Çelişme ve Silahların Eşitliği

"Çelişme ve silahların eşitliği", AİHS'nin 6. maddesinde yer alan adil bir şekilde dinlenilme hakkından (fair hearing), AİHM tarafından türetilen iki temel ilkedir. Çelişme ilkesi (çelişmeli muhakeme hakkı) tarafların muhakeme boyunca bilgi edinme ve tartışma haklarını güvence altına almakta, silahların eşitliği ilkesi ise bu süreçte taraflar arasında var olması gereken adil dengenin korunmasına hizmet etmektedir.

Birinci bölümde konu adil yargılanma hakkına ilişkin genel esaslar bağlamında ele alınmakta; diğer iki bölümde ise ceza muhakemesinin iki evresi, kendi akışları içinde incelenmektedir. Ele alınan her alt başlık ve ilgili iç hukuk kuralları, hem kanun yolu hem de bireysel başvuruya (Anayasa Mahkemesi ve AİHM) yönelik bir bakış açısıyla tartışılmaktadır.

Yazarın inancı; ceza muhakemesi hukuku kuralları ve insan haklarından doğan adil yargılanma hakkı alanındaki teminatlar bütüncül bir bakış açısıyla ele alınmadıkça, ceza muhakemesi hukukunun kronik sorunlarının çözülmesinin mümkün olmadığı yönündedir. Adil yargılanma hakkının altında yer alan açık ve zımni güvencelere uyulmaması, çoğunlukla silahların eşitliği ve bazı durumlarda çelişmeli muhakeme hakkının ihlaline yol açmaktadır. Dolayısıyla adil yargılanma hakkının merkezinde yer alan bu iki güvence, konu üzerinde tartışmaya başlamak için son derece iyi birer başlangıç noktasıdır.

Çalışmanın ilk basısında da her bir sorun hem kanun yolları, hem de bireysel başvuru bağlamında tartışılmış, İngilizce ve Fransızca'dan yapılan AİHM karar çevirilerine, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararlarına yer verilmişti. İlk basıdan bu yana geçen iki yılda CMK'da yapılan değişiklikler çalışmaya işlenmiştir. Ayrıca bu zaman diliminde, Anayasa Mahkemesi adil yargılanma hakkının ihlali konusunda, çeşitli teminatlar bağlamında önemli kararlar vermiştir. Bu karar çeşitliliği çalışmanın ikinci basısına yansıtılmış ve bağlantılı yeni AİHM kararları da bu basıya eklenmiştir.