MÜŞTERİ SIRRI KAVRAMI, MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER VE
BU DÜZENLEMELERİN İHLALİ HALİNDE
1. SIR KAVRAMI, UNSURLARI VE NİSPİ–MUTLAK SIR AYRIMI
27
1.2.1. Bilginin Gizli Olması
28
1.2.2. Sır sahibinin Sırrı Gizli Tutma İradesinin Olması
28
1.2.3. Sır sahibinin Sırrın Gizli Tutulmasında Yararının Olması
29
1.2.4. Bilginin Gerçekliği
30
1.3. Mutlak Sır–Nispi Sır Ayrımı
31
2. BENZER KAVRAMLAR VE BUNLARA UYGULANACAK HÜKÜMLER
32
2.2. Üretim ve İş Sırrı
38
4. MÜŞTERİ SIRRININ NİTELİĞİ
71
5. BANKANIN MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
73
5.1. Yükümlülüğün Nitelikleri
74
5.1.1. Kanun Hükmüne Dayanması
74
5.1.2. Gizlilik Yükümlülüğü ve Mesleki Sır Saklama Yükümlülüğünü İçermesi
74
5.1.3. Yan Yükümlülük Olması
75
6. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN TARİHSEL SÜREÇ
78
7. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN HUKUKİ DÜZENLEMELER VE YAPTIRIMLAR
87
7.1. Banka Hukukuna İlişkin Hukuki Düzenlemeler
88
7.1.1. Fransız Hukukunda
88
7.1.2. İsviçre Hukukunda
90
7.1.3.1. Temel Hukuki Düzenleme Olarak BankK m. 73
92
7.1.3.2. BankK ile Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nda Yer Alan Diğer Hükümler
95
7.1.3.3. Yönetmelik ve Tebliğlerde Yer Alan Hükümler
98
7.1.4. Temel Hukuki Düzenlemelere İlişkin Hükümlerin Amaçları
101
7.1.5. Temel Hukuki Düzenlemelere İlişkin Hükümlerin Nitelikleri
103
7.2. Kişiliğin Korunmasına İlişkin Hukuki Düzenlemeler
105
7.2.1. İhlalin Koşulları
106
7.2.1.1. Özel ve Gizli Alanın Bulunması
106
7.2.1.1.1. Gerçek Kişiler Bakımından
106
7.2.1.1.2. Tüzel Kişiler Bakımından
110
7.2.1.2. Hukuka Aykırı Saldırı
115
7.2.1.3. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Hâller
116
7.2.2. İhlale Bağlanan Hukuki Sonuçlar
117
7.2.2.1. Kişiliği Koruyucu Davalar
117
7.2.2.2. Tazminat Davaları
118
7.2.2.2.1. Maddi Tazminat Davası
118
7.2.2.2.2. Manevi Tazminat Davası
119
7.2.2.3. Vekâletsiz İşgörme Davası
120
7.2.2.4. Düzeltme ve Cevap Hakkı
121
7.3. Sözleşmeler Hukukuna İlişkin Hukuki Düzenlemeler
122
7.3.1. Banka Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
122
7.3.1.1. Gizlilik Yükümlülüğünün Banka Sözleşmesinde Yer Alması
126
7.3.1.2. Gizlilik Yükümlülüğünün Banka Sözleşmesinde Yer Almaması
128
7.3.1.2.1. Yan Yükümlülüğün Dürüstlük Kuralına Dayanması
130
7.3.1.2.2. Yan Yükümlülüğün Güven Teorisine Dayanması
131
7.3.2. Banka Sözleşmesinin Olmaması
134
7.3.2.1. Sözleşmenin Tarafı Olmayan Üçüncü Kişi Açısından
134
7.3.2.2. Sözleşme Öncesi Görüşmelerinin Tarafı Olan Kişi Açısından
136
7.3.3. Banka Sözleşmesinin Sona Ermesi
139
7.3.4. Banka Sözleşmesinin Geçersiz Olması
140
7.3.5. Banka Sözleşmesine Ayrılıktan Kaynaklanan Sözleşmesel Sorumluluk
140
7.3.5.1. Bankanın Organlarının Fiilinden Sözleşmesel Sorumluluğu
140
7.3.5.1.1. Sözleşmesel Sorumluluğun Şartları
141
7.3.5.1.1.1. Sözleşmeye Aykırılık
141
7.3.5.1.1.4. Nedensellik Bağı
148
7.3.5.1.2. Sözleşmesel Sorumluluğun Hükümleri
149
7.3.5.1.2.1. Zararın Tazmini
149
7.3.5.1.2.2. Sözleşmenin Feshi
150
7.3.5.2. Bankanın Yardımcı Kişisinin Fiilinden Sözleşmesel Sorumluluğu
154
7.3.5.2.1. Sorumluluğun Şartları
155
7.3.5.2.1.1. Banka ile Müşteri Arasında Borç İlişkisinin Olması
155
7.3.5.2.1.2. Bankanın Borç İlişkisinden Doğan Borcun İfasını Veya Borç İlişkisinden Doğan Hakkın Kullanılmasını Yardımcı Kişiye Bırakması
157
7.3.5.2.1.3. Yardımcı Kişinin Borca Aykırı Fiili ile Müşteriye Zarar Vermesi
159
7.3.5.3. Farazi Kusur
160
7.3.5.4. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran Veya Sınırlayan Kanuni Nedenler
161
7.3.5.5. Sorumsuzluk Anlaşmaları
163
7.3.5.5.1. Yükümlülüğün İçeriğine Dair Sorumsuzluk Anlaşmaları
163
7.3.5.5.2. Bankanın Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Veya Sınırlayan Anlaşmalar
164
7.3.5.5.2.1. Fransız Hukukunda
164
7.3.5.5.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda
165
7.4. Haksız Fiile İlişkin Hukuki Düzenlemeler
169
7.4.1. Bankanın Organlarının Fiilinden Sorumluluğu
170
7.4.1.1. Sorumluluğun Şartları
170
7.4.1.1.1. Hukuka Aykırı Fiil
170
7.4.1.1.4. Nedensellik Bağı
173
7.4.1.2. Zararın Tazmini
173
7.4.2. Bankanın Adam Çalıştıran Olarak Çalışanının Fiilinden Sorumluluğu
175
7.4.2.1. Sorumluluğun Şartları
176
7.4.2.1.1. Adam Çalıştıran ile Çalışan Arasındaki Bağımlılık İlişkisi
176
7.4.2.1.2. Banka Çalışanının Üçüncü Kişiye Zarar Vermiş Olması
177
7.4.2.1.3. Banka Çalışanının İşini Yerine Getirirken Zarar Vermiş Olması
178
7.4.2.2. Zararın Tazmini
179
7.4.2.2.1. Fransız Hukukunda
179
7.4.2.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda
180
7.4.2.3. Sorumsuzluk Anlaşmaları
181
7.4.2.4. Taleplerin Yarışması
182
7.5. Ceza Hukukuna İlişkin Hukuki Düzenlemeler
183
7.5.1. Fransız Hukukunda
183
7.5.2. İsviçre Hukukunda
184
7.5.3. Türk Hukukunda
185
7.5.3.1. BankK m. 159
185
7.5.3.3. TCK m. 136–137
188
7.6. İdari Sorumluluğa İlişkin Hukuki Düzenlemeler
189
7.7. Mesleki Sorumluluğa İlişkin Hukuki Düzenlemeler
191
MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
1. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI
193
1.1. Müşteri Sırrı Kapsamındaki Bilgiler
193
1.1.1. Bilginin Bankacılık Faaliyetine Özgü Olması
195
1.1.2. Bilginin Müşteri İlişkisi Kurulduktan Sonra Oluşması
197
1.1.3. Bilginin Gerçek veya Tüzel Kişiye İlişkin Olması
199
1.1.4. Bilginin Gizli Olması
200
1.1.5. Bilginin Kişisel veya Ekonomik Olması
201
1.2. Kişi Açısından Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülüğü
207
1.2.1. Müşteri Sırrının Saklanması ile Yükümlü Olan Kişiler
207
1.2.1.1.1. Fransız Hukukunda
208
1.2.1.1.2. İsviçre Hukukunda
210
1.2.1.1.3. Türk Hukukunda
211
1.2.1.2. Banka Şirketler Topluluğu
213
1.2.1.3. Sıfat ve Görevleri Dolayısıyla Sırları Öğrenenler
217
1.2.1.3.1. Bankanın Yönetim Kurulu Üyeleri
217
1.2.1.3.2. Bankanın Çalışanları
219
1.2.1.3.3. Banka Adına Hareket Eden Kişiler
220
1.2.1.4. Denetime Yetkili Kamu Kurumlarının Organ ve Çalışanları
222
1.2.1.5. Üçüncü Kişiler
223
1.2.2. Müşteri Sırrını Saklama Yükümlülüğünün Süresi
224
1.2.3. Müşteri Sırrının Saklanmasından Yararlanan Kişiler
226
1.2.3.1.1. Banka İşleminin Tarafı Olanlar
227
1.2.3.1.2. Banka işleminin tarafı olmayanlar
229
1.2.3.1.2.1. Fransız Hukukunda
230
1.2.3.1.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda
235
2. MÜŞTERİ SIRRINI SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İSTİSNALARI
238
2.1. Özel Hukuka İlişkin İstisnalar
238
2.1.1. Medeni Hukuka İlişkin İstisnalar
238
2.1.1.1. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Hâller
238
2.1.1.1.1. Müşterinin Onayı
238
2.1.1.1.2. Üstün Nitelikte Özel Yarar veya Kamu Yararının Olması
240
2.1.1.1.2.1. Banka ve Müşterisi Arasındaki Hukuk Davasında Yarar
241
2.1.1.1.2.2. Kefalet Sözleşmesinde Yarar
243
2.1.1.1.2.3. Bankanın İflâsında Alacaklılarının Yararı
243
2.1.1.1.3. Kanunun Verdiği Yetkiye Dayanma
244
2.1.1.2. Gerçek Kişinin Yasal Temsilcileri
244
2.1.1.2.1. Küçüğün Yasal Temsilcisi
245
2.1.1.2.2. Kısıtlının Yasal Temsilcisi
246
2.1.1.2.2.1. Fransız Hukukunda
246
2.1.1.2.2.2. İsviçre Hukukunda
249
2.1.1.2.2.3. Türk Hukukunda
251
2.1.1.3.1. Mirasçıların Bilgi Alma Hakkı
254
2.1.1.3.1.1. Saklı pay Sahibi Mirasçılar
255
2.1.1.3.1.2. Saklı pay Sahibi Olmayan Mirasçılar
257
2.1.1.3.2. Mirasbırakanın Bankanın Mirasçılara Bilgi Vermesini Yasaklaması
258
2.1.1.4. Boşanma Davasında Eşler
261
2.1.1.4.1. Fransız Hukukunda
261
2.1.1.4.2. İsviçre Hukukunda
262
2.1.1.4.3. Türk Hukukunda
263
2.1.1.5. İntifa Hakkı Sahibi
264
2.1.1.6. Rehin Hakkı Bulunan
264
2.1.1.7. Hapis Hakkı Bulunan
264
2.1.2. Borçlar Hukukuna İlişkin İstisnalar
265
2.1.2.3.1. Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasında
269
2.1.2.3.2. Kefalet Sözleşmesinin Kurulmasından Sonra
270
2.1.2.4. Yararına Sözleşme Yapılan Üçüncü Kişi
272
2.1.2.5. Müteselsil Borçlu
272
2.1.2.6. Müteselsil Alacaklı
272
2.1.2.7. Alacağı Devralan
273
2.1.2.8. Ticari İşletmenin Devir, Birleşme ve Şekil Değiştirmesinde
276
2.1.2.9. Adi Şirket Ortağı
277
2.1.3. Ticaret Hukukuna İlişkin İstisnalar
278
2.1.3.1. Ticaret Şirketlerinin Temsilcileri
278
2.1.3.1.1. Kollektif Şirket Ortağı
278
2.1.3.1.2. Komandit Şirket Ortağı
279
2.1.3.1.3. Anonim Şirketin Temsilcileri
280
2.1.3.1.4. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketin Temsilcileri
282
2.1.3.1.5. Limited Şirketin Temsilcileri
282
2.1.3.1.6. Kooperatif Şirketinin Temsilcileri
283
2.1.3.2. Sermaye Şirketlerinde Denetçiler
284
2.1.3.2.1. Fransız Hukukunda
284
2.1.3.2.2. İsviçre Hukukunda
286
2.1.3.2.3. Türk Hukukunda
287
2.1.3.3. Şirketler Topluluğunda Hâkim Ve Bağlı Şirket
288
2.1.3.4. Birleşen, Bölünen Ve Tür Değiştiren Şirketler
289
2.1.3.5. Karekodlu Çek
292
2.1.5.6. Karşılıksız Çekin Hamili
293
2.1.4. Medeni Usul Hukukuna İlişkin İstisnalar
295
2.1.4.1. Fransız Hukukunda
295
2.1.4.1.1. Müşterinin Onayının Olması
295
2.1.4.1.2. Müşterinin Onayının Olmaması
296
2.1.4.1.2.1. Bankanın Taraf Olduğu Uyuşmazlıklar Bakımından
296
2.1.4.1.2.2. Bankanın Taraf Olmadığı Uyuşmazlıklar Bakımından
301
2.1.4.2. İsviçre Hukukunda
302
2.1.4.3. Türk Hukukunda
304
2.1.4.3.1. Bankanın Taraf Olduğu Uyuşmazlıklar Bakımından
305
2.1.4.3.2. Bankanın Taraf Olmadığı Uyuşmazlıklar Bakımından
306
2.1.5. İcra İflâs Hukukuna İlişkin İstisnalar
308
2.1.5.1.1. Fransız Hukukunda
308
2.1.5.1.2. İsviçre Hukukunda
309
2.1.5.1.3. Türk Hukukunda
310
2.1.5.2. Arabuluculuk ve Konkordato
312
2.1.5.2.1. Fransız Hukukunda Arabuluculuk
312
2.1.5.2.2. İsviçre–Türk Hukukunda Konkordato
313
2.1.5.3.1. Fransız Hukukunda
316
2.1.5.3.2. İsviçre–Türk Hukukunda
319
2.1.6. Banka Hukukuna İlişkin İstisnalar
320
2.1.6.1. Fransız Hukukunda
320
2.1.6.1.1. Müşteri Sırrının İstisnası Sayılan İşlem ve Sözleşmeler
320
2.1.6.1.2. Banka ve Finans Alanında Yetkili Denetim Makamlarına Dair İstisnalar
321
2.1.6.1.3. Kısıtlılarla İlgili Bildirimler
322
2.1.6.2. İsviçre Hukukunda
323
2.1.6.3. Türk Hukukunda
324
2.1.6.3.1. BankK m. 73 f.2
324
2.1.6.3.2. BankK m. 73 f.3
326
2.1.6.3.2.1. Müşterinin Talep veya Talimatı
326
2.1.6.3.2.2. Kanunen Açıkça Yetkili Kılınan Merciler Tarafından Bilgi İstenmesi
335
2.1.6.3.2.3. Başlıca Yasal Düzenlemelerdeki Kurum ve Kişiler
336
2.1.6.3.2.4. Kurul’un Kısıtlama, Durdurma ve Yasaklama Kararı
342
2.1.6.3.3. BankK m. 73 f.4
343
2.1.6.3.3.1. Bankalar ve Finansal Kuruluşlar Arasında Paylaşım
343
2.1.6.3.3.2. Muhtemel Alıcıların Yapacakları Değerleme Çalışmaları
346
2.1.6.3.3.3. Ana Ortaklık ile Paylaşım
346
2.1.6.3.3.4. Varlık veya Bunlara Dayalı Menkul Kıymetlerin Satışı Amacıyla Gerçekleştirilen Değerleme Çalışmaları
347
2.1.6.3.3.5. Değerleme, Derecelendirme Veya Destek Hizmeti Alınması İle Bağımsız Denetim, Hizmet Alımı
347
2.1.6.3.4. BankK m. 73 f.5
348
2.1.6.3.5. Sır Yönetmeliğinde Yer Alan İstisnalar
349
2.1.6.3.5.1. Ana Ortaklık, Hâkim Ortak ve Grup Şirketi İle Paylaşım
349
2.1.6.3.5.2. Bankanın Taraf Olduğu Uyuşmazlıklar
352
2.2. Kamu Hukukuna İlişkin İstisnalar
355
2.2.1. Vergi Hukukuna İlişkin İstisnalar
355
2.2.1.1. Fransız Hukukunda
355
2.2.1.1.1. Vergi İdarelerinin Talebi
356
2.2.1.1.2. Bankanın Beyan Yükümlülüğü
356
2.2.1.2. İsviçre Hukukunda
357
2.2.1.3. Türk Hukukunda
359
2.2.2. Ceza Usul Hukukuna İlişkin İstisnalar
361
2.2.3. Karaparanın Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair İstisnalar
362
2.2.3.1. Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Direktifleri
362
2.2.3.2. Fransız Hukukunda
367
2.2.3.3. İsviçre Hukukunda
368
2.2.3.4. Türk Hukukunda
370
2.3. Uluslararası Yardımlaşmaya (İstinabe) İlişkin İstisnalar
373
2.3.1. Vergilendirme Alanında Uluslararası İdari Yardımlaşmaya İlişkin İstisnalar
373
2.3.1.1. Uluslararası Anlaşmalar
373
2.3.1.2. Avrupa Birliği Direktifleri
376
2.3.1.3. Fransız Hukukunda
379
2.3.1.4. İsviçre Hukukunda
379
2.3.1.5. Türk Hukukunda
381
2.3.2. Ceza Alanında Uluslararası Adli Yardımlaşma
382
2.3.2.1. Avrupa Birliği Anlaşmaları
382
2.3.2.2. Fransız Hukukunda
383
2.3.2.3. İsviçre Hukukunda
383
2.3.2.4. Türk Hukukunda
385