını Gerektiren ve Cezası Ertelenmeyen Bir Suç İşlemesi (İş K. 25/II-f)
376
gg. İşverenden İzin Almaksızın veya Haklı Bir Neden Olmaksızın İşe Devam Etmemek (İş K. 25/II-g)
379
aaa. İşçinin Çalışma Yükümü Bulunmalıdır
380
bbb. İşçi Belli Bir Süre İşine Devam Etmemelidir
381
ccc. Bu Devamsızlık İşverenin İznine veya Haklı Bir Sebebe Dayanmamalıdır
383
hh. İşçinin Yapmakla Yükümlü Olduğu Görevleri Kendisine Hatırlatıldığı Halde Yapmamakta Israr Etmesi (İş K. 25/II-h)
423
aaa. İşçinin Yapmakla Yükümlü Olduğu Bir İş (Görev) Bulunmalıdır
424
bbb. Yükümlü Olduğu Bu Görevini Yapması İşçiye Hatırlatılmalıdır
424
ccc. Uyarıya Rağmen İşçi Görevini Yapmamakta Israr Etmelidir
426
ıı. İşçinin İş Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi veya 30 Günlük Ücretini Aşacak Biçimde İşverenin Malına Zarar Vermesi (İş K. 25/II-ı)
447
aaa. İşçinin Kusuru ile İşin Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi
447
bbb. İşçinin Kusuru ile İşverenin Mallarına Otuz Günlük Ücretini Aşacak Biçimde Zarar Vermesi
449
b. Sözleşmenin İşçi Tarafından Feshi Halleri
481
aa. Sözleşmenin İşçi Tarafından Önelli Feshi (İstifa)
481
bb. Sözleşmenin İşçi Tarafından Haksız Feshi
484
III. KIDEM KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR
485
B. Kıdem Süresinin Niteliği
485
C. Kıdemin Saptanması
487
1. Kıdemin Başlangıcı
488
3. Kıdeme Dahil Edilecek Süreler
496
aa. Ücretsiz İzin Süreleri
496
bb. Kısa Çalışmada Geçen Süreler
498
cc. Raporlu Olunan Süreler
499
ee. Çıraklıkta Geçen Süre
503
ff. İş Mücadelesiyle Askıda Geçen Süreler
505
gg. Münavebeli İşlerde İşe Ara Verilen Süreler
509
hh. Tutukluda/Göz altında Geçen Süreler
511
ıı. Mevsimlik Çalışmalarda Mevsim Dışı Süreler
512
ii. Fesih Bildirim Önelleri
519
jj. Geçersiz Sözleşmeyle Geçen Süreler
521
kk. Aynı Anda Birden Çok İş Sözleşmesiyle Çalışma Halinde Kıdemin Hesabı
522
nn. Sözleşme ile Kıdeme Katılmak İstenen Süreler
524
oo. Farklı Yasalara Bağlı Geçen Süreler
525
pp. İşçi Sendikası Yöneticilerinin Durumu
527
b. Aynı İşverene Bağlı Olarak Aynı İş Sözleşmesiyle Geçen Süreler
533
c. Geçmiş (Önceki) Hizmet Sürelerinin Hesaba Katılıp Katılmayacağı
536
aa. Aynı İşveren Yanında Aralıklarla Kurulmuş Hizmet Akitleriyle Çalışma (Fasılalı Çalışmalar)
536
bb. Aynı İşveren Yanında İşçilik Dışında Bir Sıfatla Geçirilen Süreler
544
cc. Değişik İşverenler Yanında Geçirilen Süreler
547
d. İşveren Değişikliği (Aynı İş Sözleşmesiyle Değişik İşverenler Yanında Çalışma) Hali
547
e. Ayrı (Hizmet Akitleriyle) Ayrı İşverenler Yanında Geçirilen Süreler
560
bb. Değişik Kamu Kuruluşlarında Geçen Hizmetler
562
aaa. Hizmetler Yasada Öngörülen Kamu Kuruluşlarında Geçmelidir
562
bbb. Hizmetler SSK’ya veya SSK ve Emekli Sandığına Tabi Olarak Geçmelidir
565
ccc. Her Bir Hizmet Kıdem Tazminatına İmkan Verir Biçimde Son Bulmuş Olmalıdır
572
ddd. Son Hizmetin Bitiminde İşçi Hizmet Birleştirimi Sonucu SSK’dan Ödeme/Aylık Almaya Hak Kazanmalıdır
577
Üçüncü BölümKIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE MİKTARI
I. İŞÇİNİN TAZMİNATA ESAS KIDEMİ (HİZMET SÜRESİ)
595
II. KIDEM TAZMİNATI HESABINA ESAS ÜCRET
599
III. KIDEM TAZMİNATI SON ÜCRET DİKKATE ALINARAK HESAPLANIR
599
A. Sabit Ücretle Çalışmada Son Ücret
600
B. Ücretin Sabit Olmadığı Hallerde Son Ücretin Tespiti
605
C. Son Ücret Giydirilmiş Ücrettir
605
D. Son Ücretin Günlük Ücret Olduğu
611
IV. HESABIN NASIL YAPILACAĞI
614
V. KIDEM TAZMİNATI ÜST SINIRI (TAVAN)
615
VI. KIDEM TAZMİNATINDAN YAPILACAK KESİNTİLER
623
Dördüncü BölümKIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ VE SONUÇLARI
I. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ
633
A. Kıdem Tazminatının Alacaklısı
633
B. Kıdem Tazminatının Borçlusu
635
1. Aynı İşverene Bağlı Çalışma Halinde
635
2. İşyerinin Devri/İşveren Değişikliği Halinde
639
3. Alt İşveren İlişkisinin Varlığı Halinde
643
4. Ödünç İş İlişkisinde
645
5. Değişik Kamu Kuruluşlarında Çalışma Halinde
645
C. Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken An
646
D. Kıdem Tazminatının Ödenme Biçimi
650
E. Kıdem Tazminatının Taksitle Ödenmesi
651
F. Kıdem Tazminatının Ödenme Yeri
655
G. Ödemenin Hangi Para Üzerinden Yapılacağı
656
H. Aynı Kıdem Süresi İçin Yalnızca Bir Kez Kıdem Tazminatı Ödeneceği
657
II. ÖDEMEDE GECİKME VE GECİKME FAİZİ
659
B. Uygulanacak Somut Faiz Oranı
662
III. KIDEM TAZMİNATINDA ZAMANAŞIMI
682
ÜÇÜNCÜ AYIRIMDENİZ İŞ KANUNU’NDA KIDEM TAZMİNATI BİRİNCİ BÖLÜMKIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA KOŞULLARI
I. DENİZ İŞ. KANUNU’NA TABİ BİR İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMA BULUNMALIDIR
897
II. İŞ SÖZLEŞMESİ BELLİ BİÇİMDE SONBULMALIDIR
901
A. Kıdem Tazminatına İmkan Veren Fesih Halleri
902
1. Sözleşmenin İşveren Tarafından Feshi
902
2. Sözleşmenin Gemi Adamı Tarafından Feshi
904
a. Deniş K.14/II’deki Haklı Fesih Nedenleri
904
aa. Ücretin Kanun Hükümleri veya Hizmet Akdi Gereğince Ödenmemesi
905
bb. İşveren veya İşveren Vekilinin Gemi Adamına Karşı Kanuna. Hizmet Akitlerine veya Sair İş Şartlarına Aykırı Hareket Etmesi
906
cc. İşveren veya işveren Vekilinin Gemi Adamına Karşı Denizcilik Kural ve Teamüllerine veya Ahlak ve Adaba Aykırı Hareket Etmesi
906
B. İş Sözleşmesinin Kendiliğinden Sonbulması Halleri
907
C. Kıdem Tazminatına Hak Kazandırmayan Sona Erme Halleri
908
1. Gemi Adamının Herhangi Bir Limanda Geminin Hareketinden Önce Gemiye Dönerek Hizmete Girmemesi veya Gemiye Hiç Dönmemesi (DenİşK. 14/I-a):
908
2. Gemi Adamının Gemide Hizmet Görmesinin Tutukluluk, Hapis veya Gemide Çalışmaktan Men Olunması Gibi Sebeplerle İmkansız Bir Hal Alması (DenİşK.14/I-b)
909
3. Gemi Adamının işveren veya İşveren Vekiline Karşı Kanuna, Hizmet Akitlerine, Sair İş ve Çalışma Şartlarına Aykırı Hareket Etmesi (DenİşK. 14/1-e)
910
4. Gemi Adamının İşveren veya İşveren Vekiline Karşı Denizcilik Kural ve Teamüllerine veya Ahlak ve Adaba Aykırı Hareket Etmesi (DenlşK. 14/II-ç)
910
III. KIDEM KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR
910
İKİNCİ BÖLÜMKIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ
I. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI
913
II. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ
914
DÖRDÜNCÜ AYIRIMBASIN İŞ KANUNUN’DA KIDEM TAZMİNATI BİRİNCİ BÖLÜMKIDEM TAZMİNATININ KOŞULLARI
I. BASIN İŞ KANUNU’NA TABİ BİR İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMA SÖZKONUSU OLMALIDIR
933
II. İŞ SÖZLEŞMESİ BELLİ BİÇİMLERDE SON BULMALIDIR.
937
A. Bizzat Yasaca Öngörülen Sona Erme Halleri
937
B. Sözleşme ile Öngörülenler
940
III. KIDEM KOŞULU GERÇEKLEŞMELİDİR
940
İKİNCİ BÖLÜMKIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ
I. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI
943
II. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ
943
I. RADYO VE TELEVİZYONLARIN KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA KANUN
949
II. İLGİLİ YARGI KARARLARI
950
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
969
BEŞİNCİ AYIRIMKIDEM TAZMİNATININ TALEP EDİLEBİLME SÜRESİ VEKIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
I. KIDEM TAZMİNATININ TALEP EDİLEBİLME SÜRESİ VE ZAMANAŞIMI
979
İLGİLİ YARGI KARARLARI
984
II. KIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN UYUŞMAZLIĞIN İÇERİĞİ VE ÇÖZÜM YOLU
988
A. Kıdem Tazminatına İlişkin Uyuşmazlığın İçeriği
989
B. Kıdem Tazminatına İlişkin Uyuşmazlığın Çözüm Yeri
990