İdari Yargıda Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Davaları Çelik Ahmet Çelik - Kitap

İdari Yargıda Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Davaları

2. Baskı, 
Mart 2022
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
1336
Barkod:
9789750276491
Kapak Türü:
Ciltli
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Fiyatı:
1.750,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
1) İdari Yargı'da tazminat davalarına "tam yargı davası" denilmekte olup, tam yargı davası, kamu hizmetlerinin görülmesi sırasında alınan kararlardan, eylemlerden ve işlemlerden veya idarelerin hiçbir kusurları bulunmasa bile toplum olaylarından dolayı hak kaybına uğrayan, maddi ve manevi zarar gören kişilerin ilgili idare birimine karşı açtıkları dava türüdür.
2) İdare'nin sorumluluğunu gerektiren ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle İdari Yargı'da bir tazminat davası açmadan önce, 2577 sayılı İdari Yargılama Yasası'nın 13.maddesine göre, idarenin sorumlu olduğunu (eylemin idariliğini) öğrenme tarihinden başlayarak (1) ve (5) yıl içinde ilgili idareye (Bakanlığa veya kamu kurum ve kuruluşuna) başvurmak gerekmektedir.
3) İdari Yargıda dava açma süresi, idareye başvuru süresinin dolmasından başlayarak (60) gündür. İdare, başvuruya yanıt verirse bunun tebliği tarihinden, yanıt vermezse başvuru tarihinden başlayarak (30)gün geçtikten sonra, (60) gün içinde dava açılacaktır.
4) İdari Yargı'da, adli yargıda olduğu gibi "dava değeri" artırılabilmektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 16'ncı maddesi 4.fıkrasına, 11.04.2013 gün 6459 sayılı Yasa'nın 4.maddesiyle eklenen bir cümle ile bu olanak sağlanmıştır.
5) İdari Yargı'da ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat (tam yargı) davası açabilme konuları çok ve çeşitlidir. Bunları soyut olarak "hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi, hiç işlememesi" olarak bölümlendirebiliriz. Hizmet kusurları dışında, Devletin ilgili birimlerinin hiçbir kusurları bulunmasa bile, toplumun bir bireyi olarak herhangi bir biçimde zarar görenler, kusursuz sorumluluk ve sosyal risk ilkesince tazminat isteyebilmektedirler.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Devletin Sorumluluğu ve Tazminat Davaları
.
İdari Yargıda Tazminat Davaları
.
İdari Yargıda Belirsiz Tam Yargı Davası Dönemi
.
İdari Yargıda Süreler
.
Devletin (İdarenin) Sorumluluğu
.
Devletin Yaşama Hakkını Koruma Yükümlülüğü ve Sorumluluğu
.
Sağlıkta Devletin Sorumluluğu
.
Devletin Çevreden ve Ürünlerden Sorumluluğu ve Yükümlülükleri
.
Devletin Trafik Kazalarından Sorumluluğu
.
İdari Yargıda Tazminat (Tam Yargı) Davası Açılması
.
İdari Yargıda Kanun Yolları
.
Devletin Can Zararlarından Sorumluluğu
.
İdari Yargıda Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Davaları
.
Kamu Görevlilerinin Bedensel Zararları ve Tazminat Hakları
.
Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Manevi Tazminat İstenmesi
.
Danıştay'ın Son Dönem Kararlarının İncelenmesi ve Değerlendirilmesi
.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararları
.
Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Hesapları
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İkinci Baskıya Önsöz 
V
Birinci Baskının Önsözü 
IX
Giriş
DEVLETİN SORUMLULUĞU VE TAZMİNAT DAVALARI
I– DEVLETİN (İDARENİN) SORUMLULUĞU 
1
1– Hukuk Devleti ilkesi ve Anayasa hükümleri 
1
a) Devletin (idarenin) sorumluluğu 
1
b) Devletin (idarenin) zararı ödeme yükümlülüğü 
2
2– Devletin (İdarenin) sorumluluğunun türü 
3
3– Devletin ölümlerden ve bedensel zararlardan sorumluluğu 
4
4– Devletin sorumluluğuna ilişkin olaylardan örnekler 
4
II– İDARİ YARGIDA TAZMİNAT DAVALARI 
6
1– İdari Yargıda tazminat (tam yargı) davaları 
6
2– İdari Yargı’da haksız fiillere uygulanacak özel yasa 
8
3– İdareye karşı tazminat davası açılmasının nedenleri 
8
4– İdari Yargıda dava türü ve uygulaması 
11
5– İdari Yargıda tazminat davası açma koşulları 
11
6– Sürelerin işleyişi 
12
7– İdareye başvuru süresinin işlemesi için “öğrenme” olgusunun başlangıcı 
12
8– İnsana verilen zararlar nasıl değerlendirilmeli 
12
III– KİTABIMIZIN ANLATIM DÜZENİ 
15
Birinci Bölüm
İDARİ YARGIDA TAZMİNAT DAVALARI
I– GEÇMİŞTEN BUGÜNE UYGULAMALAR 
17
1– İdari Yargı’da dava değerinin artırılamamasının adil yargılanma hakkını ortadan kaldırmış olması 
17
2– Geçmişte, 2577 sayılı Yasa’da bulunmayan “istemle bağlılık” kuralının katı bir biçimde uygulanmasından kaynaklanan haksız sonuçlar 
19
3– Danıştay’da adaletli çözümler üretilememiş; dar ve katı yorumlarla kişiler haksızlığa uğratılmıştır 
20
4– Danıştay uygulamasına karşı, bir üyenin “karşıoy” yazısıyla ve tetkik hakiminin görüşleriyle yapılan uyarılar 
21
5– Haksız uygulamaların, Yasa değişikliğiyle bir ölçüde önlenmiş olması 
26
6– Önce adli yargıda açılıp, görevsizlik kararıyla idari yargıya gelen davalarda, istek tutarının değiştirilmesi, davanın genişletilmesi (istemin artırılması) sayılmamıştır 
26
7– Doğrudan idari yargıda açılıp, dilekçenin reddedilmesi üzerine, yeniden düzenlenen dilekçede istemin artırılması kabul edilmemiştir 
28
8– İdari Yargı’da “istemle bağlılık” kuralının uygulanması ve “dava değerini artırma” olanağı sağlanmaması nedeniyle, yüksek miktarlı açılan, ancak düşük miktara hükmedilen davalarda ortaya çıkan adaletsiz durumları doğru bulmayan AİHM ile Anayasa Mahkemesi kararları 
28
II– ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLARDA DANIŞTAY UYGULAMASI 
38
1– İnsan zararlarının önemi ve özelliğinin kavranamamış ya da duyarsız ve ilgisiz kalınmış olması 
38
2– Danıştay’ın, gerçek zararın tamamının İdare tarafından ödenmesini sağlayacak içtihatlar geliştirememiş olması 
41
3– Anayasa’nın buyurucu hükümlerinin gözardı edilmiş olması 
43
III– İDARİ VE ADLİ YARGIDA UYGULAMA FARKLILIKLARI 
46
1– Tazminat davalarında uygulamada birliğin gerekliliği 
46
2– İdare’nin sorumluluğunun adli ve idari yargıda farklı değerlendirilmesinin yarattığı sonuçlar 
50
III– İDARİ YARGIDA BUGÜNKÜ DURUM 
56
1– Genel bakış 
56
2– Aynı dönem içerisinde birbirine zıt, birbirine aykırı kararlar verilmesi 
56
3– Kamu görevlilerine veya yakınlarına bağlanan gelir ve aylıkları değerlendirme ve maddi zararı hesaplama yanlışları 
59
4– Bedensel zararlarda “güç kaybı” kuramı konusunda farklı kararlar 
62
5– Tazminat hesabının nasıl yapılacağına ilişkin Danıştay kararlarının, Yargıtay uygulamasından farklı olması 
64
6– Tazminattan indirimler konusu kararlarda açık değildir 
65
7– İdari Yargı’da “ortaklaşa sorumluluk” kuralının uygulanmaması yanlışlığı 
66
8– Kusur ve sorumluluk değerlendirmelerinde idarenin korunması yanlışlığı 
69
9– Görev sırasında trafik kazası geçiren kamu görevlilerinin ve yakınlarının açtıkları davalarda “kusursuz sorumluluk” ilkesinin uygulanması hakkında 
70
10– Tıbbi hatalardan kaynaklanan davalar hakkında 
71
11– Terörden zarar görenlere tazminat ödenmesine ilişkin kararlar hakkında 
75
12– İdari yargı’da faiz başlangıcı hakkında 
79
İkinci bölüm
İDARİ YARGIDA BELİRSİZ TAM YARGI DAVASI DÖNEMİ
I– YASAL DÜZENLEME 
81
1– Dava değerinin artırılabilecek olması 
81
2– İdari Yargılama Yasası’na eklenen yeni hüküm 
82
3– Madde hükmü nasıl uygulanacaktır 
85
II– BELİRSİZ TAM YARGI DAVASI NASIL AÇILACAK 
85
1– Dava dilekçesi 
85
2– Delillerin bildirilmesi 
86
3– Yargılama aşaması 
86
III– DAVA DEĞERİNİN ARTIRILMASI 
87
1– İdari Yargıda “belirsiz” tam yargı davasında değer artırımı 
87
3– Dava değeri nasıl ve hangi aşamada artırılacaktır? 
89
4– İlk Derece Mahkemesinde dava değerinin artırılması 
91
5– İstinaf aşamasında dava değerinin artırılması 
93
6– Danıştay bozması sonrasında dava değeri artırılabilir mi? 
94
7– Bozma sonrası dava değeri hangi koşullarda artırılabilecektir? 
96
IV– BELİRSİZ TAM YARGI DAVASININ ÖZELLİKLERİ 
98
1– Belirsiz tam yargı davası “kısmi dava” değil, adli yargıdaki “belirsiz alacak davası” benzeri bir dava türüdür 
98
2– Fazlaya ilişkin hakların saklı tutulduğu açıklamasına gerek yoktur 
101
3– Dava değerinin artırılması “ıslah” olarak nitelenmemelidir 
101
4– Dava değerinin artırılmasına, davalı İdarenin itirazı kabul edilirse… 
104
5– Yeni düzenlemede “süreaşımına” uğrama söz konusu değildir 
105
6– Dava değeri herhangi bir nedenle artırılamamışsa, hüküm altına alınamayan bölüm için ikinci bir dava açılabilecek midir? 
105
7– Dava tarihinden ve ilk hesap raporunun verilmesinden sonra, uzun bir süre geçmişse, tazminat hesabının “güncellenmesi”, yani hüküm tarihine yakın “en son verilere göre” tazminat hesaplanması gerekeceğine ilişkin Danıştay kararı 
106
V– MANEVİ TAZMİNAT NASIL İSTENMELİ 
108
1– Maddi tazminat gibi, manevi tazminat için de harca esas “simgesel” bir değer belirtilerek istekte bulunulup, karar aşamasında manevi tazminat artırılabilir 
108
2– Madde hükmünde maddi–manevi tazminat ayrımı yapılmamıştır 
108
3– Bilim çevrelerinde, belirsiz alacak davasında manevi tazminatın, harca esas simgesel bir değer belirtilerek istenebileceğine ilişkin görüşler 
109
4– Manevi tazminat miktarı başlangıçta açıklanırsa ölçüsüz bir istek olur 
111
5– Yargıtay ve Danıştay, manevi tazminatın belirsiz alacak (belirsiz tam yargı) davası biçiminde açılmasını kabul etmelidirler 
112
6– Hakimin takdiri 
113
7– Manevi tazminata ortak ölçü bulunabilir mi? 
115
8– Manevi tazminat, maddi tazminat benzeri bir yöntemle hesaplanabilir mi? 
116
VI– YENİ DÜZENLEMEDE BELİRSİZLİKLER NASIL GİDERİLEBİLİR? 
117
1– Yargılama aşamalarında belirsizlik 
117
2– Belirsizliği giderme yolları ve çözüm önerileri 
118
3– İdari yargıda başka hak arama engelleri 
120
Üçüncü Bölüm
İDARİ YARGIDA SÜRELER
I– DAVA AÇMA SÜRESİ 
123
1– Genel kural 
123
2– Sürelerin işlemeye başlaması 
123
3– Ek süreler 
124
4– Görevsiz yargı yerinde davanın reddi üzerine idari yargıda dava açma süresi 
125
5– İdarenin yanıt vermemesi durumunda dava açma süresi 
125
6– İdarenin yanıtı kesin değilse 
125
7– İdare sonradan yanıt verirse 
126
II– İDARİ EYLEMLERDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT DAVALARINDA SÜRE 
126
1– İdareye başvuru süresi 
126
2– İdareye başvuru sürelerinin niteliği 
126
3– İdareye başvuru, tazminat davası açmanın “ön koşulu”dur 
127
4– Önceden başvuru koşulunun gereksiz ve yararsız olduğuna ilişkin görüşler 
127
5– İnsan zararlarında başlangıçtaki belirsizlik nedeniyle, dava açmadan önce idareye başvurunun bir yararı ve anlamı olmamak gerekir 
128
6– Görevsiz yargı yerinde açılan davanın, görevsizlik kararı üzerine idari yargıda yeniden dava açılması durumunda “idareye başvuru” koşulu aranmaz 
129
7– İdareye başvuru sürelerinin işleyişi 
129
III– SÜRELERİN BAŞLAMASI VE SONA ERMESİ 
131
1– Genel olarak sürelerin başlaması koşulları 
131
2– İdarenin başvuruya yanıt vermesi durumunda dava açma süresi 
132
3– İdarenin yanıt vermemesi (suskun kalması) durumunda 
133
4– İdare 60 gün (değişik 30 gün) içinde, henüz dava açılmadan önce yanıt verirse 
133
5– İdare “kesin yanıt” vermemişse 
133
6– İdarenin sonradan yanıt vermesi durumunda dava açma süresi 
133
7– İlgilinin yeni başvurusuna verilen yanıtın, yeni bir dava hakkı vermeyeceğine ilişkin uygulamanın yanlışlığı 
134
8– Görevsiz yargı yerlerinde açılan davanın görev yönünden reddi halinde, görevli idare mahkemesine başvuru süresi ve koşulları 
135
9– Dava açma süresinin başlangıcına ilişkin özel durumlar 
140
IV– SÜRELERLE İLGİLİ EK AÇIKLAMALAR 
162
1– Yasa’nın 12’nci ve 13’üncü maddelerinin karşılaştırılması 
162
2– Yasa’nın 10’uncu ve 11’inci maddelerinin karşılaştırılması 
165
V– SÜRELERLE İLGİLİ DANIŞTAY’IN OLUMSUZ KARARLARI 
166
1– Hak kaybettiren aşırı ve katı biçimcilik 
166
2– AİHM ve Anayasa Mahkemesi’nin uyarıcı kararları 
167
3– Mahkemeye erişim ve adil yargılanma hakkını ortadan kaldıran Danıştay kararları 
168
4– Dava açma süresinin, yargılamanın her aşamasında, doğrudan dikkate alınmak gerekeceğine ilişkin İçtihadı Birleştirme Kararı 
169
5– İdari eylemlerden ve sorumluluklardan kaynaklanan tazminat davalarında, “idareye başvuru” önkoşulunun, yargılamanın her aşamasında, doğrudan dikkate alınmak gerekeceğine ilişkin İçtihadı Birleştirme Kararı 
171
6– Yeni başvuruların, dava açma süresini canlandırmayacağına ilişkin kararların yanlışlığı hakkında 
173
7– Süreden reddedilen davaların, kesin ve katı yorumuna ilişkin uygulamalar 
176
8– Dava dilekçesinin reddinden sonra, yeniden verilecek dilekçede aynı yanlışların yapılması durumunda davanın reddi gerekeceği hakkında 
177
VI– SÜRELERİN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
179
1– Hukukta süre kavramı ve uygulanışı 
179
2– Dava açma süresini “hak düşürücü süre” olarak niteleyen görüşler 
182
3– Dava açma süresinin “hak düşürücü süre” olmadığına ilişkin kanıtlar 
183
4– Dava açma süresinin İdare Hukukuna özgü “düzenleyici” bir süre olduğuna ilişkin görüşler 
187
5– Görüşlerimiz 
200
Dördüncü Bölüm
DEVLETİN (İDARENİN) SORUMLULUĞU
I– GENEL OLARAK SORUMLULUK 
203
1– Haklar ve sorumluluklar 
203
2– Sorumluluk nedenleri 
204
3– Sorumluluk koşulları 
208
II– İDARENİN SORUMLULUĞU VE ZARARI GİDERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
211
1– Hukuk Devleti ilkesi ve Anayasa hükümleri 
211
a) Devletin (idarenin) sorumluluğu 
212
b) Devletin (idarenin) zararı ödeme yükümlülüğü 
213
2– Danıştay kararlarında sorumluluk tanımları 
213
3– İdarenin (mali) sorumluluğunun tanımları ve sorumluluk ilkeleri 
216
4– İdarenin sorumluluğunun özellikleri 
219
5– İdarenin sorumluluğunun koşulları 
220
6– İdarenin sorumluluk nedenleri ve sorumluluk türleri 
220
III– KUSUR SORUMLULUĞU (HİZMET KUSURU) 
221
1– Hizmet kusuru kavramı 
221
2– Hizmet kusurunun özellikleri 
222
3– Hizmet kusurunun gerçekleşme biçimleri 
224
a) Hizmetin kötü işlemesi 
224
b) Hizmetin geç işlemesi 
233
IV– İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU 
240
1– Genel olarak 
240
2– İdare Hukukunda kusursuz sorumluluk 
241
3– İdare Hukukunda kusursuz sorumluluk ilkeleri 
242
a) Tehlike (hasar/risk) ilkesi 
243
b) Mesleki riskler 
248
c) Tedavi hizmetlerinde mesleki riskler 
251
d) Kamu külfetleri karşısında eşitlik ilkesi 
252
V– İDARENİN SOSYAL RİSK İLKESİNE GÖRE SORUMLULUĞU 
261
1– Sosyal risk kavramı 
261
2– Sosyal risk kavramının, risk (tehlike) kavramından farkı 
261
3– Yasal düzenlemeler 
262
4– İdarenin sosyal risk ilkesi gereğince tazminat ödeme yükümlülüğü 
263
5– İdarenin sosyal risk ilkesi gereğince tazminat ödeme koşulları 
267
6– Ülkemizde son yıllarda sıkça görülen terör olaylarından örnekler 
270
7– İdarenin sosyal risk ilkesine göre tazminat yükümlülüğüne ilişkin Danıştay kararlarından örnekler 
270
8– Danıştay kararlarından çıkarılan sonuçlar 
274
9– Sosyal risk ilkesine göre sorumlulukta ve terör olaylarında, öncelikle idarenin hizmet kusurunun araştırılması gerektiği hakkında 
275
10– Terörle savaşan askerin ve polisin, her an tehlike içinde oldukları dikkate alınarak, kasıt ve ağır kusurları dışında sorumlu tutulmaları haksızlık olur 
278
11– Sosyal risk ilkesine göre değil, kusursuz sorumluluk ilkesine göre tazminat ödeneceğine ilişkin kararlardan örnekler 
279
VI– 5233 SAYILI KANUN VE UYGULANMASI 
280
1– 5233 sayılı Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun’un açıklanması 
280
2– 5233 sayılı Yasaya göre “sulh yoluyla” ödenecek miktarın hesaplanması 
283
3– 5233 sayılı Yasaya göre “sulh yoluyla” ödemelerin nasıl yapılacağı hakkında 
284
4– Terörden zarar görenlerin “manevi tazminat” istemleri hakkında 
285
5– Terörden zarar görenlere tazminat ödenmesine ilişkin Danıştay kararları hakkında 
287
VII– İDARENİN SORUMLU TUTULABİLMESİNİN KOŞULLARI 
291
1– İdari davranış (Eylemin idariliği) 
291
2– Zarar 
293
3– Nedensellik bağı ve Devletin koruma yükümlülüğü 
298
4– İdareyi sorumluluktan kurtaran nedenler 
299
a) Mücbir sebep 
299
b) Zarara uğrayanın kusuru 
303
c) Üçüncü kişinin kusuru 
307
d) Üçüncü kişi tam kusurlu olsa dahi, görev yaptığı sırada yaralanan veya ölen kamu görevlilerinden dolayı, İdarenin “kusursuz sorumluluk” ilkesince tazminat ödeme yükümlülüğü 
308
Beşinci Bölüm
DEVLETİN YAŞAMA HAKKINI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE SORUMLULUĞU
I– YAŞAMA HAKKI 
313
1– Yaşama hakkı bir insan hakları sorunudur 
313
2– Anayasa hükümleri 
314
3– Uluslararası insan hakları sözleşmeleri 
314
4– Genel olarak Devletin yükümlülükleri 
315
II– DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
317
1– Güvenli ve sağlıklı yaşam koşulları oluşturma yükümlülüğü 
317
2– Can ve mal güvenliğini sağlama yükümlülükleri 
318
3– Şiddet ve terör olaylarına karşı önlem alma yükümlülükleri 
320
4– Kamu gücünün ve yetkisinin yasalara uygun kullanılması yükümlülüğü 
322
5– Devletin, yurttaşların temel hak ve özgürlüklerini kullanmalarını sağlama ve yasal bir zorunluluk olmadıkça engellememe yükümlülüğü 
323
6– Devletin, gözaltındaki kişilere, tutuklu ve hükümlülere kötü davranılmasını, işkence ve eziyet edilmesini önleme yükümlülüğü 
325
7– Devletin, kadınlara şiddet ve cinayet olaylarını önleme yükümlülüğü 
326
8– Devletin, çocukları koruma yükümlülüğü 
333
9– Yaşlıların korunması yükümlülüğü 
335
10– Devletin, kişiyi kendisine karşı koruma yükümlülüğü 
340
11– İdarenin İmar Hukukuna ilişkin yükümlülükleri 
344
12– Devletin, doğal afetlere karşı önlem alma yükümlülüğü 
347
Altıncı Bölüm
SAĞLIKTA DEVLETİN SORUMLULUĞU
I– KONUYA GİRİŞ 
351
1– Sağlıklı yaşama hakkı ve sağlıkta sorumluluk 
351
2– Sorumluluğun kapsamı 
351
3– Anayasal gereklilik 
352
II– ANAYASA HÜKÜMLERİ 
352
1– Genel olarak 
352
2– Sağlıkla ilgili Anayasa hükmü 
352
3– Sosyal güvenlik hakkı 
354
4– Çevre zararlarından sorumluluk 
355
III– ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 
355
1– Anayasa hükmü 
355
2– Uluslararası sözleşmeler ve sağlık bildirgeleri 
355
3– Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi 
357
4– Avrupa Sosyal Şartı 
358
5– Biyotıp Sözleşmesi 
359
IV– SAĞLIKLA İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 
360
1– Genel olarak 
360
2– Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu 
361
3– Hasta Hakları Yönetmeliği 
363
4– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle açılacak davalarda uygulanacak yasalar 
366
V– SAĞLIKTA DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
367
1– Güvenli ve sağlıklı yaşam koşulları oluşturma yükümlülüğü 
367
2– Genel Sağlık Sigortası hükümlerine göre yükümlülükler 
369
3– Çevreyi koruma yükümlülüğü 
373
4– Tüketiciyi koruma yükümlülüğü 
374
5– Sağlık Bakanlığı’nın yükümlülükleri 
375
VI– KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ 
378
1– Yasa hükümleri 
378
2– Geçmişten bugüne “koruyucu” sağlık hizmetleri 
379
3– Günümüz koşulları ve çeşitli yasalar 
381
VII– TEDAVİ HİZMETLERİNDE SORUMLULUK 
383
1– Yasal düzenlemeler 
383
2– Devletin kamu ve özel kesim ayrımı yapılmaksızın tüm sağlık kuruluşlarından ortaklaşa sorumluluğu 
384
VIII– DEVLETİN ÖZEL HASTANELERDEN SORUMLULUĞU 
386
1– Sorumluluk nedenleri 
386
2– Özel Hastaneler Kanunu 
387
3– Özel Hastaneler Yönetmeliği 
387
4– Devletin özel hastanelerden sorumluluğuna ilişkin Danıştay kararları 
388
IX– SAĞLIKTA SORUMLULUĞUN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
396
1– Genel olarak 
396
2– Kamu hastaneleri 
397
3– Kamu Hastanesi ile hasta arasındaki ilişkinin hukuksal niteliği 
398
X– KUSUR VE SORUMLULUK 
399
1– Sağlıkta sorumlulukta “hizmet kusurunun” değerlendirilmesi 
399
2– Danıştay’ın “ağır hizmet kusuru” koşulu adaletsiz bir uygulamadır 
400
3– Devlet yalnız hizmet kusuru ve “ağır hizmet kusuru” nedeniyle değil, sosyal hukuk devleti ilkesi gereği “kusursuz sorumlulukta”da tazminat ödemeli; hatta sağlıkta sorumluluğa “sosyal risk ilkesi” dahi uygulanmalıdır 
402
4– Devlet, görevden ayrılabilir kişisel kusurlar ve suç sayılır kasıtlı eylemler dışında,”ağır hizmet kusuru” sebebiyle hekimlere rücu etmemelidir 
404
5– Danıştay’ın son dönem kararlarında (ameliyatlar dışında) “ağır hizmet” kusuru koşulunun aranmaması, yalnızca “hizmet kusuru” ile yetinilmesi 
405
6– Danıştay’ın sağlıkta “kusursuz sorumluluğa” yaklaşımı 
406
7– Öğretide, sağlıkta kusursuz sorumluluğa ilişkin görüşler 
407
8– Kusursuz sorumluluk ilkesi sosyal devlet ilkesine dayandırılmalıdır 
410
9– Sağlık hizmeti yaptıkları sırada, bedensel zarara uğrayan hekimlere ve sağlık personeline; ölümlerinde yakınlarına “sosyal risk” ilkesince tazminat ödenmelidir 
413
XI– SAĞLIKTA SORUMLULUK KOŞULLARI 
415
1– Maddi ve manevi tazminat davası açma koşulları 
415
2– Tıbbi hatalarda ispat yükü 
415
3– Ürün ve çevre zararlarında 
415
4– Tıbbi hatalardan sorumluluğun özellikleri 
416
5– Hekimin yüksek özen gösterme yükümlülüğü 
417
6– Hekimin en hafif kusurdan tam sorumlu olması 
418
7– Tıbbi hatalarda sorumluluk nedenleri 
419
8– Ceza Yasasına göre hekimin suç sayılır eylemi ve sorumluluğu 
420
XII– TIBBİ HATA NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI 
420
1– Dava türü 
420
2– Davalılar 
420
3– Özel hastanelerdeki tıbbi hatalardan dolayı Sağlık Bakanlığı’na karşı dava açılabilmesi 
421
XIII– TIBBİ HATALARDA BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ 
422
1– Bilirkişi raporlarından kaynaklanan haksız ve adaletsiz sonuçlar 
422
2– Öğretide Sağlık Kurulları raporlarına ilişkin görüşler 
423
3– AİHM kararlarına göre tıbbi hatalarda bilirkişilik 
424
4– Danıştay kararlarında AİHM ilkeleri 
425
XIV– SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞMA KOŞULLARI 
427
1– Tıp ve hekimlik 
427
2– Hekimlerin çalışma koşulları 
430
XV– HEKİMLERİN VE SAĞLIK GÖREVLİLERİNİN KORUNMALARI 
431
1– Hekimlerin ve sağlık hizmeti görenlerin “mesleki riskleri” ve korunmaları 
431
2– Hekimlere ve sağlık çalışanlarına “sosyal risk” ve “kusursuz sorumluluk ilkesince tazminat ödenmelidir 
432
3– Hekimler ve sağlık personeli için zorunlu ferdi kaza sigortası yaptırılmalıdır 
433
4– Görevden ayrılabilir kişisel kusurları ve suç sayılır kasıtlı eylemleri dışında, ”ağır hizmet kusuru” sebebiyle hekimlere rücu edilmemelidir 
433
XVI– SALGINDA GÖREVLİ HEKİMLERİN VE SAĞLIK PERSONELİNİN HAKLARI VE KORUNMALARI 
434
1– Konuya giriş 
434
2– Salgında görevli hekimlerin ve sağlık personelinin virüs bulaşması sonucu hastalanmaları ve ölümleri, iş kazası veya meslek hastalığı sayılmalıdır 
435
3– İş kazası mı, meslek hastalığı mı? 
436
4– Bulaşıcı hastalıkların “meslek hastalığı” sayılmasına ilişkin hükümler 
437
5– Hekimlerin ve sağlık personelinin virüsten hastalanmaları ve ölümlerinin, iş kazası veya meslek hastalığı sayılması için neler yapılabilir? 
438
6– Devletten ve özel hastane yönetiminden maddi ve manevi tazminat istenebilmesi 
439
7– Maddi ve manevi tazminat isteme koşulları 
439
8– Maddi ve manevi tazminat davası açılması 
440
9– Salgında görevli hekimlere ve sağlık çalışanlarına “Sosyal Risk” ilkesince tazminat ödenmelidir 
440
XVII– SAĞLIKTA SORUMLULUĞA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 
441
1– Danıştay’ın tıbbi elatmada “ağır kusur” arayan kararlarından örnekler 
441
2– Ağır kusurun varlığının, doğrudan mahkemece araştırılacağı hakkında 
443
3– Ağır kusur sayılan olaylardan başka örnekler 
443
4– Ağır kusur ve maddi zarar bulunmasa bile, hizmetin kötü işlemesi nedeniyle manevi tazminata hükmedilebileceğine ilişkin kararlar 
444
5– Zararın varlığına karşın, Adli Tıp Kurumu’nun olumsuz kararları 
446
6– Sağlık hizmetinden yararlandırılmayan işçinin özel hastane masrafları 
448
7– İş Sağlığı ve Güvenliğinden Devletin sorumluluğu hakkında 
449
8– Konularına göre karar örnekleri 
450
9– Adli Tıp Kurumu’nun kusur bulunmadığına ilişkin raporuna uyulmasının zorunlu olmadığı, mahkemelerin bilirkişi seçiminde özgür oldukları hakkında 
458
XVIII– TIBBİ HATALARIN NASIL İNCELENECEĞİNE İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 
458
XIX– ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI 
464
Yedinci Bölüm
DEVLETİN ÇEVREDEN VE ÜRÜNLERDEN SORUMLULUĞU VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I– ÇEVRE 
467
1– Genel olarak çevre ve Çevre Hukuku 
467
2– Çevre kavramı ve çeşitli tanımları 
467
3– Çevre hakkı 
468
4– Çevre sorunları 
469
5– Çevre zararları 
469
II– ÇEVRENİN KORUNMASI VE DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
470
1– Yasal düzenlemeler 
470
2– Uluslararası sözleşmeler 
472
3– Çevre korumada temel ilkeler 
473
a) Sürdürülebilir kalkınma ilkesi 
473
b) Önleme ilkesi 
475
c) İhtiyat (sakınma) ilkesi 
477
d) Kirleten öder ilkesi 
478
e) Katılım ve işbirliği ilkesi 
479
f) Entegrasyon (bütünleşme) ilkesi 
480
III– ÇEVRE ZARARLARI 
481
1– Çevre yönünden zarar kavramı 
481
2– Kirlenmeyi giderme masrafları 
481
3– Malvarlığı zararları 
481
4– Can zararları 
482
5– Manevi zarar 
483
6– Ekolojik zararlar 
484
IV– ÇEVRE ZARARLARINDAN SORUMLULUK VE SORUMLULAR 
487
1– Genel olarak 
487
2– Hukuksal sorumluluk ve yasalar 
487
3– Ceza Yasası’nda çevre suçları 
489
V– DEVLETİN ÇEVRE ZARARLARINDAN SORUMLULUĞU 
492
1– Genel olarak Devletin sorumluluğu 
492
2– Devletin çevreyi korumada hareketsiz kalması, önlem almaması ve yasalardaki yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucu, çevre zararlarına neden olunması 
493
a) Orman alanlarında maden arama ve işletme faaliyetleri 
493
b) Baz istasyonları 
496
c) Termik santrallar 
497
d) Termik santralların zararları için Devlet dava edilebilir 
499
e) Maden ve kömür ocakları 
499
3– Devletin sorumluluğunu gerektiren çeşitli çevre zararları 
499
VI– SAĞLIĞA ZARARLI ÜRÜNLER VE DEVLETİN SORUMLULUĞU 
500
1– Ürünlerden ve çevreden kaynaklanan zararlarda kusursuz sorumluluk ve sosyal risk ilkesi uygulanmalıdır 
500
2– GDO’lu ürünler 
501
3– Mısır şurubu (NBŞ) 
503
4– Aflatoksin 
505
5– Tarım ilâçları ve kimyasal gübreler 
506
6– Fast food beslenme ve çocukların sağlığı 
507
7– Plastikler, pet şişeler, alimünyum vb. ambalaj maddeleri 
507
8– Oyuncaklar, okul araç ve gereçleri 
507
9– Kanserojen içeren giysiler, takılar, kozmetikler, temizleme maddeleri vb 
508
10– Çevre zararlarının ürünlere etkisi 
508
VII– SAĞLIĞA VE ÇEVREYE ZARARLI BİR FABRİKA HAKKINDA KARAR 
508
1– Halkın sağlığına aykırı ve çevreye zararlı bir fabrika kuruluşu 
508
2– Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı 
509
Sekizinci Bölüm
DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN SORUMLULUĞU
I– KONUYA GİRİŞ 
513
1– Hizmet kusuru nedeniyle sorumluluk 
513
2– Ulaşım politikaları ve hizmet kusurları 
513
3– Görevi sırasında trafik kazası geçiren kamu çalışanlarından dolayı Devletin kusursuz sorumluluğu 
516
II– DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN SORUMLULUĞU 
517
1– Trafik kazalarından dolayı, Devlet, sorumlu tutulabilir mi? 
517
2– Devletin Anayasal sorumluluğu 
517
3– Karayolları Genel Müdürlüğü’nün sorumluluk ve yükümlülükleri 
518
4– Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ve trafik kuruluşlarının görev ve yetkileri 
519
5– Belediyelerin sorumluluk ve yükümlülükleri 
520
6– Yolcu taşımada sorumluluk ve yükümlülükler 
521
7– Yabancı plakalı araçlardan sorumluluk 
522
8– Sigortasız olarak yurda giren yabancı plakalı araçlardan ilgili Bakanlığın sorumlu olduğuna ve tazminat istenebileceğine ilişkin üç karar örneği 
525
9– Sigortasız yabancı plakalı araçların neden olduğu kazalardan dolayı ilgili Bakanlıklara karşı nasıl dava açılacak 
528
III– DANIŞTAY KARARLARI 
529
1– Karayolu yapım ve bakımından sorumlulukla ilgili kararlar 
529
2– Trafik işaret ve uyarı levhalarından sorumluluk 
531
3– İdarenin yol ve trafik güvenliğini sağlama yükümlülüğü 
534
4– Trafik tescil kayıtlarından sorumluluk 
536
5– Yabancı plakalı araçların sigortasız yurda girmesinden sorumluluk 
537
6– Trafik kazası nedeniyle açılan tazminat davasının geç sonuçlanması “hizmet kusuru” sayılabilir mi? 
538
7– Görevi sırasında trafik kazası geçiren kamu çalışanlarından dolayı Devletin kusursuz sorumluluğu 
539
Dokuzuncu Bölüm
İDARİ YARGIDA TAZMİNAT (TAM YARGI) DAVASI AÇILMASI
I– DAVA TÜRÜ VE UYGULAMASI 
543
1– Belirsiz tam yargı davası 
543
2– İlk dilekçede belirtilen miktarlar “kısmi istek” değil, harca esas “simgesel” değerler olarak kabul edilmelidir. 
543
3– Dava dilekçesinde “miktar” değil, “istek konuları” dikkate alınmalıdır 
544
II– DAVA KOŞULLARI VE SÜRELER 
544
1– Önceden idareye başvurma koşulu 
544
2– Sürelerin işleyişi 
545
3– İdareye başvuru süresinin işlemesi için “öğrenme” olgusunun başlangıcı 
546
4– Önceden başvuru koşulunun gereksiz ve yararsızlığına ilişkin görüşler 
547
5– İnsan zararlarında başlangıçtaki belirsizlik nedeniyle, dava açmadan önce idareye başvurunun bir yararı ve anlamı olmamak gerekir 
548
6– Görevsiz yargı yerinde açılan davanın, görevsizlik kararı üzerine idari yargıda yeniden dava açılması durumunda “idareye başvuru” koşulu aranmaz 
549
III– DAVA DİLEKÇELERİ 
549
1– Dava dilekçelerinin nasıl düzenleneceği 
549
2– Dilekçelerin verileceği yerler 
551
IV– DİLEKÇELERİN İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 
552
1– Dilekçeler üzerinde ilk inceleme 
552
2– İlk inceleme üzerine verilecek kararlar 
552
3– Dilekçelerle ilgili aşırı biçimciliğin yanlışlığı konusunda 
554
4– İdari merci tecavüzü hakkında 
555
5– Husumet (Davanın hangi idareye karşı açılacağı hakkında) 
556
V– GÖREV VE YETKİ 
559
1– Genel kurallar 
559
2– Görevsiz yargı yerinde açılan davanın idari yargıya taşınması 
560
3– İdari yargıda açılan dava, adli yargının görev alanına girmekte ise 
561
4– İdari yargıda yetki kuralları 
562
VI– İDARİ YARGI’DA KANITLAR VE KANIT YÜKÜ 
564
1– Yasa hükmü 
564
2– Genel olarak kanıt yükü 
564
3– Haksız eylemlerde kanıt yükü 
565
4– İdari yargıda kanıt yükü 
565
5– Delil bildirme yükümlülüğü 
567
6– Delillerin bildirilmesinde üç aşama 
568
7– Delillerin bildirilme süresi ve biçimi 
571
8– Başka yerlerden getirtilecek belgeler konusu 
572
9– Dava açmadan önce, idare mahkemesinden delil tespiti istenebilir mi? 
572
10– Delil listeleri 
573
11– İdari yargıda tanık dinlenir mi? 
575
VII– İDARİ YARGIDA BİLİRKİŞİLİK 
576
1– Yasal düzenlemeler 
576
2– İdari yargı’da bilirkişi kurumunun işleyişi 
577
3– Bilirkişilere sadece teknik konular için başvurulmalıdır 
578
4– Bilirkişiye başvurulmasındaki amaç ve raporların nasıl olması gerektiği hk. 
579
5– Tıbbi hata davalarında bilirkişi raporlarının nasıl olması gerektiği hk. 
580
6– Ölüm ve bedensel zararlarda bilirkişi incelemesi 
583
7– Hesap raporları hakkında 
586
8– Hukukçu bilirkişi konusu 
587
VIII– İDARİ YARGIDA KUSUR VE SORUMLULUK UYGULAMASI 
589
1– İdari Yargı’da “ortaklaşa sorumluluk” kuralının uygulanmaması yanlışlığı 
589
2– Kusur ve sorumluluk değerlendirmelerinde idarenin korunması yanlışlığı 
592
3– Görev sırasında trafik kazası geçiren kamu görevlilerinin ve yakınlarının açtıkları davalarda “kusursuz sorumluluk” ilkesinin uygulanmasının gerekliliği 
593
IX– İDARİ YARGIDA YARGILAMA AŞAMALARI 
594
1– Dilekçeler aşaması 
594
2– İlk inceleme aşaması 
595
3– Yargılama (tahkikat) aşaması 
596
4– Duruşma 
597
a) Tarafların isteğiyle duruşma yapılması 
598
b) Mahkemenin doğrudan (kendiliğinden) duruşma kararı vermesi 
599
c) Duruşma yöntemi 
599
d) Tarafların istemelerine karşın, duruşma yapılmadan karar verilmesi bozma sebebidir 
599
e) Taraflardan yalnız biri gelirse onun açıklamaları dinlenir 
600
5– Karar aşaması 
600
6– Kararın işleme konulması 
601
X– İDARİ YARGIDA FAİZ BAŞLANGICI 
602
1– Faiz başlangıcı konusunda farklı kararlar 
602
2– Faizin, artırım dilekçesinin davalı idareye tebliği tarihinden işletileceğine ilişkin “yanlış” kararlar 
602
3– Faizin dava tarihinden işletileceğine ilişkin kararlar 
604
4– Faizin, idareye başvuru tarihinden işletileceğine ilişkin kararlar 
605
5– Haksız fiillerde faiz başlangıcı olay tarihidir 
606
Onuncu Bölüm
İDARİ YARGIDA KANUN YOLLARI
I– İSTİNAF (BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ) 
607
1– İstinaf kavramı 
607
2– İstinafın itirazdan farkı 
607
3– İstinafın temyizden farkı 
608
4– İstinaf konusu olabilecek kararlar 
609
5– İstinafa başvuruda parasal sınırlar 
609
6– İstinafa başvuru süresi ve biçimi 
611
7– Katılma yoluyla istinaf 
611
8– İstinafa başvuru nedenleri 
612
9– İstinaf başvurusunda, kararı veren mahkemece yapılacak ön inceleme 
612
10– İstinaf incelemesi 
613
11– İstinaf mahkemesinin temyiz edilemeyen “kesinleşmiş kararları 
616
II– TEMYİZ (DANIŞTAY’A BAŞVURU) 
617
1– İstinaf mahkemesinin temyiz edilebilen kararları 
617
2– Hak aramada parasal sınırların her yıl artırılması, Anayasaya ve sosyal devlet ilkesine aykırıdır 
617
3– İstinaf mahkemesinin temyiz edilemeyen “kesin” kararları 
618
4– İlk derece mahkemelerinin istinafa tabi olmayan kararları temyiz edilemez 
619
5– Temyiz (Danıştay başvurusu) ve ön inceleme 
620
7– Temyiz isteminin reddine ilişkin kararın temyizi üzerine inceleme yeri 
621
8– Temyiz incelemesi 
622
III– YARGILAMANIN YENİLENMESİ 
623
1– Yargılamanın yenilenmesi hangi hallerde istenebilir 
624
2– Yargılamanın yenilenmesi isteminde süre 
625
3– Yargılamanın yenilenmesi başvurusu 
625
4– Yargılamanın yenilenmesi usulü 
625
5– Yargılamanın yenilenmesi kararının sonuçları 
626
IV– ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 
627
V– AİHM KARARI ÜZERİNE YARGILAMANIN YENİLENMESİ İSTEMİ 
628
1– Yasa hükmü 
628
2– AİHM’ne hangi koşullarda gidilebilir 
628
3– AİHM kararı üzerine yargılamanın yenilenmesini isteme süresi 
629
4– Bir AİHM kararı 
629
Onbirinci Bölüm
DEVLETİN CAN ZARARLARINDAN SORUMLULUĞU
I– GENEL OLARAK 
631
1– Devletin yaşama ve sağlık haklarından sorumluluğu 
631
2 Devletin güvenli ve sağlıklı yaşam koşulları oluşturma yükümlülüğü 
632
3– Devletin, özel ve tüzel kişilerle birlikte ortaklaşa sorumluluğu 
633
4– Devletin (idarenin) zararı ödeme yükümlülüğü 
633
5– İdarenin (mali) sorumluluğu 
634
6– Devletin (İdarenin) sorumluluk nedenleri 
634
7– Devletin, suçları önleme işlevi nedeniyle sorumluluğu 
635
8– Devletin ölümlerden ve bedensel zararlardan sorumluluğuna ilişkin olaylardan örnekler 
636
II– CAN ZARARLARINDA İDARİ VE ADLİ YARGI KARARLARI 
638
1– Yaşama hakkına ilişkin davalarda uygulama birliği sağlamanın gerekliliği 
638
2– Sorumluluk Hukuku ilkelerine göre karar verilmesinin gerekliliği 
639
3– Geçmişten bugüne uygulamalar 
640
4– Danıştay, gerçek zararın tamamının İdare tarafından ödenmesini sağlayacak içtihatlar geliştirememiştir 
642
5– Anayasa’nın buyurucu hükümleri göz ardı edilmiştir 
645
Onikinci Bölüm
İDARİ YARGIDA ÖLÜM NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI
I– GENEL OLARAK 
649
1– Yasa hükümleri 
649
2– Danıştay ve Yargıtay kararlarında ölüm nedeniyle tazminat davaları 
650
II– ÖLÜM NEDENİYLE TAZMİNAT HAKKI 
651
1– Ölümün yol açtığı zarar nedir ve kimlerin zararıdır? 
651
2– Destekten yoksunlukta yoksun kalınan nedir? 
653
3– Yargıtay kararlarına göre destekten yoksun kalanların zararları 
654
III– DESTEKTEN YOKSUNLUK 
656
1– Tanımlar 
656
2– Destekten yoksun kalma tazminatının özellikleri 
657
IV– KİMLER DESTEK OLABİLİR 
658
1– Eşlerin birbirlerine destekliği 
659
2– Ana babaların çocuklarına destekliği 
659
3– Küçük yaştaki çocukların ana ve babalarına destekliği 
661
4– Yetişkin evlatların ana babalarına destekliği 
662
5– Kardeşlerin birbirlerine destekliği 
664
6– Bazı ayrık durumlarda desteklik 
665
V– DESTEKTEN YOKSUN KALANLAR 
665
VI– DESTEK SAĞLAMA BİÇİMLERİ 
666
1– Parasal desteklik 
666
2– Yardım ve hizmet ederek desteklik 
667
a) Genel olarak 
667
b) Yaşlıların ve emeklilerin destekliği 
667
c) Ev kadınlarının destekliği 
668
ç) Çocukların yardım ve hizmet ederek destekliği 
668
d) Bir işi kazancı olmayanların destekliği 
669
VII– DESTEKTEN YOKSUNLUK SÜRELERİ 
670
1– Eşlerin birbirlerine destekliğinde 
670
2– Çocukların destekten yoksunluk süreleri 
671
3– Çocukların ana babalarına destekliğinde süreler 
672
4– Kardeşlerin destekten yoksunluk süreleri 
673
VIII– YAŞAM SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ 
673
1– Yaşam tabloları 
673
2– Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi 
675
IX– DESTEK PAYLARI 
676
1– Kişilerin birbirlerine destekliği, mirasçılıktan bağımsız olduğu için, destek payları ile miras payları birbiriyle karıştırılmamalıdır 
676
2– Destek paylarının, Sosyal Güvenlik Kurumlarının gelir bağlama oranlarına göre belirlenmesi doğru değildir 
677
3– Destek payları nasıl belirlenmelidir 
678
4– Destek payını belirlemede en doğru yöntem, ölenin kazançlarının tamamı (100) kabul edilerek paylaştırma yapılmasıdır 
678
5– Paylaştırmada dikkate alınacak hususlar 
679
6– Paylaştırma nasıl yapılmalıdır 
679
7– Paylaştırma örnekleri 
680
X– DESTEK DÖNEMLERİ 
681
1– Aktif dönem – Pasif dönem ayrımı 
681
2– İşlemiş dönem–işleyecek dönem ayrımı 
682
XI– TAZMİNATIN PARASAL ÖLÇÜSÜ 
683
1– Genel olarak 
683
2– Bir işverene bağlı olarak çalışanların destekliğinde parasal ölçü 
684
3– Gerçek kazançlar nasıl belirlenecektir? 
684
4– Tüccarların, sanayicilerin, esnafın, serbest meslek sahiplerinin kazançları 
684
5– Desteğin, malvarlığına “bedeni ve fikri” katkısı tazminatın ölçüsüdür 
685
6– Üniversite, yüksek okul, meslek okulu öğrencilerinin, okullarını bitirdiklerinde alabilecekleri ücretlere göre tazminat hesaplanması gereği 
686
7– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli 
687
8– Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılan prime esas kazançlar da, tazminat hesabına esas alınamaz 
688
9– Yardım ve hizmet ederek desteklikte parasal ölçü 
689
10– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü 
690
XII– TAZMİNAT HESABINA KATILMAYACAK OLAN KAZANIMLAR 
691
1– Yasa hükmü ve yerleşik içtihat 
691
2– Ölenin mirası ve miras gelirleri tazminat hesabına katılmaz ve tazminattan indirilmez 
691
3– Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ölüm dalından bağladığı aylıklar, tazminat hesabına katılmaz ve tazminattan indirilmez 
692
4– Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kaza sigortası dalından bağladığı gelirlerin tamamı değil, Yasa’da belirlenen miktarı kadar tazminattan indirim yapılabilir 
692
5– Ölen kişinin prim ödeyerek yaptırdığı Hayat ve Ferdi Kaza Sigortasından alınan paralar, tazminat hesabına katılmaz ve tazminattan indirilmez 
692
6– Tazminat hesabına katılamayacak ve indirilmeyecek olan başka kazanımlar 
693
XIII– DESTEK TAZMİNATININ HESAPLANMASI 
693
1– Tazminat hesaplama yöntem ve formülleri 
693
2– Tazminat hesaplama evreleri 
695
3– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminattan indirimler 
696
4– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez 
697
5– Destekten yoksun kalma tazminat hesabında rapor bölümleri 
698
XIV– TAZMİNATTAN İNDİRİMLERİN UYGULANMASI 
699
1– Genel olarak 
699
2– Destek tazminatından neler indirilmez 
700
3– Destek tazminatından neler indirilir 
701
4– Kusur indirimi 
702
5– Dul eşin evlenme şansı indirimi 
702
6– Küçük çocukların yetiştirme giderlerinin indirimi 
705
7– Yetersiz ödemelerin tazminattan indirimi 
706
8– İş kazalarında “kaza sigortası” dalından bağlanan gelirlerin indirimi 
708
9– Ölen desteğin zararlı sonuca etkisi nedeniyle hakkaniyet indirimi 
708
10– Danıştay kararlarında tazminattan indirimlerde belirsizlik ve yanlışlar 
709
XV– İDARİ YARGIDA ÖLÜM NEDENİYLE TAZMİNAT HESAPLARI 
710
1– İdari Yargı’da hesaplama yöntemleri 
710
2– Tazminat hesabına ilişkin Danıştay kararlarında yanlışlar 
711
3– İdari Yargı’da “ortaklaşa sorumluluk” kuralının uygulanmaması yanlışlığı 
715
XVI– ÖLÜMLÜ OLAYLARA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 
717
1– Sağlık hizmetlerinde ve tıbbi elatlamalarda hatalardan kaynaklanan ölümler 
717
2– Güvenlik ve kolluk güçlerinin hizmet kusurlarından kaynaklanan ölümler 
726
3– İmar, bayındırlık, yol yapım bakımı, bina ve yapılarla ilgili sorumluluklardan kaynaklanan ölümlü olaylar 
732
4– Trafik ve yol güvenliğinin sağlanmamasından kaynaklanan ölümlü kazalar 
734
5– İdarenin sosyal risk ilkesince ölümlü olaylardan sorumluluğu 
737
Onüçüncü Bölüm
İDARİ YARGIDA BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE
TAZMİNAT DAVALARI
I– KONUYA GİRİŞ 
741
1– İdari yargıda bedensel zararlar 
741
2– İdari Yargı’da geçmişten bugüne uygulamalar 
742
II– BEDENSEL ZARARLAR 
744
1– Bedensel zararların niteliği ve tazminat isteminin nedenleri 
744
2– Bedensel zarar türleri 
744
III– GEÇİCİ TAM İŞGÖREMEZLİK 
745
1– Tanım 
745
2– Geçici işgöremezlik süresi 
746
3– Geçici işgöremezlik, geçici güç kaybı olup, tedavi giderleri kapsamında değildir 
747
4– Geçici güç kaybı, çalışan–çalışmayan, çocuk–yaşlı herkes için söz konusudur 
747
5– Geçici işgöremezlikte öğrencinin yıl kaybetmesi 
747
6– Geçici işgöremezlikte bakıcı giderleri 
748
7– Hem geçici güç kaybı, hem bakıcı gideri istenemez 
749
8– Geçici işgöremezlik zararının değerlendirilmesi 
749
9– Geçici işgöremezlik zararının hesaplanması 
750
IV– SÜREKLİ İŞGÖREMEZLİK (KALICI SAKATLIK) 
751
1– Tanım 
751
2– Sürekli işgöremezlik durumu 
752
a) Çalışanlar yönünden 
752
b) Kendi ev hizmetlerini yapan ev kadınları yönünden 
753
c) Yaşlılar, emekliler, bir işi ve kazancı bulunmayanlar yönünden 
753
d) Küçük yaşta sakat kalan çocuklar yönünden 
754
V– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİ 
754
1– Tanım 
754
2– Yaşam boyu bakım gideri istenmesinin koşulları 
755
3– Bakım işinin aile bireyleri için ağır bir külfet oluşturması 
755
4– Bakım süresi ve zamanı 
757
5– Yaşam boyu bakım giderleri tedavi giderleri kapsamındadır 
758
6– Yaşam boyu bakım giderleri nasıl hesaplanmalı 
758
7– İdari yargıda yaşam boyu bakım giderleri 
758
VI– EKONOMİK GELECEĞİN SARSILMASINDAN DOĞAN KAYIPLAR 
759
1– Yasa ve kavram 
759
2– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıp örnekleri 
759
a) Mesleğini yapamaz hale gelme 
760
b) Mesleğini değiştirmek zorunda kalma 
760
c) Erken emekliye sevkedilme 
760
d) Beden gücünde eksilme nedeniyle bazı işleri yapamaz hale gelme 
761
e) Tedavi ve iyileşme süresi içinde bazı olanak ve fırsatları kaçırmış olma 
761
f) Estetik zararların ekonomik geleceğe etkisi 
761
g) Ruhsal sarsıntıdan kaynaklanan güç kaybı zararı 
762
3– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zarar hesabı 
762
VIII– TEDAVİ GİDERLERİ 
765
1– Tedavi giderleri ve kapsamı 
765
2– Tedavi giderlerinin kanıtlanması ve hesaplanması 
767
IX– CEZA YASASINA GÖRE BEDENSEL ZARARLAR 
768
X– BEDEN GÜCÜ KAYIPLARININ TESPİTİ 
769
1– Haksız fiillerden kaynaklanan beden gücü kayıplarında uygulanması gereken tek yönetmelik 
769
2– Uzmanlara göre beden gücü kayıplarının tespiti 
771
3– Yargıtay’ın Yönetmeliklerin yürürlük dönemlerine göre rapor isteme yanlışlığı 
772
4– Yetkili sağlık kurulları 
773
5– İşgöremezlik dereceleri 
773
XI– BEDENSEL ZARARLARIN HESAPLANMASI 
775
1– Tazminat hesabına esas bilgiler (hesap unsurları) 
775
2– Hesaplama evreleri 
775
3– Bedensel zararlarda değer ölçüsü 
776
4– Bedensel zararların “parasal” ölçüsü 
776
5– Bedensel zararlarda tazminattan indirimler 
777
6– Bedensel zararlarda neler indirilmez 
779
7– Bedensel zararlarla ilgili hesap raporunun bölümleri 
779
XII– İDARİ YARGIDA BEDENSEL ZARARLAR 
781
1– Genel olarak 
781
2– İdari Yargı’da geçmişteki uygulamalar ve Danıştay’ın yanlış kararları 
782
3– İdarenin kamu hukukuna göre sorumluluğu ile özel hukuka göre sorumluluğu arasında, bedensel zararların tazmini yönünden farklı uygulamalar 
785
XIII– DANIŞTAY KARARLARINDA “GÜÇ KAYBI” TAZMİNATI 
789
1– Son dönem kararlarında bedensel zarar tanımı 
789
2– Danıştay kararlarında “güç kaybı” kuramının kabul edilmiş olması 
789
3– Çalışan kişiler yönünden aktif dönemde güç kaybı 
790
4– Danıştay kararlarında pasif dönemde güç kaybı 
792
5– Ekonomik geleceğin kaybında aktif ve pasif dönem hesabı 
795
XIV– DANIŞTAY KARARLARINDA BAKIM GİDERLERİ 
796
1– Danıştay kararlarına göre “yaşam boyu” bakım giderleri hesabı 
796
2– İstek olmasa da bakım giderine hükmedilecektir 
797
3– Bakıma muhtaç kişinin aile birliği içinde bakılıyor olması, indirim nedeni olamaz 
798
XV– DANIŞTAY KARARLARINDA TEDAVİ GİDERLERİ 
799
1– Devletin sağlık hizmetlerinden ve tedavi giderlerinden sorumluluğu 
799
2– Danıştay kararlarında tedavi giderleri türleri 
799
3– Tedavi giderlerinin değerlendirilmesi 
801
XVI– İDARİ YARGIDA BEDENSEL ZARARLARIN HESAPLANMASI 
802
1– İdari Yargı’da hesaplama yöntemleri 
802
2– Danıştay kararlarında “güç kaybı” hesabı 
803
3– Danıştay kararlarında, “ortaklaşa sorumluluk” kuralının uygulanmaması 
804
XVII– DANIŞTAY KARARLARINDA KONULARINA VE SORUMLULUK TÜRLERİNE GÖRE BEDENSEL ZARARLAR 
807
1– Sağlık ve tedavi hizmetleriyle ilgili kararlar 
807
2– İdarenin sorumlu olduğu çeşitli kazalar 
809
3– Güvenlikle ve kolluk yetkisinin kullanılmasıyla ilgili kararlar 
810
Ondördüncü Bölüm
KAMU GÖREVLİLERİNİN BEDENSEL ZARARLARI VE
TAZMİNAT HAKLARI
I– TANIMLAR 
815
1– Kamu görevlileri 
815
2– Kamu hizmetlerine geçici olarak katılanlar 
816
II– GÖREVLİLERE BAĞLANAN GELİR VE AYLIKLAR 
817
1– Geçici ve sürekli işgöremezlik gelirleri 
817
2– Malûl sayılma ve malûliyet aylığı bağlama 
817
3– Vazife malullüğü aylığı 
818
4– Harp malûllüğü aylığı 
819
5– Nakdi tazminat ödemeleri 
821
6– Terörle Mücadele Kanunu’na göre tazminat ödemeleri 
823
III– GÖREVLİLERİN TAZMİNAT HAKLARI 
825
1– Bedensel zarara uğrayanların gerçek zararlarını isteme hakları 
825
2– Kamu yardımları dışında tazminat istemlerinin yasal ve hukuksal dayanakları 
825
3– Mesleki risk ilkesi 
826
4– Kamu hizmetlerine katılmada idarenin kusursuz sorumluluğu 
826
5– Kamu hizmetine geçici olarak katılanların uğradıkları zararlar 
827
6– Tazminattan indirimler 
827
7– Tazminattan indirimler nasıl yapılacak 
829
8– Sigortalının “malûliyet aylığı” tazminattan indirilmez 
829
9– Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ödemeleri tazminattan indirilmez 
830
Onbeşinci Bölüm
ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE MANEVİ
TAZMİNAT İSTENMESİ
I– KONUYA GİRİŞ 
831
1– Adli ve idari yargıda manevi tazminat kararları 
831
2– Manevi tazminatta ölçüsüzlüğün nedenleri 
832
3– Manevi zarar ve manevi tazminat tanımları 
833
4– Manevi tazminat isteminin haklı nedenleri 
834
II– MANEVİ TAZMİNATIN ANLAMI, AMACI VE İŞLEVİ 
836
1– Tatmin görüşü 
836
2– Telafi görüşü 
838
3– Ceza görüşü 
841
4– Caydırıcılık görüşü 
842
5– Manevi tazminat konusundaki görüşlerin değerlendirilmesi 
843
III– KİMLER MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLİR 
846
1– Ölenin yakınlarının manevi tazminat istekleri 
846
2– Bedensel zarara uğrayanın manevi tazminat isteği 
849
3– Yaşam boyu bakıma muhtaç kişinin manevi zararı 
852
4– Yaşam boyu bakım işini üstlenen aile bireylerinin manevi tazminat hakları 
853
5– Ağır bedensel zararlarda “yakınların” manevi tazminat isteyebilmeleri 
854
IV– DANIŞTAY KARARLARINDA MANEVİ TAZMİNAT 
871
V– İDARİ YARGIDA MANEVİ TAZMİNAT NASIL İSTENMELİ 
889
1– Maddi tazminat gibi, manevi tazminat için de harca esas “simgesel” bir değer belirtilerek istekte bulunulup, karar aşamasında manevi tazminat artırılabilir 
889
2– Madde hükmünde maddi–manevi tazminat ayrımı yapılmamıştır 
889
3– Bilim çevrelerinde, belirsiz alacak davasında manevi tazminatın, harca esas simgesel bir değer belirtilerek istenebileceğine ilişkin görüşler 
891
4– Manevi tazminat miktarı başlangıçta açıklanırsa ölçüsüz bir istek olur 
893
5– Manevi tazminat için ayrı bir dava açılması usul ekonomisine aykırı olacaktır 
894
6– Yargıtay ve Danıştay, manevi tazminatın belirsiz alacak (belirsiz tam yargı) davası biçiminde açılmasını kabul etmelidirler 
894
7– Hakimin takdiri 
896
VI– MANEVİ TAZMİNATA ÖLÇÜ ARAYIŞI 
898
1– Manevi tazminata ortak bir ölçü bulunabilir mi? 
898
2– Manevi tazminat, maddi tazminat benzeri bir yöntemle hesaplanabilir mi? 
899
3– Manevi tazminat nasıl hesaplanacak, ölçüsü ne olacaktır? 
899
4– Manevi tazminata ölçü ararken dikkate alınması gereken hususlar 
900
5– Yargıcın gözönünde bulundurması gereken özel durumlar neler olabilir? 
901
6– Manevi tazminatın belirlenmesinde gözönünde bulundurulacak hususlar 
903
a) Suçun ve eylemin niteliği 
903
b) Olayın ve eylemin ağırlığı 
903
c) Zarar görenin ve zarar verenin kişilikleri 
904
d) Zarar görenin zararın doğmasında veya artmasında etkili olmasının dikkate alınması gereği 
904
e) Meslek yaşamının sona ermesi ve ekonomik geleceğin sarsılmasında ölçü 
905
7– Manevi tazminatın, maddi tazminat gibi hesaplanması önerimiz 
906
Onaltıncı Bölüm
DANIŞTAY’IN SON DÖNEM KARARLARININ İNCELENMESİ VE
DEĞERLENDİRİLMESİ
I– GENEL DEĞERLENDİRMELER 
909
1– Beden gücü kayıplarına ilişkin kararlar hakkında 
909
2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluğa ilişkin kararlar hakkında 
913
3– Tazminat hesaplarıyla ilgili kararlar hakkında 
915
4– Dava değerinin artırılmasına ilişkin kararlar hakkında 
920
5– Dava değerinin artırımında faiz başlangıcına ilişkin kararlar hakkında 
922
6– Sürelere ilişkin kararlar hakkında 
924
7– Kusur ve sorumluluğa ilişkin kararlar hakkında 
927
8– Görev sırasında trafik kazası geçirenler hakkında çelişkili kararlar 
930
9– Tıbbi hatalarla ilgili kararlar hakkında 
932
10– Terörle ilgili kararlar hakkında 
933
II– BEDEN GÜCÜ KAYBINA VE HESAPLANMASINA İLİŞKİN KARARLAR 
934
III– DESTEKTEN YOKSUNLUĞA İLİŞKİN KARARLAR 
961
IV– DAVA DEĞERİNİN ARTIRILMASINA İLİŞKİN KARARLAR 
976
V– FAİZ BAŞLANGICINA İLİŞKİN KARARLAR 
981
VI– SÜRELERE İLİŞKİN KARARLAR 
990
VII– KUSUR VE SORUMLULUĞA İLİŞKİN KARARLAR 
998
VIII– TRAFİK KAZALARINDA İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU 
1014
IX– KANUN YARARINA BOZMA 
1018
X– DEPREMLE İLGİLİ KARARLAR 
1020
XI– SU BASKINLARIYLA İLGİLİ KARARLAR 
1027
XII– TIBBİ HATALARLA İLGİLİ KARARLAR 
1033
XIII– TERÖRLE İLGİLİ KARARLAR 
1057
Onyedinci Bölüm
ANAYASA MAHKEMESİ BİREYSEL BAŞVURU KARARLARI
I– TIBBİ HATALARLA İLGİLİ KARARLAR 
1073
III– ANAYASA MAHKEMESİ İNCELEMESİ 
1075
IV– ANAYASA MAHKEMESİ’NCE VARILAN SONUÇ 
1080
II– BEDEN GÜCÜ KAYBINA İLİŞKİN KARARLAR 
1104
III– İDARİ YARGIDA SÜRE YÖNÜNDEN DAVANIN REDDİNİN YANLIŞLIĞINA İLİŞKİN KARAR 
1118
IV– YARGILAMANIN UZUN SÜRMESİNE, MAHKEMEYE ERİŞİM VE ADİL YARGILANMA HAKKINA İLİŞKİN KARARLAR 
1125
Onsekizinci Bölüm
ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE TAZMİNAT HESAPLARI
I– GENEL OLARAK 
1179
1– İnsan zararlarının hukuksal niteliği 
1179
2– İnsan zararlarının parasal değerlendirmesi nasıl yapılmalıdır 
1179
3– Yasalarda tazminat ilkeleri 
1181
II– TAZMİNAT HESAPLAMA İLKELERİ 
1182
1– Haksız eylemlerde zarar başlangıcı olay tarihidir 
1182
2– Gerçek belli iken varsayımlara dayanılamaz 
1182
3– Tazminat, yaşam sürelerinin sonuna kadar hesaplanmalıdır 
1183
4– Zarar görenlerin, olayla ilgisi bulunmayan kazanımları ve edinimleri, zarar hesabıyla ilişkilendirilmez ve tazminattan düşülmez 
1184
5– Zararın, zarar görenin kendi imkânlarıyla giderilmesi, sorumluluğu ortadan kaldırmaz 
1185
III– HESAP UNSURLARI 
1185
1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta hesap unsurları 
1185
2– Bedensel zararlarda hesap unsurları 
1186
IV– ZARAR SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ 
1187
1– Genel olarak 
1187
2– Yaşam tabloları 
1187
3– Yaşam (zarar) süreleri, olay tarihine göre belirlenmelidir 
1190
4– Destekten yoksunlukta, zarar süresi, desteğin yaşam süresiyle sınırlıdır 
1190
5– Çocukların destekten yoksunluk süreleri 
1191
6– Küçük yaşta ölen çocukların ana babalarına destekliğinde süreler 
1192
7– Beden gücü kayıplarında zarar süreleri 
1192
V– TAZMİNATIN (PARASAL) DEĞER ÖLÇÜSÜ 
1193
1– Genel olarak 
1193
2– Tazminat hesaplarına esas alınacak veya alınamayacak “parasal” değerler 
1194
3– Kazanç belirlemede dikkate alınacak hususlar 
1195
4– Destekten yoksunlukta “parasal” ölçü 
1196
5– Bedensel zararlarda “parasal” ölçü 
1197
VI– PARASAL DEĞERLENDİRMEDE HESAPLAMA EVRELERİ 
1197
1– Aktif dönem 
1197
2– Pasif dönem 
1200
3– İşlemiş dönem–işleyecek dönem ayrımı 
1201
VII– HESAP FORMÜLLERİ 
1202
1– Genel olarak 
1202
2– Zarar hesaplarında formüllerin anlamı ve işlevi 
1203
3– İnsan zararlarının hesabında formüllerin kullanılması 
1203
4– Devre sonu mu, devre başı mı tartışması 
1205
5– Formüller konusunda kurumlar arası uyum sağlamanın gerekliliği 
1206
6– Yargı’da geçmişten bugüne hesap formülleri 
1206
7– Sigortalarda hesaplama yöntemleri ve formüller 
1209
8– Sosyal Sigortalarda gelir bağlama ve peşin değer formülleri 
1211
VIII– TAZMİNATIN HESAPLANMASI 
1213
1– Destek tazminatının hesaplanması 
1213
2– Bedensel zararların hesaplanması 
1214
IX– DESTEKTEN YOKSUNLUK HESABINDA RAPOR PLANI 
1215
1– Birinci bölüm: Tazminat hesabına esas bilgiler (Hesap unsurları) 
1215
2– İkinci bölüm: Tazminat hesabına esas kazançların ve parasal değerlerin hesaplanması 
1215
3– Üçüncü bölüm: Tazminat hesabı 
1216
4– Dördüncü bölüm: Tazminattan indirimler 
1216
5– Değişik durumlar 
1216
6– İnceleme ve değerlendirmelerde dikkat edilecek hususlar 
1217
X– BEDENSEL ZARARLARDA RAPOR BÖLÜMLERİ 
1219
1– Birinci bölüm: Tazminat hesabına esas bilgiler (Hesap unsurları) 
1219
2– İkinci bölüm: Tazminat hesabına esas kazançların ve parasal değerlerin hesaplanması 
1219
3– Üçüncü bölüm: Tazminat hesabı 
1219
4– Dördüncü bölüm: Tazminattan indirimler 
1219
5– Açıklamalar 
1220
EK BÖLÜMLER
EK BÖLÜM – I: DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEKLERİ 
1223
EK BÖLÜM – II: TAZMİNAT HESABI RAPOR ÖRNEKLERİ 
1245
EK BÖLÜM – III: TAZMİNAT HESAPLARI İÇİN TABLOLAR 
1267
Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar 
1279
Kavramlara Göre Arama Dizini 
1289
HakkımızdaUluslararası Yayınevi Belgesi2023 Kaynakça Dokümanı Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil