I. İNSAN, TOPLUM VE HUKUK
15
A. Toplumsal Bir Varlık Olarak İnsan
15
B. Toplumsal Hayatı Düzenleyen Kurallar
18
3. Örf ve adet kuralları
22
II. HUKUK KURALLARININ KAYNAKLARI
29
A. Hukukun Maddi Kaynakları
29
1. Coğrafi Konum, İklim ve Demografi
30
2. Ekonomi, Bilim ve Teknoloji
33
B. Hukukun Şekli Kaynakları
42
1. Hukukun Yazılı Olmayan Şekli Kaynağı: Örf ve Adet Kuralları
42
2. Hukukun Yazılı Şekli Kaynağı Olarak Uluslararası Sözleşmeler
45
3. Hukukun Yardımcı Kaynakları
53
III. HUKUK KURALLARININ ÇEŞİTLERİ
61
A. Emredici Hukuk Kuralları
61
B. Yetki Verici Hukuk Kuralları
63
C. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
64
D. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
65
E. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
66
IV. HİYERARŞİ KAVRAMI VE NORMLAR HİYERARŞİSİ
69
A. Hiyerarşi Sözcüğünün Kökeni, Anlamı ve Türk Hukukunda Kullanımı
69
B. Normlar Hiyerarşisi
71
1. Hans Kelsen’in Normlar Hiyerarşisi Kuramı
71
2. Türk Hukuku Sisteminde Normlar Hiyerarşisi
73
V. ŞEKLİ KAYNAKLARIN ÇATIŞMASI VE ÇATIŞMANIN ÇÖZÜMÜ
79
A. Açık Bir Hüküm Varsa
79
B. Açık Bir Hüküm Yoksa
81
3. Sonraki Kanun İlkesi
84
VI. HUKUKUN OLMAZSA OLMAZ (SİNE QUA NON) KABULÜ: İRADE
A. Toplumsal Düzen Kurallarının İhlalinde Ortaya Çıkan Müeyyide
97
C. Düzeltici ve Cezalandırıcı Müeyyide Ayrımı
99
D. İnsan Haklarına Dayanan Demokratik Sistemlerde Müeyyidenin
E. Toplumsal Hayatı Düzenleyen Kuralların Uyuşması ve Çatışması
Durumunda Ortaya Çıkan Müeyyide
103
VIII. HUKUK KURALLARININ YER VE KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI
107
A. Ülkesellik (Mülkilik)
108
B. Ülkesellik İlkesinin İstisnaları
109
IX. HUKUK KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI
111
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girişi
111
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması
114
1. Hiçbir İşleme Gerek Olmaksızın (Kendiliğinden) Yürürlükten
2. İlga yoluyla Yürürlükten Kalkma
115
3. Yargı Kararıyla Yürürlükten Kalkma
116
C. Hukuk Kurallarının Geçmişe Yürümemesi/Etkili Olmaması İlkesi
(Derhal Uygulama İlkesi) ve İstisnaları
118
1. Derhal Uygulama İlkesi
118
a. Hukuk kuralları ilke olarak yürürlüğe girdikten sonraki
olay, durum, eylem, işlem ve ilişkilere uygulanır
118
b. Yargılama hukukunda kural olarak derhal uygulama ilkesi
c. Hukuk kurallarının geçmişe yürümemesinin özel bir
görünümü: “Kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesi
122
2. Geçmişe Yürümeme İlkesinin İstisnaları
123
a. Adli, idari ve disiplin cezalarına ilişkin lehe düzenlemeler
124
b. Kural koyucunun takdir yetkisi ile geçmişe yürütme:
125
c. Kağıt Üzerinde Bir İstisna: Kamu düzeni ve genel ahlak
ilişkin kurallar ile emredici hukuk kurallarının hakim
tarafından geçmişe yürütülmesi
127
X. HUKUK KURALLARININ YORUMU
131
3. Genişletici Yorumla Karıştırılan Bir Akıl Yürütme Biçimi: Kıyas
139
1. Lafzi (Sözel, Söze Göre, Deneyimsel) Yorum Yöntemi
142
2. Tarihsel Yorum Yöntemi
144
3. Sistematik Yorum Yöntemi
146
4. Kavramcı Yorum Yöntemi
147
5. Amaçsal (Gai, Teleolojik) Yorum Yöntemi
147
6. Menfaatler İçtihadı Yöntemi
150
7. Dinamik ve Gelişimci Yorum Yöntemi
150
D. Bazı Temel Yorum İlkeleri ve Bu İlkelerin Hukukta Kullanılması
152
1. Sıfat–ı Arızada Aslolan Ademdir (Arizî sıfatlarda asıl olan, yok
a. Beyyine hilaf–ı aslı ispat içindir (Sıfat–ı Asliyenin Değil,
Sıfat–ı Arızanın Varlığı İspata Muhtaçtır)
153
b. Beraet–i zimmet asıldır (hak ve borçtan uzak olmak
c. Masumiyet karinesi
155
3. Evleviyet/Öncelik (Argumentum a fortiori)
155
4. Aksi ile Kanıt (Argumentum a contrario)
156
XI. HAKİMİN KURAL KOYMA YETKİSİ
157
XII. HAKİMİN TAKDİR YETKİSİ
161
1. Hakime Takdir Yetkisinin Açıkça Verilmesi
161
2. Hakimin Takdir Yetkisinin Kuralda Kullanılan İfadelerden veya
Metnin Kaleme Alınış Biçiminden Anlaşılması
162
XIII. HUKUKUN FARKLI ANLAMLARI
165
A. Hukuk Sözcüğünün Etimolojik Kökeni ve Anlamı
165
B. Hukuk Sözcüğünün Terim Anlamı
165
C. Doğal (Tabiî) Hukuk Kavramı
166
D. Pozitif Hukuk Kavramı
168
B. Kodifikasyon (Tedvin) Örnekleri
171
C. Türkiye’de Kanunlaştırma (Tedvin ve Taknin)
173
D. Kanunlaştırma Yöntemleri
175
E. Taknine Sayısal Bir Bakış
176
A. Kıta Avrupası (Continental Law) Hukuk Sistemi
179
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi (Common Law)
180
XVI. KAMU HUKUKU VE ÖZEL HUKUK AYRIMI
183
XVII. GÜÇLER AYRILIĞI İLKESİ VE ÇAĞDAŞ YORUMU: DENETLEME VE
XVIII. DENETLEME VE DENGELEMENİN ZORUNLU KOŞULU: YARGININ
BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIĞI
193
XIX. HUKUKİ İLİŞKİ VE İLGİLİ KAVRAMLAR
201
1. Doğal Hak Anlayışı
201
2. Pozitivist Hak Anlayışı
201
3. Hak Kavramını Tanımlama Çabaları
202
6. Hak Kavramının Reddi
205
7. Birbirine Karıştırılan İki Kavram: Hak ve Özgürlük
206
8. Hak ve İnsan Hakkı
207
9. Mutlak ve Nispi Hak Ayrımı
208
E. Hakkın Kötüye Kullanılması
216
1. Sübjektif Yaklaşım
217
XX. HUKUKİ İŞLEM, HUKUKİ EYLEM, HUKUKİ OLAY
221