Sayısal delil, ceza muhakemesinde eylemin sabit görülmesi için kullanılan, bilişim sistemlerinden elde edilen verilerdir. Sayısal delile konu olacak veri bilişim sistemlerinde yer aldığından dolayı, bilişim sistemlerinden yargıcın önüne çıkarılıncaya kadar olan sürecin tanımlanması gereklidir. Nitekim sayısal delil, bir delil formu olarak itina ile yaklaşılması gereken bir kavramdır. Bu çalışmada, sanal olay yerinden yargıcın hükmüne kadar sayısal delil ele alınmıştır. Türk hukukunda sayısal delil elde etmeye yönelik asli koruma tedbiri olan CMK m. 134 çerçevesinde sayısal delile teknolojik ve hukuksal açıdan yaklaşılmıştır.

Çalışmada öncelikle sayısal delil ile ilgili temel kavramlara yer verilmiştir. Sayısal delilin elde edilmesinin hukuki olarak bir koruma tedbiri olduğu göz önünde bulundurulmuş ve söz konusu koruma tedbirinin temel hak ve özgürlüklerle ilişkisi ortaya konmuştur. Sayısal delilin elde edilmesinden mahkemeye sunulmasına kadar olan teknik süreç, adli bilişim alanında kullanılan metodolojilere de yer verilmek suretiyle, olabildiğince basit şekilde izah edilmeye çalışılmıştır.

Teknolojinin gelişimine bağlı olarak sayısal delilin elde edilmesinde karşılaşılabilecek sorunlar ile çözüm önerilerine de yer verilmeye gayret gösterilmiş, bu alanda zengin bir yargı içtihadının bulunduğu Amerikan hukukundan yargı kararları sıklıkla kullanılmış ve uygulamadaki sorunlar da aktarılmaya çalışılmıştır.

Kitabın Konu Başlıkları

Sayısal Delil ile İlgili Temel Kavramlar

Çalışmada Kullanılacak Terim Sorunu

Benzer Kavramlarla Karşılaştırılması

Ceza Muhakemesinde Sayısal Delil Elde Etmenin Hukuki Niteliği

Koruma Tedbiri Kavramı

Tedbirin Temel Hak ve Özgürlüklerle İlişkisi

Ceza Muhakemesinde Delil Kavramı

Delil Türü Olarak Sayısal Delil

Sayısal Delilin Bulunacağı Ortam

Sayısal Delil Elde Etme Metodolojileri

Sayısal Delilin Elde Edilmesi Aşamaları

Mukayeseli Hukukta Sayısal Delilin Aranması, Kopyalanması ve Elkonulması

Türk Hukukunda Sayısal Delilin Aranması, Kopyalanması ve Sayısal Delile Elkonulması

Tedbir Sonucunda Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi

Kitapla İlgili Kategoriler

Hukuk Kitapları>Ceza Hukuku>Ceza Muhakemesi Hukuku

Hukuk Kitapları>Bilişim Hukuku

Yorumlar

Kitabın İçindekileri

Önsöz

Kısaltmalar

Giriş

I. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ

II. KAPSAM VE SINIRLILIKLAR

Birinci BölümSAYISAL DELİL İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR - ÇALIŞMADA KULLANILACAK TERİM SORUNU - BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI

I. SAYISAL DELİL İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

1. Genel Olarak

2. Bilgisayar

a. Kavram Olarak Bilgisayar

b. Tarihçesi

c. Bileşenleri

d. Sınıflandırılması

3. Veri

4. Program

5. Kütük

6. Bilişim

II. ÇALIŞMADA KULLANILACAK TERİM SORUNU

1. Genel Olarak

2. Teknik Açıdan Terim Sorumu

3. Hukuki Açıdan Terim Sorunu

4. Aramanın Konusu Bakımından Terim Sorunu

III. BİLİŞİM SİSTEMİNİN CEZA MUHAKEMESİNE KONU OLAYDAKİ ROLÜ

IV. BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI

1. Adli Bilimler

2. Adli Bilişim

3. Bilişim Suçları

İkinci BölümCEZA MUHAKEMESİNDESAYISAL DELİL ELDE ETMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ - KORUMA TEDBİRİ KAVRAMI - TEDBİRİN TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE İLİŞKİSİ

I. SAYISAL DELİL ELDE ETMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ

1. Genel Olarak

2. Diğer Koruma Tedbirleri ile İlişkisi

II. KORUMA TEDBİRİ KAVRAMI

1. Genel Olarak

3. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması

III. KORUMA TEDBİRLERİNİN ÖZELLİKLERİ

1. Yasal Düzenleme Gerekliliği

2. Şüphenin Yoğunluğu

3. Araç Niteliğinde Olma

4. Geçici Olması

IV. KORUMA TEDBİRLERİNİN ÖNŞARTLARI

1. Belli Bir Amacının Bulunması

2. Gecikmede Tehlike Bulunması

3. Görünüşte Haklılık

4. Orantılılık (Ölçülülük)

V. TEDBİRİN BAZI TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER İLE İLİŞKİSİ

1. Genel Olarak

2. Özel Hayatın Gizliliği Hakkı ile İlişkisi

3. Haberleşme Hürriyeti ile İlişkisi

4. Düşünceyi Açıklama ve Yayma Hürriyeti ile İlişkisi

5. Kişisel Verilerin Korunması ile İlişkisi

103

Üçüncü BölümCEZA MUHAKEMESİNDE DELİL KAVRAMI - DELİL TÜRÜ OLARAK SAYISAL DELİL - SAYISAL DELİLİN BULUNACAĞI ORTAM

I. GENEL OLARAK

111

II. DELİL KAVRAMI

112

III. DELİLLERİN ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN SAYISAL DELİLLER

114

IV. DELİL TÜRLERİ

123

V. ELEKTRONİK DELİL (ELECTRONIC EVIDENCE) KAVRAMI

125

VI. DELİL TÜRÜ OLARAK SAYISAL DELİL (DIGITAL EVIDENCE)

130

1. Genel Olarak

130

2. Sayısal Delilin Özelikleri

132

3. Verinin Sayısal Delil Olarak Kabul Edilmesi İçin Gerekli Koşullar

136

VII. SAYISAL DELİLİN BULUNACAĞI ORTAM

140

1. Genel Olarak

140

2. Kaynağına Göre Sayısal Delilin Bulunacağı Ortam

141

3. Münferit Olarak Sayısal Delilin Bulunacağı Ortam

143

a. Genel Olarak

143

b. Bilgisayarlar

144

c. Veri Taşıma Araçları

146

d. Taşınabilir Telefonlar

147

e. Bilgisayar Ağı Üzerinde Bulunan Veriler

149

f. GPS (Global Positioning System) Cihazları Üzerinde Saklanan Veriler

152

g. Elektronik Postalar

152

h. Sosyal Medya (Social Media)

154

4. Sayısal Delilin Bulunacağı Ortam Olarak Bulut Bilişim

155

a. Genel Olarak

155

b. Bulut Bilişimin Özellikleri

157

c. Bulut Bilişim Hizmetleri

158

d. Bulut Bilişimde Sayısal Veri

158

VIII. SAYISAL DELİLİN KAYDEDİLMESİ VE SAKLANMASI

159

Dördüncü BölümSAYISAL DELİL ELDE ETME METODOLOJİLERİ

I. GENEL OLARAK

161

II. SAYISAL DELİL ELDE ETME METODOLOJİLERİ

165

1. Öğretide Sayısal Delil Elde Etme Metodolojileri

165

a. Adli Bilişim Soruşturma Süreci (Computer Forensic Investigative Process – 1984)

165

b. Adli Bilişim Araştırma Çalıştayı Soruşturma Modeli (Digital Forensic Research Workshop Investigative Model - 2001)

166

c. Reith – Carr – Gunsch’ın Kuramsal Adli Bilişim Modeli (An Absract Digital Forensics Model - 2002)

167

d. Carrier – Spafford’un Bütünleşik Sayısal Soruşturma Süreci (Integrated Digital Investigation Process – 2003)

168

e. Ó Ciardhuáin’in Genişletilmiş Siber Suç Soruşturma Modeli (An Extended Model of Cybercrime Investigations)

171

f. Baryamereeba – Mureba’nın Geliştirilmiş Sayısal Soruşturma Süreci Modeli (An Enhanced Digital Investigation Process Model – 2004)

174

g. Rogers vd.’nin Alan Öncelik Belirleme Süreç Modeli (AÖBSM) (Computer Forensics Field Triage Process Model – 2006)

175

h. Perumal’in Malezya’nın Soruşturma Sürecini Esas Alan Adli Bilişim Modeli (Digital Forensic Model Based on Malaysian Investigation Process – 2009)

177

i. Eşdeğer Adli Bilişim Soruşturma Modeli (Generic Computer Forensic Investigation Model - 2011)

178

j. Hong - Yu - Lee ve Lee’nin Öncelik Belirleme Modeli (A New Triage Model - 2013)

178

k. Diğer Metodolojiler

179

l. Ulusal Bağlamda Önerilen Modeller

182

2. DİĞER ÜLKELER UYGULAMASINDA SAYISAL DELİL ELDE ETME METODOLOJİLERİ

183

a. Genel Olarak

183

b. Ürdün Siber Suç Soruşturma Modeli

183

c. Avustralya Siber Suç Soruşturma Modeli

184

d. Amerikan Adalet Bakanlığı Suç Soruşturması Modeli

185

3. DEĞERLENDİRME

185

Beşinci BölümSAYISAL DELİLİN ELDE EDİLMESİ AŞAMALARI

I. GENEL OLARAK

191

II. SAYISAL DELİLİN TOPLANMASINDA İLKELER VE STANDARTLAR

192

III. VERİNİN TOPLANMASI SAFHASI

197

1. Genel Olarak

197

2. Arama Kararının Alınması

197

a. Belirlilik Gerekliliğinin Sağlanması

197

b. Bilişim Sistemleri Veri Depolama Araçlarına Hukuksal Yaklaşımlar

199

1. Genel Olarak

199

2. Kapalı Kutu Yaklaşımı (Closed Container Approach)

201

3. Sanal Depo Yaklaşımı (Digital Warehouse Approach)

203

4. Güncel Yaklaşım (New Approach)

204

5. Değerlendirme

205

c. Arama Kararının İcrasında Ön Şartlar Konulup Konulamayacağı Hususu (Ex Ante Search Protocol)

206

3. Olay Yerinin Muhafazası

211

4. Veri Elde Edilecek Bilişim Araçlarının Tespiti

215

5. Verinin Elde Edilmesi Yöntemi (Arama)

218

a. Genel Olarak

218

b. Delil Elde Etmenin İcrası

221

1. Genel Olarak

221

2. Yerinde (On-Site) Arama

222

3. Off-Site Arama

224

4. Uzaktan Arama (Remote Search)

225

a. Uzaktan Arama Kavramı

225

b. Uzaktan Aramanın Sınırları

227

c. Uluslararası Kuruluşların Düzenlemelerinde Uzaktan Arama

228

d. Ülke Uygulamalarında Uzaktan Arama

231

e. Uzaktan Aramaya İlişkin Sorunlar

233

5. Bulutta Arama

237

a. Genel Olarak

237

b. Bulutta Yer Alan Verinin Elde Edilmesi

239

c. Bulutta Delil Arama Bakımından Karşılaşılan Sorunlar

241

d. Türk Hukuku Bakımından Değerlendirme

242

6. Verinin Kopyalanması

244

7. Kopyalanan Verinin Doğruluğunun Sağlanması (Hash Value - Özet Değeri)

248

8. Verilerin Paketlenmesi ve Nakli

253

a. Genel Olarak

253

b. Paketleme Süreçleri

253

c. Nakil Süreçleri

254

d. Muhafaza Süreçleri

255

IV. TOPLANAN VERİNİN İNCELENMESİ

255

1. Genel Olarak

255

2. Silinmiş Veriler

258

3. Gizli Veriler (Steganografi)

260

4. Şifrelenmiş Veriler

261

V. TOPLANAN VERİNİN ANALİZ EDİLMESİ

266

VI. ANALİZ EDİLEN VERİNİN BELGELENMESİ

268

VII. RAPORLAMA

269

Altıncı BölümMUKAYESELİ HUKUKTA SAYISAL DELİLİN ARANMASI, KOPYALANMASI VE ELKONULMASI

I. GENEL OLARAK

273

II. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

274

1. Genel Olarak

274

2. Aramanın Sınırları

276

3. Bilişim Sistemlerinde Arama Kararına Bağlı Olarak Arama

281

4. Bilişim Sistemlerinde Arama Kararı Olmaksızın Arama

282

III. ALMANYA

290

IV. FRANSA

291

V. İNGİLTERE

293

VI. AVUSTRALYA

295

VII. İSRAİL

297

VIII. SLOVENYA

297

IX. HOLLANDA

300

X. AVRUPA SİBER SUÇ SÖZLEŞMESİNE GÖRE BİLİŞİM SİSTEMLERİNDE ARAMA, VERİNİN KOPYALANMASI VE VERİYE ELKOYMA

301

Yedinci BölümTÜRK HUKUKUNDA SAYISAL DELİLİN ARANMASI,KOPYALANMASI VE SAYISAL DELİLE ELKONULMASI

I. GENEL OLARAK

309

II. TÜRK HUKUKUNDA BİLİŞİM SİSTEMLERİNDE VERİ ARAMA, VERİNİN KOPYALANMASI VE SİSTEME EL KOYMA (CMK m. 134)

312

1. Genel Olarak

312

2. Tedbirin Özel Düzenleme Niteliği

314

3. Tedbirin Türk Hukukunda Gelişimi

316

4. Tedbirin Kapsamı

318

1. Şüpheli ve Sanık

318

2. Diğer Kişiler

322

3. Şikâyetçi veya Mağdur

322

4. Özel Usullere Tabi Kişiler

324

i. Avukatlar

324

ii. Yargıçlar ve Savcılar

327

iii. Milletvekilleri

328

5. Tedbirin Uygulanacağı Aygıt Bakımından

328

5. Koşulları

333

a. Suç Soruşturmasının Varlığı

333

b. Başka Suretle Delil Elde Etme Olanağının Bulunmaması

342

6. Aranacak Şüphe

347

a. Genel Olarak

347

b. 6526 sayılı Yasadan Önceki Durum

348

c. 6526 sayılı Yasadan Sonraki Durum

352

7. Tedbir Kararı

353

a. Tedbir Kararını Verecek Mercii

353

b. Tedbir Kararının Kapsamı

355

c. Tedbir Kararı Olmaksızın Arama Yapılması

356

8. Tedbirin Uygulanması

359

a. Genel Olarak

359

b. Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında veya Kütüklerinde Arama Tedbirinin Uygulanması

360

c. Bilgisayarlara, Bilgisayar Programlarına veya Kütüklerine Elkoyma Tedbirinin Uygulanması

366

d. Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında veya Kütüklerinde Kopyalama Tedbirinin Uygulanması

373

e. Kayıtlardan Çözümleme Yapılarak Metin Haline Getirilmesi

378

9. Elde Edilen Verilerin Yok Edilmesi

380

10. Tedbire Karşı Başvuru Yolları

381

III. AKIŞ HALİNDEKİ SAYISAL VERİNİN ELDE EDİLMESİ (CMK m. 135)

382

1. Genel Olarak

382

IV. CUMHURİYET SAVCISININ GENEL DELİL ELDE ETME YETKİSİ KAPSAMINDA SAYISAL DELİLİN ELDE EDİLMESİ

387

Sekizinci BölümTEDBİR SONUCUNDA ELDE EDİLEN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

I. GENEL OLARAK

389

II. BİLİŞİM SİSTEMLERİNDE YER ALAN VERİLERİN DELİL NİTELİĞİ VE CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT BAKIMINDAN DEĞERİ

390

1. Genel Olarak

390

2. Bilişim Sisteminin Suçun İşlenmesinde Araç Olarak Kullanılması

393

3. Bilişim Sisteminin Suçun Hedefi Olarak Kullanılması

394

4. Bilişim Sisteminin Suçun Delilini Muhafaza Etmekte Kullanılması

394

5. Bilişim Sisteminde Yer Alan Verinin İspat Bakımından Değeri

395

III. HUKUKA UYGUN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

397

1. Soruşturma Aşamasında

397

2. Kovuşturma Aşamasında

401

IV. HUKUKA AYKIRI DELİLLER

407

1. Genel Olarak

407

2. Karşılaştırmalı Hukukta Hukuka Aykırı Deliller

409

a. Genel Olarak

409

b. Mutlak Kabul Yaklaşımı

411

c. Mutlak Değerlendirme Yasağı Yaklaşımı

412

d. Esnek Yaklaşım

412

e. Sınırlı Esnek Yaklaşım

413

f. Bazı Ülkeler Uygulaması

413

i. Amerikan Hukuku

413

ii. İngiliz Hukukunda

416

iii. İskoç Hukukunda

417

iv. Yunan Hukuku

417

g. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Konuya Yaklaşımı

418

3. Türk Hukukunda Hukuka Aykırı Deliller

419

a. Hukuka Aykırı Delil Kavramı

419

b. Sayısal Delilin Elde Edilmesinde Oluşacak Hukuka Aykırılıklar

422

4. Türk Hukukunda Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi

424

a. Genel Olarak

424

b. Başlangıç Soruşturmasına Esas Teşkil Edip Etmemesi Sorunu

425

c. Soruşturma Aşamasında Değerlendirilmesi Sorunu

426

d. Kovuşturma Aşamasında Değerlendirme Sorunu

427

e. Yüksek Mahkemelerin Konuya Yaklaşımı

428

f. Değerlendirmemiz

431

5. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi

433

6. Üçüncü Kişiler Tarafından Elde Edilen Hukuka Aykırı Delillerin Durumu

435

V. TESADÜFEN ELDE EDİLEN DELİLLERİN DURUMU

440

1. Genel Olarak

440

2. Amerikan Hukukunda Bilişim Sistemlerinde Aramada Tesadüfen Elde Edilen Delil Konusu

443

3. Türk Hukukunda Sayısal Delil Bakımından Tesadüfen Elde Edilen Delil

447

Sonuç

453

Kaynakça

457

Kavramlar Dizini

501

Baskısı tükenmiştir.

Bu kitaplar da ilginizi çekebilir

Ceza Muhakemesi Hukuku

Uğur Ersoy

Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini

Eşref Barış Börekçi

Bilişim Hukuku Güncel Sorunlar V

Süleyman Yılmaz

Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma

İsmail Akkaya

Hakkımızda

Uluslararası Yayınevi Belgesi

2023 Kaynakça Dokümanı

Kişisel Verilerin Korunması

Profil