Birinci Bölüm KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
§ 1. KONUNUN ORTAYA KONMASI VE SINIRLANDIRILMASI
25
§ 2. REKLÂMIN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
28
§ 3. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
34
II. Karşılaştırmalı Reklâmın Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler
35
1. Karşılaştırmalı Reklâmın Lehinde İleri Sürülen Görüşler
36
a. Piyasadaki Şeffaflığı Artırması
36
b. Piyasaya Giriş Engellerinin Kaldırılmasına Katkıda Bulunarak Rekabeti Teşvik Etmesi
37
d. Düşüncenin Açıklanması Hürriyeti
37
2. Karşılaştırmalı Reklâmın Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler
37
a. Objektiflikten Uzak Olması
37
b. Rakibin Menfaatleri
38
c. Reklâmın Muhataplarının Yanıltılması
39
III. Karşılaştırmalı Reklâmın Benzer Müesseselerden Ayırt Edilmesi
39
1. Aldatıcı, Gerçek Dışı veya İncitici Reklâm
39
2. İlişkilendirme Reklâmları (Bezugnehmende Werbung)
40
3. Reklâm Abartıları (Übertreibungen)
40
1. Eleştirel Karşılaştırmalı Reklâm (Kritisierende Vergleichende Werbung)
41
2. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm (Persönlich Vergleichende Werbung)
42
3. Rakibin Tanınmışlığına Dayanan Karşılaştırmalı Reklâmlar (Anlehnende Werbung)
42
4. Fiyat Karşılaştırmaları (Preisvergleiche)
43
5. Zirvede Tek Başına Reklâmları (Allein- bzw. Spitzenstellungswerbung)
44
6. Sistem Karşılaştırmaları (Systemvergleiche)
45
V. Karşılaştırmalı Reklâmın Unsurları
46
VI. Karşılaştırmalı Reklâma Haksız Rekabetin Genel Hükümlerinin Getirdiği Sınırlar
48
İkinci Bölüm TÜRK HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
§ 1. TÜRK HUKUKUNDA MEVCUT DÜZENLEMELER IŞIĞINDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
51
I. Genel Olarak Haksız Rekabet
51
II. Türk Hukukunda Karşılaştırmalı Reklâm
53
1. Hukukumuzda Karşılaştırmalı Reklâmla İlgili Düzenlemeler
53
a. 1957 Tarihli 6762 Sayılı Ticaret Kanunumuzda
53
b. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Reklâm Yönetmeliği
56
c. Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik Hükümleri
59
2. TKHK, Reklâm Yönetmeliği ve RTÜK Yönetmelik Hükümleri Gereğince Karşılaştırmalı Reklâmın Şartları
60
III. Türk Uygulamasında Karşılaştırmalı Reklâm Hakkında Verilen Kararlar
62
a. Yargıtay 11. HD’nin 4. 4. 1988 Tarihli E. 1988/7434 ve K. 1989/5174 Sayılı Kararı
62
b. Yargıtay 11. HD. E. 1991/4992 K. 1992/11613
64
c. Yargıtay 11. HD. 20.2.1998 Tarih ve E. 1997/9233, K. 1998/1026 Sayılın Kararı.
67
2. Diğer Mahkeme Kararları
69
a. İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin 1990/1086 Esas Sayılı Davası
69
b. Eynesil Asliye Hukuk Mahkemesi 02.07.1996 Tarih ve 1995/54 Esas 1996/50 Karar Sayılı Kararı
70
3. Yargıtay’ın Kararlarının Değerlendirilmesi
71
4. Reklâm Denetleme Kurulunun Karşılaştırmalı Reklâmla İlgili Vermiş Olduğu Kararlar
73
5. Reklâm Kurulu Kararlarının Değerlendirilmesi
79
§ 2. TÜRK TİCARET KANUNU TASARISI
82
I. Yeni Bir Türk Ticaret Kanunu Hazırlanmasını Gerekli Kılan Nedenler
82
II. TTK’nin Haksız Rekabet Düzenlemesi
85
1. Haksız Rekabet Hakkındaki Diğer Gelişmelerin Etkisi
86
3. TKT 53. ve 54. Madde
87
§ 3. TİCARET KANUNU TASARISINDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
92
I. Karşılaştırmalı Reklâm Düzenlemesi
92
2. Karşılaştırmalı Reklâm Konusunda İsv. UWG md. 3(e)’nin Tercih Edilmesinin İsabetli Olup Olmadığı
95
II. Karşılaştırmalı Reklâmın Görünüş Şekilleri
98
1. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm
98
2. Eleştirel Karşılaştırmalı Reklâm
100
3. Rakibin Tanınmışlığına Dayanan Karşılaştırmalı Reklâmlar
101
III. Karşılaştırmalı Reklâmın Unsurları
102
a. Karşılaştırma Kavramı
102
b. Bir Karşılaştırmanın Mevcut Olmadığı Haller
102
aa. Rakibin Mücerret Eleştirilmesi
102
bb. Mücerret Olarak Başkasının Ticari İtibarından Faydalanma
103
cc. Mücerret Kendi Ürününün Reklâmını Yapması
103
dd. Mücerret Karşılaştırma Yapmaya Çağrı
103
ee. Karşılaştırılan Ürünlerin Mücerret Tamamlayıcılığı
104
ff. Mücerret Kendi Ürünlerini Karşılaştırma
104
2. Rakiple Bir İlişkilendirme Kurulması
104
a. Rakibin Açıkça Belirtildiği Karşılaştırmalı Reklâmlar
104
b. Rakibin Açıkça Belirtilmediği Karşılaştırmalı Reklâmlar
105
aa. Zirvede Tek Başına Reklâmları (Spitzenstellungswerbung)
106
bb. Sistem Karşılaştırmaları
108
IV. Karşılaştırmanın Üçüncü Kişilerce Yapılması
110
§ 4. TÜRK TİCARET KANUNU TASARISINDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI
112
I. Karşılaştırılabilirlik
11 2
1. Aynı veya Benzer İhtiyaç veya Amaca Hizmet Eden Mal veya Hizmetlerin Karşılaştırılması
112
2. Fiyat Karşılaştırmaları
114
II. Aldatıcı Olmaması
116
1. Reklâmda Kullanılan İfadelerin Gerçeğe Uygun Olması ve Reklâmda Mübalağa
116
2. Yanlış ve Yanıltıcı (Aldatıcı) Olmaması
117
b. Aldatma İçin Kıstas Alınacak Tüketici Düzeyi
119
aa. Avrupa Birliği Hukukunda
120
c. Reklâmın Belirli Bir Kesime Hitap Etmesi Halinde Tüketici Kıstası
122
3. İltibasa Sebebiyet Vermeme
123
III. Gereksiz Kötüleme Yasağı
124
IV. Gereksiz Yere Rakibin Tanınmışlığından Faydalanma Yasağı
128
§ 5. TÜRK HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMLARIN DENETİM MEKANİZMALARI
129
I. Reklâmların Öz Denetimi
129
II. Reklâmların İdari Denetimi
133
2. Radyo Televizyon Üst Kurulu
135
III. Karşılaştırmalı Reklâmların Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Denetimi
136
IV. TK 56 vd. Hükümleri
139
1. Karşılaştırmalı Reklâma Uygulanacak Hüküm
139
2. Hukuki Müeyyideler
140
a. TK 58. Madde Hükmüne Göre Açılabilecek Davalar
140
3. İspat Külfeti ve Tüketicilerin Algılamasının Tespiti
145
b. Tüketicilerin Algılamasının Tespiti
145
Üçüncü Bölüm 84/450 SAYILI AT DİREKTİFİNDE VE ALMAN HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
§ 1. ALMAN HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN GELİŞİM SÜRECİ
150
I. 97/55 Sayılı AT Direktifinden Önce
150
1. Karşılaştırmalı Reklâmın Evreleri
150
a. Karşılaştırmalı Reklâm Anlayışı
150
b. Karşılaştırmalı Reklâmın Evreleri
151
2. Karşılaştırmalı Reklâm Hakkındaki İçtihadın Gelişme Seyri
152
a. Eleştirel Karşılaştırmalı Reklâm
153
aa. Alman İmparatorluk Mahkemesinin (RG) İçtihadı
153
bb. Alman Federal Temyiz Mahkemesi (BGH)’nin İçtihadı
154
b. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm (Persönlich Vergleichende Werbung)
156
aa. Alman İmparatorluk Mahkemesinin İçtihadı
156
bb. Alman Federal Temyiz Mahkemesinin (BGH) İçtihadı
156
aa. Alman İmparatorluk Mahkemesinin İçtihadı (RG)
157
bb. Alman Federal Temyiz Mahkemesinin (BGH) İçtihadı
158
II. 97/55 Sayılı ve 2005/29 Sayılı AT Direktiflerinden Sonra
158
1. 97/55 ve 2005/29 sayılı Direktiflerin İç Hukuka Uyarlanmasından Önce
158
2. 97/55 Sayılı AT Direktifinin İç Hukuka Uyarlanmasından Sonra
160
§ 2. 97/55 SAYILI KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM DİREKTİFİ
160
II. Direktifin Amacı, Yorumlanması ve Uygulama Alanı
163
1. Amacı ve Yorumlanması
163
a. Yasak Reklâmlar ve Genel Karşılaştırmalar
164
b. Şahsi ve İşletme ile İlgili Bilgileri Havi Karşılaştırmalı Reklâmlar
165
c. Zirvede Tek Başına Reklâmları (Allein- Oder Spitzenstellungswerbung)
167
§ 3. 84/450 SAYILI DİREKTİFTE VE § 6 UWG’DE KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN UNSURLARI
168
2. Rakibin Mal veya Hizmetleri
170
3. Karşılaştırma Unsuru
170
a. Karşılaştırmalı Reklâmdan Bahsedebilmek İçin Bir Mukayese Gerekli midir?
171
aa. 84/450 Sayılı Direktifin Yorumu
171
bb. § 6 UWG Hükmünün Yorumu
175
b. Bir Karşılaştırmanın Mevcut Olmaması
175
b. Üçüncü Kişilerce Yapılan Reklâm
177
c. Bağımsız Üçüncü Kişilerce Yapılan Karşılaştırma
178
d. Müşteriden Gelen Bilgi Talebi
179
5. Rakibin Teşhis Edilebilirliği
180
b. Doğrudan Teşhis Edilebilirlik
181
c. Dolaylı Teşhis Edilebilirlik
181
bb. Dolaylı Teşhis Edilebilirlik Halleri
183
§ 4. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI
185
I. Aynı İhtiyaç veya Amaca Hizmet Eden Mal veya Hizmetlerin Karşılaştırılması (Art. 3a/I (b) 84/450/AT ve § 6 II Nr. 1 UWG)
186
2. Mal veya Hizmet Karşılaştırılması
186
3. Aynı İhtiyaç veya Amaç
186
II. Nitelik Karşılaştırmasının Şartları (Art. 3a/I (c) 84/450/AT ve § 6 II Nr. 2 UWG)
189
2. Karşılaştırmanın Konusu
189
3. Karşılaştırmanın Objektif Olması
192
a. Nitelik Karşılaştırmasının Objektifliği
193
b. Fiyat Karşılaştırmasının Objektifliği
193
4. Karşılaştırılabilir Nitelikler
195
b. Esaslı ve Önemli Olması (Wesentlich Und Relevanz)
195
c. İspat Edilebilirlik
196
III. İltibasa Sebebiyet Verme (Art. 3a (h) 84/450/AT Direktifi ve § 6 II Nr. 3 UWG)
199
a. İltibas Tehlikesi Yeterli midir?
201
IV. Ticari İtibardan Haksız Faydalanma (Art. 3a (f) 84/450/AT Direktifi ve § 6 II Nr. 4 UWG)
203
1. Bir İşaretin İtibarı
204
2. İtibarın Haksız Şekilde İstismarı
205
V. Kötüleme ve Tahkir (Art. 3a (d) 84/450/AT Direktifi ve § 6 II Nr. 5 UWG)
207
2. Kötüleme ve Tahkir
207
a. Kavram ve Kötülemenin Tespiti
207
a. Fiyat Karşılaştırmaları
210
b. Kalite Karşılaştırmaları
211
c. Rakibin Faaliyetleri, Şahsi ve İş İlişkilerinin Karşılaştırmaları
211
VI. Bir Malın Taklit veya Kopya Olduğu Şeklinde Sunulması (Art. 3a (g) 84/450/AT ve § 6 II Nr. 6)
212
2. Ürünün Taklit veya Kopya Olarak Sunulması
213
3. Koruma Kapsamında Olan Bir Marka veya Ticari Ad Taşıyan Mal veya Hizmetler
214
VII. İspat Yükü ve Hukuki Sonuçları
215
§ 5. KARŞILAŞTIRMALI MAL VE HİZMET TESTLERİ
215
I. Mal ve Hizmet Testleri
215
2. Araştırmanın, Tarafsız, Objektif Olması ve Uzman Kişilerce Yapılması
216
3. Test Sonuçlarının Değerlendirilmesinde Hareket Serbestiyeti ve Sınırları
218
III. Test Sonuçlarıyla Reklâm Yapılması
218
§ 6. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMDA KISTAS ALINACAK TÜKETİCİ ANLAYIŞI
220
I. Sorunun Ortaya Konması
220
II. AB Ortaklık Hukukunda Tüketici Anlayışı
220
2. Ortalama Bilgili, Dikkatli ve Makul Vasat Tüketici
222
a. Bilgili Tüketici (Informiertheit Des Verbrauchers)
222
b. Dikkatli Tüketici (Aufmerksamkeit Des Verbrauchers)
223
c. Makul Tüketici (Verständigkeit Des Verbrauchers)
223
III. UWG’de Tüketici Anlayışı
223
2. Tüketici Anlayışının Somutlaştırılması
224
b. Ortalama Bilgili Tüketici
225
c. Ortalama Dikkatli Tüketici
226
d. Ortalama Makul Tüketici
226
3. Vasat Bir Tüketicinin Anlayışının Tespiti
227
b. Anket Sorularının Hazırlanması
228
Dördüncü Bölüm İSVİÇRE HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
II. İsviçre’de Karşılaştırmalı Reklâmın Tarihi Gelişimi
229
IV. Karşılaştırmalı Reklâmın Diğer Reklâm Şekillerinden Ayırt Edilmesi
231
1. Aldatıcı, Gerçek Dışı veya İncitici Reklâm (Md. 3 (a) ve (b) İsv. UWG)
231
2. İlişkilendirme Reklâmları (Bezugnehmende Werbung)
231
§ 2. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN DÜZENLENMESİ
232
III. Karşılaştırmalı Reklâm Türleri
234
1. Nesneye Göre İlişkilendirme
234
a. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm
234
b. Maddi Karşılaştırmalı Reklâm
236
2. Ürünler Arasında İlişkilendirme
236
b. Olumlu İlişkilendirme: Tanınmışlığından Faydalanma
237
3. İlişkilendirmenin Teşhis Edilebilir Olması
238
a. Belirli Bir Rakiple İlişkilendirme
238
aa. Doğrudan İlişkilendirme
238
bb. Dolaylı İlişkilendirme
238
b. Belirsiz Rakiplerle İlişkilendirme
239
4. Karşılaştırmalı Reklâmın Kim Tarafından Yapıldığına Göre Yapılan Ayrım
239
IV. Karşılaştırmalı Reklâmın Değişik Görünüş Şekilleri
240
1. Zirvede Yalnız Reklâmları (Alleinstellungswerbungen)
240
2. ‘En’li Reklâmlar (Superlativwerbungen)
241
3. “Daha”lı Reklâmlar (Komparativwerbungen)
242
4. Fiyat Karşılaştırmaları (Preisvergleichen)
242
5. Nitelik Karşılaştırmaları
243
6. Sistem Karşılaştırmaları
244
7. Karşılaştırmalı Ürün Testleri
245
§ 3. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN HUKUKİ SINIRLARI
246
I. Mukayese Edilebilirlik (Vergleichbarkeit)
246
II. Gerçeğe Uygun Olma (Wahrheitsgebot)
247
III. Yanıltıcı Olmama (Verbot Der Irreführung)
248
1. Gerçek ve Gerçek Dışı İfadelerle Aldatma
248
2. Reklâmdaki İfadelerin Açık Olmaması Nedeniyle Yanıltma
249
3. Eksik Bilgi Nedeniyle Yanıltma
249
4. Bir Ürünün Doğal Özellikleriyle Yapılan Reklâmlarla Yanıltma
249
5. Bir Ürünün Önemsiz Niteliklerinin Karşılaştırılmasıyla Oluşan Yanıltma
250
6. Yanıltma İçin Kıstas Alınacak Muhatap Çevresi
250
IV. Gereksiz Yere Kötüleme Yasağı
250
a. Eleştirinin Gerekliliği
252
b. Eleştirinin Objektifliği
252
c. Eleştirinin Ölçülü Olması
253
V. Gereksiz Yere Tanınmışlığından Faydalanma (Unnötige Anlehnung)
253
1. Faydalanma (Anlehnung)
253
2. Gereksiz Faydalanma
254
a. Faydalanmanın Gerekliliği
254
b. Faydalanmanın Objektif Olması
254
EK I: 84/450 SAYILI AT DİREKTİFİ
257
EK II: 97/55 SAYILI AT DİREKTİFİ
270
EK V: 1957 TARİHLİ TÜRK TİCARET KANUNU HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ
292
EK VI: TÜRK TİCARET KANUNU TASARISI HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ VE GEREKÇESİ
296
EK VII: DİĞER MEVZUAT
312
Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik
312
Yararlanılan Kaynaklar
321