Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma TMK m. 166/1–2 Ömer Uğur Gençcan  - Kitap

Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma

TMK m. 166/1–2

13. Baskı, 
Nisan 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
17x25
Sayfa:
993
Barkod:
9786050518542
Kapak Türü:
Ciltli
Fiyatı:
1.500,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu baskıda boşanmaya yönelik nüfus işlemleri, kanunlar ihtilafı, yabancı kararlar ve yargılama ilkeleri eklenerek eser okuyucuya daha faydalı hale getirilmeye gayret edilmiştir.
Evlilik birliğinin sarsılmasında Boşanma konusu davranışlar Yargıtay 2. Hukuk Dairesi tarafından içtihatlar yoluyla belirlenmiştir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesinde edindiğim deneyim ve birikim ile bütün boşanma sebeplerini eserin önceki baskılarında ilk kez sınıflandırmıştım. Bu sınıflandırma ile 4721 sayılı Türk Medenî Kanununda yapılmamış örneklendirmeyi yaparak var olan boşluğu da doldurmaya gayret ettim. Türk hukukunda hangi davranışların boşanma, tazminat ve nafaka sebebi olduğunu mümkün olduğunca içtihatlardan en azından birer örnek vermek suretiyle Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin bakış açısını da bütün ayrıntılarıyla konuyla ilgilenen herkesin istifadesine sunmuş oldum.
Eserin her yeni baskısında sosyal hayatın ve insan davranışların gösterdiği değişime göre Yargıtay'ın olaylara bakışında oluşan değişiklikleri de anında yansıtmış oldum. Böylece Türk Yargıtay'ının görüşlerini güncel şekilde sadece Türk okuyucular değil aynı zamanda dış ülkelerde bulunan pek çok araştırmacının da bilgisine sunmuş oldum.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Genel Hükümler
.
Evlilik Birliğinin Sarsılması Nedeniyle Boşanma
.
Boşanma Davasının Konusu
.
Boşanma Davasının Eşin Mirasçılığına Etkisi
.
Evlenmenin Butlanı ile Karşılaştırma
.
Boşanmaya İlişkin Nüfus İşlemleri
.
Kanunlar İhtilafı Kuralları
.
Yabancı Ülke Makamlarınca Verilen Boşanma Kararlarının Nüfus Kütüğüne Tescili
.
Uygulanacak İlkeler
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ YERİNE 
V
İÇİNDEKİLER 
XI
KAYNAKÇA 
LXXIII
KISALTMALAR 
LXXVII
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ KISIM
GENEL HÜKÜMLER
§ 1. BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ 
5
I. TANIMI 
5
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 
5
A. BOŞANMA DAVASI AÇMA HAKKI 
6
1. Bozucu Yenilik Doğuran Hak 
6
2. Dava Yolu İle Kullanılabilir 
6
B. BOŞANMA KARARI 
6
1. Bozucu Yenilik Doğuran Karar 
6
2. Kesin Biçimde Geleceğe Etkili 
6
3. Mutlak Etkili 
7
III. KONUSUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 
7
A. BİREYCİ GÖRÜŞ 
8
B. TOPLUMCU GÖRÜŞ 
9
IV. DÜZENLENME BİÇİMLERİ 
9
A. BOŞANMAYI REDDEDEN SİSTEM 
10
B. BOŞANMAYI KABUL EDEN SİSTEMLER 
11
1. Serbest Boşanma Sistemi 
11
2. Mahkeme Kararıyla Boşanma Sistemi 
16
3. İdari İşlemle Boşanma Sistemi 
17
a. Konsolosluk Memurluğunda 
17
b. Noterlerde 
17
c. Belediye Başkanlıklarında 
17
d. Nüfus Müdürlüklerinde 
17
e. Valiliklerde 
18
V. UNSURLARI 
18
A. GEÇERLİ BİR EVLİLİK BULUNMALIDIR 
18
1. Genel Olarak 
19
a. Yurt İçinde Yapılan Evlilik 
19
b. Yurt Dışında Yapılan Evlilik 
21
2. Farklılıkları Olanlar 
24
a. Farklı Dinde Olanlar 
24
b. Farklı Mezhepte Olanlar 
24
c. Farklı Irkta Olanlar 
25
d. Farklı Dilde Olanlar 
25
e. Farklı Renkte Olanlar 
25
3. Aynı Cinsten Olanlar 
26
4. Cinsiyet Değiştirmiş Olanlar 
26
5. Çocuk Yaşta Evlenenler 
28
6. Hayat Ortaklığı Olanlar 
28
a. Kayıtsız Hayat Ortaklığı 
29
aa. Özellikleri 
29
aaa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan
Kurulur 
30
bbb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur 
30
ccc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir 
30
ddd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır 
30
eee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan
Sona Erer 
30
bb. Çeşitleri 
31
aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat
Ortaklığı 
31
bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat
Ortaklığı 
31
b. Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
31
aa. Özellikleri 
32
aaa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur 
32
bbb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve
Yükümlülükler Doğurur 
32
ccc. Boşanma Söz konusu Değildir 
32
bb. Çeşitleri 
33
aaa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı 
33
bbb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat
Ortaklığı 
33
7. Birden Çok Kadın veya Erkekle Evlenenler 
34
8. Muvazaalı Evlenenler 
37
9. Common Law Evlilikleri Olanlar 
38
10. Homoparental Aile Olanlar 
38
11. Tek Ebeveynli Aile Olanlar 
39
12. Eş Cinsel Evlilikleri Olanlar 
39
13. Dini Nikahlı İlişki Olanlar 
40
B. EŞLER HAYATTA BULUNMALIDIR 
40
C. KANUNDA DÜZENLENEN HALLER BULUNMALIDIR 
41
D. MAHKEME KARARI BULUNMALIDIR 
41
VI. DAYANDIĞI İLKELER 
44
A. İRADE İLKESİ 
45
B. KUSUR İLKESİ 
45
1. Kusur İlkesi Mutlak Değildir 
46
2. Kusursuz Eşin Dava Açmaması Hakkın Kötüye
Kullanılması Olarak Yorumlanamaz 
46
3. Kusur Kabul Edilen Vakıalar Açıklanmalıdır 
47
4. Kusur Belirlemesinde Taraflarca Getirilmesi İlkesine
Aykırı Davranılamaz 
48
a. Usulüne Uygun Dayanılmayan Vakıalar Kusur
Olarak Yüklenemez 
48
b. Usulüne Uygun Dayanılmayan Deliller Dikkate
Alınamaz 
51
aa. Dayanılmayan Tanıklar 
51
bb. Dayanılmayan Dosyalar 
52
5. Kusur Belirlemesinde Tanık Beyanları Takdiri Bir Delildir 
52
a. Yetersiz Tanık Beyanları Esas Alınamaz 
53
aa. Görgüye Dayanmayan Tanık Beyanları 
53
bb. Soyut Tanık Beyanları 
54
cc. Aktarıma Dayalı Tanık Beyanları 
55
aaa. Üçüncü Kişilerden Aktarım 
55
bbb. Taraflardan Aktarım 
56
dd. Duyuma Dayalı Tanık Beyanları 
57
ee. Yer ve Zaman İçermeyen Tanık Beyanları 
57
ff. Kendi Düşünce ve Gözlemlerine Dayalı Tanık
Beyanları 
58
b. Tarafların Tanık Olarak Beyanları Esas Alınamaz 
58
c. Vekil Olan Avukat Tanık Olarak Dinlenebilir 
59
6. Diğer Tarafın Az da Olsa Kusurlu Olması Gerekir 
60
a. Tam Kusurlu Eşin Boşanma Davası Kabul Edilemez 
60
b. Ağır Kusurlu Eş Boşanma Davası Açabilir 
62
c. Eşit Kusurlu Eş Boşanma Davası Açabilir 
62
d. Az Kusurlu Eş Boşanma Davası Açabilir 
63
e. Kusursuz Eş Boşanma Davası Açabilir 
63
7. İradi Olmayan Davranışlar Kusur Kabul Edilemez 
63
8. Usulünce Dayanılan Deliller Toplanmadan Kusur
Belirlenemez 
66
9. Dayanak Davayı Açan Eş Kusurlu Kabul Edilir 
67
10. Kusur Belirlemesinde Usuli Kazanılmış Hak Dikkate
Alınır 
67
11. Elde Olmayan Sebeplerle Gerçekleşen Vakıalar Kusur
Olarak Yüklenemez 
68
12. Ret Konusu Davada Kusur Olarak Belirlenmeyen
Vakıalar Kusur Olarak Yüklenemez 
69
13. Anlaşma Protokolü Sunulması Kusurlu Olunduğuna
Karine Teşkil Etmez 
69
14. Yükümlülük Kapsamı Dışındaki Vakıalar Kusur Olarak
Yüklenemez 
70
15. Bilgisi Dahilinde Gerçekleşmeyen Vakıalar Kusur
Olarak Yüklenemez 
70
16. Evlenmeden Önceki Vakıalar Kusur Kabul Edilemez 
71
17. Davadan Sonraki Vakıalar Kusur Kabul Edilemez 
71
18. Fevren Söylenen Sözler Kusur Kabul Edilemez 
73
19. Fiziksel Şiddette Beyan ve İz Karine Olarak Kusura
Esas Alınır 
73
20. Etkileyen Dava Sonuçları Beklenmeden Kusur
Belirlenemez 
74
22. Hukuka Aykırı Elde Edilen Delillere Dayalı Vakıalar
Kusur Olarak Yüklenemez (HMK m. 189 f. II) 
75
23. Ceza Mahkemesinin Mahkumiyet Kararı Hukuk
Hâkimini Bağlar 
76
24. Boşanma Sonrası Aile Mahkemesi Hâkiminin
Müdahalesi İstenemez (TMK m. 195) 
76
25. Kimin Daha Fazla Kusurlu Olduğunu Belirlemede
Önceden Bir Ölçü Konulamaz 
76
C. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI İLKESİ 
77
D. ELVERİŞSİZLİK İLKESİ 
78
E. EYLEMLİ AYRILIK İLKESİ 
79
VII. TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN DAYANDIĞI İLKELER 
79
VIII. ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİ DEĞİLDİR 
81
§ 2. BOŞANMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
87
I. GENEL OLARAK 
87
II. MEVZUAT KAYNAKLARI 
87
A. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 
88
B. ANAYASA 
89
1. Kanun Önünde Eşitlik (TCA m. 10) 
89
2. Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı
(TCA m. 17 f. I) 
89
3. Bilim ve Sanat Hürriyeti (TCA m. 27 f. I) 
90
4. Hak Arama Hürriyeti (TCA m. 36 f. I) 
91
5. Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları (TCA m. 41) 
92
6. Eğitim ve Öğrenim Hakkı (TCA m. 42 f. I) 
92
7. Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı (TCA m. 50 f. II) 
93
C. KANUNLAR 
93
1. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve
Yargılama Usûllerine Dair Kanun 
93
2. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 
94
3. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 
95
4. 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ve
Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve
Yetkileri Hakkında Kanun 
96
5. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun 
96
D. TÜZÜKLER 
96
E. YÖNETMELİKLER (HMK m. 449) 
97
1. Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile
Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri
Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik 
97
2. Elektronik Tebligat Yönetmeliği 
97
II. İÇTİHAT KAYNAKLARI 
97
A. BİLİMSEL İÇTİHAT (İLMÎ İÇTİHAT/ BİLİMSEL
GÖRÜŞLER/ DOKTRİN/ ÖĞRETİ) (TMK m. 1 f. II) 
98
B. YARGISAL İÇTİHAT (KAZAÎ İÇTİHAT/YARGITAY
KARARLARI) (TMK m. 1 f. II) 
98
§ 3. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA 
99
I. GENEL OLARAK 
99
A. SINIRLI SAYIDA DÜZENLENMİŞTİR 
100
B. EMREDİCİ NİTELİKTE DÜZENLENMİŞTİR 
100
II. SINIFLANDIRMA 
101
A. KONULARINA GÖRE 
102
1. Özel Boşanma Sebepleri 
102
a. Sınırlı Sayıda Öngörülmüştür 
102
b. Belli Sebepler Öngörülmüştür 
103
2. Genel Boşanma Sebepleri 
104
a. Belli Bir Vakıaya Dayalı Değildir 
105
b. Önceden Belirlenmesi Olanaksızdır 
105
c. Çok Çeşitli Vakıalar Olabilir 
105
B. ETKİLERİNE GÖRE 
106
1. Mutlak Boşanma Sebepleri 
106
2. Nisbî Boşanma Sebepleri 
108
İKİNCİ KISIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA
BİRİNCİ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI KAVRAMI
& 4. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI (TMK m. 166, f. I) 
109
I. GENEL OLARAK 
109
II. BİRLİĞİN SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA
KOŞULLARI 
111
A. BİRLİĞİN ORTAK HAYATI SÜRDÜRMELERİ
KENDİLERİNDEN BEKLENMEYECEK DERECEDE
TEMELİNDEN SARSILMIŞ OLMASI 
112
B. BİRLİĞİN SARSILMASINA KARŞI TARAFIN
KUSURLU DAVRANIŞININ SEBEBİYET VERMESİ 
116
III. BİRLİĞİN SARSILMASINI BELİRLEYEN FAKTÖRLER 
116
A. VAKIA FAKTÖRÜ 
118
1. Vakıanın Özellikleri 
118
2. Vakıanın Oluş Biçimi 
119
B. STATÜ FAKTÖRÜ 
119
1. Kültürel Durumları 
120
2. Sosyal Durumları 
120
3. Eğitim Durumları 
121
4. Ekonomik Durumları 
121
C. İLİŞKİ FAKTÖRÜ 
122
1. Birbirleriyle Olan İlişkileri 
122
2. Çocuklarıyla Olan İlişkileri 
122
D. DIŞ ETKİ FAKTÖRÜ 
123
1. Yaşadıkları Çevrenin Özellikleri 
123
2. Toplumun Değer Yargıları 
123
III. BİRLİĞİN SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA
KARARI VERİLMESİNE ENGEL HALLER 
124
A. BOŞANMA DAVASININ BULUNMAMASI ENGELDİR 
124
B. TANIMA VE TENFİZ DAVASININ
SONUÇLANMAMASI ENGELDİR 
125
IV. BİRLİĞİN SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA
KARARI VERİLMESİNE ENGEL OLMAYAN HALLER 
125
A. FİİLEN BİRLİKTE OLMAMA ENGEL DEĞİLDİR 
126
B. DÜĞÜN YAPILMAMIŞ OLMASI ENGEL DEĞİLDİR 
126
C. BİRLİKTE YAŞAMAMIŞ OLMA ENGEL DEĞİLDİR 
126
D. EVLENME AMAÇ VE SAİKİ ENGEL DEĞİLDİR 
126
E. SADECE YABANCI MAHKEMEDE BOŞANMIŞ
OLMA ENGEL DEĞİLDİR 
127
F. DAVANIN ISLAH EDİLEREK DÖNÜŞMÜŞ OLMASI
ENGEL DEĞİLDİR 
127
V. BİRLİĞİN SARSILMASINI BELİRLEYEN DAVALAR 
128
A. CEZA DAVASININ ETKİSİ 
128
1. Ceza Mahkemesinin Maddi Olayı Tespit Eden Kararı 
128
2. Ceza Mahkemesinin Maddi Olayı Tespit Etmeyen
Kararı 
131
3. Ceza Davasında Aynı Olay Sebebiyle Verilen Kararı 
131
B. HUKUK DAVASININ ETKİSİ 
132
VI. BİRLİĞİN SARSILMASINI İSPAT ARAÇLARI 
132
A. BELGELER (HMK m. 199) 
133
1. Resmi Evrak 
133
a. Soruşturma Evrakı 
133
b. Resmi Tutanaklar 
133
c. Tanıma Kaydı 
134
d. Kesinleşmiş Mahkeme Kararı 
134
2. Fotoğraflar 
134
3. İletişim Belgeleri 
135
a. Mektup 
136
b. Bilgisayar Kaydı 
136
c. Telefon Kaydı 
136
d. Ses Kaydı 
137
e. Kamera Kaydı 
137
f. Sosyal Medya Paylaşımları 
138
4. Otel Kayıtları 
138
5. Hamilelik Testi 
138
B. TANIK ANLATIMLARI (HMK m. 240–265) 
139
C. İSPAT ARACI SAYILMAYANLAR 
139
1. İkrar (HMK m. 188) 
140
a. Kural Olarak (TMK m. 184 f. III) 
140
b. İstisna Olarak (TMK m. 166 f. III, IV) 
141
2. Yemin (HMK m. 225–239) 
144
a. Boşanma Davasında Yemin 
144
b. Boşanmanın Eki Olmayan Davada Yemin 
145
& 5. DAVALININ DAVAYA ENGEL OLMA/ İTİRAZ HAKKI
(TMK m. 166, f. II) 
147
I. İTİRAZ, HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
NİTELİĞİNDE OLMAMALIDIR 
148
A. İTİRAZIN HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
SAYILAN DAVRANIŞLAR 
152
1. Birlikte Yaşamaktan Kaçınanın İtirazı 
152
2. Birlik Görevlerini Yerine Getirmeyenin İtirazı 
152
3. Hakaret Edenin İtirazı 
153
a. Tepki Olarak Hakaret Kusur Sayılamaz 
153
b. Tepki Dışı Bir Kere Hakaret Eden Kusurlu Sayılır 
154
4. Tepki Dışı Sürekli Hakaret Eden Kusurlu Sayılır 
156
5. Birden Fazla Şikayet Edenin İtirazı 
156
6. Uzun Süreli Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaya Mahkum
Olanın İtirazı 
157
7. Mesaj Gönderenin İtirazı 
158
8. Eşinin Ana ve Babasını Eve Almayanın İtirazı 
158
9. Eşine Sürekli Sevmediğini Söyleyenin İtirazı 
159
10. Cinsel Yaşamlarını Dışarıda Anlatanın İtirazı 
159
11. Temizlik Kurallarına Uymayanın İtirazı 
160
12. Kendisi Boşanma Davası Açanın İtirazı 
160
13. Eşini Aşağılayanın İtirazı 
160
14. Eşiyle Kavga Edenin İtirazı 
161
B. İTİRAZIN HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI
SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR 
167
1. Evlilik Birliğini Kurtarmak İsteyenin İtirazı 
168
2. Yabancı Mahkemede Boşanma Kararı Almış Olanın
İtirazı 
168
3. Hakkı Olduğu Halde Boşanma Dava Açmayanın İtirazı 
169
4. Çelişkili Davranış İçinde Olmayanın İtirazı 
169
5. Kayın Hısımlarınca Fiziksel Şiddete Uğrayanın İtirazı 
169
6. Yurtdışında Boşanma Davası Açanın İtirazı 
170
7. Diğer Davranışlarda Bulunanın İtirazı 
170
B. EVLİLİK BİRLİĞİNİN DEVAMINDA DAVALI VE
ÇOCUKLAR BAKIMINDAN KORUNMAYA DEĞER
BİR YARAR KALMAMALIDIR 
171
İKİNCİ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASINA OLAYLARIN ETKİSİ
& 6. OLAYLARIN BOŞANMA KONUSU OLUŞTURMAMASI 
173
I. İSTEK DIŞI OLGULARIN BULUNMASI 
174
A. İRADİ OLMAYAN DAVRANIŞLARDA BULUNMAK 
174
1. İradi Olma Olgusu Araştırma Yapılmalıdır 
174
2. İradi İse Hükme Esas Alınabilir 
175
3. İradi Değilse Hükme Esas Alınamaz 
177
B. ÇOCUĞUN ÖLÜMÜNE SEBEP OLMAK 
179
C. CİNSEL SALDIRIYA UĞRAMAK 
179
D. YAŞ FARKI BULUNMAK 
180
II. FİİLİ AYRILIĞIN BULUNMASI 
180
A. SALT FİİLİ AYRILIK BULUNMASI 
181
B. UZUN SÜREN AYRILIĞIN BULUNMASI 
182
III. SAĞLIK SORUNLARININ BULUNMASI 
182
A. HASTALIKLI OLMAK 
183
1. Tedavi Edilebilir Akıl Hastası Olmak 
183
2. Bulaşıcı Olmayan Hastalıklı Olmak 
184
3. Tedavi Edilebilir Hastalıklı Olmak 
184
a. Epilepsi (Sara) Hastalığı 
185
b. Ağız Kokusu 
185
c. Vücut Kokusu 
186
d. Yatağını Islatmak (İdrar Kaçırmak) 
187
e. Sedef Hastalığı 
187
f. MS Hastalığı 
188
g. Balık Derisi Hastalığı 
188
h. Göz Hastalığı 
189
4. Tedavi Edilemez Hastalıklı Olmak 
189
B. ÖZEL GEREKSİNİMLİ OLMAK 
190
C. BEDENSEL FARKLILIĞI OLMAK 
191
D. BEDENSEL ENGELLİ OLMAK 
191
1. Görme Engelli Olmak 
191
2. İşitme Engelli Olmak 
192
3. Konuşma Engelli Olmak 
192
4. Fiziksel Engelli Olmak 
193
E. ÇOCUĞU OLMAMAK 
193
IV. YASAL HAKLARIN KULLANILMASI 
194
A. ŞİKAYET HAKKINI KULLANMAK 
194
1. Cumhuriyet Savcılığına Şikayet Etmek 
196
2. Karakola Şikayet Etmek 
197
3. Nafaka Borcu İçin Şikayet Etmek 
197
B. KORUMA TEDBİRİ İSTEMEK 
198
C. GAİPLİK KARARI ALMAK 
198
D. DAVA HAKKINI KULLANMAK 
199
E. DANIŞIKLI OLARAK EVLENMEK 
199
V. TEPKİ NİTELİĞİNDE DAVRANIŞLARDA
BULUNULMASI 
200
A. TEPKİ KAVRAMI 
200
1. Tepki Olaydan Hemen Sonra Gerçekleşmelidir 
200
2. Tepki Sınırı Aşılmamış Olmalıdır 
200
3. Tepki Tek Olay Olmalıdır 
201
B. TEPKİSEL DAVRANIŞLAR 
202
1. İntihar Girişimi 
202
2. İlgisizliğe Tepki 
202
3. Evliliği Koruma Amaçlı Tepki 
203
4. Beddua 
203
VI. YÜKÜMLÜLÜK DIŞI İSTEKLERİN KARŞILANMAMASI 
204
A. SULH GİRİŞİMİNİ REDDETMEK 
204
B. VAADİ YERİNE GETİRMEMEK 
204
C. DÜĞÜN YAPMAMIŞ OLMAK 
205
VII. FARKLILIKLARIN BULUNMASI 
205
A. DİL FARKLILIĞININ BULUNMASI 
205
B. KÜLTÜR FARKLILIĞININ BULUNMASI 
206
C. IRK FARKLILIĞININ BULUNMASI 
206
D. RENK FARKLILIĞININ BULUNMASI 
207
E. SİYASİ DÜŞÜNCE FARKLILIĞININ BULUNMASI 
207
F. FELSEFİ İNANÇ FARKLILIĞININ BULUNMASI 
207
G. DİN FARKLILIĞININ BULUNMASI 
207
H. MEZHEP FARKLILIĞININ BULUNMASI 
208
VIII. İNSANİ GÖREVLERİN YAPILMASI 
208
A. CENAZE TÖRENİNE KATILMAK 
208
B. TUTUKLU EŞİ ZİYARET ETMEK 
208
C. ÇOCUKLAR İÇİN BERABER OLMAK 
209
& 7. OLAYLARIN AF NİTELİĞİNDE OLMASI 
211
I. GENEL OLARAK 
211
A. KAYITSIZ ŞARTSIZ BİR İRADE BEYANI MEVCUT
OLMALIDIR 
212
B. AFFI GÖSTERİR FİİLİ TUTUM VE DAVRANIŞ
GERÇEKLEŞMELİDİR 
212
1. Affa Yönelik Davranışlar 
212
a. Eve Dönmesini İstiyorum Beyanı 
213
b. Cezasını Çekmekte Olan Eşini Cezaevinde Sık Sık
Ziyaret Etmek 
213
2. Affa Yönelik Olmayan Davranışlar 
213
a. Birlikte Bankaya İşlem Yaptırmaya Gitme 
214
b. Eşin Ağır Kusurlu Davranışlarına Sessiz Kalma 
214
c. Fiili Ayrılık Sırasında Barışma Önerisi Sunma 
215
d. Hava Muhalefeti Nedeniyle Aynı Evde Kalma 
216
e. Aynı Evde Ayrı Odalarda Kalma 
217
f. Nerede Olduğunu Öğrenmek Amacıyla Aramak 
217
g. Terk İhtarını Tebellüğ Etmiş Olmak 
218
C. AF OLGUSU SOMUT DELİLLERLE
KANITLANMALIDIR 
223
1. Affa Yönelik İddia Bulunmalıdır 
224
2. Bilinmeyen Bir Olayın Affedilmesi Mümkün Değildir 
224
3. Deliller Af Olgunu Göstermeye Yeterli Olmalıdır 
224
II. BARIŞMIŞ OLMAK 
226
A. BARIŞMA GİRİŞİMİNDE BULUNMAK 
226
1. Davacı Tarafından 
227
2. Eşlerin Yakınları Tarafından 
229
B. BARIŞMAYI GERÇEKLEŞTİRMEK 
230
1. Davadan Önce 
230
2. Davadan Sonra 
231
3. Karardan Sonra 
232
C. BARIŞMA SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR 
233
1. Çocukları Ziyaret İçin Bir Araya Gelmek 
233
2. Çocukların Özel Günleri İçin Bir Araya Gelmek 
234
3. Zorunluluk Sebebiyle Bir Arada Kalmak 
234
III. AF İRADESİNİ GÖSTERMEK 
236
A. FERAGATLE ÖNCEKİ OLAYLARI AFFETMEK 
236
1. Feragat Öncesi Vakıalar Taraflara Kusur Olarak
Yüklenemez 
236
2. Feragat Sonrası Vakıalar Taraflara Kusur Olarak
Yüklenebilir 
238
B. İHTARLA ÖNCEKİ OLAYLARI AFFETMEK 
240
1. İhtar Şekli 
240
a. Mahkeme Aracılığı İle 
240
b. Noter Aracılığı İle 
241
2. İhtarın Sonuçları 
242
a. İhtar Öncesi Olaylara Dayanılamaz 
242
b. İhtar Sonrası Olaylara Dayanılabilir 
244
c. İhtar Diğer Boşanma Davası İçin de Sonuç Doğurur 
244
C. BEYANDA BULUNMAK 
245
1. Duruşmada Beyanda Bulunmak 
245
a. Görülen Davada Beyanda Bulunmak 
245
b. Başka Davada Beyanda Bulunmak 
246
2. Dilekçede Beyanda Bulunmak 
246
3. Başka Bir Davada Beyanda Bulunmak 
247
4. Cumhuriyet Savcılığında Beyanda Bulunmak 
247
5. Mesajla Beyanda Bulunmak 
248
D. CİNSEL İLİŞKİ KURARAK ÖNCEKİ OLAYLARI
AFFETMEK 
249
IV. HOŞGÖRÜ İLE KARŞILAMAK 
249
A. BİRLİKTE OLMAK 
250
1. Birlikte Tatile Gitmek 
250
2. Birlikte Pikniğe Gitmek 
251
3. Birlikte Kutsal Topraklara Gitmek 
252
a. Birlikte Hacca Gitmek 
252
b. Birlikte Umreye Gitmek 
252
4. Asker İzninde Bir Araya Gelmek 
253
5. Doğumdan Sonra Birlikte Yaşamak 
253
6. Eşiyle Cinsel İlişki Kurmak 
253
7. Otelde Bir Araya Gelmek 
254
B. BİRLİKTELİK İRADESİ GÖSTERMEK 
255
1. Baba Evinden Alıp Getirmek 
255
2. Tüp Bebek Tedavisine Başlamak 
256
3. Düğün Hazırlıklarını Sürdürmek 
257
4. Kararı Geç Tebliğe Çıkarmak 
257
C. HUKUKİ SÜRECİ SONLANDIRMAK 
258
1. Açtığı Boşanma Davasını Açılmamış Hale Getirmek 
258
2. Ceza Davasından Barışma Amaçlı Vazgeçmek 
259
D. KARŞILIKSIZ KAZANDIRMADA BULUNMAK 
260
1. Hediye Vermek 
260
2. Bağış Yapmak 
260
3. Taşınır Almak 
261
4. Taşınmaz Almak/Kiralamak 
261
V. BİRLİĞİ OLAYLARA RAĞMEN SÜRDÜRMEK 
261
A. AYNI ŞEHİRDE EVLİLİK BİRLİĞİNİ SÜRDÜRMEK 
262
1. Aynı Evde Oturma Kural Olarak Af Sayılır 
262
a. Olaylardan Sonra 
264
b. Davadan Sonra 
266
2. Aynı Evde Oturma Her Zaman Af Sayılmaz 
267
3. Aynı Evde Oturma Makul Süre İse Af Sayılmaz 
267
4. Aynı Evde Zorunlu Oturma Af Sayılmaz 
268
5. Aynı Evde Oturma İstemi Af Sayılır 
269
6. Başka Semtte Aynı Evde Oturma Af Sayılır 
269
B. BAŞKA ŞEHİRDE EVLİLİK BİRLİĞİNİ SÜRDÜRMEK 
270
C. BAŞKA ÜLKEDE EVLİLİK BİRLİĞİNİ SÜRDÜRMEK 
271
VI. AF SAYILMAYAN DAVRANIŞLAR 
273
A. İYİNİYETLİ GİRİŞİMDE BULUNMAK 
274
1. Yeni Başlangıç Yapalım Beyanı 
274
2. Kendisini Götürmek İçin Gelmemesi Üzerine
Yurtdışında Olan Eşinin Yanına Gitmek 
275
B. İYİNİYETLİ BEYANDA BULUNMAK 
276
1. Eşimi Seviyorum Beyanı 
276
2. Eve Dönmesi İçin Çaba Gösterdim Beyanı 
277
3. Sulhe Teşvik Sırasında Beyan 
277
C. BARIŞMA MÜZAKERESİNDE BULUNMAK 
278
1. Eşlerin Müzakere Yapması 
278
2. Üçüncü Kişilerin Müzakere Yapması 
280
D. BARIŞMA AMAÇLI OLMADAN CEZA DAVASINDAN
VAZGEÇMEK 
281
1. Vazgeçme Cezadan Kurtarmaya Yönelik İse 
281
2. Vazgeçme Savunma Amaçlı İse 
283
3. Vazgeçme Üçüncü Kişiden Gelmiş İse 
284
& 8. OLAYLARIN ZAMANININ ETKİSİ 
285
I. EVLİLİĞİN BAŞLANGICINA GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ 
285
A. EVLİLİK ÖNCESİ OLAYLAR 
286
1. Nikahsız Yaşanan Dönemdeki Olaylar Boşanma
Konusu Olamaz 
286
2. Nişanlılık Dönemdeki Olaylar Boşanma Konusu Olamaz 
288
3. Butlan Davasına Konu Olabilir 
288
B. EVLİLİK SONRASI OLAYLAR 
288
II. BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNE GÖRE
OLAYLARIN ETKİSİ 
289
A. BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNDEN
ÖNCEKİ OLAYLAR 
289
B. BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNDEN
SONRAKİ OLAYLAR 
289
1. Mevcut Boşanma Davasında Hükme Esas Alınamaz 
290
2. Yeni Bir Boşanma Davasının Konusu Olabilir 
296
III. İLERİ SÜRÜLMESİNE GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ 
296
A. ÜZERİNDEN UZUN SÜRE GEÇMİŞ OLAYLAR 
297
B. SONRASINDA EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SÜRDÜRÜLDÜĞÜ OLAYLAR 
297
C. REDDEDİLEN DAVA ÖNCESİ OLAYLAR 
298
D. VARLIĞI BOŞANMA KESİNLEŞTİKTEN SONRA
ÖĞRENİLEN OLAYLAR 
299
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEPLERİ
(TMK. m. 166 f. I)
& 9. DUYGUSAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASI 
310
I. KÜÇÜLTÜCÜ DAVRANMAK 
312
A. ALAY ETMEK 
312
1. Kilosuyla Alay Etmek 
312
2. Organlarıyla Alay Etmek 
314
3. Görüntüsüyle Alay Etmek 
314
4. Dini Duygularıyla Alay Etmek 
315
5. Giyim Tarzıyla Alay Etmek 
315
6. Mesleğiyle Alay Etmek 
315
B. AŞAĞILAMAK 
316
1. Ekonomik Aşağılama 
316
2. Fiziksel Aşağılama 
318
a. Yürümeyi Aşağılama 
318
b. Konuşmayı Aşağılama 
319
c. Duymayı Aşağılama 
319
d. Görmeyi Aşağılama 
319
e. Organ Eksikliğini Aşağılama 
320
3. Cinsel Aşağılama 
320
4. Duygusal Aşağılama 
321
a. Yaşını Aşağılamak 
322
b. Niteliğini Aşağılamak 
323
c. Tahsilini Aşağılamak 
325
d. Ailesini Aşağılamak 
326
e. Sağlığını Aşağılamak 
326
5. Sosyal Aşağılama 
326
C. KÜÇÜK DÜŞÜRMEK 
327
D. TÜKÜRMEK 
328
E. KÜÇÜMSEMEK 
329
F. BAŞKALARIYLA KIYASLAMAK 
330
1. Diğer Erkek ve Kadınlarla Kıyaslamak 
330
2. Eski Eşiyle Kıyaslamak 
331
3. Üvey Çocuklarıyla Kıyaslamak 
331
G. SIRLARI AÇIKLAMAK 
332
1. Aile Sırlarını Açıklamak 
332
2. Yatak Odası Sırlarını Açıklamak 
333
3. Evlilik Sırlarını Açıklamak 
334
H. DEDİKODU ÇIKARMAK 
335
1. Başkasıyla İlişki Dedikodusu 
335
2. Başkasıyla Yakaladım Dedikodusu 
337
3. Kız (Bakire) Olmadığı Dedikodusu 
337
I. İFTİRA ETMEK 
338
İ. BEĞENMEMEK 
338
1. Eşin Kendisini Beğenmemek 
339
2. Eşin Yaptıklarını Beğenmemek 
339
J. HIRSIZLIK YAPMAK 
340
K. KENDİSİNE YAKIŞTIRAMADIĞINI SÖYLEMEK 
341
L. İHTİYACI OLMADAN YARDIM TOPLAMAK 
341
II. SUÇLAYACI DAVRANMAK 
342
A. ÇOCUĞUN KENDİSİNDEN OLMADIĞI İLE
SUÇLAMAK 
342
B. HIRSIZLIKLA SUÇLAMAK 
343
C. KIZ (BAKİRE) ÇIKMADI DİYE SUÇLAMAK 
344
D. KÖTÜ YOLDA OLMAKLA SUÇLAMAK 
345
E. SADAKATSİZLİKLE SUÇLAMAK 
346
F. SAPIK İLİŞKİYLE SUÇLAMAK 
346
G. İKTİDARSIZLIKLA SUÇLAMAK 
347
H. BAŞKALARIYLA İLGİLENMEKLE SUÇLAMAK 
347
I. GÜVEN SARSICI DAVRANIŞLA SUÇLAMAK 
347
İ. ALDATMAKLA SUÇLAMAK 
348
J. HAKSIZ SUÇLAMALARDA/İHBARDA/ŞİKAYETTE
BULUNMAK 
348
III. HAKARET EDİCİ DAVRANMAK 
350
A. GENEL OLARAK 
350
1. Hakaret Vakıasına Dayanılmış Olmalıdır 
350
a. Süresinde Dayanılmalıdır 
350
b. Davadan Önce Gerçekleşmelidir 
351
c. Affedilmiş/Hoşgörülmüş Olmamalıdır 
352
2. Yakın Olan Tanıklarla İspat Edilebilir 
352
a. Akraba Olan Tanıklarla İspat Edilebilir 
352
b. Ortak Çocukların Tanıklığıyla İspat Edilebilir 
353
3. Ayrıntılı Belirleme Yapılmalıdır 
353
a. Hakaret Sözleri Tutanağa Geçirilmelidir 
354
b. Hakaret Sözlerinin Hangi Ortamda Söylendiği
Belirlenmelidir 
354
aa. İletişim Araçlarıyla Hakaret 
354
bb. Yokluğunda Hakaret 
355
c. Hakaret Sözlerinin Hangi Tarihte Söylendiği
Belirlenmelidir 
356
B. GERÇEKLEŞME HALLERİ 
356
1. Eşine Hakaret Etmek 
357
2. Çocuklarına Hakaret Etmek 
358
a. Ortak Çocuğa Hakaret Etmek 
358
b. Üvey Çocuğa Hakaret Etmek 
358
3. Ailesine Hakaret Etmek 
359
4. Karşılıklı Hakaret Etmek 
361
5. Hakarete Sessiz/Seyirci Kalmak 
361
IV. SEVGİSİZ DAVRANMAK 
362
A. EŞİNE SEVGİSİZLİK 
363
1. Eşini Sevmediğini Söylemek 
363
2. Eşinden Sıkıldığını Söylemek 
364
3. Eşinden Soğuduğunu Söylemek 
364
4. Eşini İstemediğini Söylemek 
365
5. Eşine Isınamadığını Söylemek 
366
6. Eşinden İğrendiğini Söylemek 
366
7. Eşinden Bıktığını Söylemek 
367
8. Eşinden Nefret Ettiğini Söylemek 
367
9. Eşini Süründüreceğini Söylemek 
368
10. Eşini Değil Başkasını Sevdiğini Söylemek 
368
B. EVLİLİĞİNE SEVGİSİZLİK 
369
1. Zorla Evlendirildiğini Söylemek 
369
2. Başkası ile Evleneceğini Söylemek 
370
3. Evliliği İstemediğini Söylemek 
371
4. Evlendiğine Pişman Olduğunu Söylemek 
371
V. BASKICI DAVRANMAK 
372
A. AŞIRI KISKANÇLIK GÖSTERMEK 
372
B. BAŞKALARIYLA GÖRÜŞTÜRMEMEK 
373
1. Çocukları İle Görüştürmemek 
374
2. Aile İle Görüştürmemek 
374
a. Fiilen Engelleyerek Görüştürmemek 
374
b. Teknik Olarak Engelleyerek Görüştürmemek 
375
c. Baskı Yoluyla Engelleyerek Görüştürmemek 
376
3. Komşu İle Görüştürmemek 
377
4. Yakınlarıyla Görüştürmemek 
377
5. Kimseyle Görüştürmemek 
377
6. Telefon İle Görüştürmemek 
378
C. TEHDİT ETMEK 
378
1. Eşini Tehdit Etmek 
378
2. Çocuklarını Tehdit Etmek 
379
3. Ailesini Tehdit Etmek 
379
D. UZAKLAŞTIRMAK 
380
1. Başkası Yanına Bırakmak 
380
a. Ailesi Yanına/Baba Evine Bırakmak 
380
aa. Hamile İken 
382
bb. Doğum Sonrası 
382
cc. Gece Yarısı 
382
dd. Bayram Bahanesi İle 
383
b. Akrabaları Yanına Bırakmak 
383
c. Üçüncü Kişilerin Yanına Bırakmak 
383
2. Eve Almamak 
384
3. Kilit Değiştirmek 
384
4. Evden Kovmak 
385
a. Eşini Kovmak 
385
b. Çocuklarını Kovmak 
386
c. Eşinin Ailesini Kovmak 
387
5. Yurt Dışına Yanına Götürmemek 
387
6. Eşyalarını Atmak 
388
a. Kapı Önüne Atmak 
388
b. Dışarı Atmak 
389
c. Başkası Yanına Atmak 
390
d. Çöpe Atmak 
390
7. Aile Konutunu Ortak Karar Olmadan Taşımak 
391
E. EVLİLİK DÜZENİNDE BASKI YAPMAK 
391
1. Ev Bağışlamak İçin Baskı Yapmak 
392
2. Ailesinden Para İstemek İçin Baskı Yapmak 
392
3. Doğum Yapması İçin Baskı Yapmak 
392
4. Ailesi İle Birlikle Vakit Geçirmesi İçin Baskı Yapmak 
393
F. ÜVEY ÇOCUĞA KARŞI KÖTÜ DAVRANMAK 
393
1. Üvey Çocuğu İstemediğini Söylemek 
394
2. Üvey Çocuğa Bakmamak 
395
3. Üvey Çocuğa Özen ve İlgi Göstermemek 
395
G. KORKUTMAK 
395
H. HÜRRİYETİNDEN YOKSUN BIRAKMAK 
396
I. ÜZERİNE YÜRÜMEK 
396
1. Eşinin Üzerine Yürümek 
396
2. Ailesinin Üzerine Yürümek 
397
İ. YAŞANTISINI KISITLAMAK 
397
VI. İLGİSİZ DAVRANMAK 
398
A. AİLEYLE İLGİLENMEMEK 
398
1. Çocuklara İlgisizlik Göstermek 
399
2. Eşe İlgisizlik Göstermek 
399
a. Doğumunda İlgilenmemek 
400
b. Arabasına Almamak 
401
c. Hamilelikte Yalnız Bırakmak 
401
d. Atandığı Yere Götürmemek 
402
e. İlgisiz Kalmak 
402
f. Gece Hayatına Düşkün Olmak 
403
g. Ayrı Odalarda Yaşamak 
403
B. HASTALIKLA İLGİLENMEMEK 
404
1. Eşinin Hastalığı İle İlgilenmemek 
405
a. Hasta Eşi Yalnız Bırakmak 
405
b. Hasta Eşle Hastanede Yatarken İlgilenmemek 
406
c. Hasta Eşin Tedavisiyle İlgilenmemek 
407
d. Hasta Eşin Ameliyatıyla İlgilenmemek 
408
e. Hasta Eşe İlkel Tedavi Yaptırmak 
408
f. Hasta Eşin Bakımı İle İlgilenmemek 
408
g. Hasta Eşe Sağlık Karnesi Çıkarmamak 
409
h. Hasta Eşi Baba Evine Bırakmak 
409
2. Çocuğun Hastalığı İle İlgilenmemek 
410
C. MÜDAHALELERLE İLGİLENMEMEK 
410
D. EVLE İLGİLENMEMEK 
412
1. Evi Sık Terk Etmek 
412
2. Evi Uzun Sürelerle Terk Etmek 
413
3. Eve Bazı Geceler Gelmemek 
414
4. Eve Geç Saatlerde Gelmek 
414
5. Eve Gelmemek 
414
E. TEDAVİYLE İLGİLENMEMEK 
415
1. Epilepsi (Sara) Tedavisinden Kaçınmak 
415
2. Ağız ve Vücut Kokusu Tedavisinden Kaçınmak 
415
3. Bulaşıcı Hastalık Tedavisinden Kaçınmak 
416
4. Tüp Bebek Tedavisinden Kaçınmak 
416
5. Cinsel Soğukluk Tedavisinden Kaçınmak 
417
6. Diğer Sebeplerle Tedaviden Kaçınmak 
417
F. TEMİZLİKLE İLGİLENMEMEK 
418
1. Beden Temizliği İle İlgilenmemek 
418
2. Ev Temizliği İle İlgilenmemek 
419
G. ÜZÜNTÜYLE İLGİLENMEMEK 
419
VII. DIŞLAYICI DAVRANMAK 
420
A. GEBELİĞİ SONLANDIRMA/KÜRTAJ KONUSUNDA
DIŞLAMA 
420
1. Gebeliği Baskı Sonucu Sonlandırmak 
420
2. Gebeliği Kusurlu Davranışla Sonlandırmak 
421
B. EVLİLİĞİN GEREKLERİ KONUSUNDA DIŞLAMA 
422
1. Eşine Evliliğin Kendisine Göre Olmadığını Söylemek 
422
2. Eşinin Fotoğrafını Yırtmak 
422
3. Eşini Başkalarının Yanında Konuşturmamak 
423
4. Eşine Karşı Olumsuz Davranış İçine Girmek 
423
5. Eşine Karşı Kayıtsız Kalmak 
423
6. Eşinin Sebebiyeti Olmadan İntihara Kalkışmak 
424
7. Eşine Karşı Görevlerini Aksatacak Derecede
Kahvehaneye Gitmek 
425
8. Eşine Çocuğu Göstermemek 
426
9. Eşinin Bakıma Muhtaç Ana Babasını İstememek 
426
10. Eşinin İsteğine Rağmen Tüp Bebek Tedavisinden
Kaçınmak 
426
11. Eşine Zaman Ayırmamak 
427
12. Eşinden Hamileliğini Gizlemek 
427
13. Eşinin Bağımsız Konut İsteğine Duyarsız Kalmak 
428
14. Eşinden Habersiz Eşyaları Satmak 
428
15. Eşiyle Sebep Yaratıp Küsmek 
429
16. Eşini Sürekli Azarlamak 
429
VIII. DUYGUSAL GÜVENİ SARSICI DAVRANMAK 
430
A. EŞİNDEN HABERSİZ GEBELİĞİ SONLANDIRMAK 
431
B. EŞİNİ HAMİLE OLDUĞUNA İNANDIRMAK 
431
C. BAŞKASIYLA DUYGUSAL GÜVENİ SARSMAK 
432
1. Başkasının Resmini/Fotoğrafını Saklamak 
432
a. Eski Eşinin Resmini/Fotoğrafını Saklamak 
432
b. Eski Nişanlısının Resmini/Fotoğrafını Saklamak 
432
2. Başkasıyla İstenilmediği Halde Çalışmak 
433
3. Başkasıyla Duygusal İlişki Kurmak 
433
4. Başkasını Nişanlısı Olarak Tanıtmak 
434
5. Başkasını Unutamadığını Açıklamak 
434
D. GİTTİĞİ YER HAKKINDA YANLIŞ BİLGİ VERMEK 
435
E. EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIKLARINI YAZDIĞI
DEFTERİ SAKLAMAK 
435
IX. BİRLİK YÜKÜMLÜLÜKLERİNE AYKIRI DAVRANMAK 
436
A. BİRLİĞİN MUTLULUĞUNU SAĞLAMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜNE (TMK m 185 f. II) AYKIRI
DAVRANMAK 
437
B. ÇOCUKLARA ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE
(TMK m. 185 f. II)) AYKIRI DAVRANMAK 
438
1. Çocuklar Arasında Ayırım Yapmak 
438
2. Anne Bakım ve Şefkatine Muhtaç Olan Ortak Çocuğu
Annesinden Koparmak 
439
3. Uzun Süre Çocuklarını Aramamak 
439
C. BİRLİKTE YAŞAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE
(TMK m. 185 f. III)) AYKIRI DAVRANMAK 
439
1. Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
440
2. Başka Şehirde Yaşayıp Yanına Almak İçin Çaba
Göstermemek 
441
3. Boşanma Davasının Reddinden Sonra Arayıp
Sormamak 
442
4. Kovarak Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
442
5. Habersiz Tayin Olarak Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
443
6. Tayin İstemeyerek Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
443
7. Eşinin Tayin Olduğu Yere Sebepsiz Yere Gitmeyerek
Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
444
8. Başka Ev Kiralayarak Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
444
9. Eşini Yanıltarak Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 
445
D. YARDIM YÜKÜMLÜLÜĞÜNE (TMK m. 185 f. III)
AYKIRI DAVRANMAK 
445
E. BİRLİĞİN GİDERLERİNE KATILMA
YÜKÜMLÜLÜĞÜNE AYKIRI DAVRANMAK 
446
X. ZARAR VERİCİ DAVRANMAK 
446
A. EŞYAYA ZARAR VERMEK 
447
1. Ev Eşyasına Zarar Vermek 
447
2. Giyim Eşyasına Zarar Vermek 
448
a. Giyim Eşyasını Kesmek 
449
b. Giyim Eşyasını Yakmak 
449
3. Üniformaya Zarar Vermek 
450
B. İŞYERİNE ZARAR VERMEK 
450
C. ARACA ZARAR VERMEK 
451
D. KONUTA ZARAR VERMEK 
451
1. Malzemeye Zarar Vermek 
452
2. Yangın Çıkarmak 
452
E. AKÇALI DEĞERE ZARAR VERMEK 
453
& 10. EKONOMİK ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN
SARSILMASI 
455
I. BORÇLANMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 
456
A. BORÇLARINI ÖDEMEMEK 
456
1. Çevreye Borçlanıp Ödememek 
456
2. Kira Bedelini Ödememek 
457
3. Haciz Gelmesine Sebebiyet Vermek 
457
4. Takip Yapılmasına Sebebiyet Vermek 
458
5. Alacaklıların Rahatsız Etmesine Sebebiyet Vermek 
459
B. BORÇLANMAK 
460
1. Aşırı/Hesapsız Borçlanmak 
460
2. Aile Düzenini Bozacak Derecede Borçlanmak 
461
3. Eşinden Habersiz Borç Almak 
461
4. Aşırı Derecede Şans Oyunu Oynamak 
462
5. Aşırı Derecede At Yarışı Oynamak 
462
C. BORÇLANDIRMAK 
462
1. Eşini Ekonomik Gücünün Üstünde Borçlandırmak 
463
2. Eşini Borçlanmaya Zorlamak 
463
II. ÇALIŞMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 
463
A. ÇALIŞMAMAK 
464
B. ZORLA ÇALIŞTIRMAK 
465
C. ÇALIŞTIRMAMAK 
466
D. İŞTEN ÇIKARILMASINI SAĞLAMAK 
467
E. UYGUNSUZ İŞTE ÇALIŞMAK 
467
III. KONUT KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 
467
A. BAĞIMSIZ KONUT SAĞLAMAMAK 
467
B. ORTAK KONUT SAĞLAMAMAK 
468
C. KONUTU EŞYALARI TAŞIYIP BOŞALTMAK 
469
D. KONUTUN ABONELİKLERİNİ İPTAL ETTİRMEK 
470
1. Elektrik Aboneliğini İptal Ettirmek 
470
2. Su Aboneliğini İptal Ettirmek 
470
3. Doğalgaz Aboneliğini İptal Ettirmek 
470
E. KONUTTA AİLESİYLE OTURMAYA ZORLAMAK 
471
F. KONUTUN İNTİFA HAKKINI VERMEK 
472
G. KONUTUN KİRASINI ÖDEMEMEK 
472
H. KONUTTAN AYRILMAK ZORUNDA KALMAK 
472
IV. BİRLİK GÖREVLERİNDE EKONOMİK ŞİDDET 
473
A. EŞİNE HARÇLIK VERMEMEK 
473
B. EVE BAKMAMAK 
474
C. EVİN EŞYALARINI SATMAK 
476
V. BİRLİĞİN YÖNETİMİ KONUSUNDA EKONOMİK
ŞİDDET 
476
A. EŞİN AŞIRI TASARRUFLU DAVRANMASI 
477
B. EŞİNİN GÖRÜŞÜNÜ ALMADAN TAŞINMAZINI
DEVRETMEK 
478
C. EŞİNİN GÖRÜŞÜNÜ ALMADAN TAŞINMAZINI
SATMAK 
478
D. EŞİNDEN MAL TALEBİNDE BULUNMAK 
479
E. EŞİNİN GELİRİNE EL KOYMAK 
479
VI. GÜVEN KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 
480
A. EŞİNDEN HABERSİZ KREDİ KARTINI KULLANMAK 
480
B. EŞİNDEN HABERSİZ PARASINI ALMAK 
481
C. EŞİNDEN HABERSİZ KUMAR OYNAMAK 
481
D. EŞİNDEN HABERSİZ ZİYNETLERİNİ ALMAK 
482
E. EŞİNDEN MAL KAÇIRMAK İÇİN MUVAZAALI
BORÇLANMAK 
483
& 11. CİNSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 
485
I. CİNSEL İLİŞKİ KURMAMA SORUNLARI BULUNMAK 
486
A. CİNSEL İLİŞKİ HİÇ KURMAMAK 
487
1. Evlilik Süresi Değerlendirilmelidir 
488
a. Birliktelik Kısa Süre Olmuşsa 
488
b. Birliktelik Uzun Süre Olmuşsa 
489
2. İlişki Kurulamadığı Anlaşılmalıdır 
490
3. İlişki Kuramama Sebebi Belirlenmelidir 
491
a. Kadın Tedaviden Kaçınıyorsa 
492
b. Erkek Tedaviden Kaçınıyorsa 
493
c. Her İki Taraf Tedaviden Kaçınıyorsa 
493
4. Davayı İlişki Kuramayan Açmamış Olmalıdır 
494
5. Cinsel Organlar Cinsel İlişkiyi Gerçekleştirecek Yapıda
Olmalıdır 
494
6. Psikolojik Sebep Etkili Değildir 
495
7. Eşlerin Cinsel İlişki Kurmalarına Yönelik Engelleri
Yoksa Erkeğin Kusurlu Olduğu Kabul Edilmelidir 
496
B. CİNSEL İLİŞKİDEN KAÇINMAK 
497
1. Kadın İlişkiden Kaçınıyorsa 
498
2. Erkek İlişkiden Kaçınıyorsa 
499
II. CİNSEL İLİŞKİ KURULMASINDA SORUNLARI
BULUNMAK 
500
A. İSTENMEYEN ŞEKİLDE İLİŞKİ KURMAK 
500
B. İSTEK DIŞI CİNSEL İLİŞKİ KURMAK 
501
C. ZORLA CİNSEL İLİŞKİ KURMAK 
503
D. PENİL PROTEZ TAKTIRMAK 
503
E. DOĞAL OLMAYAN CİNSEL DAVRANIŞLARDA
BULUNMAK 
505
1. Doğal Olmayan Yollardan Cinsel İlişkide Bulunmak 
505
2. Doğal Olmayan Yollardan Cinsel İlişkiye Zorlamak 
505
3. Doğal Olmayan Yollardan Kızlık Bozmak 
506
F. YATAĞINI AYIRMAK 
507
III. CİNSEL AÇIKLAMADA BULUNMAK 
508
A. CİNSEL YETERSİZLİĞİ AÇIKLAMAK 
508
B. CİNSEL YAŞAMI AÇIKLAMAK 
509
C. CİNSEL SUÇLAMADA BULUNMAK 
510
D. EŞİNİ SATACAĞINI SÖYLEMEK 
511
IV. CİNSEL SAPKINLIKTA BULUNMAK 
511
A. CİNSEL TACİZDE BULUNMAK 
512
B. CİNSEL TACİZE SESSİZ KALMAK 
513
C. CİNSEL SADAKATSİZLİĞE ZEMİN HAZIRLAMAK 
514
D. CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ GÖRÜNTÜ
SEYRETMEYE NEDEN OLMAK 
514
E. CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ GÖRÜNTÜ
GÖNDERMEK 
514
F. CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ İNTERNET
SİTELERİYLE İLGİLENMEK 
515
1. Uygunsuz İnternet Sitesine Girmek 
515
2. Uygunsuz İnternet Sitesine Üye Olmak 
515
G. CİNSEL İÇERİKLİ UYGUNSUZ SÖZLER SÖYLEMEK 
516
H. CİNSEL İLİŞKİ TEKLİFİNDE BULUNMAK 
516
V. CİNSEL GÜVENİ SARSMAK 
517
A. BAŞKASIYLA CİNSEL GÜVENİ SARSICI
DAVRANIŞTA BULUNMAK 
517
1. Başkasıyla Sık Sık Görüşmek 
517
a. Tanıdık Biriyle Sık Sık Görüşmek 
518
b. Tanımadık Biriyle Sık Sık Görüşmek 
518
2. Başkasıyla Elele Görülmek 
518
3. Başkasıyla İstenmediği Halde Aykırı Davranmak 
519
a. İstenmediği Halde Arkadaşlık Etmek 
519
b. İstenmediği Halde Seyahat Etmek 
519
4. Başkasıyla Değişik Mekanlarda Görülmek 
520
5. Başkasıyla İlişki Söylentisine/Dedikoduya Sebebiyet
Vermek 
521
6. Başkasıyla Kendisine Önerildiği İçin Görüşmeye
Gitmek 
522
7. Başkasıyla Nişan Yapmak 
523
B. AÇIKLAMAYLA CİNSEL GÜVENİ SARSICI
DAVRANIŞTA BULUNMAK 
523
1. Evlilik Öncesi İlişkiye Girdiğini Açıklamak 
523
2. Irzına Geçilmek İstendiğini Açıklamak 
524
3. Başkasıyla Evlendiğini Açıklamak 
524
4. Televizyon Kanalında “Eşimden Ayrıldım” Şeklinde
Açıklamak 
525
5. İnternette Kendini Bekar Olarak Açıklamak 
525
6. Gittiği Yeri Açıklayamamak 
526
7. Sadakatsiz Davranışa Gireceğini İma Etmek 
527
C. İLETİŞİM ARAÇLARIYLA CİNSEL GÜVENİ SARSICI
DAVRANIŞTA BULUNMAK 
527
1. Olağan Dışı Telefon Görüşmesi Yapmak 
527
2. Olağan Dışı Fotoğraf Çekilmek 
529
3. Olağan Dışı Mektuplaşmak 
530
4. Olağan Dışı Telefon Edinmek 
530
5. Olağan Dışı Mesajlaşmak 
531
a. Cep Telefonuyla Mesajlaşmak 
531
b. İnternet Ortamında Mesajlaşmak 
532
VI. CİNSEL SADAKATE AYKIRI DAVRANMAK 
533
A. BAŞKASIYLA YAŞAMAK 
533
B. EVE BAŞKASINI ALMAK 
535
C. EVLİLİK DIŞI ÇOCUĞU OLMAK 
535
D. İLİŞKİSİNİ ANLATMAK 
535
E. SADAKATSİZLİĞİNİ AÇIKLAMAK 
536
F. BAŞKASIYLA CİNSEL İLİŞKİ KURMAK 
536
G. EŞİNİ PAZARLAMAYA KALKIŞMAK 
537
H. EŞİNİN YATAK ODASI GÖRÜNTÜLERİNİ
BAŞKALARINA GÖSTERMEK 
537
I. EVDE ÇOCUKLARIN ÖNÜNDE ÇIPLAK DOLAŞMAK 
538
& 12. FİZİKSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 
539
I. DOĞRUDAN FİZİKSEL ŞİDDET 
540
A. DÖVMEK 
540
1. Eşini Dövmek 
542
a. Koruma Kararı Delil Olabilir 
542
b. Akraba Olan Tanıkla İspat Mümkündür 
543
c. Dövme Dava Öncesi Gerçekleşmelidir 
543
d. Özürlü Eşi Dövme Boşanma Sebebidir 
544
e. Dövme Sonrası Barışılmamış Olmalıdır 
544
f. Belirtiler Görülmüşse “Eşim Dövdü” Beyanı
Yeterlidir 
544
g. Karakol Kayıtları Yeterlidir 
545
h. Beraat Kararı Hukuk Hakimini Bağlamaz 
545
2. Çocuklarını Dövmek 
546
a. Ortak Çocuğu 
546
b. Üvey Çocuğu 
547
3. Ailesini Dövmek 
548
4. Karşılıklı Dövmek 
549
B. DÖVÜLMEK 
550
1. Eşi Tarafından Dövülmek 
550
2. Çocukları Tarafından Dövülmek 
551
3. Ailesi Tarafından Dövülmek 
551
4. Dövülmeye Sessiz Kalmak 
552
C. YARALAMAK 
554
1. Kesici Aletle Yaralamak 
554
2. Tırnakla Yaralamak 
554
3. Kaynar Suyla Yaralamak 
555
D. FIRLATMAK 
555
E. ISIRMAK 
557
F. İTMEK 
557
G. CİSİMLE VURMAK 
558
H. TEKMELEMEK 
559
I. SAÇINI ÇEKMEK 
559
İ. TIRMALAMAK 
560
J. KOPARMAK 
560
K. ÜZERİNE YÜRÜMEK 
560
L. KAYNAR SU DÖKMEK 
561
II. DOLAYLI FİZİKSEL ŞİDDET 
561
A. KİLİTLEMEK 
561
1. Ev İçine Kilitli Bırakmak 
561
2. Ev İçinde Belirli Yere Kilitli Bırakmak 
562
3. Çocukları Kilitli Bırakmak 
563
B. ZORLAMA İÇEREN DAVRANIŞTA BULUNMAK 
563
C. KAVGAYA KATILMAK 
564
D. ŞİDDETE KALKIŞMAK 
564
& 13. SOSYAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 
565
I. GİYİM KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
566
A. GİYİM KONUSUNDA BASKIDA BULUNMAK 
566
1. Eşine Örtünmesi İçin Baskıda Bulunmak 
566
2. Eşine Çarşaf Giymesi İçin Baskıda Bulunmak 
567
3. Eşine Kendi İsteği Doğrultusunda Giyinmesi İçin
Baskıda Bulunmak 
567
4. Eşine Çağdaş Kıyafetlere Aykırı Giyinmesi İçin
Baskıda Bulunmak 
567
B. GİYİM KONUSUNDA AYKIRI DAVRANMAK 
568
1. Eşinin Olağan Giyimine Karışmak 
568
2. Eşinin Giyimine Ailesinin Müdahalesine Seyirci
Kalmak 
569
3. Eşinin Rızası Dışında Çağdaş Kıyafetlere Aykırı
Giyinmek 
569
II. YEME İÇME KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
570
A. SÜREKLİ İÇKİ KULLANMAK 
571
1. Salt İçki Kullanma Boşanma Sebebi Değildir 
571
a. Normal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir 
571
b. Sosyal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir 
572
2. Sürekli İçki Kullanma Boşanma Sebebidir 
573
a. Tek Başına Sürekli İçki Kullanma 
574
b. Arkadaşlarla Sürekli İçki Kullanma 
575
3. Aşırı İçki Kullanma Boşanma Sebebidir 
575
B. ÇEVREYE RAHATSIZLIK VERECEK ŞEKİLDE İÇKİ
KULLANMAK 
576
C. ÇOCUĞUNU ÖZENDİRECEK ŞEKİLDE İÇKİ
KULLANMAK 
576
D. UYUŞTURUCU KULLANMAK 
577
III. ALIŞKANLIKLAR KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
577
A. AYKIRI HOBİLERE SAHİP OLMAK 
577
B. HOBİLERE AŞIRI DÜŞKÜN OLMAK 
578
C. TIBBİ TEDAVİDEN KAÇINMAK 
578
IV. GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
579
A. EŞE YÖNELİK OLANLAR 
580
1. Düğün Töreni Aşamasında Sorunlar Çıkarmak 
580
2. İçki İçmeye Zorlamak 
581
4. Çocuklarının Olmayışını Sorun Etmek 
582
5. Çocuk Yapma İsteğine Karşı Çıkmak 
582
6. Çocuğun Mezar Taşına Sadece Kendi Adını Yazdırmak 
582
B. ÇOCUKLARA YÖNELİK OLANLAR 
583
1. Sünnet Konusunda Sosyal Şiddet 
583
a. Sünnet Törenine Katılmamak 
583
b. Sünneti Haber Vermemek 
583
2. Çocuğun Düğününde Kavga Çıkarmak 
584
C. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE YÖNELİK OLANLAR 
584
1. Konuklarına İyi Konukseverlik Göstermemek 
584
2. Misafir Gelmesini İstememek 
585
3. Taziye Ziyaretine Engel Çıkaracağını Söylemek 
585
V. DİN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
586
A. YASA DIŞI DİNİ FAALİYETLERDE BULUNMAK 
587
1. Tarikat Kurmak 
587
2. Tarikata Üye Olmak 
588
3. Tarikat Toplantılarına Katılmak 
588
B. MUSKA, BÜYÜ VE FAL İŞLERİ İLE UĞRAŞMAK 
588
1. Muska İle Uğraşmak 
589
2. Büyü İle Uğraşmak 
589
3. Fal İşleri İle Uğraşmak 
590
C. HUKUKİ DÜZENE AYKIRI DİNSEL
DAVRANIŞLARDA BULUNMAK 
591
1. İmam Nikahlı Yaşamak 
592
2. İmam Nikahlı Yaşamak İstediğini Açıklamak 
593
3. Dinsel Boşamada Bulunduğunu Söylemek 
593
4. Beddua Etmek 
595
D. KENDİ İNANÇ TEMELİNDE HAREKET ETMESİ
İÇİN BASKI YAPMAK 
596
1. Namaz Kılması İçin Baskı 
597
2. Tarikata Girmesi İçin Baskı 
597
3. Kapanması İçin Baskı 
597
4. Yaşam Tarzı İçin Baskı 
598
VI. FAALİYETLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
598
A. SOSYAL İLİŞKİLERİ KISITLAMAK 
599
B. SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİNDE KÜÇÜK
DÜŞÜRMEK 
599
C. TEK BAŞINA DAVRANMAK 
599
1. Tatile Tek Başına Aldığı Kararlarla Çıkmak 
600
2. Ailenin Geleceğiyle İlgili Tek Başına Karar Almak 
600
D. SEBEPSİZ YERE ŞİKAYET ETMEK 
600
E. EĞİTİM GÖRMESİNİ ENGELLEMEK 
602
F. SOSYAL ORTAMLARDA YALNIZ BIRAKMAK 
602
G. SÜREKLİ ARKADAŞLARINI GETİRMEK 
602
VII. GÜVEN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 
603
A. KENDİSİNİ YANLIŞ TANITMAK 
603
B. BAŞKALARINA AİT ŞEYLERİ HABERSİZ ALMAK 
604
C. ÇOCUĞU HABERSİZ SÜNNET ETTİRMEK 
604
D. İMZASINI TAKLİT EDEREK SAHTECİLİK YAPMAK 
605
& 14. GÖRSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 
607
I. GENEL OLARAK 
607
II. KAYITLARA DAYALI GÖRSEL ŞİDDET 
608
A. TELEFON KAYITLARI 
608
1. Telefon Faturaları İspat Aracıdır 
608
2. Telefon Kayıtları İspat Aracıdır 
609
a. Telefon Kaydı Yasal Yollarla Gerçekleşmelidir 
610
b. Telefon Kaydı Düzen Kurularak Yapılmamış
Olmalıdır 
610
c. Telefon Kaydındaki Kişi Hakkında Duraksama
Bulunmamalıdır 
611
3. Boşanma Sebebi Oluşturacak Nitelikte Olmalıdır 
611
a. Telefonla Tehdit 
611
b. Telefonla Hakaret 
612
c. Telefonla Sarkıntılık 
612
d. Telefonla Güven Sarsıcı Davranış 
612
e. Telefona Şifre Koymak 
613
f. Telefon Görüşmesinde Aşırılık 
613
B. MESAJ KAYITLARI 
614
1. Telefon Mesaj Kayıtları 
614
2. Bilgisayar Mesaj Kayıtları 
617
C. CD KAYITLARI 
618
1. Yatak Odası CD Kayıtları 
619
2. Mekan ve Eşya CD Kayıtları 
619
D. GÜNLÜK KAYITLARI 
620
E. MEKTUP KAYITLARI 
621
III. GÖRÜNTÜYE DAYALI GÖRSEL ŞİDDET 
623
A. TELEVİZYON GÖRÜNTÜSÜ 
623
B. FOTOĞRAF GÖRÜNTÜSÜ 
624
1. Fotoğraflar İbraz Edilmelidir 
624
2. Fotoğraflar Montaj Olmamalıdır 
625
3. Fotoğrafların Çekildiği Tarih Belli Olmalıdır 
626
4. Fotoğraflar Yırtılmamalıdır 
627
C. BEDEN GÖRÜNTÜSÜ 
627
D. İNTERNET GÖRÜNTÜSÜ 
628
1. Facebook 
628
2. Instagram 
629
3. Twitter 
630
4. Youtube 
630
5. Swarm 
631
6. Periscope 
631
7. Snapchat 
631
8. Linkedin 
631
ÜÇÜNCÜ KISIM
BOŞANMA DAVASININ KONUSU
& 15. DAVANIN BOŞANMAYA İLİŞKİN AÇILMASI
(TMK m. 170 f. I) 
634
I. BOŞANMAYA VEYA AYRILIĞA KARAR VERİLEBİLİR 
634
II. BİRLİKTE EŞYA DAVASI AÇILMASI 
635
A. AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR 
643
B. BOŞANMANIN EKİ DEĞİLDİR 
644
C. MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ GEREKLİ DEĞİLDİR 
644
D. NİSBİ HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR 
645
1. Harç Tamamlanırsa 
646
2. Harç Tamamlanmazsa 
647
E. BOŞANMA DAVASINDAN TEFRİK EDİLMESİ
ÖNERİLİR 
647
F. DAVANIN KONUSUZ KALMASI 
647
III. BİRLİKTE DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI DAVASI
AÇILMASI 
648
A. AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR 
648
B. MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ GEREKLİDİR 
648
C. BOŞANMANIN EKİ DEĞİLDİR 
649
D. NİSBİ HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR 
650
1. Harç Tamamlanırsa 
651
2. Harç Tamamlanmazsa 
651
E. BOŞANMA DAVASINDAN TEFRİK EDİLMELİDİR 
652
F. BOŞANMA DAVASININ SONUCU BEKLENMELİDİR 
652
1. Mal Rejimi Sonlanırsa 
653
2. Mal Rejimi Sonlanmazsa 
654
IV. BİRLİKTE KATILMA ALACAĞI DAVASI AÇILMASI 
654
A. AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR 
654
B. MAL REJİMİNİN SONA ERMESİ GEREKLİDİR 
654
C. BOŞANMANIN EKİ DEĞİLDİR 
655
D. NİSBİ HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR 
656
1. Harç Tamamlanırsa 
656
2. Harç Tamamlanmazsa 
656
E. BOŞANMA DAVASINDAN TEFRİK EDİLMELİDİR 
657
F. BOŞANMA DAVASININ SONUCU BEKLENMELİDİR 
657
1. Mal Rejimi Sonlanırsa 
657
2. Mal Rejimi Sonlanmazsa 
658
V. BİRLİKTE AYRILIK YA DA BOŞANMA DAVASININ
AÇILMASI 
658
A. BOŞANMA DAVASI VARKEN AYRILIK DAVASI
AÇILMASI 
658
1. Ayrılık Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması 
658
2. Ayrılık Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması 
659
B. BOŞANMA DAVASI VARKEN KARŞI DAVA
OLARAK AYRILIK DAVASI AÇILMASI 
660
C. AYRILIK DAVASI VARKEN BOŞANMA DAVASI
AÇILMASI 
660
1. Boşanma Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması 
660
2. Boşanma Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması 
661
D. AYRILIK DAVASI VARKEN KARŞI DAVA OLARAK
BOŞANMA DAVASI AÇILMASI 
662
VI. BİRLİKTE DİĞER DAVALARIN AÇILMASI 
662
A. BAŞVURMA HARCI DAVA DİLEKÇESİNDEKİ
BÜTÜN İSTEKLERİ KAPSAR 
663
B. BOŞANMANIN EKİ OLMAYAN İSTEKLER AYRICA
HARCA TABİDİR 
663
C. EKSİK HARCIN TAMAMLANMASI İÇİN MEHİL
VERİLMELİDİR 
664
1. Eksik Harç Tamamlanmaz İse 
664
2. Eksik Harç Tamamlanırsa 
665
a. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında İse 
665
aa. Tefrik Kararının Zorunlu Olmadığı Davalar 
665
bb. Tefrik Kararının Zorunlu Olduğu Davalar 
666
b. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında
Değilse 
666
D. DAVA DİLEKÇESİ DIŞINDA GERÇEKLEŞEN
İSTEKLER 
666
1. Dava Olarak Nitelendirilemez 
666
2. Sonradan Alınan Nisbi Harç İsteği Davaya Dönüştürmez 
666
3. Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilmelidir 
667
4. Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Karar Verilmemelidir 
667
VII. DAVANIN KONUSUZ KALMASI 
668
A. TEMYİZ EDİLMEYEN DİĞER BOŞANMA KARARI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161–184) 
668
B. KESİNLEŞEN BOŞANMA KARARI DAVAYI
KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 161–184) 
669
C. KESİNLEŞEN EVLENMENİN İPTALİ DAVAYI
KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 145–160) 
671
D. EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR (TMK m. 28 f. I) 
671
1. Davacının Ölümü 
671
a. Davacının Karardan Önce Ölümü 
671
b. Davacının Temyiz Aşamasında Ölümü 
672
c. Davacının Karar Düzeltme Aşamasında Ölümü 
672
d. Davacı Mirasçılarının Davaya Devam Etmesi
(TMK m. 181 f. II) 
673
2. Davalının Ölümü 
674
a. Davalının Karardan Önce Ölümü 
675
b. Davalının Temyiz Aşamasında Ölümü 
675
c. Davalının Karar Düzeltme Aşamasında Ölümü 
675
d. Davalı Mirasçılarının Davaya Devam Etmesi
(TMK m. 181 f. II) 
676
E. TANIMA–TENFİZ KARARI DAVAYI KONUSUZ
BIRAKIR 
676
1. Boşanma İstemi Konusuz Kalır 
676
2. Boşanmanın Eki İstemler İncelenir 
677
3. Bekletici Sorun Yapılmalıdır 
677
F. EVLİLİĞİN FESİH KARARIYLA SONLANMASI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 32 f. I, 131) 
678
1. Gaiplik Kararı İle Eş Ölmüş Gibi Kabul Edilir
(TMK m. 35) 
680
2. Gaiplik Kararı Evliliği Ortadan Kaldırmaz 
681
3. Gaiplik Kararı Alan Fesih Kararı Almayabilir 
681
4. Evliliğin Feshi Kararı Evliliği Ortadan Kaldırır 
682
5. Evliliğin Feshi Kararı Alan Eş Yeniden Evlenebilir 
682
a. Fesih Kararı Almadan Yeniden Evlenme
(TMK m. 145 b. 1) 
682
b. Fesih Kararı Aldıktan Sonra Yeniden Evlenme
(TMK m. 131 f. 1) 
683
G. EVLİLİĞİN ÖLÜM KARİNESİYLE SONLANMASI
DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR (TMK m. 31, 44 f. I) 
683
H. EVLİLİĞİN DE FACTO CİNSİYET DEĞİŞTİRMEYLE
SONLANMASI DAVAYI KONUSUZ BIRAKIR 
685
I. DAVANIN KONUSUZ KALMASININ SONUÇLARI 
685
1. Nüfus Kaydi İncelenmelidir 
685
2. Diğer Boşanma Davasinin Sonucu Araştırılmalıdır 
685
3. Karar Verilmeyerek Dava Konusuz Bırakılamaz 
686
4. Yargılama Gideri Aleyhine Karar Verilebilecek Olana
Yüklenir (HMK m. 331 f. I) 
686
5. Hüküm Verilemez 
688
6. Davanın Konusu Kalmadığı Açıklanarak Davaya Son
Verilir 
688
7. Maddi Hataya Dayalı Temyiz ve Karar Düzeltme
Kararı Kaldırılabilir 
689
8. Varsa Protokol Değerlendirilmelidir 
690
9. Maddi Tazminat Talebinin Karara Bağlanmasına
Engel Değildir 
690
10. Manevi Tazminat Talebi İçin Görevsizlik Kararı
Verilmesi Gerekir 
691
& 16. DAVANIN AYRILIĞA İLİŞKİN AÇILMASI
(TMK m. 170 f. II) 
693
I. GENEL OLARAK 
693
A. BOŞANMA VE AYRILIK FARKLI KAVRAMLARDIR 
693
B. EŞİN SEÇİMLİK HAKKI VARDIR 
693
C. DERDEST BOŞANMA DAVASI ENGEL DEĞİLDİR 
694
D. TMK m. 166 f. III–IV HÜKMÜNDE UYGULANMAZ 
694
II. AYRILIK KARARI VERİLMESİ (TMK m. 171) 
695
A. BOŞANMA SEBEPLERİ GERÇEKLEŞMELİDİR 
696
1. Boşanma Davası Elverişli Olmalıdır 
696
2. Boşanma Sebepleri Gerçekleşmişse Ayrılık Kararı
Verilebilir 
697
a. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar İspatlanmış
Olmalıdır 
697
b. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar Hoşgörü İle
Karşılanmamış Olmalıdır 
698
c. Boşanma Sebebi Yaratan Davalının Az Kusurlu
Olması (TMK m. 166 f. II) Yeterli Olabilir 
699
3. Boşanma Sebepleri Gerçekleşmemişse Dava
Reddedilmelidir 
700
4. Boşanma Kararı Verilmemelidir 
701
B. ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULMASI
OLASILIĞI BULUNMALIDIR 
702
1. Olasılık Konusunda Dava Türü Dikkate Alınmalıdır 
703
2. Olasılık Konusunda Delil Bulunmalıdır 
703
3. Olasılık Sebepleri Açıkça Gösterilmelidir 
705
4. Olasılığı Ortadan Kaldıran Sebepler Bulunmamalıdır 
706
a. Olaylardan Sonra Uzun Süren Ayrılık 
706
b. Olayların Yoğunluğu 
706
c. Olayların Ağırlığı 
707
5. Olasılık Konusunda Gerekirse Uzman Görüşü
Alınmalıdır 
710
C. AYRILIK SÜRESİ UYGUN ŞEKİLDE
BELİRLENMELİDİR 
710
1. Sürenin Başlangıcı ve Sonu 
710
a. Sürenin Başlangıcı 
711
b. Sürenin Sonu 
711
2. Sürenin Niteliği 
711
a. Hesaplaşma Süresi 
712
b. Düzeltme Süresi 
712
c. Dinginlik Süresi 
712
3. Sürenin Uzatılabilirliği 
712
III. AYRILIK KARARININ SONUÇLARI 
713
A. KENDİLİĞİNDEN OLUŞAN SONUÇLARI 
713
1. Birlikte Yaşama Yükümlülüğü Sona Erer
(TMK m. 185 f. III) 
713
2. Diğer Yükümlülükler Devam Eder
(TMK m. 185 f. II– III) 
714
a. Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğü
Devam Eder (TMK m. 185 f. II) 
714
b. Çocuklara Özen Yükümlülüğü Devam Eder
(TMK m. 185 f. II) 
714
c. Sadık Kalma Yükümlülüğü Devam Eder
(TMK m. 185 f. III) 
715
d. Yardım Yükümlülüğü Devam Eder
(TMK m. 185 f. III) 
715
e. Birliğin Giderlerine Katılma Yükümlülüğü Devam
Eder (TMK m. 186 f. III) 
716
f. Meslek veya İş Seçiminde Özen Yükümlülüğü
Devam Eder (TMK m. 192) 
716
3. Kadın, Kocasının Soyadını Kullanmaya Devam Eder 
716
4. Ayrılık Esnasında Eşlerden Biri Ölürse Diğeri Onun
Mirasçısı Olur 
717
5. Ayrılık Süresi İçinde Doğan Çocuklar Evlilik İçi
Doğum Sayılır 
717
6. Evlilik Birliğinin Temsili Son Bulur (TMK m. 188 f. I) 
717
7. Evlilik Statüsü Devam Eder 
718
1. Hâkim Sözleşmeyle Kabul Edilmiş Olan Mal Rejiminin
Kaldırılmasına Karar Verebilir (TMK m. 180) 
718
2. Hâkim Velâyeti Eşlerden Birine Verebilir
(TMK m. 336 f. II) 
719
3. Hâkim Velâyetin Kaldırılmasına Karar Verebilir
(TMK m. 348) 
720
4. Hâkim Kişisel İlişkileri Düzenler (TMK m. 182 f. I) 
721
5. Velâyetin Kullanılması Kendisine Verilmeyen Eşin
Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerine Katılımı
Belirlenir (TMK m. 182 f. II) 
721
C. TALEP İLE OLUŞAN SONUÇLAR 
721
1. Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Birinin Diğerine
Yapacağı Parasal Katkı Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 
721
2. Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Konut ve Ev
Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Önlemler Belirlenir
(TMK m. 197 f. II) 
722
3. Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Eşlerin Mallarının
Yönetimine İlişkin Önlemler Belirlenir
(TMK m. 197 f. II) 
722
4. Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Alınan Önlemlerin
Değiştirilmesi 
723
III. AYRILIĞIN SONA ERMESİ 
723
A. EŞLERİN BARIŞMASI SEBEBİYLE 
723
B. AYRILIK SÜRESİNİN DOLMASI SEBEBİYLE 
724
IV. AYRILIK KARARINA DAYALI BOŞANMA DAVASI
(TMK m. 172) 
724
A. KAVRAM 
724
1. Ayrılık Kararına Dayalı Boşanma Davası 
724
2. Ayrılıktan Sonra Bağımsız Açılan Boşanma Davası 
727
B. DAVA AÇMA HAKKI 
727
& 17. DAVANIN EVLENMENİN İPTALİNE İLİŞKİN AÇILMASI 
729
I. SADECE EVLENMENİN İPTALİ İSTENEBİLİR 
729
II. EVLENMENİN İPTALİ OLMAZSA BOŞANMA
İSTENEBİLİR 
732
DÖRDÜNCÜ KISIM
BOŞANMA DAVASININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ
& 18. BOŞANMA DAVASININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ
(TMK m. 181) 
735
I. GENEL OLARAK 
735
A. 4721 SAYILI KANUN İLE BAŞLAYAN DÖNEM 
736
B. 22.4.2011–1.10.2011 ARASI DÖNEM 
737
C. 1.10.2011 SONRASI DÖNEM 
739
II. KOŞULLARI 
739
A. BOŞANMA DAVASI SÜRDÜRÜLEBİLİR NİTELİKTE
OLMALIDIR 
740
1. Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasında 
741
2. Anlaşmalı Boşanma Davasında 
741
3. Eylemli Ayrılık Sebebiyle Boşanma Davasında 
742
B. EŞLERDEN BİRİ ÖLMÜŞ OLMALIDIR 
742
1. Eş Karardan Önce Öldü İse 
743
2. Eş Karardan Sonra Kesinleşmeden Önce Öldü İse 
743
a. Eşin Ölümü Temyiz Aşamasında Belirlenmişse 
744
b. Eşin Ölümü Karar Düzeltme Aşamasında
Belirlenmişse 
744
3. Eş Davadan Önce Öldü İse 
744
4. Sağ Kalan Davacı Eşin Davadan Feragati Sonuç
Doğurmaz 
744
5. Eşlerden Herhangi Biri Ölmüş Olabilir 
745
a. Davacı Eş Ölmüş Olabilir 
745
b. Davalı Eş Ölmüş Olabilir 
746
C. HÜKMÜN BOŞANMA BÖLÜMÜ KESİNLEŞMEMİŞ
OLMALIDIR 
746
D. ÖLEN EŞİN MİRASÇILARI BELİRLENMELİDİR 
746
1. Ölen Eşin Birinci Derece Mirasçıları 
746
2. Ölen Eşin Altsoyu Yoksa 
747
3. Ölen Eşin Evlilik Dışı Çocuğu 
747
4. Ölen Eşin Evlatlığı ve Altsoyu 
747
5. Atanmış Mirasçılar 
748
6. Cenin 
748
E. MİRASÇILAR DAVAYA DEVAM EDİYOR
OLMALIDIR 
749
1. Mirasçılar Davaya Devam Etmiyorlarsa 
750
2. Mirasçılar Davaya Devam Ediyorlarsa 
750
a. Davacı Eşin Mirasçıları Davaya Devam Ediyorlarsa 
750
b. Davalı Eşin Mirasçıları Davaya Devam Ediyorlarsa 
750
3. Boşanma Davası Daha Önce Usulsüz Açılmış İse 
751
4. Mirasçı Olmayan Davaya Devam Edemez 
751
5. Mirasçılar Davaya Fer’i Hükümlerden Devam Edemez 
752
6. Mirasçılar Davayı Islah Edemez 
753
F. ÖLEN EŞİN HERHANGİ BİR MİRASÇISI DAVAYI
SÜRDÜREBİLİR 
753
1. Mirasçı Küçük İse 
753
2. Ergin Kişi Temsilci Atayabilecek Durumda Değilse 
754
3. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Varsa 
754
4. Mirasçı Gaip İse 
754
5. Vasiyet Alacaklısı Varsa 
755
6. Mirasçılar Bilinmiyorsa 
755
7. Mirası Reddedenler Varsa 
756
8. Vesayet Altındaki Kişi Varsa 
756
9. Mirasçıya Yasal Danışman Atanmışsa 
757
10. Mirasçı Mirastan Yoksun İse 
757
G. SAĞ EŞİN KUSURU İSPATLANMIŞ OLMALIDIR 
758
1. Boşanmaya Sebebiyet Verecek Kusur Kanıtlanmalıdır 
758
a. Yeterli Kusur Kanıtlanmışsa 
759
b. Yeterli Kusur Kanıtlanmamışsa 
759
2. Mirasçılar Dava Malzemesini Değiştiremez 
759
a. Yeni Delil Gösteremez 
759
b. Yeni Vakıa Gösteremez 
760
3. Kusurun İspatlanması Bağımsız Bir Dava İle İstenilemez 
761
4. Kusurun İspatlanması Tenfiz Davasında İstenilemez 
762
H. HÜKÜM DOĞRU KURULMALIDIR 
762
1. Boşanma Davası Hakkında “Karar Verilmesine Yer
Olmadığına” Karar Verilmelidir 
762
2. Boşanma Davası Hakkında Ret Kararı Verilmemelidir 
763
3. Boşanma Kararı Verilmemelidir 
764
4. Hüküm Kusur Tespitine İlişkin Olmalıdır 
764
a. Sağ Eşin Kusurlu Olduğunun Tespitine Karar
Verilebilir 
764
b. Sağ Eşin Kusurlu Olmadığının Tespitine Karar
Verilebilir 
765
5. Kusurlu Sağ Eşin Yasal Mirasçı Olamayacağının
Tespitine de Karar Verilebilir 
765
6. İstem Yoksa Boşanmanın Fer’î Sonuçlarına İlişkin
Hüküm Kurulamaz 
766
III. ÇOKEŞLİLİĞİN EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ 
766
A. ESKİ HUKUKUN UYGULANDIĞI DURUM 
767
B. BUTLAN KARARINDAN ÖNCE ÇOKEŞLİLİĞİN
SONLANMASI 
767
1. Birinci Evliliğin Sonlanması 
768
a. İkinci Evlenmede Diğer Eş İyiniyetli İse
(TMK m. 147 f. III) 
768
b. İkinci Evlenmede Diğer Eş İyiniyetli Değilse 
769
2. İkinci Evliliğin Sonlanması 
769
3. Birinci ve İkinci Evliliğin Sonlanması 
770
BEŞİNCİ KISIM
EVLENMENİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA
& 19. EVLENMENİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA 
771
I. BENZERLİKLER 
771
A. EVLİLİĞE SON VERMEK 
771
B. HÂKİM KARARI İLE SONLANMA 
772
C. BİTİRİCİ SAYIM 
772
II. FARKLAR 
772
A. DAVA AÇMADA TERCİH OLANAĞI 
773
B. DAVA TÜRÜNDE TERCİH OLANAĞI 
773
1. Sadece İptal Davası Açılmışsa 
773
2. İptal Olmazsa Boşanma Davası Açılmışsa 
774
3. Sadece Boşanma Davası Açılmışsa 
774
ALTINCI KISIM
BOŞANMAYA İLİŞKİN NÜFUS İŞLEMLERİ
& 20. BOŞANMAYA İLİŞKİN NÜFUS İŞLEMLERİ
(NHK m. 27, 27/A, NHUY m. 27–29, TMK m. 161–166) 
775
I. GENEL OLARAK 
775
A. İŞLENECEK KİŞİSEL BİLGİLER (NHK m. 7) 
777
B. BOŞANMA KÜTÜĞÜ (NHK m. 7/d) 
778
C. YABANCI MUAMELESİNE TABİ
TUTULAMAYACAKLAR 
779
D. YERSEL YAZIMDAN ÖNCE OLUŞAN SEBEPLERİN
VARLIĞI 
783
E. NÜFUS KAYDININ KAPATILMASI 
783
F. YANLIŞ ŞERHİN KALDIRILMASI İSTENEBİLİR 
787
G. BOŞANMADAKİ KUSUR AD DEĞİŞTİRMEYE SEBEP
OLUŞTURMAZ 
788
II. BOŞANMA KARARLARINDA BULUNMASI GEREKLİ
HUSUSLAR (NHK m. 27) 
789
III. BOŞANMA TARİHİ (NHUY m. 27) 
789
A. TÜRK MAHKEMESİNDEN VERİLEN BOŞANMA
KARARI 
789
B. YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN
BOŞANMA KARARI 
789
1. Tanıma/Tenfiz Kararı Verilmesi 
790
2. Yetkili Kurumlar Tarafından Aile Kütüklerine Tesciline
Karar Verilmesi 
790
IV. BOŞANMA KARARLARININ BİLDİRİMİ VE TESCİLİ 
790
A. BİLDİRİM SÜRESİ VE YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
790
B. BİLDİRİMİN TESCİLİ 
791
1. 20.01.1986 Tarihli Genelgeden Önce Kesinleşmiş
Mahkeme Kararları 
791
2. Boşanma Kararı Kesinleşmeden Eşlerden Birinin
Ölümü 
791
V. BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ (NHUY m. 28) 
792
A. BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
792
1. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmemişse
(TMK m. 173, f. I) 
793
2. Kocasının Soyadını Kullanmasına İzin Verilmişse
(TMK m. 173, f. II) 
794
B. DUL OLARAK EVLENİP BOŞANAN KADININ
SOYADI VE HANESİ 
794
1. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Aile
Mahkemesinden İsteyebilir 
794
2. Bekârlık Soyadını Taşımasına İzin Verilmesini Yazılı
Olarak veya E–Başvuru İle Talep Edebilir 
795
C. BOŞANDIĞI EŞİNİN SOYADINI KULLANMASINA
İZİN VERİLEN KADININ SOYADI VE HANESİ 
795
1. Evlenmeden Önceki Soyadıyla Eşinin Soyadını
Birlikte Kullanmak İstemişse 
795
2. Evlenmeden Önceki Soyadını Kullanmak İstemişse 
796
D. EVLENMEYLE TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANIP
BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
796
E. BOŞANMA KARARINDA SOYADI BELİRTİLMEDEN
BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
796
F. TANIMA/TENFİZ KARARI VERİLEREK BOŞANAN
KADININ SOYADI VE HANESİ 
796
G. YETKİLİ KURUMLAR TARAFINDAN AİLE
KÜTÜKLERİNE TESCİLİNE KARAR VERİLEREK
BOŞANAN KADININ SOYADI VE HANESİ 
797
VI. BOŞANMA HALİNDE ÇOCUĞUN HANESİ 
797
VII. BOŞANMANIN İPTALİ KARARLARI (NHUY m. 29) 
798
VIII. YABANCI DEVLET MAKAMLARINCA VERİLMİŞ
BOŞANMA KARARLARI (NHUY m. 60) 
798
IX. ÇOK UYRUKLU VATANDAŞLARIMIZIN BOŞANMA
OLAYLARININ TESCİLİ 
799
YEDİNCİ KISIM
KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
& 21. KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI (MÖHUK m. 14) 
801
I. KAPSAMI 
802
A. UYGULANACAĞI HALLER 
802
1. Boşanma (TMK m. 161–184) 
802
2. Ayrılık (TMK m. 170–172) 
805
3. Ölüm (TMK m. 28 f. I) 
806
4. Ölüm Karinesi (TMK m. 31, 44 f. I) 
807
5. Fesih (TMK m. 32 f. I, 131) 
808
B. UYGULANMAYACAĞI HALLER 
809
1. Vatandaşlık 
810
2. Geçersiz Evlilik 
810
3. Geçici Tedbir Talepleri (MÖHUK m. 14, f. IV) 
810
II. BAĞLAMA KURALI (MÖHUK m. 14) 
811
A. BASAMAKLI OLARAK DÜZENLENMİŞTİR 
811
1. Müşterek Bağlama Noktası 
811
a. Eşlerin Müşterek Millî Hukuku 
811
b. Müşterek Mutad Mesken Hukuku 
814
2. Türk Hukukunun Bağlama Noktası Oluşu 
815
B. DEĞİŞKEN OLARAK DÜZENLENMİŞTİR 
817
III. UYGULAMA ALANI 
817
A. BOŞANMA VE AYRILIK SEBEPLERİ 
818
1. Boşanmaya Sebebiyet Veren Vakıalar 
818
2. Boşanmada Kusur 
818
3. Boşanmada Çekilmezlik 
818
B. BOŞANMA VE AYRILIĞIN HÜKÜMLERİ 
819
1. Yasal Bekleme Süresi (TMK m. 132) 
819
2. Boşanan Kadının Soyadı (TMK m. 173) 
819
3. Maddi Tazminat (TMK m. 174 f. I) 
820
4. Manevi Tazminat (TMK m. 174 f. II) 
822
5. Yoksulluk Nafakası (TMK m. 175, MÖHUK m. 14 f. II) 
823
6. Velayet (TMK m. 336 f. III) 
824
7. Kişisel İlişki (TMK m. 182, f. I) 
825
IV. UYGULAMA ALANI DIŞINDA KALANLAR 
827
SEKİZİNCİ KISIM
YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN BOŞANMA
KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ
& 22. YABANCI ÜLKE MAKAMLARINCA VERİLEN BOŞANMA
KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ
(NHK m. 27/A) 
829
I. BAŞVURU KONUSU KARARLAR 
829
II. BAŞVURU YAPILACAK MERCİLER 
830
A. YURT DIŞINDA BAŞVURU 
830
B. YURT İÇİNDE BAŞVURU 
831
1. Türkiye’de Yerleşim Yeri Varsa 
831
2. Türkiye’de Yerleşim Yeri Yoksa 
831
III. BAŞVURU USULÜ 
832
A. TARAFLARCA BAŞVURU 
832
1. Bizzat Başvuru 
832
2. Kanuni Temsilcileri Aracılığıyla Başvuru 
833
3. Vekilleri Aracılığıyla Başvuru 
833
4. Tek Başına Başvuru 
833
a. Taraflardan Birinin Ölmüş Olması 
833
b. Taraflardan Birinin Yabancı Olması 
834
B. HUKUKİ YARARI BULUNANLARIN BAŞVURUSU 
834
IV. BAŞVURUDA GEREKLİ BELGELER 
834
V. BAŞVURU İNCELEME KOMİSYONU 
836
A. KOMİSYONUN TÜRKİYE’DE OLUŞTURULMASI 
836
B. KOMİSYONUN DIŞ TEMSİLCİLİKLERDE
OLUŞTURULMASI 
837
VI. KOMİSYONUN ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI 
837
VII. AİLE KÜTÜĞÜNE TESCİL 
839
VIII. TESCİLİ REDDEDİLEN KARARLARIN TANINMASI 
840
SEKİZİNCİ KISIM
UYGULANACAK İLKELER
& 23. TASARRUF İLKESİ 
843
I. GENEL OLARAK 
843
II. TANIMI 
843
III. GÖRÜNÜMÜ 
843
A. KENDİLİĞİNDEN DAVA AÇILAMAZ/KARAR
VERİLEMEZ (HMK m. 24 f. I) 
844
1. İlgililer Dava Açabilir/Açmayabilir 
844
2. İlgililer Karşı Dava Açabilir/Açmayabilir 
845
3. İlgililer Kanun Yoluna Başvurabilir/Başvurmayabilir 
845
B. DAVA AÇMAYA ZORLANAMAZ (HMK m. 24 f. II) 
845
C. HAKKINI TALEP ETMEYE ZORLANAMAZ
(HMK m. 24 f. II) 
845
D. DAVA KONUSUNU SERBESTÇE BELİRLER 
845
1. Dava Sebebini Belirler 
846
2. Dayanılacak Vakıaları Belirler 
846
E. DAVA AÇILDIKTAN SONRA TASARRUF YETKİSİ
DEVAM EDER (HMK m. 24 f. III) 
846
1. Davasından Feragat Edebilir (HMK m. 307, 309 f. II) 
846
2. Davasını Karşı Tarafın Açık Rızası ile Geri Alabilir
(HMK m. 123) 
847
F. DAVAYI KANUN YOLUNA TAŞIMA 
847
IV. İSTİSNALARI 
847
A. YARGILAMA GİDERİ KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 
847
B. SEVK VE İDARE KENDİLİĞİNDEN GÖZETİLİR 
847
& 24. TARAFLARCA GETİRİLME İLKESİ 
849
I. GENEL OLARAK 
849
II. DAVA MALZEMESİ KAVRAMI 
849
III. DAVA MALZEMESİNİN GETİRİLMESİ 
850
A. TARAFLARCA GETİRİLİR 
850
B. MAHKEMENIN İŞİ DEĞİLDİR 
851
1. Kendiliğinden Dikkate Alınamaz (HMK m. 25 f. I) 
851
2. Kendiliğinden Delil Toplanamaz (HMK m. 25 f. II) 
852
3. Hatırlatılamaz (HMK m. 25 f. I) 
852
& 25. TALEPLE BAĞLILIK İLKESİ 
853
I. GENEL OLARAK 
853
II. İLKENİN UYGULANMASI 
853
A. TALEP SONUCUNDAN FAZLASINA KARAR
VEREMEZ 
853
B. TALEP SONUCUNDAN BAŞKA BİR ŞEYE KARAR
VEREMEZ 
854
III. İLKENİN UYGULANMASI 
854
A. KENDİLİĞİNDEN KARAR VEREMEZ 
854
B. HER BİR TALEP HAKKINDA AYRI OLARAK
KARAR VERİLMELİDİR 
854
& 26. HUKUKİ DİNLENİLME HAKKI 
855
I. GENEL OLARAK 
855
II. OLAN BİTENİ BİLME/BİLGİLENME HAKKI
(HMK m. 27 f. II/a) 
855
A. DAVAYI BİLME HAKKI 
856
B. DURUŞMA GÜNÜNÜ BİLME HAKKI 
856
1. Ön İnceleme Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 139) 
856
2. Tahkikat Duruşmasını Bilme Hakkı (HMK m. 147 f. I) 
858
3. Sözlü Yargılama Duruşmasını Bilme Hakkı Var İdi
(HMK m. 147 f. I, 186 f. I) 
859
1. Tarafların İşlemlerini Bilme Hakkı 
861
2. Mahkemenin İşlemlerini Bilme Hakkı 
862
III. OLAN BİTENİ AÇIKLAMA VE İSPAT HAKKI
(HMK m. 27 f. II/b) 
862
A. AÇIKLAMA HAKKI 
863
1. Açıklayan Tarafın Göstereceği Davranış 
864
a. Adap Dışı Açıklama Yapılamaz 
864
b. Konu Dışı Açıklama Yapılamaz 
864
2. Hâkimin Göstereceği Davranış 
865
a. Şefkatle Dinlemelidir 
865
b. Sabırla Dinlemelidir 
865
c. Anlayışla Dinlemelidir 
865
B. İSPAT HAKKI (HMK m. 27 f. II/b) 
865
IV. DEĞERLENDİRTME VE GEREKÇELENDİRTME
HAKKI (HMK m. 27 f. II/c) 
866
A. AÇIKLAMALARI DEĞERLENDİRTME HAKKI 
866
B. KARARLARI GEREKÇELENDİRTME HAKKI 
867
1. Gerekçe Dosya Kapsamı İle Bağdaşmalıdır 
867
2. Gerekçe Pozitif Hukuk İle Bağdaşmalıdır 
868
3. Gerekçe, Sebebi Gösterilmedikçe Yerleşik İçtihatlar İle
Bağdaşmalıdır 
868
& 27. USUL EKONOMİSİ İLKESİ 
869
I. GENEL OLARAK 
869
II. UNSURLARI 
869
A. BASİTLİK İLKESİ (DÜZENLİ BİÇİMDE
YARGILAMA) (HMK m. 30) 
870
B. ÇABUKLUK İLKESİ (MAKUL SÜRE İÇİNDE
YARGILAMA) (TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) 
870
C. UCUZLUK İLKESİ (EN AZ GİDERLE YARGILAMA)
(TCA m. 141 f. IV, HMK m. 30 f. I) 
871
III. YANSIMASI 
871
A. DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166) 
871
B. DAVALARIN AYRILMASI (HMK m. 167) 
872
C. DAVA SONUCUNUN BEKLENİLMESİ 
872
D. ÖN SORUN İNCELEMESİ 
872
E. USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI 
872
IV. DEĞERLENDİRİLMESİ 
873
& 28. HÂKİMİN DAVAYI AYDINLATMA ÖDEVİ 
875
I. GENEL OLARAK 
875
II. AYDINLATMA ÖDEVİNİN TÜRÜ 
876
A. MADDİ AYDINLATMA 
876
B. HUKUKİ AYDINLATMA 
876
III. AYDINLATMA ÖDEVİNİN KONUSU 
877
A. BELİRSİZ HUSUSLAR 
877
B. ÇELİŞKİLİ HUSUSLAR 
877
IV. AYDINLATMA ÖDEVİNİN USULÜ 
877
A. AÇIKLAMA YAPTIRMA 
877
B. SORU SORMA 
878
C. DELİL GÖSTERİLMESİNİ İSTEME 
878
D. TARAFIN KENDİSİNİ DİNLEME 
878
V. AYDINLATMA ÖDEVİNİN SINIRLARI 
878
A. SÖYLENMEYEN ŞEYLERİ KAPSAMAZ 
879
B. SÖYLENMEYEN VAKIALARI KAPSAMAZ 
879
C. SÖYLEMEYENE YOL GÖSTERMEYİ KAPSAMAZ 
879
D. SÖYLEMEYENE İSTİCVABI KAPSAMAZ 
879
& 29. HUKUKUN KENDİLİĞİNDEN UYGULANMASI İLKESİ 
881
I. GENEL OLARAK 
881
II. TARAFLARCA DAVA MALZEMESİ GETİRİLİR
(HMK m. 25) 
881
III. TARAFLARCA HUKUKİ SEBEP GÖSTERİLMESİ
ZORUNLU DEĞİLDİR 
881
A. DAVA DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP
GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR
(HMK m. 119 f. I/g) 
881
B. CEVAP DİLEKÇESİNDE HUKUKİ SEBEP
GÖSTERMESİ ZORUNLU DEĞİLDİR
(HMK M. 129 F. I/F) 
882
IV. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP
DEĞİŞTİRİLEBİLİR (HMK m. 141) 
883
V. TARAFLARCA BİLDİRİLEN HUKUKİ SEBEP HÂKİMİ
ETKİLEMEZ 
883
A. YANLIŞ GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
883
B. EKSİK GÖSTEREME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
883
C. BİRKAÇ SEBEP GÖSTERME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
883
D. HİÇ GÖSTERMEME HÂKİMİ ETKİLEMEZ 
884
VI. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HUKUKİ
NİTELENDİRİLMESİNİ HÂKİM YAPAR 
884
VII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARIN HANGİSİNİN
SABİT OLDUĞUNU HÂKİM BELİRLER 
884
VIII. TARAFLARCA GETİRİLEN VAKIALARA UYAN
HUKUK NORMUNU HÂKİM UYGULAR 
885
A. TÜRK HUKUKUNU KENDİLİĞİNDEN UYGULAR 
885
B. YETKİLİ OLAN YABANCI HUKUKU
KENDİLİĞİNDEN UYGULAR (5718 SK m. 2) 
885
& 30. TEKSİF İLKESİ 
887
I. GENEL OLARAK 
887
II. KURAL: BELİRLİ AŞAMAYA KADAR DAVA
MALZEMESİ İLERİ SÜRÜLEBİLİR 
888
A. DAVACI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) 
888
1. Kural Olarak 
889
2. Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
889
B. DAVALI AÇISINDAN TEKSİF (HMK m. 141 f. I) 
889
1. Kural Olarak 
889
2. Cevaba Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede
Verilmezse 
889
3. Cevap Dilekçesi Verilmezse ya da Sürede Verilmezse 
889
III. TEKSİF İLKESİNİN İSTİSNALARI 
890
A. ISLAH (HMK m. 141 f. II) 
890
B. KARŞI TARAFIN AÇIK MUVAFAKATİ
(HMK m. 141 f. II) 
890
C. ESKİ HÂLE GETİRME (HMK m. 95–101) 
890
D. YARGILAMAYI GECİKTİRME AMACI TAŞIMAMAK
(HMK m. 145) 
890
E. SÜRESİNDE İLERİ SÜRÜLEMEMESİNİN İLGİLİ
TARAFIN KUSURUNDAN KAYNAKLANMAMASI
(HMK m. 145) 
891
KAVRAM DİZİNİ 
893
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ 
937
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” 
939