GELİR DAĞILIMININ KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ
Prof. Dr. Ayhan GENÇLER
19
1.1. Gelire Teorik Bakış
21
1.1.1. Liberal Yaklaşım
21
1.1.2. Müdahaleci Yaklaşımlar
24
1.1.3. Alternatif Yaklaşım
25
1.2. Gelir Dağılımı Türleri
25
1.2.1. Fonksiyonel (Faktörel) Gelir Dağılımı
26
1.2.2. Kişisel (Bireysel) Gelir Dağılımı
26
1.2.3. Sektörel Gelir Dağılımı
26
1.2.4. Bölgesel Gelir Dağılımı
27
2.1. Bireysel (Mikro) Gelir Ölçütleri
28
2.1.3. Serbest Meslek ve Ticari Kazanç
29
2.2. Ulusal Gelir Ölçütleri
30
2.2.1. Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla
30
2.2.2. Gayri Safi Milli Hâsıla
33
2.2.3. Safi Milli Hâsıla
34
Doç. Dr. Yücel UYANIK
39
3. Marksist İktisat Okul
45
4.1. Marjinal Prodüktivite Teorisi: Clark, Wicksteed, Wicksel
48
4.2. Arz–Talep Dengesine Göre Belirlenen Girdi Fiyatları ve Gelirin Bölüşümü: Marshall
49
Prof. Dr. Verda CANBEY–ÖZGÜLER
61
1. Gelirin Yeniden Dağılımı Kavram ve Kapsamı
61
1.1. Dikey Yeniden Gelir Dağılımı
63
1.2. Yatay Yeniden Gelir Dağılımı
63
2. Gelirin Yeniden Dağılım Politikasının İlkeleri
63
3. Gelirin Yeniden Dağılımının Gerçekleşme Yolları
64
3.1. Geliri Yeniden Dağıtan Kamusal Politikalar
65
3.1.1. Gelirin Yeniden Dağılımını Dolaylı Olarak Etkileyen Kamusal Politikalar
65
3.1.1.1. İşgücü Piyasası ve Ücret Politikaları
66
3.1.1.2. Fiyat ve Miktar Politikaları
66
3.1.1.3. Para ve Politikası
67
3.1.1.4. Dış Ticaret Politikası
67
3.1.1.5. Servet ve Mülkiyet Politikaları
68
3.1.2. Gelirin Yeniden Dağılımını Doğrudan Etkileyen Kamusal Politikalar
68
3.1.2.1. Pozitif Transferler
69
3.1.2.2. Negatif Transferler
70
3.2. Geliri Yeniden Dağıtan Kamusal Olmayan Uygulamalar
72
3.2.1. Gelirin Yeniden Dağılımını Dolaylı Olarak Etkileyen Kamusal Olmayan Uygulamalar
72
3.2.2. Gelirin Yeniden Dağılımını Doğrudan Etkileyen Kamusal Olmayan Uygulamalar
72
3.2.2.2. Piyasa Yapısı ve Kurumsal Yapılar
73
GELİR EŞİTSİZLİĞİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
Doç. Dr. M. Çağlar ÖZDEMİR
77
1. Gelir Eşitsizliği Ölçüm İlkeleri (Aksiyomatik Yaklaşım)
78
2. Objektif Ölçüm Yöntemleri
80
2.1. Merkezi Eğilim (Ortalamalar) ve Değişkenlik Ölçüleri
80
2.1.1. Merkezi Eğilim Ölçüleri (Ortalamalar)
80
2.1.1.1. Aritmetik Ortalama
81
2.1.1.2. Kareli Ortalama
83
2.1.1.3. Geometrik Ortalama
83
2.1.1.5. Medyan (Ortanca)
84
2.1.1.6. Kartiller (Dördebölenler)
85
2.1.2. Değişkenlik Ölçüleri
85
2.1.2.1. Değişim Aralığı
85
2.1.2.2. Ortalama Mutlak Sapma
86
2.1.2.4. Standart Sapma
89
2.1.2.5. Logaritmik Standart Sapma
90
2.1.2.6. Değişim Katsayısı
91
2.2. Özellikli Ölçüm Yöntemleri
92
2.2.1. Eşdeğerlik Ölçeği
92
2.2.2. Yüzdelik Hanehalkı/Fert Grupları ve Yüzde Paylar Analizi
93
2.2.4. Kuznets ve Ters U Eğrisi
96
2.2.5. Lorenz Eğrisi ve Gini Katsayısı
98
2.2.6. Pareto Optimumu
102
2.2.7. Jan Pen Geçit Töreni
102
2.2.8. Bozdağ Nüfus Etkinliği Katsayısı
103
3. Normatif Ölçüm Yöntemleri
104
4. Gelir Dağılımı Analizlerinde Karşılaşılan Zorluklar
107
Yrd. Doç. Dr. Özgür TOPKAYA
111
1. Gelir Dağılımı Sorunu ve Dünyada Gelir Dağılımının Görünümü
112
2. Gelir Dağılımının Belirleyicileri
117
2.1. Ülkelerarası Gelişmişlik Farkları
118
2.4. Bilgiye Dayalı Üretim ve Teknoloji
121
3. Gelir Eşitsizliği Sorunuyla Mücadelede Benimsenebilecek Yaklaşımlar
122
TÜRKİYE’DE GELİR DAĞILIMI
Doç. Dr. Emel İSLAMOĞLU
127
1. Türkiye’de Gelir Dağılımı Araştırmaları
127
2. Türkiye’de Türlerine Göre Gelir Dağılımı
128
2.1. Bireysel Gelir Dağılımı
128
2.2. Fonksiyonel Gelir Dağılımı
132
2.3. Sektörel Gelir Dağılımı
134
2.4. Bölgesel Gelir Dağılımı
136
YOKSULLUĞUN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ
Yrd. Doç. Dr. Rabihan YÜKSEL ARABACI
143
1. Çok Boyutlu Bir Kavram Olarak Yoksulluk
144
2. Yoksulluk Yaklaşımları
146
2.1. Parasalcı Yaklaşım (Monetery Approach)
146
2.2. Kapasite (Yapabilirlik) Yaklaşımı (Capability Approach)
147
2.3. Sosyal Dışlanma Yaklaşımı (Social Exclusion Approach)
149
2.4. Katılımcı Yaklaşım (Participatory Approach)
150
3. Mutlak ve Göreli Yoksulluk
152
3.1. Mutlak Yoksulluk
152
3.2. Göreli Yoksulluk
154
4. Aşırı (Extreme) ve Kronik Yoksulluk
155
4.2. Kronik Yoksulluk
156
Doç. Dr. Hülya KABAKÇI KARADENİZ
161
1. Yoksulluğun Makro Nedenleri
162
1.1. Küreselleşme ve Gelirinin Adaletsiz Dağılımı
162
1.2. Hızlı Nüfus Artışı
164
1.4. Ekonomik Krizler
165
1.5. Ekonomik Büyüme ve Yoksulluk
165
1.6. Tasarruf ve Yatırım Oranlarının Yetersizliği Borçlanmalar
166
1.7. Gelişmekte Olan Ülkelerin Üretimlerinde Katma Değer Yaratamaması ve Rekabet Gücünün Düşüklüğü
167
1.9. Kaynakların Etkin Kullanılmaması ve Yolsuzluklar
169
1.10 Sosyal Güvenlik Sisteminden Kaynaklanan Nedenler
169
1.11. İşgücü Piyasasından Kaynaklanan Nedenler ve İşsizlik
171
1.12. Mekansal Nedenler
172
1.12.1. Coğrafi Farklılıklar
172
1.12.2. Doğal Afetler
174
1.13. Siyasal Nedenler
174
2. Yoksulluğun Mikro Nedenleri
175
2.1. Hanehalkı Özellikleri
175
YOKSULLUĞUN ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
Doç. Dr. M. Çağlar ÖZDEMİR
183
1. Genel Yoksulluk Türlerine Göre Ölçümler
184
1.1. Mutlak Yoksulluk Ölçümü
184
1.2. Göreli Yoksulluk Ölçümü
186
2. Gelir Yoksulluğunun Ölçülmesi (Tek Boyutlu Ölçümler)
187
3. İnsani Yoksulluğu Ölçülmesi (Çok Boyutlu Ölçümler/Bileşik Yoksulluk Ölçümleri)
200
4. Yeni Bir Yoksulluk Ölçüm Yönetimi Olarak: Zaman ve Tüketim Yoksulluğu Ölçümü
207
YOKSULLUKLA MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Yrd. Doç. Dr. Mehmet ZANBAK
211
1. Yoksullukla Mücadele Yaklaşımları
214
1.1. Dolaylı Yaklaşım
214
1.2.Doğrudan Yaklaşım
215
1.3. Hanehalkı Davranışları
219
1.4. Yoksullukla Mücadelede Uluslararası Boyut
219
2. Yoksullukla Mücadele Politikalarının Uygulama Sorunları
220
2.1. Dolaylı Yaklaşım Politikalarının Uygulama Sorunları
220
2.2. Doğrudan Yaklaşım Politikalarının Uygulama Sorunları
221
2.3. Yoksulluğun Azaltılmasında Günümüz Politikalarının Etkinliği
223
Prof. Dr. Abdulkadir ŞENKAL
227
1. Küreselleşme, Neoliberal Politikalar ve Küresel Yoksulluk
228
2. Ülkelerarası Karşılaştırma
230
3. Küresel Eşitsizlik ve Yoksulluk; Ölçüm ve Metodlar
234
4. Küresel Yoksulluğun Boyutları
236
5. Küresel Yoksulluğun Sosyal ve Ekonomik Etkileri
238
6. Ekonomik Krizler ve İşsizlik
238
7. Yeni Emek Piyasası ve Çalışan Yoksullar
239
8. Ticaretin Serbestleşmesi ve Eşitsizlik
239
9. Kır–Kent Ayırımı ve Sosyal Dışlanma
240
10. Uluslararası Emek Göçü ve Yoksulluk
241
11. Kamu Politikaları ve Harcamaları
242
TÜRKİYE’DE YOKSULLUK SORUNU
Doç. Dr. Sinem YILDIRIMALP
247
1. Türkiye’de Yoksulluğun Genel Görünümü
248
2. Türkiye’de Yoksulluğun Boyutları
249
2.1. Yoksulluk Sınırı Yöntemlerine Göre Türkiye’de Yoksulluk
250
2.2. Hanehalkı Verilerine Göre Türkiye’de Yoksulluk
253