I. AVRUPA KONSEYİ’NİN KURULUŞU VE ÜYELERİ
20
II. AVRUPAKONSEYİ’NİNRESMÎDİLLERİ,MERKEZİVE BAYRAĞI
21
III. AVRUPA KONSEYİ’NİN TEMEL ORGANLARI
22
IV. AVRUPAKONSEYİ’NİNAMAÇLARINDANBİRİ: İNSANHAKLARI İLE TEMELÖZGÜRLÜKLERİ KORUMAKVEGELİŞTİRMEK
24
AVRUPA KONSEYİ TACININ MÜCEVHERİ: AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ
29
I. SÖZLEŞME’NİN OLUŞUMU VE TÜRKİYE’NİN SÖZLEŞME’YE TARAF OLMASI
29
II. SÖZLEŞME’NİN KAPSAMI
30
SÖZLEŞME’NİN DENETİM MEKANİZMASI
33
I. KISA BİR TARİHÇE: DENETİM MEKANİZMASININ GELİŞİM SÜRECİ
33
II. DENETİM MEKANİZMASININ BUGÜNKÜ YAPISI VE İŞLEYİŞİ
38
A. Yargıçların Sayısı, Nitelikleri ve Seçimi
38
B. Mahkemenin İdari Birimleri
39
1. Mahkeme Genel Kurulu (the Plenary Court)
39
2. Mahkeme Başkanlığı (Presidency of the Court)
40
3. Bölümler (Sections)
40
4. Başkanlık Kurulu (Bureau)
41
5. Yazı İşleri Müdürlüğü (the Registry)
41
C. Mahkemenin Yargısal Birimleri
42
1. Tek Yargıç Düzeni (Single–Judge Formation)
43
4. Büyük Daire (Grand Chamber)
44
5. Büyük Daire Kurulları
45
SÖZLEŞME’NİN 1. MADDESİ: AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YETKİSİ VE TARAFLARIN POZİTİF YÜKÜMLÜLÜĞÜ
47
I. MAHKEMENİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE LOCI)
47
II. MAHKEMENİN KİŞİ YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE PERSONAE)
52
A. Şikâyetçi Açısından: Mahkemeye Kimler Başvurabilir?
52
1. Devlet Başvurusu: Devletlerarası Davalar (Inter–State Cases)
52
a. Devlet başvurularına dair veriler
55
b. Devletlerin üçüncü taraf sıfatıyla davaya katılması
57
2. Bireysel Başvurular (Individual Applications)
59
a. Bireysel başvuruda bulunabilecekler
60
(1) Gerçek kişiler (persons)
60
(2) Hükümet dışı kuruluşlar (non–governmental
(3) Tüzel kişiliği olmayan kişi grupları (group of individuals)
64
b. Mağdur (victim) kavramı
65
(1) Doğrudan mağdur (direct victim)
65
(2) Dolaylı mağdur (indirect victim)
66
(3) Potansiyel mağdur (potential victim)
66
(4) Mağduriyetin Ortadan Kalkması ve Mağdurun ölümü
67
B. Başvurunun Karşı Tarafı: Sözleşmeci Devletler
70
1. Taraf Devletlerin Negatif Yükümlülüğü (Negative Obligation)
70
2. Taraf Devletlerin Pozitif Yükümlülüğü (Positive Obligation)
72
3. Pozitif Yükümlülüğün Bir Sonucu: Sözleşme’nin Yatay Etkisi
(Horizontal Effect of the Convention/Drittwirkung)
75
III. MAHKEMENİN KONU YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE MATERIAE)
77
IV. KONU YÖNÜNDEN YETKİYLE İLİŞKİLİ ÖZEL BİR DURUM:
OLAĞANÜSTÜ HÂLLERDE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ASKIYA
ALMA/AZALTMA (DEROGATION IN TIME OF EMERGENCY)
81
A. Yükümlülükleri Askıya Alma Koşulları
82
1. Savaş veya Ulusun Yaşamını Tehdit Eden Başka Bir Genel
Tehlikenin Varlığı (warother public emergency
threatening the life of the nation)
83
2. Önlemlerin Durumun Kesinlikle Gerektirdiği Ölçüde Olması
(measures strictly d by the exigencies of the situation)
84
3. Alınan Tedbirlerin Uluslararası Hukuktan Doğan Başka
Yükümlülüklere Aykırı Olmaması (such measures are not
inconsistent with its other obligations under international law)
86
B. Askıya Alınamayacak Haklar (Non–Derogable Rights)
87
C. Uyulması Gereken Usule İlişkin Yükümlülükler (the Notification
V. MAHKEMENİN ZAMAN YÖNÜNDEN YETKİSİ (RATIONE TEMPORIS)
90
MAHKEMEYE BAŞVURU VE BAŞVURULARIN İNCELENME USULÜ
95
I. DEVLETLERARASI BAŞVURU VE İNCELEME USULÜ
96
II. BİREYSEL BAŞVURU VE İNCELEME USULÜ
98
A. Başvuru Formunun Doldurulması
98
B. Başvuruların Karar Verilmek Üzere İlgili Birimlere Gönderilmesi
100
1. Tek Yargıç Önünde Uygulanan Usul
101
2. Komite Önünde Uygulanan Usul
102
3. Daire Önünde Uygulanan Usul
103
a. Kabul edilebilirlik incelemesinde uygulanan usul
103
b. Esas incelemesinde uygulanan usul
105
4. Büyük Daire Önünde Uygulanan Usul
106
III. GEÇİCİ TEDBİR (INTERIM MEASURES) TALEBİ VE İNCELEME USULÜ
107
KABUL EDİLEBİLİRLİK İNCELEMESİ (EXAMINATION OF ADMISSIBILITY)
115
I. DEVLETLERARASI VE BİREYSEL BAŞVURULAR İÇİN ORTAK KOŞULLAR
115
A. Başvurunun Sözleşme İle Bağdaşır Nitelikte Olması
115
B. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi
116
C. Başvurunun 4 (Dört) Aylık Süre İçinde Yapılması
124
II. BİREYSEL BAŞVURULAR İÇİN ARANAN DİĞER KOŞULLAR
126
A. Başvurucunun Kimliğinin Belli Olması
126
B. Başvurunun Daha Önce Mahkeme Tarafından İncelenmiş Bir
Başvuru ile Esas İtibariyle Aynı Olmaması
128
C. Başvurunun Uluslararası Diğer Bir Soruşturma veya Çözüm Merciine Daha Önce Sunulan Meseleyle Esas İtibariyle Aynı Olmaması
129
D. Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılmaması
131
E. Başvurunun Açıkça Dayanaktan Yoksun Olmaması
133
F. Başvurucunun Önemli Bir Dezavantaj Yaşaması
137
ESAS İNCELEMESİ (EXAMINATION OF MERITS)
141
I. MAHKEMENİN ESAS DENETİMDE KULLANDIĞI YORUM YÖNTEMLERİ VE İLKELER
141
A. Lafzi Yorum (Textualism)
144
B. Sübjektif Amaçsal Yorum (Intentionalism)
149
C. Yaşayan Belge Doktrini (the Living Instrument Doctrine): Dinamik
ve Gelişimci Yorum Anlayışı (Dynamic and Evolutive Approach)
151
D. Özerk/Otonom Kavramlar Doktrini (Autonomous Concepts Doctrine)
155
E. Üç Aşamalı Test (The Three–Part/Triple Test)
158
1. Müdahalenin Yasayla Öngörülmesi (Prescribed by Law/in
Accordance with the Law): Yasallık
160
2. Meşru Amaç (Legitimate Aim)
163
3. Demokratik Bir Toplumda Gereklilik (Necessary in a
a. Demokratik toplum (Democratic society)
168
b. Gereklilik (Necesity)
170
(1) Zorlayıcı bir toplumsal ihtiyaç (a pressing social need)
171
(2) Orantılılık (proportionality)
173
F. Takdir Marjı Doktrini (Margin of Appreciation Doctrine)
178
2. Doktrinin Dayandığı İlkeler
180
a. Taraf Devletlerin egemenliğine saygı
180
b. İkincillik (subsidiarity) ilkesi
181
c. Kültürel farklılıklara saygı ilkesi
183
3. Takdir Marjı Doktrininin İçtihadi Kökleri
188
4. Marjın Genişliğinin Tespitinde Kullanılan Ölçütler
190
a. Hakkın niteliği ve ilgili kişi için önemi
191
b. Müdahalenin niteliği ve müdahale ile ulaşılmak istenen
c. Avrupa konsensüsü (European consensus)
194
II. MAHKEMENİN ESAS DENETİMİNDE KULLANDIĞI BAZI ÖZEL USULLER
195
A. Pilot Karar Usulü (Pilot Judgment Procedure)
195
1. Pilot Karar Usulünün Gelişim Süreci
196
2. İlk Pilot Karar: Broniowski v. Poland
198
3. Uygulamadan Mevzuata: İç Tüzük Değişikliği
200
4. Pilot Karar Usulünün İşleyişi ve Kararın Ayırt Edici Özellikleri
200
5. Pilot Kararların İcrası
204
a. Taraf Devlet’in pilot kararı etkili bir şekilde uygulaması
205
b. Taraf Devlet’in pilot kararın gereklerini etkili bir biçimde
6. Yarı Pilot Karar (Quasi/Semi Pilot Judgment)
209
B. Dostane Çözüm Usulü (Friendly Settlements)
210
1. Anlaşmaya Varılması
212
2. Anlaşmanın Mahkeme Tarafından Kabul Edilmemesi
214
3. Teklifin Başvurucu Tarafından Reddedilmesi ve Tek Taraflı
I. KABUL EDİLEBİLİRLİĞE İLİŞKİN KARARLAR
217
II. ESASA İLİŞKİN KARARLAR
218
III. ADİL TAZMİN KARARLARI (JUST SATISFACTION)
219
IV. KAYITTAN DÜŞÜRME KARARLARI (STRIKING OUT APPLICATIONS)
224
A. Başvuru Sahibi Davasını Takip Etme Niyetinde Değilse
225
B. İhtilaf Çözümlenmişse
225
C. Başvurunun İncelenmesinin Sürdürülmesi İçin Haklı Bir Neden Yoksa
226
V. YORUM KARARLARI (INTERPRETATION OF JUDGMENTS)
228
VI. GÖZDEN GEÇİRİLME TALEBİ ÜZERİNE VERİLEN KARAR (REQUEST FOR REVISION OF JUDGMENT)
229
VII. KARARLARDAKİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ (RECTIFICATION OF
ERRORS IN DECISIONS AND JUDGMENTS)
231
VIII. DANIŞMA GÖRÜŞÜ (ADVISORY OPINION)
232
KARARLARIN (JUDGMENTS) BÜYÜK DAİREYE GÖTÜRÜLMESİ
237
MAHKEME KARARLARININ KESİNLEŞMESİ, BAĞLAYICILIĞI VE İNFAZI
239
I. KARARLARIN KESİNLEŞMESİ
239
II. KARARLARIN BAĞLAYICILIĞI
240
III. KARARLARIN İNFAZININ DENETLENMESİ
241