1. ADALETE KAVRAMSAL BİR GİRİŞ
27
1.1. Antik Dünyada Adalet Düşüncesi
29
1.2. Orta Çağ Hristiyan Dünyasında Adalet Düşüncesi
30
1.3. İslam Dünyasında Adalet Düşüncesi
31
1.4. Türk Tarihinde Adalet Düşüncesi ve Kurumsal Tezahürleri
35
2. ADLİ TEŞKİLATLARIN TARİHİNE KISA BİR BAKIŞ
36
2.1. Antik Yunan’da Adli Teşkilat
37
2.2. Roma’da Adli Teşkilat
38
2.3. Osmanlı Devleti’nde Adli Teşkilat
39
2.4. Cumhuriyetin İlk Dönemlerinde Adli Teşkilat
42
3. ADLİ TEŞKİLATIMIZIN TEMEL SORUNLARI
43
TÜRK YARGI SİSTEMİNİN ÖZET TARİHİ AKIŞI
52
HUKUK EĞİTİMİNİ YENİDEN TASARLAMAK
2. TARİHTE HUKUK VE HUKUK EĞİTİMİ
60
2.1. Batı Medeniyeti Tarihinde Hukuk Eğitimi
60
2.1.3. Orta Çağda Kilise “Kanon” Hukuku
68
2.2. Türk Tarihinde Hukuk ve Hukuk Eğitimi
73
2.2.3. Göktürk Devleti
76
2.2.5. Selçuklu Devleti
79
2.2.5.1. Hukuk Sistemi
79
2.2.5.2. Selçuklu Eğitim Geleneğinin Merkezi Olarak Medreseler
81
2.2.6. Osmanlı Devleti
85
2.2.6.2. Klasik Dönemde Hukuk Eğitimi: Osmanlı Medreseleri
86
2.2.6.3. Tanzimat Döneminde Hukuk ve Eğitim
91
a. Mekteb–i Hukuk–ı Sultani
91
b. Mekteb–i Hukuk–ı Şahane
93
2.3. Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Hukuk Öğretimi
96
2.4. Tarihte Hukuk Eğitimi Üzerine Değerlendirme
98
3. BAZI ÜLKELERDE HUKUK EĞİTİMİ
101
3.14. Suudi Arabistan
124
4. ÜLKEMİZDEKİ HUKUK EĞİTİMİNE YÖNELİK ÖNERİLERİMİZ
128
4.1. Yeni Bir Hukuk Eğitim Sistemine Duyulan İhtiyaç
128
4.2. Hukuk Eğitiminin Temel Dinamikleri
131
4.2.1. Hukuk Eğitiminde Metot Değişikliği: Takrir ve Karar Yöntemleri
132
4.2.1.1. Hukuk Eğitiminde Zihniyet ve Metot Değişikliği İhtiyacı
132
4.2.1.2. Takrir ve Karar Metotları
133
4.2.1.3. Hukuk Eğitiminde Karar Metodunun Olumlu Yönleri
134
4.2.1.4. Hukuk Eğitiminde Karar Metodunun Olumsuz Yönleri
136
4.2.1.5. Sonuç ve Önerimiz: Karma Metot
138
4.2.2. Bologna Sistemi Çerçevesinde Standardize Edilmiş Eğitim
139
4.2.2.1. Bologna Sistemi
139
4.2.2.2. Bologna Sisteminde Hukuk Eğitimi
140
4.3. Hukuk Fakültelerinin Öğrenci Kabul Sistemi
142
4.3.1. Hukuk Eğitimi Öncesi Herhangi Bir Lisans Programından Mezun Olma Şartı
142
4.3.2. Hukuk Fakültelerine Girişte Özel Sınav
144
4.4. Fakülte, Akademisyen ve Öğrenci Sayısı
145
4.4.1. Hukuk Fakültelerinin Sayısı
145
4.4.2. Akademisyen Sayısı
146
4.4.3. Dersliklerdeki Öğrenci Mevcudu
147
4.5. Hukuk Eğitiminin Süresi ve Müfredatı
147
4.5.1. Teorik ve Pratik Eğitimi Kapsayan Beş Yıllık Program
147
4.5.3. Teorik Eğitimde Yıllara Göre Okutulacak Dersler
150
4.5.4. Hukuk Fakültesi Müfredatında Yeni İçerik Önerileri
151
4.5.4.1. Zorunlu Kurslar
152
a. Ders Çalışma ve Ödev Yapma Teknikleri
152
b. Araştırma Yöntemleri ve Kütüphane Kullanımı
152
c. Bilişim Teknolojileri ve On Parmak Klavye Yazımı
152
d. Diksiyon, İletişim ve Beden Dili
153
f. Bilişim–UYAP Teknolojileri
153
4.5.4.2. Zorunlu Seminerler
154
a. Mevzuat ve İçtihat Araştırma Yöntemleri
154
c. Sözleşme Okuma ve Yazma Becerileri
154
d. İddianame, Mahkeme Kararı, Dava Dilekçesi Yazma Teknikleri
155
e. Müzakere Teknikleri
155
g. İhtilafları Önleme ve Yargı Öncesi Çözüm Yöntemleri
157
4.5.4.3. Seçimlik Seminerler
157
b. Bilimsel Araştırma ve Yazma
158
c. Yönetim ve Organizasyon
158
e. Resmi Yazışma Usulleri
159
f. Sosyal Sorumluluk Projeleri
159
4.5.5. Hukuk Fakültesine Devam Zorunluluğu
160
4.6. Lisans Eğitimi Sonrası “Ulusal Hukuk Sınavı”
160
4.7. Hukuk Meslekleri Stajı
161
4.7.1. Tüm Meslekler İçin Ortak ve Denetlenebilir Staj
161
4.7.2. Zorunlu Vaka Analizi Dersleri
163
4.7.2.1. Genel olarak
163
4.7.2.2. Özel Hukuk Vaka Analizi
166
4.7.2.3. Ceza Hukuku Vaka Analizi
168
4.7.2.4. Bireysel Başvuru Vaka Analizi
169
4.7.3. Fiili Meslek Stajı
169
4.7.4. Stajyerlerin Özlük Hakları
171
HUKUK MESLEKLERİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2.1. Osmanlı’da Kadılık
177
2.1.2. Kadı Olma Koşulları
178
2.1.3. Kadıların Görev Süresi
179
2.1.4. Zaman–ı İnfisal
180
2.1.5. Kadıların Görev Bölgesi
180
2.1.6. Kadıların Gelirleri
181
2.2. Bazı Ülkelerde Hakimlik Mesleği
181
2.2.5. Amerika Birleşik Devletleri
185
2.2.11. Suudi Arabistan
193
2.3. Ülkemizde Hakimlik
199
2.4. Hakimlik Mesleği İçin Önerilerimiz
201
2.4.1. Ülkenin Hakim Alımı Planlı Olmalı
201
2.4.2. Hakim Olma Şartları
203
2.4.2.1. Hakimlerin Hukuk Fakültesinden Mezun Olma Şartı Olmalı
203
2.4.2.2. Hakimliğe Kabulde Yazılı Sınav Uygulaması Kaldırılmalı
204
2.4.2.3. Mülakatın Hakimliğe Kabulde Etkisi
205
2.4.2.4. Hakimler Olgun Olmalı
205
2.4.3. Hakimler Uzmanlaşmalı
206
2.4.4. Hakimlerin Görev Yeri Teminatı Olmalı
207
2.4.5. Hakimlik Kademeleri
208
2.4.5.1. Birinci Kademe Hakimlik
210
2.4.5.2. Uzman Hakimlik
215
2.4.5.3. Kıdemli Hakimlik
216
2.4.5.4. Yüksek Hakimlik
216
2.4.5.5. Kıdemli Yüksek Hakimlik
217
3.1. Osmanlı’da Savcılık
219
3.2. Bazı Ülkelerde Savcılık Mesleği
222
3.2.4. Amerika Birleşik Devletleri
224
3.2.10. Suudi Arabistan
229
3.3. Ülkemizde Savcılık
229
3.4. Savcılık Mesleği İçin Önerilerimiz
231
3.4.1. Yargı Yetkisini Kullanan Savcıların Bağımsızlığı Anayasal Güvenceye Alınmalı
231
3.4.2. Hakim ve Savcı Birlikteliğine Son Verilmeli
233
3.4.3. Adli Kolluk Doğrudan Savcılara Bağlı Olmalı
234
3.4.4. Savcılar Uzmanlaşmalı
236
3.4.5. Savcıların Görev Yeri Teminatı Olmalı
237
3.4.6. Soruşturma–Kovuşturma Savcılığı Ayrımı Kaldırılmalı
238
3.4.7. Savcılık Kademeleri
239
3.4.7.1. Birinci Kademe Savcılık
239
3.4.7.2. Uzman Savcılık
241
3.4.7.3. Kıdemli Savcılık
242
3.4.7.4. Yüksek Savcılık
242
3.4.7.5. Kıdemli Yüksek Savcılık
243
4.1. Osmanlı’da Avukatlık
244
4.2. Bazı Ülkelerde Avukatlık Mesleği
246
4.2.3. Amerika Birleşik Devletleri
248
4.2.8. Çek Cumhuriyeti
251
4.2.16. Suudi Arabistan
254
4.3. Ülkemizde Avukatlık
255
4.4. Avukatlık Mesleği İçin Önerilerimiz
257
4.4.1. Avukatlık Staj Evresi
258
4.4.2. Avukatlıkta Uzmanlaşma
260
4.4.2.1. Uzmanlaşmanın Kurumsallaştırılması İhtiyacı
260
4.4.2.2. Avukatlıkta Uzmanlaşma Yeterlilik Şartları
261
a. Mahkemelerin Görev Alanlarına Giren Konularda Eğitim Almış Olmak
262
b. Belli Bir Kıdeme Sahip Olmak
263
4.4.3. Avukatlık Kademeleri
264
4.4.3.1. Birinci Kademe Avukat
264
4.4.3.2. Uzman Avukat
265
4.4.3.3. Kıdemli Avukat
266
4.4.3.4. Üstat Avukat
266
4.4.3.5. Kıdemli Üstat Avukat
266
4.4.4. Ülkemizde Avukatlık Mesleğinin Sorunları
267
4.4.4.1. Avukatlık Mesleğinin Vergisel Sorunları
267
a. Gelir Vergisi Dilimi
268
4.4.4.2. Avukat Ortaklıklarının Yeniden Yapılandırılması
270
5. ADLİYE YARDIMCI UZMAN PERSONELLERİ
272
5.2. Hakim ve Savcı Yardımcılığı Eleştirisi
273
5.3.2. Adli Katibin Görevleri
279
5.3.3. Adli Katip Olma Şartları
279
5.3.4. Adli Katiplik Kademeleri
280
5.3.4.2. Uzman Adli Katip
280
5.3.4.3. Kıdemli Adli Katip
280
5.4.1. Adli Kolluk Teşkilatı Adalet Bakanlığı Bünyesinde Kurulmalı
281
5.4.2. Adli Kolluğun Görevleri
283
5.4.3. Adli Kolluk Görevlileri Hukuk ve Adli Bilimler Alanında Eğitilmeli
283
5.4.4. Adli Kolluk Uzmanlaşması Savcıların Uzmanlaşmasına Paralel Olmalı
284
5.4.5. Adli Kolluk Kademeleri
284
5.4.5.2. Uzman Adli Kolluk
284
5.4.5.3. Kıdemli Adli Kolluk
284
5.4.6. Adli Kolluk Görevlileri Yargı Yetkisinin Kullanımı Açısından Doğrudan Savcıya Bağlı Olmalı
285
5.4.7. Her Savcının Emrine Yeteri Kadar Adli Kolluk Görevlisi Verilmeli
286
5.4.8. Adli Kolluk Görevlilerinin Genel Kolluk Görevlilerine Soruşturma Konularında Emir ve Talimat Verme Yetkisi Olmalı
286
5.4.9. Adli Kolluk Görevlilerine Adli Görevleri Dışında İş ve Görev Verilmemeli
286
YÜKSEK YARGI KURULLARININ YAPILANDIRILMASI
1. YÜKSEK YARGI KURULLARININ ÖNEMİ
287
2. YÜKSEK YARGI KURULU MODELLERİ
288
3. DÜNYADA YÜKSEK YARGI KURULLARI
289
4. TÜRKİYE’DE YÜKSEK YARGI KURULLARI
292
4.1. Cumhuriyetin İlk Yıllarındaki Durum
292
4.2. 1961 Anayasasında Yüksek Yargı Kurulları
293
4.3. 1982 Anayasasında Yüksek Yargı Kurulu
295
5. YÜKSEK YARGI KURULLARININ OLUŞUMUNA İLİŞKİN ÖNERİMİZ
299
5.1. Yüksek Yargı Kurulu Üyelerinin Dağılımında Dengeli ve Geniş Tabanlı Temsil Sağlamalı
300
5.2. Yüksek Yargı Kurulu Üyeliği Bir Kariyer Basamağı Olmamalı
301
5.3. Adaylar Yargı ile İlişkili Kurumlarca Belirlenmeli, Meclis ve Cumhurbaşkanın Tarafından Seçilmeli
301
5.4. Yüksek Yargı Kurulu Üye Sayısı Mevcut Hakim ve Savcı Sayısına Orantılı Olmalı
302
5.5. Yüksek Yargı Kurullarının Görev Süresi Çok Kısa ya da Çok Uzun Olmamalı
303
5.6. Yüksek Yargı Kurulu Üyeleri Tekrar Seçilememeli
303
5.7. Yüksek Yargı Kurulunda Yürütme Organının Temsilcisi Bulunmamalı
303
5.8. Yüksek Yargı Kurulunun Kararlarına Karşı İtiraz ve Yargı Yolu Açık Olmalı
304
5.9. Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu Şeklinde Ayrı Kurullar Oluşturulmalı
304
5.9.1. Hakimler Kurulunun Oluşumu
304
5.9.2. Savcılar Kurulunun Oluşumu
306
TÜRKİYE’DE BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİNİN ÖRGÜTLENME MODELİ VE YENİDEN YAPILANDIRILMASI
2. BAROLARIN TARİHÇESİ
312
3. BAZI ÜLKELERDE BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİ
316
4. TÜRKİYE’DE BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİ
321
4.1.1. Genel Kurul ve Görevleri
322
4.1.2. Yönetim Kurulunun Oluşumu
323
4.2. Türkiye Barolar Birliği
323
4.2.1. Barolar Birliği Genel Kurulunun Oluşumu
323
4.2.2. Barolar Birliğinin Görevleri
324
5. BAROLAR VE BAROLAR BİRLİĞİNİN ÖRGÜTLENME MODELİNE İLİŞKİN ÖNERİLERİMİZ
325
5.1.1. Baro Meclisi ile Yönetim Kurulunun Oluşumu
327
5.1.2. Baro Meclisinin Görevleri
336
5.2.1. Barolar Birliği Meclisinin Oluşumu
338
5.2.2. Barolar Birliği Meclisinin Görevleri
339
5.3. Diğer Meslek Örgütlerinin Yapılanması
339
6. ULUSLARARASI TÜRK BAROSU
340
ADALET BAKANLIĞI’NIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
1. YARGI SİSTEMİMİZDE ADALET BAKANLIĞININ ROLÜ
343
2. ADALET BAKANLIĞININ KURUMSAL TARİHÇESİ
346
3. ADALET BAKANLIĞININ GÖREVLERİ
348
4. MEVZUAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
351
4.1. Mevzuat Genel Müdürlüğünün Görevleri
351
4.2. Yeniden Yapılandırılmaya Duyulan İhtiyaç
353
4.3. Mevzuat Genel Müdürlüğünün Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Önerilerimiz
356
5. TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI
361
5.1. Akademinin Kurumsal Kimliği ve Misyonu
361
5.2. Adalet Akademisinin Görevleri
362
5.3. Tüm Hukuk Uygulayıcılarının Eğitimi İçin Ortak Çatı Kurum
363
5.4. Uzmanlaşma Eğitimleri ve Sertifikasyon
364
6. ADALET ŞURASI KURUMU
364
6.4. Şuranın Teşekkülü ve Organları
373
6.5. Çalışma Usul ve Esasları
374
TÜRKİYE’DE MEVCUT YARGI SİSTEMİ
A. Görev ve Yetkileri
377
C. Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu
380
E. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
381
F. Kişisel Verileri Koruma Kurumu
381
G. Türkiye Adalet Akademisi
382
2. HAKİM VE SAVCILAR KURULU
383
B. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı
385
C. Bölge Adliye Mahkemeleri
385
D. İlk Derece Mahkemeleri
385
I. Genel Görevli Ceza Hakimlikleri ve Ceza Mahkemeleri
385
II. Ceza İhtisas Mahkemeleri
386
III. Genel Görevli Hukuk Mahkemeleri
387
IV. Hukuk İhtisas Mahkemeleri
388
B. Bölge İdare Mahkemeleri
390
C. İlk Derece Mahkemeleri
390
6. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
393
7. YÜKSEK SEÇİM KURULU
394